«Μαγκιές» και οπερέτες

«Είσαι μάγκας» ήταν το συγχαρητήριο μήνυμα, με «υψηλό συμβολισμό» (και υψηλό πολιτιστικό επίπεδο), του υπουργού Αμυνας προς τον κυβερνήτη της φρεγάτας «Λήμνος» για το επεισόδιο «επακούμβησης» με τουρκικό πολεμικό. Την επομένη τα ΜΜΕ πλημμύρισαν με μια φωτογραφία που δημοσιοποίησε το ΥΕΘΑ και δείχνει τη ρωγμή 3 ή 7 μέτρων που υπέστη το «Κεμάλ Ρέις», το οποίο χρειαζόταν επειγόντως μείζονα επισκευή. Λίγο αργότερα εμφάνισαν και οι Τούρκοι φωτογραφία με τη φρεγάτα τους, χωρίς ούτε γρατζουνιά, να συνοδεύει το σεισμογραφικό. Προπαγανδιστικός πόλεμος όπου τα περισσότερα ΜΜΕ παίζουν πιστά τον ρόλο του υπηρέτη των κυβερνήσεών τους.

Να υποθέσουμε πως κατά τον κ. Παναγιωτόπουλο η «μαγκιά» του κυβερνήτη μας συνίσταται στο ότι δεν κατόρθωσε να αποφύγει τη σύγκρουση με την τουρκική φρεγάτα (και γι’ αυτό το επιτελείο εξέδωσε οδηγίες τα πλοία μας να αποφεύγουν τα ατυχήματα); Δεν είναι πιθανό.


Ο ποιητής μάλλον ήθελε να πει πως το «Λήμνος» βγήκε νικηφόρο από μια μίνι ναυμαχία με τον Τούρκο - κάπως σαν σε συγκρουόμενα αυτοκινητάκια σε λούνα παρκ. Φαίνεται πως έκρινε ότι ο Ελληνας πολίτης χρειάζεται μια τόνωση του ηθικού του.

Καθώς όμως περνάει η μέθη από τη νέα ελληνική νίκη, ένας αφελής ίσως θέσει το ερώτημα: καλά, γιατί το «Κεμάλ Ρέις» να θέλει να παρενοχλήσει τη φρεγάτα μας με επικίνδυνους ελιγμούς, την ώρα που το «Ορούτς Ρέις» προχωράει ανενόχλητο στην αποστολή του; Είναι τρελοί οι Τούρκοι; Πιο πιθανό δεν είναι το τουρκικό πολεμικό να κινήθηκε επειδή το δικό μας προσπάθησε να παρεμποδίσει το ερευνητικό, ζηλεύοντας ίσως τη δόξα του «Νικηφόρου», μόνο που αυτή τη φορά η παρουσία των τουρκικών πολεμικών τού έκλεισε τον δρόμο;

Αυτό δηλαδή που υποστήριξε ρεπορτάζ της «Χουριέτ». Ας αποκλείσουμε όμως αυτή την υπόθεση, για να μη θεωρηθεί πως αναπαράγουμε τα fake news των Τούρκων (όπως π.χ. ότι διενεργούμε παράνομες επαναπροωθήσεις προσφύγων).

Σε κάθε περίπτωση, καθώς το «Ορούτς Ρέις» συνεχίζει την αποστολή του επί 10 ημέρες πάνω από υφαλοκρηπίδα που Ελλάδα και Κύπρος διεκδικούν ως δική τους, προκύπτει πως η ελληνική κυβέρνηση ακολούθησε (τελικά ή εξ αρχής) τον δρόμο της λογικής και δεν προσπάθησε να το παρεμποδίσει με στρατιωτικά μέσα.

Πολύ καλώς έπραξε και ας ελπίσουμε πως θα εμμείνει σε αυτή τη γραμμή. Αφού δε απορρίπτει τη στρατιωτική λύση, δεν έχει και κανένα λόγο να κινητοποιεί υπέρμετρα τις ένοπλες δυνάμεις και ολόκληρο τον στόλο μας προκαλώντας ανάλογη κινητοποίηση της άλλης πλευράς. Θα μπορούσε, αντίθετα, να εξοικονομήσει πολύτιμους πόρους που σήμερα φαίνεται να χρηματοδοτούν «μαγκιές».

Μια στρατιωτική απάντηση στην τουρκική ενέργεια θα αποτελούσε επικίνδυνο τυχοδιωκτισμό:

■ Θα ήταν παράνομη, αφού σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο δεν απαγορεύεται η συγκεκριμένη δραστηριότητα του τουρκικού πλοίου, ακόμη και αν ήταν οριοθετημένη η ΑΟΖ που διεκδικούμε.

