Ο πόνος του άλλου
Μακάριος Δρουσιώτης, Ελευθεροτυπία, Δημοσιευμένο: 2009-01-31
Ενας Τούρκος ηθοποιός που έλαχε να τον λένε και Αττίλα σόκαρε την κοινή γνώμη, όχι μόνο στην Κύπρο και την Ελλάδα, αλλά και στην ίδια την Τουρκία. Περιγράφοντας σε ένα πρωινάδικο την εμπειρία του από την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, είπε ότι πυροβόλησε στο μέτωπο έναν 19χρονο Ελληνοκύπριο αιχμάλωτο πολέμου. Προτού τον πυροβολήσει, είπε ο Αττίλα Ολγκάτς, ο αιχμάλωτος τον είχε φτύσει στα μούτρα.
Αργότερα ο ηθοποιός ανακάλεσε, όμως ποιος να τον πιστέψει. Η ιστορία του μπορεί να είναι αληθινή, μπορεί και φανταστική. Ισως να είναι κι ένα συνονθύλευμα εμπειριών και φαντασιώσεων. Αλλά, ακόμη κι αν αποδειχθεί εντελώς φανταστική, θα παραμείνει ζωντανή σαν τον θρύλο του Ελληνα στρατιώτη που αυτοκτόνησε πέφτοντας από την Ακρόπολη, τυλιγμένος με την ελληνική σημαία, την ώρα που οι Γερμανοί αναρτούσαν τη σβάστικα στον Ιερό Βράχο. Ηδη στον κυπριακό Τύπο γράφονται διθύραμβοι για τον άγνωστο ήρωα και δεν αποκλείεται να δούμε σύντομα στο κέντρο της Λευκωσίας το μνημείο του άγνωστου στρατιώτη που έφτυσε κατάμουτρα τον Αττίλα.
Η κυβέρνηση της Κύπρου, υπό την πίεση της κοινής γνώμης, αποφάσισε να θέσει το ζήτημα αυτό στην Επιτροπή Μονίμων Αντιπροσώπων του Συμβουλίου της Ευρώπης, ενώ ανακοίνωσε και προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, επιδιώκοντας την καταδίκη της Τουρκίας για έγκλημα πολέμου.
Ας θεωρήσουμε ότι η ιστορία που περιέγραψε ο Αττίλα Ολγκάτς είναι πραγματική. Πέρα από τον συγκλονισμό που προκαλεί, τίποτα περισσότερο δεν προσθέτει στα όσα ήδη γνωρίζουμε. Η εισβολή από μόνη της, το εθνικό ξεκαθάρισμα και ο εποικισμός δεν ήταν εγκλήματα πολέμου; Κι άμα δεν καταφέραμε με αυτά να καταδικάσουμε αποτελεσματικά την Τουρκία το ’70 και το ’80, όταν οι πρόσφυγες ήταν ακόμη στα αντίσκηνα, θα το πετύχουμε τώρα που την έχουμε ξεπλύνει με τους χειρισμούς του 2004;
Υπάρχει ήδη η καταδίκη της Τουρκίας στην τέταρτη διακρατική προσφυγή της Κύπρου στο Συμβούλιο της Ευρώπης. Πριν από μερικούς μήνες τα μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης έδωσαν στην Τουρκία περισσότερες ψήφους απ’ ό,τι στην Αυστρία για να εκλεγεί στο Συμβούλιο Ασφαλείας!
Βέβαια, οι άλλοι δεν θα μείνουν με σταυρωμένα χέρια. Εχουν κι αυτοί τις υποθέσεις τους, που σε μερικές περιπτώσεις είναι -δυστυχώς- εξίσου βάρβαρες με αυτές του Αττίλα. Τρία ολόκληρα χωριά έχουν ξεκληριστεί από την ΕΟΚΑ Β’ τον Αύγουστο του 1974. Στην πλειονότητά τους γυναικόπαιδα και ηλικιωμένοι. Τα ονόματα 210 ανθρώπων, μεταξύ των οποίων παιδιά τριών και τεσσάρων χρόνων, είναι δημοσιευμένα στον σχετικό κατάλογο, που ετοίμασε και ανήρτησε στο Διαδίκτυο του υπουργείου Εξωτερικών η ίδια η Κυπριακή Δημοκρατία.
Οι ψευδαισθήσεις ότι θα δικάσουμε και θα καταδικάσουμε την Τουρκία για εγκλήματα πολέμου, με βάση τη μαρτυρία ενός αμφιλεγόμενου ηθοποιού, είναι η εύκολη και η τετριμμένη πρακτική που μακραίνει τον δρόμο προς τη λύτρωση, μέσω της λύσης και όχι της εκδίκησης. Υπάρχει και ο άλλος δρόμος, ο πιο δημιουργικός, αλλά προϋποθέτει φαντασία και τόλμη που σπανίζει στη διαχείριση της καθημερινής πολιτικής. Αντί να απειλούμε ότι θα δικάσουμε τον Αττίλα Ολγκάτς, έπρεπε να τον ενθαρρύνουμε για να παροτρύνουμε κι άλλους να μιλήσουν. Αν βγήκε κάτι από αυτή την ιστορία, ήταν το σοκ στην ίδια την τουρκική κοινή γνώμη. Χρειάζονται τέτοια σοκ οι λαοί για να απομυθοποιήσουν τις πολιτικές των ηγετών τους, να καταρρίψουν τους μύθους τους και να κατανοήσουν τον πόνο του άλλου.
