Το στοίχημα είναι ανοιχτό

Τάσος Παππάς, Κυρ. Ελευθεροτυπία, Δημοσιευμένο: 2011-04-17

Το τελευταίο διάστημα έχουν κατατεθεί συγκεκριμένες προτάσεις που κινούνται στην κατεύθυνση της υπεράσπισης των εργαζομένων και ταυτοχρόνως επιχειρούν να απαντήσουν στο διαδεδομένο μύθο του νεοφιλελευθερισμού ότι δεν υπάρχει εναλλακτική λύση.

Στο βιβλίο «Μανιφέστο των ανήσυχων οικονομολόγων» (εκδόσεις «Πόλις»), το οποίο υπέγραψαν 700 οικονομολόγοι, αμφισβητείται η κεντρική ιδέα του νεοφιλελευθερισμού ότι οι χρηματοοικονομικές αγορές είναι αποτελεσματικές και πρέπει να αφεθούν ελεύθερες να ρυθμίσουν τα πράγματα, χωρίς την ενοχλητική παρουσία του κράτους. Ορισμένες από τις ιδέες τους είναι πολύ ενδιαφέρουσες και, το κυριότερο, μοιάζουν ρεαλιστικές.

Για παράδειγμα: να απαγορευτεί η κερδοσκοπία για ίδιο λογαριασμό των τραπεζών ώστε να αποτραπούν οι φούσκες και τα κραχ. Να οριστεί πλαφόν στις αμοιβές των μεγαλοστελεχών. Να αυξηθεί σημαντικά η φορολόγηση των πολύ υψηλών εισοδημάτων ώστε να αποθαρρυνθεί η ξέφρενη κούρσα των εξωπραγματικών αποδόσεων των χρηματοοικονομικών προϊόντων. Να μην επιτρέπεται στους οίκους αξιολόγησης να επηρεάζουν αυθαιρέτως τα επιτόκια των αγορών ομολόγων. Η ευρωπαϊκή κεντρική τράπεζα να εγγυάται την επαναγορά των κρατικών τίτλων. Να διεξαχθεί δημόσιος λογιστικός έλεγχος για το δημόσιο χρέος ώστε να προσδιοριστεί η προέλευσή του, να δούμε δηλαδή αν για τη διόγκωση του χρέους ευθύνονται οι δημόσιες δαπάνες ή η μείωση των εσόδων λόγω της ύφεσης και των φορολογικών διευκολύνσεων που προώθησαν οι κυβερνήσεις για να ευνοήσουν το μεγάλο κεφάλαιο. Να διατηρηθεί το επίπεδο της κοινωνικής προστασίας και μάλιστα να βελτιωθεί. Να αυξηθεί ο προϋπολογισμός για την παιδεία, την έρευνα, τις επενδύσεις στον οικολογικό τομέα. Να καταργηθούν οι φορολογικές απαλλαγές που έχουν παραχωρηθεί στις επιχειρήσεις χωρίς ικανοποιητικά αποτελέσματα στο πεδίο της απασχόλησης. Επαναδιαπραγμάτευση των εξωφρενικών επιτοκίων των τίτλων που εκδόθηκαν από τις χώρες με ιδιαίτερες δυσκολίες από τότε που ξέσπασε η κρίση. Να επιβληθεί φόρος στις χρηματοπιστωτικές συναλλαγές.

Στην ουσία έχουμε να κάνουμε με μια αριστερή σοσιαλδημοκρατική πλατφόρμα, η οποία για να έχει τύχη πρέπει να εφαρμοστεί τουλάχιστον στο επίπεδο της Ευρώπης. Με εθνικές απαντήσεις δεν αντιμετωπίζεται η κρίση, η οποία είναι παγκόσμια. Για να συμβεί αυτό όμως απαιτούνται άλλοι πολιτικοί συσχετισμοί και ευρύτερες συμμαχίες. Αν η άλλη αριστερά οχυρωθεί πίσω από τη λογική τού «όλα ή τίποτα» , αν θεωρήσει ότι τέτοιου τύπου ιδέες δεν ανατρέπουν το σύστημα και συνεπώς δεν υπάρχει λόγος να αγωνιστεί γι’ αυτές, αν προκρίνει το στόχο της ιδεολογικής καθαρότητας που αποκλείει τη συνεργασία με άλλες δυνάμεις και όχι την υποχρέωση να υπερασπιστεί τους εργαζόμενους μαζί με άλλες δυνάμεις , αν θυσιάσει το παρόν για ένα ακτινοβόλο αλλά αβέβαιο μέλλον, τότε το πιθανότερο είναι να οδηγηθούμε στο απεχθές αποτέλεσμα της ιδιωτικοποίησης των κερδών και της κοινωνικοποίησης των ζημιών.

