Τα τρία σενάρια της (μεγάλης) Δευτέρας

Αυτό που θέλει ο ελληνικός λαός φαίνεται με πολλούς τρόπους. Φαίνεται με τις δημοσκοπήσεις, όπου 80% τάσσονται σταθερά υπέρ της παραμονής της χώρας στην Ευρωζώνη, ως ότι αυτή είναι το μακράν καλύτερο πεδίο για οικονομική και κοινωνική πρόοδο. Φάνηκε, επίσης, με τα ειρηνικά συλλαλητήρια στο Σύνταγμα – όχι μόνο με το μεγάλο συλλαλητήριο της Πέμπτης αλλά και με εκείνο που προηγήθηκε, την Τετάρτη, όταν εκφράστηκε η στήριξη των συγκεντρωμένων στην κυβερνητική πρόταση για πρόσθετα μέτρα 5,4 δισ. ευρώ προκειμένου να υπάρξει συμφωνία με τους εταίρους. Ολοφάνερο είναι και τι ΔΕΝ θέλει ο ελληνικός λαός. Φάνηκε αυτές τις μέρες, στα γκισέ και στα ΑΤΜ των τραπεζών.

Ο ελληνικός λαός εκφράζει με όλους τους τρόπους τη βούλησή του η Ελλάδα να μείνει εντός Ευρωζώνης και την ανησυχία του μήπως συμβεί το αντίθετο ενδεχόμενο. Θεωρώ βέβαιο ότι δεν θα συμβεί.

Μπορεί να προκαλούν θόρυβο ορισμένες γραφικές φιγούρες που ακκίζονται φλυαρώντας για επαχθές κλπ. χρέος ή οι αδαείς που προσποιούνται ότι έχουν τον οδικό χάρτη επιστροφής στη δραχμή με ευημερία, αλλά στην πραγματικότητα αυτοί είναι περιθωριακοί. Είναι τζάμπα θέαμα για τα κανάλια. Στην παρούσα Βουλή, όπως και στις προηγούμενες, συντριπτικά κυριαρχεί η (διακομματική) πλειονότητα των βουλευτών που είναι υπέρ της ευρωπαϊκής θέσης της χώρας. Οι βουλευτές που δεν μπορούν/δεν θέλουν ούτε να φανταστούν, καν, την Ελλάδα εκτός της Ευρωζώνης. Αυτοί είναι η πραγματική δύναμη κι εκφράζουν τη λαϊκή βούληση. Οποιαδήποτε κυβέρνηση επιχειρούσε πραξικόπημα ενάντια σε αυτή τη βούληση, θα έπεφτε σε λίγες ώρες αφότου διανοήθηκε να το επιχειρήσει.

Δυστυχώς, όμως, οι εξελίξεις του 5μήνου έχουν επαναφέρει τη μεγάλη αβεβαιότητα για την ευρωπαϊκή θέση της Ελλάδας. Αύριο, Δευτέρα, η αβεβαιότητα θα λήξει – με τον ένα ή τον άλλο τρόπο.

Υπάρχει το σενάριο της μη επίτευξης συμφωνίας, το σενάριο της ρήξης. Δεν μπορεί να αποτελεί επιλογή. Ενδεχόμενη ρήξη θα οδηγούσε αναγκαστικά, αυτόματα, σε υποχρεωτικό κλείσιμο των τραπεζών για 5-6 μέρες και στην επιβολή ελέγχου στην κίνηση κεφαλαίων και στην ανάληψη καταθέσεων με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου, που θα υπέγραφε ο σημερινός πρωθυπουργός, ως τελευταία απόφαση μιας εξαιρετικά βραχύβιας κυβέρνησης. Θα ήταν βαριές και διαρκείς οι συνέπειες (α) για την οικονομία που θα βυθιζόταν σε μεγαλύτερη ύφεση και την κοινωνία που θα υπέφερε από ανείπωτη ανεργία, (β) για τους δημοκρατικούς θεσμούς, που θα δοκιμάζονταν σκληρά από κοινωνική αναστάτωση, παράλυση του κράτους και διάλυση κρίσιμων υπηρεσιών του, καθώς και (γ) για εθνικούς κινδύνους που, σε συνθήκες κοινωνικής και πολιτικής αναστάτωσης, αντικειμενικά πολλαπλασιάζονται – έως η Αλβανία αμφισβήτησε τα σύνορα...

Το θετικό σενάριο είναι η υπογραφή μιας ισχυρής και διατηρήσιμης συμφωνίας με τους εταίρους. Η υπογραφή τέτοιας συμφωνίας θα επιτάχυνε την οριστική άρση της μητέρας όλων των αβεβαιοτήτων, για την ευρωπαϊκή θέση της χώρας και, έτσι, η ελληνική οικονομία θα μπορούσε υπό προϋποθέσεις να κερδίσει πανίσχυρη ώθηση, ως αποσυμπίεση πολλαπλάσιας ισχύος από την παρατεταμένη συμπίεση που από το 2008 διαρκώς εντείνεται. Μια αξιόπιστη και, άρα, διατηρήσιμη συμφωνία θα μπορούσε να αποτελέσει τη βάση για ένα ισχυρό θετικό σοκ αποκατάστασης της εμπιστοσύνης των ιδιωτών επενδυτών, και για τη φιλοδοξία, από τα μέσα του 2016 η Ελλάδα να καταφέρει να αρχίσει να βγαίνει στις διεθνείς αγορές, να δανείζεται φτηνά για την ανάπτυξή της, για την αποπληρωμή των δανείων της και για τη διεύρυνση των βαθμών ελευθερίας στη διαχείριση των οικονομικών υποθέσεών της. Για την απορρόφηση της ανεργίας, αυτή η λύση είναι μονόδρομος.

Υπάρχει και το μεσοβέζικο σενάριο – το «μοντέλο σέρνομαι», που συνήθως επικρατεί στην ιστορία του τόπου τους τελευταίους δύο αιώνες περίπου. Δηλαδή, να υπάρξει μια καταρχήν συμφωνία, με περιορισμένη χρονική διάρκεια, για να καταστεί εφικτό να γίνουν νέες διαπραγματεύσεις με στόχο να υπογραφεί ένα νέο Μνημόνιο, στο πλαίσιο του οποίου θα υλοποιηθεί και η (από έτος 2012...) δέσμευση των εταίρων για ελάφρυνση του χρέους. Βεβαίως, και σε αυτήν την περίπτωση, θα έχουμε γλιτώσει την άμεση καταστροφή – και οι τράπεζες θα παραμείνουν ανοικτές. Αλλά, όσον αφορά την αναστροφή της ύφεσης και την απορρόφηση της ανεργίας, θα βρεθούμε πολύ, πάρα πολύ κοντά στο να χάσουμε (αφού χάσαμε το πρώτο 6μηνο...) και ολόκληρο το 2015.

Απεύχομαι και θεωρώ απίθανο το α΄ σενάριο, της ρήξης και της καταστροφής. Εύχομαι αλλά δεν θεωρώ πιθανό το β΄ σενάριο, της ισχυρής και διατηρήσιμης συμφωνίας. Εκτιμώ ως πιθανότερο το γ΄ σενάριο.

Δηλαδή, η χώρα να συνεχίσει να σέρνεται.