Όταν η Τουρκία βήχει, η Ελλάδα παίρνει ασπιρίνη

Οι αβεβαιότητες στην εξέλιξη της ευρω-τουρκικής πορείας, η ανάληψη της ηγεσίας των τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων από στρατηγούς που χαρακτηρίζονται ως "γεράκια", ο διχασμός που προκαλεί στο πολιτικό σκηνικό της χώρας η απόφαση της κυβέρνησης να στείλει 1600 στρατιώτες στην ειρηνευτική δύναμη του Λιβάνου, η εμφάνιση μιας κλιμακούμενης βίας από μικρές ομάδες Κούρδων ανταρτών που έχουν βάλει στο στόχαστρό τους τα τουριστικά θέρετρα, οι προεδρικές αλλά και οι βουλευτικές εκλογές που θα λάβουν χώρα εντός του έτους, είναι οι παράγοντες που διαμορφώνουν μιαν εικόνα έντασης και νευρικότητας στο εσωτερικό της Τουρκίας. Οι Τούρκοι αναλυτές μιλούν για το "σύνδρομο του Σεπτεμβρίου" - καθώς τα τελευταία χρόνια, με τα σχολεία ανοίγει και η βεντάλια των προβλημάτων της Τουρκίας. Το βέβαιο πάντως είναι, ότι με τη νέα ηγεσία του στρατεύματος, η κυβέρνηση Ερντογάν θα περάσει δύσκολες ώρες τριβών και η διαπάλη του "θεματοφύλακα" του κοσμικού κράτους με τους ισλαμιστές, ενδέχεται να επηρεάσει τους σχεδιασμούς της κυβέρνησης τόσο στο θέμα της αποστολής δυνάμεων στον Λίβανο, όσο και στην πρότασή της για το προεδρικό αξίωμα.

Αναλυτικότερα, η Αθήνα παρακολουθεί με τεταμένη προσοχή τις διαβουλεύσεις που γίνονται στο εσωτερικό της Ε.Ε. για την εξέλιξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας. Κατά τις σχετικές πληροφορίες, επικρατέστερες εκδοχές είναι είτε ο αποκλεισμός τριών κεφαλαίων που σχετίζονται με την Τελωνειακή Ένωση από την ενταξιακή διαπραγμάτευση, είτε η εύσχημη μετακύλιση της υποχρέωσης της Τουρκίας να εφαρμόσει το Πρωτόκολλο κατά ένα χρόνο, προκειμένου η ευρωπαϊκή πίεση να ασκηθεί στην υποψήφια χώρα σε περίοδο κατά την οποία θα έχουν λήξει οι εκλογικές της εκκρεμότητες. Η μετριοπαθής στάση της Ε.Ε., κατά τις εκτιμήσεις οφείλεται αφενός στην τουρκική σύμπραξη για την ειρήνευση στον Λίβανο και αφετέρου στη διαπίστωση, πως η τουρκική πολιτική ηγεσία θα πορευτεί στο άμεσο μέλλον σε ναρκοπέδιο, λόγω των εσωτερικών εξελίξεων.

Τα "γεράκια" ξαναφάνηκαν...

Η διαδοχή του στρατηγού Χιλμί Οζκιόκ εξάλλου από τον σκληροπυρηνικό στρατηγό Γιασάρ Μπουγιούκανιτ, είναι μια άλλη πηγή ανησυχίας - στην Αθήνα ... αλλά και στην Άγκυρα. Ήδη, κατά πληροφορίες προωθείται ένα ευρύ σχέδιο αναδόμησης των τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων (που προβλέπει κατάργηση της στρατιάς του Αιγαίου και της 3ης στρατιάς), καθώς και την υπαγωγή των Αρχηγείων Ξηράς, Θαλάσσης και Αέρος στην ομπρέλα του Γενικού Επιτελείου. Κατά τις πληροφορίες, 17 αξιωματικοί που αντέδρασαν στην αναδόμηση του τουρκικού στρατεύματος αποστρατεύθηκαν (ως οπαδοί "οπισθοδρομικών δραστηριοτήτων"), μολονότι προέβαλαν ζωηρές ενστάσεις για την αποπομπή τους τόσο ο πρωθυπουργός, όσο και ο υπουργός Εθν. Άμυνας... Ο διορισμός του στρατηγού Ισίκ Κοσανέρ στην αρχηγία της Στρατοχωροφυλακής, θεωρείται ότι αποτελεί μήνυμα της αναζωπύρωσης του αντι-Κουρδικού αγώνα, ενώ Τούρκοι αναλυτές υπογραμμίζουν ότι η ειδοποιός διαφορά της νέας στρατιωτικής ηγεσίας βασίζεται στη θεμελιώδη της αντίληψη - πως στα καθήκοντά της που απορρέουν από το Σύνταγμα, η υπεράσπιση του κοσμικού χαρακτήρα της δημόσιας διοίκησης είναι μια προτεραιότητα που ίσως και να υπερβαίνει την υπεράσπιση της χώρας από ξένους εισβολείς...

