Η προχθεσινή επίσκεψη του Γ. Παπανδρέου στην Τουρκία στο επίπεδο του μηνύματος ήταν η πιο «πολιτική» επαφή που είχε ο Έλληνας πρωθυπουργός με τον Τούρκο ομόλογό του. Ας δούμε γιατί: Καταρχάς, διότι μίλησε σε μια γλώσσα απλή και καθαρή απευθυνόμενος στο σκληρό κατεστημένο - που παραδοσιακά είναι η τουρκική διπλωματία. Επίσης, διότι έθεσε την ανάλυσή του στο πλαίσιο ενός (κατά βάση απλού) διλήμματος: «θέλουμε ένα μέλλον ειρήνης ή σύγκρουσης;» είπε.
Την περασμένη βδομάδα στην Τουρκία έλαβε χώρα μια κίνηση πρωτοφανής, «ιστορική» χαρακτηρίσθηκε από τα τουρκικά ΜΜΕ - εφαρμόσθηκε για πρώτη φορά νόμος του 1950 και με κοινή απόφαση των υπουργών Εσωτερικών και Δικαιοσύνης αποστρατεύθηκαν ο στρατηγός της στρατοχωροφυλακής Χ. Χελβάτσιογλου, ο ναύαρχος Α. Γκαβρέμογλου και ο στρατηγός Γκυρμπούζ Κάγια. Ο λόγος της αποστράτευσης βρίσκεται στην εμπλοκή τους στο σχέδιο «Βαριοπούλα», που στόχευε στην ανατροπή της κυβέρνησης μέσω (μεταξύ άλλων) και μιας προβοκάτσιας στα ελληνοτουρκικά σύνορα.
Στροφή στα ακροδεξιά παίρνει η Άγγελα Μέρκελ, όπως σχολιάζουν τα γερμανικά ΜΜΕ. Μετά από τις αλλεπάλληλες δηλώσεις στελεχών του κόμματός της για τους μετανάστες, η Γερμανίδα καγκελάριος ακολούθησε την ίδια πολιτική γραμμή και υπογράμμισε (σε συνέντευξή της στο περιοδικό «Φόκους») πως «η πολυπολιτισμική πολιτική της Γερμανίας έχει αποτύχει» και πως «δεν χρειάζονται πρόσθετοι μετανάστες από άλλες χώρες».
Η Ρωσία υπέγραψε πέρσι με την Τουρκία μια σειρά συμφωνιών τεράστιας οικονομικής και πολιτικής σημασίας: η κατασκευή ενός πυρηνικού εργοστασίου στην Τουρκία, η σύμπραξη των δύο χωρών στην κατασκευή ενός πετρελαιαγωγού (που θα ενώνει τη Σαμψούντα με το Τσεϋχάν) αλλά και ενός αγωγού φυσικού αερίου, που θα μεταφέρει αέριο από τη Ρωσία στην Τουρκία κι από ’κεί μέσω Καρπασίας στο Ισραήλ, είναι μερικά δείγματα της αναβαθμισμένης σχέσης των δύο χωρών.
Με ικανοποίηση αλλά και περισυλλογή μελετά η Αθήνα τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος στην Τουρκία, καθώς η επιβεβαίωση της σταθερότητας του συστήματος διακυβέρνησης της Τουρκίας είναι ένας θετικός παράγοντας ασφάλειας στην περιοχή, πλην όμως κάποια άλλα ζητήματα που ανέδειξαν τα εκλογικά αποτελέσματα αντιμετωπίζονται με σκεπτικισμό από την ελληνική κυβέρνηση. Ας δούμε ποια είναι αυτά:
Σε μια νέα λογική φαίνεται να εισέρχεται η ανατολική Μεσόγειος, όπου η ενέργεια μοιάζει να αναγορεύεται σε βασικό κίνητρο της σταθερότητας και της ασφάλειας. Ειδικότερα η διαμόρφωση ενός νέου δυναμικού κέντρου στην ανατολική Μεσόγειο, που θα περιλαμβάνει την Κύπρο, το Ισραήλ και την Ελλάδα, αλλά και ο αποχαρακτηρισμός της Ελλάδας ως «απειλής» για την εθνική ασφάλεια της Τουρκίας, είναι δύο πληροφορίες πρόσφατης εσοδείας και ιδιαίτερης σημασίας για την περιοχή μας.
