Η ήττα των οίκων αξιολόγησης
Αντώνης Καρακούσης, ΤΟ ΒΗΜΑ, Δημοσιευμένο: 2011-01-15
Η μικρή χαραμάδα από την οποία μπαίνει φως ελπίδας μεγαλώνει ευτυχώς μέραμέρα. Τα πράγματα φαίνεται να κινούνται πλέον στην Ευρώπη με συγκεκριμένη φορά και τείνουν να ξεδιαλύνουν την αβεβαιότητα των πολλών προηγούμενων μηνών, τόσο συνολικά για την ευρωζώνη όσο και για τη χώρα μας ειδικότερα.
Oλοένα και περισσότερα στοιχεία επιβεβαιώνουν τις συντελούμενες διεργασίες στα ανώτατα κλιμάκια των ευρωπαϊκών οργάνων, αλλά και στα ηγετικά επιτελεία των μεγάλων χωρών και ιδιαιτέρως της Γερμανίας, όπου υπήρχαν και υπάρχουν ως έναν βαθμό αντιρρήσεις για πολύ γενναίες ρυθμίσεις. Ωστόσο καθημερινά πλέον και εν όψει της συνόδου κορυφής της 4ης Φεβρουαρίου γίνονται αποφασιστικές δηλώσεις, οι οποίες φανερώνουν διάθεση επέμβασης για τον έλεγχο της κρίσης χρέους στη ευρωζώνη. Τις προηγούμενες μέρες οι κ. Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο και Ολι Ρεν υποστήριξαν την ανάγκη διεύρυνσης του ρόλου και ενίσχυσης της θέσης του ευρωπαϊκού μηχανισμού χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, η κυρία Ανγκελα Μέρκελ δήλωσε με απόλυτη βεβαιότητα ότι η Γερμανία θα κάνει ό,τι χρειάζεται για τη στήριξη του ευρώ και ο υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε ουσιαστικά προανήγγειλε την επιμήκυνση του μεγάλου ελληνικού διασωστικού δανείου των 110 δισ. ευρώ. Η συμπεριφορά των αγορών, η μείωση δηλαδή της διαφοράς των επιτοκίων, αλλά και η σχετικά άνετη χρηματοδότηση της Πορτογαλίας, της Ισπανίας και της Ιταλίας, καταδεικνύουν ακριβώς τη μεταβολή των τάσεων και των διαθέσεων. Απαντες ένιωσαν ότι η Ευρώπη θα στηρίξει το ευρώ και ότι η Γερμανία αφού διαμόρφωσε βάσεις δημοσιονομικής πειθαρχίας σε όλες τις χώρες, τώρα δείχνει έτοιμη να κάνει το καθήκον της απέναντι στην ευρωζώνη που της προσέφερε ευημερία, πρόοδο και ισχύ που δεν φανταζόταν πριν από το 1989. Και πρώτες βεβαίως οι αγορές που πλέον προεξοφλούν ότι σύντομα θα έχουν απέναντί τους ένα πιο ισχυρό ευρωπαϊκό σχήμα και γι΄ αυτό προσαρμόστηκαν. Οι κινήσεις των οίκων αξιολόγησης επίσης, η σχετική αδράνειά τους, η δυστοκία τους ως προς την προαναγγελθείσα ελληνική υποβάθμιση, αλλά και η μετατόπιση του ενδιαφέροντός τους στις ΗΠΑ, τις οποίες προειδοποίησαν για μελλοντικές υποβαθμίσεις, φανερώνουν σύγχυση. Το επιχείρημα ότι η Ευρώπη πλήττεται από κρίση χρέους και αντιθέτως ΗΠΑ και Μεγάλη Βρετανία τη βγάζουν καθαρή, παρά τα ελλείμματα και τα χρέη τους, δεν στέκει, δεν ευσταθούσε και δεν ευσταθεί, ούτε τώρα. Οπως και δεν στέκουν οι προαναγγελθείσες υποβαθμίσεις σε βάρος της Ελλάδας, την ώρα που το κλίμα αλλάζει στην Ευρώπη και μεταβάλλονται οι συνθήκες. Οι οίκοι αξιολόγησης αισθάνονται το κενό, αρχίζουν να φοβούνται την αμφισβήτηση και έφθασαν να τα βάλουν με το σπίτι τους προκειμένου να διασωθούν. Οπως και αν έχει, αυτός ο τόσο προβληματικός κύκλος του διεθνούς πλούτου και της κερδοσκοπίας ηττάται πραγματικά. Και πρέπει να πληρώσει τα μέγιστα. Γιατί δεν γίνεται να είναι παραγωγοί της κρίσης και τιμητές μαζί.
