Είναι έτοιμοι Ερντογάν και Μητσοτάκης για μια στροφή;

Μπαίνουμε σε νέα φάση στα ελληνοτουρκικά; Αυτή είναι η αίσθηση που επικρατεί και στην Ελλάδα και στην Τουρκία σε τμήματα του πολιτικού προσωπικού. Πρέπει να είμαστε αισιόδοξοι ότι τούτη τη φορά κάτι καλό και κυρίως μόνιμο θα προκύψει; Οι οπαδοί αυτής της θεωρίας υποστηρίζουν ότι οι δύο ηγέτες, Ερντογάν και Μητσοτάκης, είναι κυρίαρχοι, έχουν πετύχει σαρωτικές νίκες στις εθνικές εκλογές τους, οι πολιτικοί αντίπαλοί τους έχουν βυθιστεί σε κρίση οπότε δεν έχουν κανένα λόγο να είναι διστακτικοί και μπορούν να προχωρήσουν σε συζητήσεις που δεν θα μείνουν στην επιφάνεια, όπως έχει συμβεί μέχρι τώρα, αλλά θα πάνε σε βάθος. Να μην έχουμε δηλαδή πάλι παράλληλους μονολόγους που δεν οδηγούν πουθενά. Ωστόσο πρέπει να πούμε ότι δεν είναι η πρώτη φορά που οι ηγεσίες των δύο χωρών εκπέμπουν σήματα αισιοδοξίας. Και στο παρελθόν είχαμε προσπάθειες για να εκλογικευτούν οι σχέσεις τους, με πρωτοβουλίες και από την Ελλάδα και από την Τουρκία, οι οποίες όμως δεν προχώρησαν. Ξεκίνησαν με τυμπανοκρουσίες και κατέληξαν σε ναυάγιο.

Τώρα τι έχει αλλάξει; Ισως η διάθεση των ηγεσιών των δύο χωρών. Μένει να αποδειχθεί. Καλό είναι πάντως να μην τρέφουμε παρηγορητικές αυταπάτες γιατί ύστερα από κάθε αποτυχία είχαμε περιόδους έντασης και για μεγάλο διάστημα ατμόσφαιρα καχυποψίας, ενώ δεν έλειψαν και οι στιγμές που οι δύο χώρες έφτασαν στα πρόθυρα στρατιωτικής σύγκρουσης. Σίγουρα παίζουν ρόλο οι πιέσεις που ασκούν οι ΗΠΑ, άλλοτε φορτικά, άλλοτε διακριτικά και στην Αθήνα και στην Αγκυρα, προκειμένου να αναζητήσουν τρόπους συνεννόησης. Οι ΗΠΑ και οι μεγάλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης και για γεωπολιτικούς και για οικονομικούς λόγους θέλουν να τα βρουν Ελλάδα - Τουρκία. Πιστεύουν ότι μπορούν να συμφωνήσουν αν όχι σε όλα, τουλάχιστον σε κείνα τα ζητήματα που δεν τα θεωρούν κόκκινες γραμμές τις οποίες δεν μπορούν να παραβιάσουν ακινδύνως για τη συνοχή των χωρών και των κομμάτων τους. Ο στόχος των τρίτων χωρών είναι να εδραιωθεί μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας ένα κλίμα συνεννόησης και οι όποιες αποφάσεις ληφθούν ύστερα από εξαντλητικό διάλογο να μην είναι ευάλωτες στην υποψία για υποχωρητική στάση της μιας ή της άλλης πλευράς. Γιατί και στην Τουρκία και στην Ελλάδα υπάρχουν δυνάμεις που αγκυροβολημένες στη λογική της αντιπαράθεσης πολεμούν με φανατισμό κάθε ιδέα για εξομάλυνση. Μεζούρες πατριωτισμού κυκλοφορούν μπόλικες και στην Ελλάδα και στην Τουρκία.

Μόνο καλά λόγια είχε να πει ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν για τη συνάντησή του με τον Ελληνα πρωθυπουργό. Θετικές ήταν και οι αναφορές των περισσότερων τουρκικών μέσων ενημέρωσης. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης μιλώντας στην τηλεόραση του Σκάι (13-7-2023) δεν έκρυψε τον ενθουσιασμό του: «Η συνάντηση ήταν μια ευκαιρία για μια επανεκκίνηση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις μετά από 4 δύσκολα χρόνια. Επιβεβαιώθηκε η άποψή μου ότι η Τουρκία φαίνεται να είναι έτοιμη για μια στροφή στην εξωτερική της πολιτική. Η Ελλάδα μόνο ωφελημένη μπορεί να βγει από μια τέτοια στροφή της Τουρκίας. Οποτε χρειάστηκε υπερασπιστήκαμε την κυριαρχία και τα κυριαρχικά μας δικαιώματα, αλλά είναι καλύτερα να ζούμε σαν φίλοι. Θέλω να ελπίζω ότι αυτή η πολιτική θα έχει συνέχεια, συνέπεια και διάρκεια».

Είναι όμως έτοιμη η Τουρκία για μια στροφή στην εξωτερική της πολιτική, όπως ισχυρίζεται ο κ. Μητσοτάκης; Ο ίδιος είναι έτοιμος για μια στροφή; Είναι μ’ άλλα λόγια έτοιμος να αναμετρηθεί με τα λογής-λογής στερεότυπα που υπάρχουν στην Ελλάδα και έχουν καθορίσει τη στάση των κυβερνήσεών της στο μακρινό και στο πρόσφατο παρελθόν; Είναι έτοιμος να συγκρουστεί με την εθνικιστική πτέρυγα του κόμματός του που είναι βέβαιο ότι θα βρεθεί απέναντί του και θα τον κατηγορήσει για ενδοτισμό; Σ’ αυτήν στηρίχτηκε την περίοδο της συμφωνίας των Πρεσπών για να ψαρέψει ψήφους στα νερά της πατριδοκαπηλίας. Τα ερωτήματα πολλά. Ο κ. Μητσοτάκης είπε ότι «οποιαδήποτε συμφωνία αυτού του τύπου μπορεί ενδεχομένως, ναι, να συνεπάγεται και κάποιες υποχωρήσεις από κάποιες θέσεις οι οποίες μπορούν να αποτελούν την αφετηρία μιας διαπραγμάτευσης». Προχωρημένη για Ελληνα πρωθυπουργό άποψη. Απαιτούνται διευκρινίσεις. Και για τη διαδικασία και για την ουσία. Την ίδια ώρα ο εκπρόσωπος Τύπου του κυβερνώντος κόμματος στην Τουρκία ήταν σε άλλο μήκος κύματος απ’ αυτό του αρχηγού του. Εκανε λόγο για την τουρκική μειονότητα της Δυτικής Θράκης, για τη στρατιωτικοποίηση των ελληνικών νησιών, για τη συμπεριφορά της Ελλάδας στο Αιγαίο, για τη στάση της στο προσφυγικό-μεταναστευτικό. Τελείως διαφορετική γλώσσα. Ή μάλλον επιστροφή στη γλώσσα της τουρκικής ηγεσίας πριν από τη συνάντηση Ερντογάν - Μητσοτάκη. Επίσης ο Ελληνας πρωθυπουργός οφείλει να συνεννοηθεί με την αντιπολίτευση και να εγκαταλείψει τη θεωρία περί «εθνικών εξαιρέσεων». Το θέλει; Το μπορεί;

Ανάγωγα

Στους δημάρχους τα ρίχνει η κυβέρνηση για τις φωτιές. Μα κι αυτοί στο κόμμα των ιδιοκτητών της χώρας ανήκουν. Οπότε...