Οι εκτιμήσεις για την οικονομική μεγέθυνση της χώρας μας φέτος κυμαίνονται από 1,5% έως 2,4%. Τη χαμηλότερη πρόβλεψη δίνει η Barclays, η ABN Amro προβλέπει 1,8%, η Τράπεζα της Ελλάδος και η Deutsche Bank 1,9%, ενώ το ΔΝΤ έχει κάνει την πιο αισιόδοξη πρόβλεψη, 2,4% – μάλιστα τη διατήρησε, παρότι από τον Οκτώβριο έχει αναθεωρήσει πτωτικά τις προβλέψεις του για την παγκόσμια οικονομική μεγέθυνση τρεις φορές, ξεκινώντας από 3,5% και καταλήγοντας σε 3,3%. Oποια κι αν επιβεβαιωθεί (αν επιβεβαιωθεί κάποια…), η χώρα μας, η μόνη που στην κρίση έχασε πάνω από το 25% του ΑΕΠ της

Ο νόμος ψηφίστηκε το 2010. Προέβλεπε ότι οι επενδύσεις που θα χαρακτηρίζονταν στρατηγικές θα υπάγονταν σε καθεστώς ταχείας αδειοδότησης (fast track), προκειμένου να μην μπλοκάρονται στα γρανάζια μιας κακής γραφειοκρατίας επί πολλά έτη. Σε εφαρμογή του νόμου 3984/10, συστάθηκε η Γενική Διεύθυνση Στρατηγικών Επενδύσεων, ως η κεντρική αδειοδοτική αρχή. Αυτή, δηλαδή, θα παραλάμβανε τους επενδυτικούς φακέλους και θα «καθάριζε» με τις άλλες δημόσιες υπηρεσίες, για να επιταχύνει τις διαδικασίες έγκρισης. Δικαιώθηκαν οι μεγάλες προσδοκίες;

Οι Βρυξέλλες δεν θέλησαν να χρεωθούν την ευθύνη μιας κρίσης στις σχέσεις τους με την Ελλάδα παραμονές ευρωεκλογών – θα έμενε μετέωρο το επιχείρημα ισχυρών ευρωπαϊκών κυβερνήσεων ότι η σημερινή Ελλάδα είναι η απτή απόδειξη της επιτυχούς πολιτικής τους για την επίλυση του «ελληνικού προβλήματος», με εκλογικό κόστος γι’ αυτές. Η Αθήνα δεν ήθελε να δοθεί η εικόνα στις αγορές ότι ξανάγινε το «μαύρο πρόβατο» της Ευρώπης ούτε να ξετυλίξει μια νέα αλυσίδα συγκρούσεων με τους δανειστές, που θα μπορούσε να αναθερμάνει τη φιλολογία εάν βγήκαμε ή όχι από τα μνημόνια ή/και να συρθεί υποχρεωτικά σε πρόωρες εκλογές τον Μάιο – απλά, γιατί η χώρα δεν θα άντεχε να είναι σε παρατεταμένο πόλεμο με τα ευρωπαϊκά κέντρα ώς το φθινόπωρο.

Αναφέρομαι στις ρυθμίσεις για την προστασία πρώτης κατοικίας και ρωτώ: Πιστεύετε ότι, αν η σχετική πλατφόρμα μείνει ανοικτή για 5 χρόνια κατ’ εξαίρεση, ειδικά και αποκλειστικά για να συμπεριλάβει δανειολήπτες που μπορεί να μείνουν άνεργοι ή να υποστούν κάποια αναπηρία μέσα σε αυτά τα χρόνια, υπάρχει κίνδυνος αυτή η πρόβλεψη να λειτουργήσει ως κίνητρο για να παρακινηθεί κάποιος να μείνει άνεργος; Ή, ακόμη χειρότερα, ως κίνητρο για να παρακινηθεί κάποιος να μείνει ανάπηρος, να ενταχθεί στα άτομα με ειδικές ανάγκες, αποσκοπώντας να έχει ευνοϊκή ρύθμιση το δάνειό του;..

