Μετά την απεργία

Αλλη µια γενική απεργία σήµερα: ενάντια στο πολυνοµοσχέδιο που αλλάζειτο καθεστώς των συλλογικών συµβάσεων και επιβάλλει περικοπές στις ΔΕΚΟ, ενάντια στον προϋπολογισµό, το Μνηµόνιο, την κυβερνητική πολιτική γενικότερα. Διαµαρτύρονται χιλιάδες εργαζόµενοι βλέποντας το εισόδηµά τους να µειώνεται, την απασχόλησή τους να απειλείται. Οµως η επαναλαµβανόµενη διαµαρτυρία δεν φτάνει. Ούτε έχει πιθανότητες να επαληθευτεί η ρητορική της ΓΣΕΕ, ότι «οι εργαζόµενοι µε ενωτικούς αγώνες και δράση θα ακυρώσουν στην πράξητις αντεργατικέςρυθµίσεις».

Διότι λείπει η βασική προϋπόθεση: ένα σχέδιο για τη δικαιότερη κατανοµή των βαρών µε µείωση των µεγάλων ανισοτήτων και ταυτόχρονα για την ενίσχυση της παραγωγής και της απασχόλησης, το οποίο να συναντά πλατιά και ενεργητική στήριξη στην κοινωνία.

Ενας χρόνος έχει περάσει αφότου άρχισαν να αποκαλύπτονται σε όλους οιδιαστάσεις της κρίσης, επτάµισι µήνες αφότου η κυβέρνηση αναγκάστηκε να υπαγάγει τη χώρα στον µηχανισµό και στην τρόικα για να αποφύγει τη χρεοκοπία, εισάγοντας επώδυνες πολιτικές και µέτρα. Αν ουπουργός Οικονοµικών Γιώργος Παπακωνσταντίνου αδυνατεί να διακρίνει έξοδο από την οικονοµική ύφεση προτού ανακτηθεί η εµπιστοσύνη τωναγορών, την αδικία των µέτρων πάντως την έχει αναγνωρίσει. Ολο αυτό το διάστηµα, όµως, συνδικάτα και κόµµατα που πρωτοστατούν στις διαµαρτυρίες δεν πρόβαλαν συγκεκριµένες πολιτικές που να κατανέµουν διαφορετικά το κόστος της προσαρµογής,ώστε να προστατεύονται οι πιοαδύναµοι, µαζί µεπολλούς ενδιάµεσους να πληρώνουν περισσότεροι ισχυροί, να στηριχθούνπαραγωγικές δραστηριότητες για ταχύτερη ανάκαµψη, να αρχίσουν να µπαίνουν βάσεις για την ανάπτυξη που έχουµε ανάγκη. Τη µαχητικότητά τους την εξαντλούν στο αίτηµανα αποσυρθούν τα όποια µέτρα, νοµοσχέδια, πολιτικές. Μετά τι να γίνει; Δεν λένε.

Ιδέες υπάρχουν ωστόσο,κάποτε και σοβαρές επιστηµονικές επεξεργασίες. Αλλά περιορίζονται σε µικρούς κύκλους ειδικών και λίγων ακόµα ενδιαφεροµένων, χωρίς να ανοίγονται σε ευρύτερη δηµόσιασυζήτηση. Δεν γίνονται κτήµα πολιτικών ή κοινωνικών φορέων που θα τις αξιοποιούσαν για να φτιάξουν προγράµµατα ικανά να πάνε τη χώρα µπροστά. Οπότε δεν προχωράµε. Το πώς εξηγείταιαυτή η παθογένειαήταν ένα από τα καίρια ερωτήµατα που τέθηκαν προχθές στην παρουσίαση τουβιβλίου του Πλάτωνα Τήνιου «Ασφαλιστικό: Μια µέθοδος ανάγνωσης», το οποίο κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Κριτική – επίκαιρο, καθώς η τελευταία εκδοχή του Μνηµονίου µόλις ξεκαθάρισε ότι το Ασφαλιστικό διόλου δεν έχει κλείσει. Πρόσθετες επεµβάσεις θα απαιτηθούν άµεσα, εφόσον από τις αναλογιστικές µελέτες τους επόµενους µήνες προκύψει αύξηση της δαπάνης για συντάξεις πάνω από 2,5 ποσοστιαίες µονάδες του ΑΕΠ ως το 2050. Εχουν άλλωστε επισηµανθεί ελλείψεις και αδικίες που συντηρούνται στη νέα νοµοθεσία.