Οι άρχουσες τάξεις μετά το πρώτο σοκ ανασκουμπώνονται και επιδιώκουν να πάρουν πίσω ακόμη και τα λίγα που αναγκάστηκαν να παραχωρήσουν λόγω της γενικής κατακραυγής. Ο πρώην πρόεδρος της κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ Αλαν Γκρίνσπαν, από τους εμπνευστές της απορύθμισης του χρηματοπιστωτικού συστήματος, με άρθρο του στους «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς» (αναδημοσίευση στα «Νέα», 31-3-2011), διαμαρτύρεται για την προσπάθεια του Ομπάμα να επιβάλει κάποιους στοιχειώδεις ελέγχους στη χρηματαγορά. Το επιχείρημά του είναι ότι υπάρχει κίνδυνος να υπονομευτεί το έργο του «αόρατου χεριού» που πετυχαίνει την ισορροπία των αγορών! Αυτό το «αόρατο χέρι» όμως οδήγησε τον πλανήτη στη μεγαλύτερη κρίση από το 1929.

Κοντολογίς, αν την πειστικότερη εξήγηση για τα αίτια της κρίσης και την καλύτερη αφήγηση για την έξοδο απ’ αυτήν δεν τις δώσει η αριστερά, τότε η ιδεολογία και η πολιτική που είναι υπεύθυνες για τη σημερινή κατάσταση θα ανακτήσουν την ισχύ τους, αφού βεβαίως προηγουμένως έχουν κάνει τις κατάλληλες μεταμφιέσεις για να ξεγελάσουν τις κοινωνίες. Το στοίχημα είναι ανοιχτό.

Οπως μάλιστα σημειώνει ο Σλαβόι Ζίζεκ, «οποιαδήποτε αφελής αριστερή προσδοκία, ότι η παρούσα οικονομική κρίση διανοίγει αναπόφευκτα ένα πεδίο δράσης για τη ριζοσπαστική αριστερά είναι, το δίχως άλλο, επικίνδυνα κοντόφθαλμη». Και πιθανολογεί ότι η κύρια συνέπεια της κρίσης «δεν θα είναι η άνοδος μιας ριζοσπαστικής χειραφετητικής πολιτικής, αλλά μάλλον η άνοδος του ρατσιστικού λαϊκισμού, περισσότεροι πόλεμοι, αύξηση της φτώχειας στον Τρίτο Κόσμο, εντονότεροι διαχωρισμοί μεταξύ πλουσίων και φτωχών στους κόλπους όλων των κοινωνιών» («Η Αυγή», 3-4-2011).

Θέματα επικαιρότητας: Οικονομική κρίση

Δημήτρης Λιάκος

Σκέψεις, με αφορμή το βιβλίο της Άνγκελα Μέρκελ

Δημήτρης Λιάκος, 2024-12-01

Η έκδοση των απομνημονευμάτων της Άνγκ. Μέρκελ και οι αναφορές...

Περισσότερα
Φίλιππος Σαχινίδης

Προοδευτικές προτάσεις για την οικονομία σε συνθήκες permcrisis

Φίλιππος Σαχινίδης, 2022-11-21

H λέξη της χρονιάς για το 2022 σύμφωνα με το λεξικό Collins είναι...

Περισσότερα
Θανάσης Θεοχαρόπουλος

Η αδιέξοδη οικονομική πολιτική θα φέρει λουκέτα και ανεργία

Θανάσης Θεοχαρόπουλος, 2021-02-02

Η πανδημία του Covid19 άλλαξε ριζικά τα δεδομένα παγκοσμίως...