Υπάρχει μια συχνά επαναλαμβανόμενη αλλά λαθεμένη εκτίμηση ότι η Ευρώπη τρέχει και εμείς, η Ελλάδα, μένουμε πίσω. Μπορεί να εξυπηρετεί τις ανάγκες μιας εύκολης αντιπολίτευσης στην εκάστοτε κυβέρνηση, αλλά δεν αντανακλά την πραγματικότητα στη μεγάλη εικόνα της. Δυστυχώς – ισχυρίζομαι. Γιατί αν η Ευρώπη, πράγματι, έτρεχε στις ράγες της ανάπτυξης, θα μπορούσαμε να νιώσουμε μια σχετική ανακούφιση, υπό το πρίσμα ότι μια εύρωστη και δυναμική ευρωπαϊκή οικονομία θα μπορούσε να παρασύρει στην άνοδό της και μια μικρή χώρα που δεν αντιπροσωπεύει παρά μόνο το 2% του ευρωπαϊκού ακαθάριστου προϊόντος – αρκεί αυτή η χώρα να μην πέφτει σε τραγικά λάθη. Δυστυχώς, όμως, η Ευρώπη δεν τρέχει.

Τελικά, η χώρα θα βγει στις αγορές προσφέροντας 10ετές ομόλογο τα επόμενα 24ωρα. Ο αρχικός σχεδιασμός ήταν να βγει στις αρχές Απριλίου. Πού οφείλεται η επίσπευση; Οχι σε καλό…

Ο αρχικός σχεδιασμός στηριζόταν σε μία βασική προϋπόθεση: Τη θετική έκβαση της δεύτερης αξιολόγησης και την επιστροφή στη χώρα μας των 970 εκατ. ευρώ (από τα κέρδη του ευρωσυστήματος από τα ελληνικά ομόλογα και από την κατάργηση της προσαύξησης επιτοκίων των δανείων του δεύτερου προγράμματος διάσωσης…) εντός του Μαρτίου.

Η αντίφαση είναι φανερή: Την ώρα που ο υπουργός Οικονομικών τονίζει ότι τα πλεονάσματα 3,5% είναι ανάγκη να περιοριστούν, η κυβέρνηση «πετυχαίνει» να παράγει ακόμη μεγαλύτερα από τα απαιτούμενα. Είναι εντυπωσιακό ότι την τελευταία τριετία, αντί για πλεόνασμα 0,5% ή 1,75% ή 3,5% του ΑΕΠ, τα υπερπλεονάσματα έφταναν το 3,9% ετησίως. Πρόκειται για εντυπωσιακή αστοχία, με απτές συνέπειες στην οικονομική μεγέθυνση. Το καλό (αν μπορεί κανείς να το πει…) είναι ότι, πάντως, αυτά τα υπερπλεονάσματα δεν σπαταλήθηκαν. Τα 10 δισ. από τα συνολικά 13 δισ. ευρώ (το 85% περίπου...) παραμένουν στα κρατικά ταμεία. Ούτε κοινωνικό μέρισμα έγιναν ούτε, πολύ περισσότερο, καπνός.

Τελικά, η λογική επικράτησε; Αυτό φαίνεται να δείχνει η συμφωνία κυβέρνησης - τραπεζών για την προστασία της πρώτης κατοικίας.

Ποια είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της; Πρώτον, η διαχείριση των κόκκινων στεγαστικών δανείων από παθητική γίνεται ενεργητική. Ενώ με τον νόμο Κατσέλη τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια ρίχνονταν σε έναν κουβά όπου παρέμεναν κόκκινα έως ότου κριθεί η τύχη τους (σε 3, 5 ή 10 χρόνια…), τώρα, με την ενεργοποίηση της πλατφόρμας, οι ενδιαφερόμενοι θα ρυθμίζουν και θα εξυπηρετούν τα δάνειά τους. Δεύτερον, σε αντίθεση με τον νόμο Κατσέλη, δεν προσφέρει ευνοϊκή μεταχείριση σε κάθε μπαταχτσή που έχει λεφτά αλλά αρνείται να πληρώσει, εισάγονται σαφείς δικλίδες ασφαλείας. Με αυτήν την έννοια, είναι μια έντιμη συμφωνία.