Αργότερα ο ηθοποιός ανακάλεσε, όμως ποιος να τον πιστέψει. Η ιστορία του μπορεί να είναι αληθινή, μπορεί και φανταστική. Ισως να είναι κι ένα συνονθύλευμα εμπειριών και φαντασιώσεων. Αλλά, ακόμη κι αν αποδειχθεί εντελώς φανταστική, θα παραμείνει ζωντανή σαν τον θρύλο του Ελληνα στρατιώτη που αυτοκτόνησε πέφτοντας από την Ακρόπολη, τυλιγμένος με την ελληνική σημαία, την ώρα που οι Γερμανοί αναρτούσαν τη σβάστικα στον Ιερό Βράχο. Ηδη στον κυπριακό Τύπο γράφονται διθύραμβοι για τον άγνωστο ήρωα και δεν αποκλείεται να δούμε σύντομα στο κέντρο της Λευκωσίας το μνημείο του άγνωστου στρατιώτη που έφτυσε κατάμουτρα τον Αττίλα.
Η κυβέρνηση της Κύπρου, υπό την πίεση της κοινής γνώμης, αποφάσισε να θέσει το ζήτημα αυτό στην Επιτροπή Μονίμων Αντιπροσώπων του Συμβουλίου της Ευρώπης, ενώ ανακοίνωσε και προσφυγή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, επιδιώκοντας την καταδίκη της Τουρκίας για έγκλημα πολέμου.
Ας θεωρήσουμε ότι η ιστορία που περιέγραψε ο Αττίλα Ολγκάτς είναι πραγματική. Πέρα από τον συγκλονισμό που προκαλεί, τίποτα περισσότερο δεν προσθέτει στα όσα ήδη γνωρίζουμε. Η εισβολή από μόνη της, το εθνικό ξεκαθάρισμα και ο εποικισμός δεν ήταν εγκλήματα πολέμου; Κι άμα δεν καταφέραμε με αυτά να καταδικάσουμε αποτελεσματικά την Τουρκία το ’70 και το ’80, όταν οι πρόσφυγες ήταν ακόμη στα αντίσκηνα, θα το πετύχουμε τώρα που την έχουμε ξεπλύνει με τους χειρισμούς του 2004;
Υπάρχει ήδη η καταδίκη της Τουρκίας στην τέταρτη διακρατική προσφυγή της Κύπρου στο Συμβούλιο της Ευρώπης. Πριν από μερικούς μήνες τα μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης έδωσαν στην Τουρκία περισσότερες ψήφους απ’ ό,τι στην Αυστρία για να εκλεγεί στο Συμβούλιο Ασφαλείας!
Βέβαια, οι άλλοι δεν θα μείνουν με σταυρωμένα χέρια. Εχουν κι αυτοί τις υποθέσεις τους, που σε μερικές περιπτώσεις είναι -δυστυχώς- εξίσου βάρβαρες με αυτές του Αττίλα. Τρία ολόκληρα χωριά έχουν ξεκληριστεί από την ΕΟΚΑ Β’ τον Αύγουστο του 1974. Στην πλειονότητά τους γυναικόπαιδα και ηλικιωμένοι. Τα ονόματα 210 ανθρώπων, μεταξύ των οποίων παιδιά τριών και τεσσάρων χρόνων, είναι δημοσιευμένα στον σχετικό κατάλογο, που ετοίμασε και ανήρτησε στο Διαδίκτυο του υπουργείου Εξωτερικών η ίδια η Κυπριακή Δημοκρατία.
Οι ψευδαισθήσεις ότι θα δικάσουμε και θα καταδικάσουμε την Τουρκία για εγκλήματα πολέμου, με βάση τη μαρτυρία ενός αμφιλεγόμενου ηθοποιού, είναι η εύκολη και η τετριμμένη πρακτική που μακραίνει τον δρόμο προς τη λύτρωση, μέσω της λύσης και όχι της εκδίκησης. Υπάρχει και ο άλλος δρόμος, ο πιο δημιουργικός, αλλά προϋποθέτει φαντασία και τόλμη που σπανίζει στη διαχείριση της καθημερινής πολιτικής. Αντί να απειλούμε ότι θα δικάσουμε τον Αττίλα Ολγκάτς, έπρεπε να τον ενθαρρύνουμε για να παροτρύνουμε κι άλλους να μιλήσουν. Αν βγήκε κάτι από αυτή την ιστορία, ήταν το σοκ στην ίδια την τουρκική κοινή γνώμη. Χρειάζονται τέτοια σοκ οι λαοί για να απομυθοποιήσουν τις πολιτικές των ηγετών τους, να καταρρίψουν τους μύθους τους και να κατανοήσουν τον πόνο του άλλου.