Η επιλογή εξάλλου της κυβέρνησης Ερντογάν να ενδώσει στις διεθνείς εκκλήσεις και να αποστείλει χερσαίες δυνάμεις στην ειρηνευτική αποστολή που θα αναπτυχθεί στον Λίβανο, έχει προκαλέσει έντονη διαμάχη στο εσωτερικό της Τουρκίας. Ο πρόεδρος Σεζέρ, οργισμένα παρατήρησε πως "δεν είναι καθήκον μας, η υπεράσπιση των συμφερόντων τρίτων χωρών", ο αρχηγός της αντιπολίτευσης Ντενίζ Μπαικάλ επεσήμανε πως "η συμμετοχή μας θα έχει την έννοια της άμεσης εμπλοκής της Τουρκίας στη ζώνη πυρός", ενώ και ορισμένα στελέχη του κυβερνώντος κόμματος ΑΚΡ αντιδρούν παρατηρώντας πως αν η Εθνοσυνέλευση είχε ακολουθήσει την κυβερνητική επιλογή και είχε αποστείλει δυνάμεις στο Ιράκ, "σήμερα θα είμασταν μέρος του αμερικανικού φιάσκο στο Ιράκ". Σε πρώτη φάση πάντως, η κυβερνητική επιλογή θα κριθεί στις 5 Σεπτεμβρίου - όταν τεθεί υπό τη ψήφο της Εθνοσυνέλευσης - και σε δεύτερη φάση θα κριθεί, στην περίοδο εφαρμογής της απόφασης, όταν το θέμα δηλαδή περιέλθει στη δικαιοδοσία του ΑΓΕΕΘΑ Μπουγιουκανίτ...

Η νέα μετάλλαξη της "κουρδικής τρομοκρατίας"

Η μετάλλαξη της δραστηριότητας της "Κουρδικής τρομοκρατίας" αποτελεί εξάλλου θέμα μεγάλου προβληματισμού στην κυβέρνηση Ερντογάν. Κατά τις σχετικές αναλύσεις, το ΡΚΚ όταν διαπίστωσε ότι οι επιθέσεις που είχαν θύματα άμαχο πληθυσμό προκαλούσαν τις διεθνείς αντιδράσεις, άλλαξε τακτική κι αφενός έστρεψε τη δραστηριότητά του προς τις κρατικές δυνάμεις ασφαλείας, ενώ αφετέρου σταδιακά ενίσχυσε τους μηχανισμούς του λαϊκού κινήματος, διοργανώνοντας μαζικές διαδηλώσεις. Στην παρούσα φάση όμως, πρόκειται για τη δράση μικρών ομάδων που διατηρούν χαλαρούς δεσμούς με το ΡΚΚ και που εν ονόματι της επαναστατικής δράσης επιζητούν δημοσιότητα θέτοντας στο στόχαστρό τους τουριστικούς προορισμούς.

Η διαδοχή Σεζέρ τέλος, τον Μάρτιο 2007, αποτελεί σοβαρό πονοκέφαλο της τουρκικής ηγεσίας, καθώς το προεδρικό αξίωμα αποτελεί τον τρίτο πόλο εξουσίας στους εσωτερικούς συσχετισμούς. Σύμφωνα με τουρκικά δημοσιεύματα, ο Ταγίπ Ερντογάν πολύ θα ήθελε να καταλάβει αυτός τα ηνία της προεδρίας - έτσι ώστε να ενισχύσει το μπλοκ των φίλιων (προς την κυβέρνηση) δυνάμεων και να λάβει καλή θέση εκκίνησης στις βουλευτικές εκλογές που έπονται. Ποια θάναι όμως η στάση του στρατού σ’ αυτή τη μεθόδευση και πώς θα διεισδύσει ο ισλαμιστής πρωθυπουργός στο Μέγαρο της Τσάνκαγια ξεπερνώντας τα εμπόδια που θα παρατάξουν στο κατώφλι οι δυνάμεις υπεράσπισης του κοσμικού κράτους, είναι το μέγα πρόβλημα του κυβερνώντος κόμματος.

Η νέα ακαδημαϊκή χρονιά επομένως, στην Τουρκία αναμένεται να παρουσιάσει τριβές, εντάσεις και εσωτερικούς κλυδωνισμούς. Και όταν η Τουρκία βήχει, η Ελλάδα παίρνει ασπιρίνη...