Δεν υπάρχουν «σωτήρες». Σωτήρια μπορεί να είναι μόνο κάποιας μορφής εθνική συνεννόηση που θα διεκδικεί ισχυρή κοινωνική συναίνεση, αποδοχή.

Η οικονομία βρίσκεται σε εύθραυστη ισορροπία με ανοδική τάση. Το ποσοστό ανεργίας μειώθηκε τον Νοέμβριο σε 18,5%. Επίσης, οι εξαγωγές έσπασαν το φράγμα των 30 δισ. ευρώ το 2018, πετυχαίνοντας αύξηση 15,7%. Εξαιτίας της κρίσης και της κατερείπωσης του παραδοσιακού παρασιτικού μοντέλου, αναδιαρθρώνεται ο ελληνικός καπιταλισμός και έχει αρχίσει να αφήνει θετικά αποτυπώματα στα στατιστικά στοιχεία.

Θα αναποδογυρίσει η καρδάρα και θα χυθεί το γάλα;..

Την Τρίτη η Ελλάδα βγήκε στις αγορές και άντλησε 2,5 δισ. για 5ετία, με 3,6%. Ετσι, επανήλθε στις αγορές ύστερα από μακρά απουσία (θα μπορούσε να είχε βγει νωρίτερα, αν δεν υπήρχε εμμονή η πρώτη έκδοση να είναι 10ετίας…), με μια έκδοση προσεκτικά σχεδιασμένη (εκ των υστέρων φαίνεται ότι η απόδοση θα μπορούσε να περιοριστεί στο 3,4%-3,5%, αλλά –σωστά– το Δημόσιο δεν θέλησε να ρισκάρει…), που κατά 90% την απορρόφησαν (όχι hedge funds, αλλά) μακροπρόθεσμοι επενδυτές, οι οποίοι διατηρούν αυτά τα ομόλογα στο χαρτοφυλάκιό τους (δεν τα ξεφορτώνονται, όπως είχαν κάνει πριν από 12 μήνες, με την τότε έκδοση των 7ετών ομολόγων).

Η έγκριση της συμφωνίας των Πρεσπών κλείνει μια εκκρεμότητα 10ετιών και δημιουργεί ένα πεδίο ευκαιριών: Να διασφαλιστεί η ακεραιότητα της γειτονικής κρατικής οντότητας, να ενισχυθούν οι σχέσεις φιλίας με τη γειτονική χώρα και η συνοχή της ευρύτερης περιοχής έναντι των αρνητικών ανταγωνιστικών (αυταρχικών...) επιρροών, να ανατραπεί μια διεθνώς παγιωμένη αντίληψη ότι τα Βαλκάνια είναι πηγή δεινών.

Μιλώντας με Ελληνες της διασποράς που έχουν κατακτήσει κορυφαίες θέσεις στο επιστημονικό και επιχειρηματικό διεθνές στερέωμα και που η ανιδιοτελής προσφορά τους βεβαιώνει ότι αγαπούν την Ελλάδα, τους ακούω να απορούν: Η πατρίδα μας είναι μια ασφαλής χώρα, μέλος του ΝΑΤΟ, της Ευρωζώνης, κανείς δεν φοβάται να επενδύσει σε αυτήν. Δεν υποφέρει από την τρομοκρατία, που ταλανίζει άλλες χώρες. Εχει ικανοποιητικές και σχετικά νέες υποδομές. Το κλίμα και το περιβάλλον της είναι μοναδικά – ποιος δεν θα ήθελε να εργαστεί σε αυτήν;