Ανεργία (και) λόγω έλλειψης δεξιοτήτων

Το πρόβλημα υπήρχε, υπάρχει και, το χειρότερο, διογκώνεται. Δεν ενδημεί μόνο στην Ελλάδα, αλλά στην Ελλάδα έχει δραματικές διαστάσεις και θα λάβει ακόμη δραματικότερες αν δεν αναληφθεί συστηματική δράση για την αντιμετώπισή του. Το περιέγραψε την Πέμπτη, μιλώντας σε σχετική ημερίδα, ο πρόεδρος του ΣΕΒ Θ. Φέσσας:

Το παράδοξο είναι –είπε σε μια αποστροφή της ομιλίας του– να υπάρχουν ένα εκατομμύριο άνεργοι που δεν μπορούν να βρουν εργασία και, ταυτόχρονα, το 60% των μελών του ΣΕΒ να δυσκολεύεται να καλύψει κενές θέσεις εργασίας, εξαιτίας της έλλειψης προσωπικών, επαγγελματικών και τεχνικών δεξιοτήτων.

Θα δεχθώ ότι η ακρίβεια των στοιχείων ελέγχεται, μπορεί να είναι το 60% ή το 50% ή το 40%, σε κάθε περίπτωση πάντως μιλάμε για πολύ υψηλό ποσοστό. Μάλιστα, σε έρευνες που είχαν γίνει σε προηγούμενα χρόνια, αυτό το ποσοστό ήταν αρκετά πάνω από το 40% – πάνω από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο. Θα συμπλήρωνα, επίσης, ότι από μόνη η εξειδίκευση δεν είναι το παν. Πληθαίνουν οι εταιρείες (πολλές εξ όσων βρίσκονται στις πρώτες γραμμές της καινοτομίας…) που δεν τους αρκεί (και σωστά!..) η εξειδίκευση, αλλά αναζητούν εργαζομένους που διαθέτουν συνδυασμό εξειδικευμένης γνώσης και ευρύτερης παιδείας, η οποία θα τους επιτρέπει να καταλαβαίνουν το ευρύτερο κοινωνικό και οικονομικό περιβάλλον, να διαισθάνονται τις εξελίξεις.

Υποψιάζομαι, επίσης, ότι όλα τα μέλη του ΣΕΒ δεν λένε όλη την αλήθεια. Παράδειγμα, μπορεί κάποια εταιρεία να μη βρίσκει εργαζομένους με υψηλές δεξιότητες, όχι επειδή δεν υπάρχουν τέτοιοι, αλλά διότι τους προσφέρει υπερβολικά χαμηλές αμοιβές. Πρόβλημα που μεγαλώνει, αν ο εξειδικευμένος εργαζόμενος θα πρέπει να μεταναστεύσει από τον τόπο κατοικίας του και να ζήσει σε άλλη πόλη, με μισθό που δεν επαρκεί να καλύψει ούτε τα στοιχειώδη κόστη της ζωής στη νέα εγκατάστασή του.

Θεωρώ πιθανόν, επίσης, κάποια μέλη του ΣΕΒ να μη λένε ότι αυτό που ζητούν δεν είναι απλώς εξειδικευμένοι εργαζόμενοι, αλλά έμπειροι εξειδικευμένοι εργαζόμενοι – ήτοι, με προϋπηρεσία δύο, τριών ή πέντε ετών. Οτι, με άλλα λόγια, δεν έχουν διάθεση να προσλάβουν έναν εργαζόμενο με υψηλές δεξιότητες και να τον επιμορφώσουν για κάποιο χρονικό διάστημα, ώστε να αποκτήσει την εμπειρία της συγκεκριμένης δουλειάς, αλλά θέλουν να είναι έτοιμο στέλεχος – κοινώς, προτιμούν κάποια προηγούμενη εταιρεία να τον έχει πληρώσει για την απόκτηση εμπειρίας…

Σε κάθε περίπτωση, το πρόβλημα υπάρχει και είναι τεράστιο: Μαζική ανεργία και ανικανοποίητη ζήτηση εξειδικευμένης εργασίας ταυτόχρονα. Και είναι πολύ χρήσιμο ότι ο κ. Θ. Φέσσας επέλεξε, με την ημερίδα του ΣΕΒ και την προσωπική τοποθέτησή του, να το αναδείξει ως μείζον.

Πρόκειται για πρόβλημα που έχει μεγάλες διαστάσεις και ακόμη μεγαλύτερες συνέπειες στη ζωή εκατοντάδων χιλιάδων συνανθρώπων, στην οικονομία – στην ανάπτυξη της οποίας όλο το πολιτικό προσωπικό ομνύει όρκους πίστης. Αλλά μένει στους όρκους – όμορφα λόγια, εύκολα εκτοξεύονται και σβήνουν μέσα στον θόρυβο των τηλεπαραθύρων.

Θα έλεγε κανείς ότι ίσως τώρα υπάρχει μια ευκαιρία, στο πλαίσιο του αναμενόμενου εθνικού αναπτυξιακού προγράμματος που είμαστε υποχρεωμένοι (από την τρισκατάρατη τρόικα…) να καταρτίσουμε. Να τεθεί ως κεντρικός άξονας του προγράμματος μια συνολική πολιτική απασχόλησης, με φιλόδοξους στόχους, με συγκεκριμένες δράσεις, χρονοδιάγραμμα, δημοκρατικό έλεγχο και λογοδοσία για την επίτευξή τους.

Οποιος το προτείνει θα έχει δίκιο, με την έννοια ότι όλα αυτά είναι αναγκαία, γιατί το πρόβλημα δεν γίνεται να αντιμετωπιστεί με αποσπασματικά μέτρα, απαιτείται συνολική πολιτική με συγκροτημένο σχέδιο και, στο δεσμευτικό πλαίσιο αυτού του σχεδίου, να προσδιοριστούν τα εφαρμοστέα μέτρα εξειδίκευσής του, με την ενεργό συμμετοχή όλων των κοινωνικών φορέων, του κράτους και, με κεντρικό ρόλο, του εκπαιδευτικού συστήματος. Θα συνδεθεί με την παραγωγή ή θα συνεχίσει να βαδίζει ανέμελο και αδιάφορο προς αυτήν;...

Οποιος, όμως, προσδοκά να καταρτιστεί μια συνολική πολιτική αδίκως θα περιμένει. Αν και η δουλειά του πολιτικού προσωπικού θα έπρεπε να είναι να παράγει πολιτική, αυτήν τη δουλειά δεν την κάνει – ούτε σοβαρά προσπαθεί να την κάνει. Αναλώνεται στην καθημερινή διαχείριση του πελατειακού του συστήματος, είτε ως κυβέρνηση είτε ως αξιωματική αντιπολίτευση. Ισως γιατί σε αυτό έχει αποκτήσει δεξιότητα.