Αν στη θέση του Ταγίπ Ερντογάν βρισκόταν την περασμένη εβδομάδα η Άγγελα Μέρκελ, όσα είπε ο Τούρκος πρωθυπουργός θα λέγαμε ότι συνιστούσαν την απαρχή της βελτίωσης του κλίματος στις διμερείς σχέσεις. Κι αυτό γιατί έγιναν φραστικές μετατοπίσεις που σηματοδοτούσαν την πολιτική πρόθεση της εξομάλυνσης. Όμως, αφενός ο κ. Ερντογάν είναι Τούρκος και στη χώρα μας αυτή η προέλευση γεννά καχυποψία και αφετέρου ο κ. Ερντογάν διακρίνεται για τον χειμαρρώδη χαρακτήρα του - ο «πρότερος βίος» του δείχνει ότι αποτολμά καινοτόμες προσεγγίσεις αλλά πάσχει σοβαρά στην υλοποίηση.
Ήταν μια πολύ ενδιαφέρουσα εμπειρία. Οι πρωθυπουργοί της Ελλάδας και της Τουρκίας μετέτρεψαν μια κοινή συνέντευξη Τύπου σε ... δημόσια διαβούλευση - απαντώντας σε ελάχιστες ερωτήσεις ανέπτυξαν αναλυτικά, διεξοδικά και ειλικρινά τις απόψεις τους, με καλή διάθεση, αλλά χωρίς εκπτώσεις. Η επίσκεψη του Ταγίπ Ερντογάν στην Αθήνα θα μπορούσε να θεωρηθεί ως σημείο-καμπή στην πορεία εξομάλυνσης των ελληνοτουρκικών σχέσεων, αν δεν υπήρχε η επιφύλαξη που γεννά η προσωπικότητα του Τούρκου πρωθυπουργού
Πρόκειται για μια επίσκεψη που θα αφορά στην προώθηση θεμάτων χαμηλής πολιτικής αλλά που προμηνύεται υψηλού ρίσκου - η επίσκεψη του Τούρκου πρωθυπουργού Τ. Ερντογάν στην Αθήνα έχει προγραμματιστεί για τις 14-15 Μαΐου, με άλλα λόγια την επομένη ή τη μεθεπομένη μιας πιθανής νέας γενικής απεργίας, με τα παρελκόμενα που συνήθως αφήνουν πίσω τους ανάλογες κινητοποιήσεις.
Μετά το "ναι" των Τουρκοκυπρίων στο σχέδιο Ανάν έρχεται και το "όχι" - διότι οι ερχόμενες εκλογές για την ανάδειξη του νέου Προέδρου στα κατεχόμενα, είναι ένα είδος δημοψηφίσματος. Στο οποίο, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν, ότι με άνεση θα κόψει το νήμα ο Ντερβίς Έρογλου. Οι εκλογές της ερχόμενης Κυριακής θα σηματοδοτήσουν μια βαθιά αντιπαράθεση: ανάμεσα στον εθνικισμό και τη συμφιλίωση, τον φόβο και την ελπίδα, την ακροδεξιά και την κεντροαριστερά.
Μια επίσκεψη που ήταν σαν να μην έγινε, ήταν αυτή που έκανε η Άγγελα Μέρκελ στην Τουρκία την περασμένη βδομάδα, καθώς οι δύο πλευρές είπαν αυτά που παγίως λένε, χωρίς καμία μετατόπιση. Ο πολιτικός χάρτης επομένως, τόσο για τις διμερείς σχέσεις όσο και για τις ευρωτουρκικές σχέσεις έμεινε ίδιος κι απαράλλαχτος και ο μόνος λόγος που εξηγεί την επίσκεψη, ήταν οι διμερείς οικονομικο-εμπορικές σχέσεις -αφού η Γερμανία είναι ο σημαντικότερος ευρωπαϊκός οικονομικός εταίρος της Τουρκίας.
Η παραδοχή του πρωθυπουργού - «το έχω πει με τον πιο καθαρό και απόλυτο τρόπο, ότι έτσι όπως χειριστήκαμε τα οικονομικά μας, αφαιρείται και ένα κομμάτι της κυριαρχίας μας» - είναι εύλογη, δεν παύει όμως να είναι δραματική. Η αναγνώριση πως η διασπάθιση του δημοσίου χρήματος - με τον σπάταλο τρόπο που έγινε επί των κυβερνήσεων της Ν.Δ. - οδηγεί τη χώρα σε τέτοιο βαρύ δανεισμό, που εμμέσως στενεύει το πλαίσιο της εθνικής της κυριαρχίας, αναδύει μια πολύ πικρή πραγματικότητα.
