Θέλουμε πολύ δρόμο ακόμη …
Διονύσης Νοταράκης, Κοινή Γνώμη, ΣΥΡΟΣ, Δημοσιευμένο: 2009-10-15
Ξεκινάω αυτό το μικρό άρθρο με την ελπίδα ότι δεν χαθεί όπως τόσα άλλα κάπου στον σκληρό μου δίσκο αλλά θα ολοκληρωθεί και πιθανότατα βρει τον δρόμο για τη δημοσίευση. Αφορμή γι αυτή τη συμβολή αποτέλεσε ο τίτλος του κεντρικού άρθρου του Φύλλου 2735 της εφημερίδας «Κοινή Γνώμη» σχετικά με την πρόοδο των διαδικασιών ανακύκλωσης στη Σύρο. Πίσω από τον εύγλωττο τίτλο του άρθρου «Η Σύρος έγινε Ευρώπη» θεωρώ ότι κρύβεται μια στρεβλή λογική με δύο σκέλη. Αφενός ότι ένα και μόνο ένα στατιστικό στοιχείο, αληθές εν προκειμένω, μπορεί να γενικευτεί και βάσει αυτού να σχηματίσουμε μια συνολική εικόνα, αφετέρου ότι η ανάγνωση των στατιστικών (χρήσιμο ερμηνευτικό εργαλείο ακόμα και στις θεωρητικές επιστήμες) γίνεται χωρίς να λαμβάνονται υπ όψη τα ποιοτικά στοιχεία. Υποστηρίζω ότι η Σύρος παρά τα όποια σημαντικά βήματα προόδου (συμπεριλαμβανομένης και της ανακύκλωσης) απέχει πολύ από την Ευρώπη των 15 τουλάχιστον. Αν η εισαγωγή σας φάνηκε κάπως θεωρητική ας δούμε λίγο πιο συγκεκριμένα με συγκεκριμένα παραδείγματα χωρών τι εννοώ εξετάζοντας αρχικά την Τοπική Αυτοδιοίκηση στην Ευρώπη και στη συνέχεια ρίχνοντας μια ματιά στην περίπτωση της Σύρου.
Τοπική Αυτοδιοίκηση στην Ε.Ε. (ενδεικτικά)
Στην Ιταλία οι μεγάλες μητροπόλεις αναλαμβάνουν την ευθύνη εκπόνησης του χωροταξικού σχεδιασμού και πλάνων οικονομικής ανάπτυξης. Στην Ελλάδα όχι.
Στη Γερμανία οι διαδημοτικές συνεργασίες είναι υπό προϋποθέσεις υποχρεωτικές. Στην Ελλάδα συχνά κυριαρχεί ένας άτοπος ανταγωνισμός βασισμένος σε προαιώνιες τοπικιστικές «βεβαιότητες».
Στην Ολλανδία οι υπηρεσίες ασφαλείας (πχ αστυνομία, πυροσβεστική) είναι υπό τον έλεγχο των πρωτοβάθμιων ΟΤΑ. Στην Ελλάδα ...
Στην Αυστρία όλες οι βαθμίδες εκπαίδευσης ως και την τεχνική εμπίπτουν στην αρμοδιότητα των πρωτοβάθμιων ΟΤΑ, ενώ στη Δανία, στη Γερμανία και η ανώτερη. Στην Ελλάδα μετά βίας η προσχολική.
Στη Γαλλία από την δεκαετία του ’90, έχει μπει σε εφαρμογή ένα σύστημα δεικτών αποδοτικότητας των δημοτικών υπηρεσιών που κατά καιρούς συνδυάζεται με πολιτικές συγκριτικής αξιολόγησης. Στην Ελλάδα η πρόθεση για αξιολόγηση της απόδοσης των υπηρεσιών όλων των βαθμίδων του δημοσίου αντιμετωπίζεται τουλάχιστον με καχυποψία.
Στη Δανία την περίοδο 1998-2003 τα φορολογικά έσοδα των ΟΤΑ (συμπεριλαμβανομένων των Νομών - Κομητειών) ανήλθαν κοντά στο 32% των συνολικών φορολογικών εσόδων. Η Ελλάδα (την ίδια περίοδο) έχει το μικρότερο ποσοστό τοπικών φορολογικών εσόδων ως προς τα συνολικά φορολογικά έσοδα ακόμα και από τις νέες χώρες που εντάχθηκαν στην ΕΕ . Αυτό πρακτικά σημαίνει 350 ευρώ ανά κάτοικο, όταν ο μέσος όρος της Ευρώπης των 15 αγγίζει τα 3000 ευρώ ανά κάτοικο.
Στη Γαλλία των 55,6 εκατομμυρίων κατοίκων, τα συμβούλια των 26 περιφερειών (départements) εκλέγονται, όπως και ο περιφερειάρχης προφανώς από τους πολίτες. Στην Ελλάδα των 10 εκατομμυρίων κατοίκων και των 13 περιφερειών οι περιφερειάρχες διορίζονται από την εκάστοτε κυβέρνηση.