Oλοένα και περισσότερα στοιχεία επιβεβαιώνουν τις συντελούμενες διεργασίες στα ανώτατα κλιμάκια των ευρωπαϊκών οργάνων, αλλά και στα ηγετικά επιτελεία των μεγάλων χωρών και ιδιαιτέρως της Γερμανίας, όπου υπήρχαν και υπάρχουν ως έναν βαθμό αντιρρήσεις για πολύ γενναίες ρυθμίσεις. Ωστόσο καθημερινά πλέον και εν όψει της συνόδου κορυφής της 4ης Φεβρουαρίου γίνονται αποφασιστικές δηλώσεις, οι οποίες φανερώνουν διάθεση επέμβασης για τον έλεγχο της κρίσης χρέους στη ευρωζώνη. Τις προηγούμενες μέρες οι κ. Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο και Ολι Ρεν υποστήριξαν την ανάγκη διεύρυνσης του ρόλου και ενίσχυσης της θέσης του ευρωπαϊκού μηχανισμού χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, η κυρία Ανγκελα Μέρκελ δήλωσε με απόλυτη βεβαιότητα ότι η Γερμανία θα κάνει ό,τι χρειάζεται για τη στήριξη του ευρώ και ο υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε ουσιαστικά προανήγγειλε την επιμήκυνση του μεγάλου ελληνικού διασωστικού δανείου των 110 δισ. ευρώ. Η συμπεριφορά των αγορών, η μείωση δηλαδή της διαφοράς των επιτοκίων, αλλά και η σχετικά άνετη χρηματοδότηση της Πορτογαλίας, της Ισπανίας και της Ιταλίας, καταδεικνύουν ακριβώς τη μεταβολή των τάσεων και των διαθέσεων. Απαντες ένιωσαν ότι η Ευρώπη θα στηρίξει το ευρώ και ότι η Γερμανία αφού διαμόρφωσε βάσεις δημοσιονομικής πειθαρχίας σε όλες τις χώρες, τώρα δείχνει έτοιμη να κάνει το καθήκον της απέναντι στην ευρωζώνη που της προσέφερε ευημερία, πρόοδο και ισχύ που δεν φανταζόταν πριν από το 1989. Και πρώτες βεβαίως οι αγορές που πλέον προεξοφλούν ότι σύντομα θα έχουν απέναντί τους ένα πιο ισχυρό ευρωπαϊκό σχήμα και γι΄ αυτό προσαρμόστηκαν. Οι κινήσεις των οίκων αξιολόγησης επίσης, η σχετική αδράνειά τους, η δυστοκία τους ως προς την προαναγγελθείσα ελληνική υποβάθμιση, αλλά και η μετατόπιση του ενδιαφέροντός τους στις ΗΠΑ, τις οποίες προειδοποίησαν για μελλοντικές υποβαθμίσεις, φανερώνουν σύγχυση. Το επιχείρημα ότι η Ευρώπη πλήττεται από κρίση χρέους και αντιθέτως ΗΠΑ και Μεγάλη Βρετανία τη βγάζουν καθαρή, παρά τα ελλείμματα και τα χρέη τους, δεν στέκει, δεν ευσταθούσε και δεν ευσταθεί, ούτε τώρα. Οπως και δεν στέκουν οι προαναγγελθείσες υποβαθμίσεις σε βάρος της Ελλάδας, την ώρα που το κλίμα αλλάζει στην Ευρώπη και μεταβάλλονται οι συνθήκες. Οι οίκοι αξιολόγησης αισθάνονται το κενό, αρχίζουν να φοβούνται την αμφισβήτηση και έφθασαν να τα βάλουν με το σπίτι τους προκειμένου να διασωθούν. Οπως και αν έχει, αυτός ο τόσο προβληματικός κύκλος του διεθνούς πλούτου και της κερδοσκοπίας ηττάται πραγματικά. Και πρέπει να πληρώσει τα μέγιστα. Γιατί δεν γίνεται να είναι παραγωγοί της κρίσης και τιμητές μαζί.