Περισσότερα
Γιάννης Βούλγαρης

Τι μαθαίνουμε από την τριπλή κρίση;

Γιάννης Βούλγαρης, 2020-09-12

Λίγες ήταν ευτυχώς οι φορές που η μεταπολιτευτική Ελλάδα...

Περισσότερα

Εικόνα δύσβατης πορείας

Αντώνης Παπαγιαννίδης, 2020-06-25

Είναι αλήθεια πως στην Ελληνική πραγματικότητα συχνά υπάρχει...

Περισσότερα
Κώστας Καλλίτσης

Από τη χαμένη 10ετία, μην πάμε στη χαμένη γενιά

Κώστας Καλλίτσης, 2020-05-10

Η καταιγίδα έχει όνομα, λέγεται ανεργία. Και θα είναι σφοδρή....

Περισσότερα
Αντώνης Λιάκος

Πλοήγηση μέσω κρίσεων

Αντώνης Λιάκος, 2020-05-03

Η τωρινή κρίση της πανδημίας, και η οικονομική που σέρνει...

Περισσότερα

Μειώστε τους φόρους στους μισθωτούς

Αντώνης Καρακούσης, 2019-10-20

Η μακρόχρονη κρίση και το πλήθος των μέτρων, μνημονιακών...

Περισσότερα

Άρθρα/ Πολιτική

Σωκράτης Φάμελλος

Κυβερνητική πρόταση από το Συνέδριο

Σωκράτης Φάμελλος, 2025-06-08

Η Ιστορία, όχι μόνο στην Ελλάδα, έχει δείξει ότι οι πολιτικές...

Σωκράτης Φάμελλος

Στη Γάζα συντελείται γενοκτονία, αρνούμαστε να κλείσουμε τα μάτια και να σιωπήσουμε

Σωκράτης Φάμελλος, 2025-05-22

Στη Γάζα συντελείται μια γενοκτονία τόσο κοντά σε εμάς....

Κώστας Καλλίτσης

Προεκλογική περίοδος

Κώστας Καλλίτσης, 2025-06-08

Κάτι μάλλον ασυνήθιστο (ακόμα και) για τα ελληνικά δεδομένα...

Η “έσχατη προδοσία” έλειπε από την χορηγία της αντιπολίτευσης προς τον Μητσοτάκη

Γιάννης Τριάντης, 2025-06-07

...Τι εισπράττει η κοινωνία όταν ακούει ότι εγκαλείται κάποιος...

Τα Τέμπη επιστρέφουν

Αγγελική Σπανού, 2025-06-05

Με τέσσερις προτάσεις για τη σύσταση Προανακριτικής, δύο...

Γιάννης Μεϊμάρογλου

Κυβερνητικό μπασκετικό αλαλούμ

Γιάννης Μεϊμάρογλου, 2025-06-04

...Όσο η κυβέρνηση θα συνεχίσει να κλείνει τα μάτια σε μια...

Θόδωρος Τσίκας

Έχει χάσει η Ουκρανία τον πόλεμο;

Θόδωρος Τσίκας, 2025-06-01

Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να διατηρήσει τη ηθική και γεωπολιτική...

Γιάννης Βούλγαρης

Η Ευρώπη στην εποχή των πολέμων

Γιάννης Βούλγαρης, 2025-05-31

Από τις εκλογές που έγιναν τελευταία στον ευρωπαϊκό χώρο,...

Εχει ο καιρός γυρίσματα;

Τάσος Παππάς, 2025-05-26

Αλλάζουν οι καιροί; Αλλάζουν. Αυτό που χθες αποδοκίμαζες,...

Η κοινή λογική

Μιχάλης Μητσός, 2025-05-23

Oι νέοι στρέφονται προς την Ακροδεξιά. Ακόμη κι αν δεν ψηφίζουν...

Σωτήρης Βαλντέν

Είναι ντροπή να μένουμε απαθείς μπροστά στη γενοκτονία στη Γάζα!

Σωτήρης Βαλντέν, 2025-05-20

Πού είναι τα δημοκρατικά κόμματα και πολιτικοί της αντιπολίτευσης...

Κώστας Καλλίτσης

Η συμμετοχή του πολίτη

Κώστας Καλλίτσης, 2025-05-18

Η είδηση ήρθε από τη Νορβηγία, όπου η εθνική διαβούλευσή...

×
×