Στην Φινλανδία στις αρμοδιότητες των Ο.Τ.Α. έγκειται η φροντίδα και ανάπτυξη των πάρκων και των χώρων πρασίνου. Στην Ελλάδα αποψιλώνονται οι ελάχιστοι χώροι πρασίνου για να γίνουν parking.
Ευρωπαϊκά Παραδείγματα και η Περίπτωση της Σύρου (ενδεικτικά)
Στη Γαλλία (Κορσική) τα εισιτήρια των πλοίων επιχορηγούνται ώστε οι κάτοικοι να μετακινούνται δια της θαλάσσιας οδού πληρώνοντας όσα περίπου και κατά την μεταφορά τους με το τρένο. Στις Κυκλάδες τα προβλήματα τα «έλυσε» η απελευθέρωση της αγοράς.
Στην Ισπανία (Κόρδοβα) οι πολίτες συμμετέχουν στην εκπόνηση του προϋπολογισμού (συμμετοχικός προϋπολογισμός). Στην Σύρο συνεδριάζει εκτάκτως το Δημοτικό Συμβούλιο με αφορμή την πρόθεση διαδήλωσης των κατοίκων.
Στην Δανία (οπουδήποτε) οι πολιτικοί δεν παρίστανται σε μεσαιωνικές τελετές που έχουν ως αντικείμενο τη λατρεία «θαυματουργών εικόνων» . Στην Σύρο (και οπουδήποτε αλλού στην Ελλάδα) οι τοπικοί άρχοντες θεωρούν υποχρέωση να παρευρίσκονται σε τέτοιου τύπου εκδηλώσεις.
Το άρθρο 26 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ αναγνωρίζει το δικαίωμα των ατόμων με αναπηρία να επωφελούνται από μέτρα που προορίζονται για την εξασφάλιση της αυτονομίας τους, της κοινωνικής και επαγγελματικής τους ένταξης και της συμμετοχής τους στη ζωή της κοινότητας. Τα άτομα με αναπηρία αντιπροσωπεύουν σήμερα πάνω από το 15% του πληθυσμού της ΕΕ. Στην Σύρο το Κ.Ε.Κ.Υ.Κ.Α.Μ.Ε.Α Κυκλάδων επιτρέπει μόνο στους εξυπηρετούμενούς του να χρησιμοποιούν την παιδική χαρά, αποκλείοντας την επαφή τους με τους υπόλοιπους πολίτες διαιωνίζοντας έτσι τον κοινωνικό στιγματισμό.
Στην Δανία (νήσος Σάμσο) το 100% της παραγόμενης ενέργειας προέρχεται από τον άνεμο, τον ήλιο και τη βιομάζα και καταβάλλονται προσπάθειες να αντικατασταθεί σταδιακά και η βενζίνη στα αυτοκίνητα. Στη Σύρο επενδύουμε ακόμα στα ορυκτά καύσιμα.
Φυσικά και κάποιος μπορεί να ασκήσει οποιαδήποτε κριτική στα παραπάνω. Τα παραδείγματα που παρουσίασα οπωσδήποτε είναι τα σχεδόν ιδανικά παραδείγματα μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Μπορεί κάποιος να μιλήσει για την τοπική ιδιαιτερότητα, για τις ιστορικές καταβολές του Ελληνικού κράτους.. Είναι επιχειρήματα που κατά καιρούς έχουν ακουστεί και είναι απολύτως σεβαστά μέχρι ενός βαθμού. Ωστόσο είναι εύλογες οι αντιρρήσεις που εκφράζονται στο κατά πόσο όλα αυτά αποτελούν αιτίες ή άλλοθι. Πάντως ένα είναι σίγουρο. Ότι για να πιάσουμε ως Τ.Α. το μέσο όρο των δεικτών της ΕΕ θέλουμε πολύ δρόμο ακόμη.
----
[1] Επίσης σε Αυστρία, Βέλγιο, Δανία, Φινλανδία, Γερμανία, Ισπανία, Σουηδία[2] Επίσης σε Αυστρία, Βέλγιο, Φινλανδία, Πορτογαλία
[3] Επίσης σε Δανία, Γερμανία και Μεγάλη Βρετανία
[4] http://www.prosanatolismoi.gr/main/index.php?option=com_content&task=view&id=39&Itemid=2
[5] ΚΕΔΚΕ 2005
[6] Όπως επίσης σε Αυστρία, Βέλγιο, Γαλλία, Δανία, Γερμανία, Λουξεμβούργο, Πορτογαλία, Ισπανία, Ολλανδία
[7] Μίχας, Τ., Πώς θα είναι η... «Δανία του Νότου», Ελευθεροτυπία 16/09/20099
[8]} http://ec.europa.eu/health-eu/my_health/people_with_disabilities/index_el.htm
[9] http://www.mileikanea.gr/eidiseis_482.htm
----
* Ο Διονύσης Νοταράκης είναι επί πτυχίω φοιτητής του τμήματος Κοινωνικής Εργασίας. Συμμετέχει στην Συν Κυκλαδική πρωτοβουλία.