Γιατί λοιπόν,αφού πάσχει από µεγάλη ανορθολογικότητα, συντηρεί αδικίες, ενέχει κίνδυνο γιατις επόµενες γενιές,το Ασφαλιστικό δεν λύνεται; ρωτούσε προχθές ο Νίκος Χριστοδουλάκης. Επειδή τα στρατεύµατα που θα είχαν να ωφεληθούν από τη µεταρρύθµιση (παιδιά σήµερα) θα έρθουν είκοσι χρόνια αργότερα, εξηγούσε, επειδή το πολιτικό κύρος και η ισχύς όσων έχουν ώριµα συνταξιοδοτικά δικαιώµατα υπερέχουν όλων των υπολοίπων. Η πολιτική απάντηση του πρώην υπουργού ήταν να προσανατολιστούµε σε «δεύτερες καλύτερες» λύσεις, διότι οι πρώτες είναι ανέφικτες, σε διαδοχικές προσεγγίσεις που θα βρίσκουν στήριξη χωρίς να λύνουν το πρόβληµα εξ ολοκλήρου, κρατώντας σταθερά πάντως δηµόσιο χαρακτήρα και ευθύνη στο σύστηµα. Και σε άλλες χώρες ήταν απόντα τα «στρατεύµατα», οι µεταρρυθµίσεις έγιναν όµως, αντέτεινε ο Μάνος Ματσαγγάνης, ρωτώντας από την πλευρά του γιατί σ’ εµάς ο «συνασπισµός συνηγορίας»υπέρ της µεταρρύθµισης είναι τόσο ασθενικός,υστερικά πρωτοσέλιδα και συντεχνιασµός κυριαρχούν, τόσοι υποστηρίζουν τη ζούγκλα των συντάξεων ελπίζοντας ατοµικά να ωφεληθούν. Οι µάχες µε την τρόικα δόθηκαν όλες για να διασωθούν προνόµια, σχολίασε πικρά, ούτε µία υπέρ των χαµηλών.Πολλοί, καθώς φοβούνται να χάσουν µικρά προνόµια σε µια συνολική επαναδιαπραγµάτευση, υπερασπίζονται τα µεγάλα άλλων, συµπλήρωσε ο Φοίβος Καρζής. Συµφωνώντας, ο Αρίστος Δοξιάδης επέµεινε τουλάχιστον να µετράµε: δεν γνωρίζουµε πόσοι είναι οι συνταξιούχοι, ούτε την ηλικία των συνταξιούχων του Δηµοσίου π.χ., βεβαιώνει η µελέτη του Τήνιου.

Μόνο σε σύνδεση µε την ανάπτυξη µπορεί το Ασφαλιστικό να γίνει βιώσιµο, υποστήριξε ο Γιάννης Στουρνάρας, επικρίνοντας και αυτός συντηρητισµό και ανισότητες στις έως τώρα ρυθµίσεις. Αλλά και οι όροι για την ανάπτυξη για να διασφαλιστούν απαιτούν µεγάλη κοινωνική διαπραγµάτευση. Σε συνθήκες ύφεσης και αβεβαιότητας,περισσότερο αγγιστρώνονται όλοι στα προνόµιά τους, παρατήρησε ο Ν. Χριστοδουλάκης. Οι συνθήκες όµως είναι πλέον και επικίνδυνες, επιλογές και συνέπειες χρειάζεται να περιγραφούν ξεκάθαρα για να συσπειρώσουν. Η αχλύς των διαδοχικών προσεγγίσεων, πάγιας τακτικής πριν από την κρίση, δεν φαίνεται να βοηθάει.