■ Θα μας εξέθετε ανεπανόρθωτα διεθνώς, αν προσφεύγαμε εμείς πρώτοι στη βία σε μια αμφισβητούμενη περιοχή.

■ Θα ήταν παράλογο να αντιπαρατεθούμε στρατιωτικά με την Τουρκία στην περιοχή όπου κινείται το «Ορούτς Ρέις». Μια ματιά στον χάρτη αρκεί για να μας πείσει γι’ αυτό.

■ Αν το 1976 το «βυθίσατε το Χόρα» του Ανδρέα Παπανδρέου είχε κάποια απήχηση όταν βλέπαμε το τουρκικό πλοίο να κινείται μεταξύ Σαμοθράκης και Λήμνου, το να πάμε σήμερα σε πόλεμο για μια οικονομική διεκδίκηση κάπου ανάμεσα στην Κρήτη και τη Βηρυτό θα ήταν διπλά παράλογο.

■ Και το κυριότερο: οι πολιτισμένοι λαοί δεν λύνουν τις διαφορές τους διά των όπλων και μάλιστα διαφορές που αναφέρονται σε μη ζωτικά οικονομικά συμφέροντα.

Και όμως η προφανής λογική της απόρριψης της στρατιωτικής λύσης συναντά τεράστιες αντιστάσεις στη χώρα μας. Η κοινή γνώμη έχει κυριολεκτικά ντοπαριστεί με ψευδείς παραστάσεις. Οι σεισμικές έρευνες στις εσχατιές μιας διεκδικούμενης ΑΟΖ γίνονται αντιληπτές ως εχθρική εισβολή στην εθνική επικράτεια.

Επί μήνες η κυβέρνηση και το σύνολο περίπου των πολιτικών δυνάμεων διαδίδουν πως αυτές οι σεισμικές έρευνες αποτελούν «κόκκινη γραμμή» που δικαιολογεί την αποτροπή με στρατιωτικά μέσα. Ο ελληνικός λαός τροφοδοτείται καθημερινά με εικόνες πολεμικών πλοίων και αεροσκαφών, με στρατηγούς σε στολές παραλλαγής, με πολεμοχαρείς βαρύγδουπες δηλώσεις.

Οπότε, τώρα που ήρθε η -προαναγγελθείσα εξάλλου και εν πολλοίς προκληθείσα από το timing της ελληνο-αιγυπτιακής συμφωνίας- ώρα της αλήθειας, ξεσηκώνεται αχός: πρέπει να δείξουμε ότι είμαστε πράγματι μάγκες και όχι ψευτοπαλικαράδες.

Και εδώ αποκορυφώνεται η οπερέτα: η κυβέρνηση αδυνατεί να υπερασπιστεί την πολιτική της και καταφεύγει σε απίθανα και κωμικά σοφίσματα: πριν ήταν ο άνεμος που παρέσυρε το τουρκικό πλοίο, μετά ο θόρυβος που εμποδίζει τις σεισμικές έρευνες και η νίκη του «Λήμνος». Και τώρα είναι ο εξαναγκασμός σε παραίτηση του πρωθυπουργικού συμβούλου γιατί τόλμησε να «ομολογήσει» πως δεν πετάει ο γάιδαρος και το τουρκικό πλοίο διεξάγει πράγματι σεισμικές έρευνες, την ώρα που έχουμε ξεσηκώσει την υφήλιο με αυτόν ακριβώς τον ισχυρισμό.

Τόσο πολύ υποτιμά η κυβέρνηση τη νοημοσύνη των πολιτών; Τόσο την παραλύει η πίεση των εθνικιστών της; Και δεν αντιλαμβάνεται πως έτσι ενισχύει την επιχειρηματολογία των υπερπατριωτών και τους παραχωρεί «ηθικό πλεονέκτημα»;

Πολύ πιο πειστικό θα ήταν αν η κυβέρνηση απευθυνόταν με σοβαρότητα στον λαό και εξηγούσε πως η τουρκική ενέργεια είναι προκλητική γιατί είναι μονομερής και συμβάλλει στην κλιμάκωση. Γι’ αυτό η Ελλάδα κινείται διεθνώς για την καταδίκη της, κυρίως όμως για μια αποκλιμάκωση που θα οδηγήσει σε διάλογο και επίλυση των διαφορών με τη γείτονα.

Αν εξηγούσε ταυτόχρονα πως μια στρατιωτική απάντηση ούτε νόμιμη θα ήταν, ούτε αποτελεσματική. Πως η ΑΟΖ που διεκδικούμε δεν αποτελεί μέρος της επικράτειάς μας. Παρά το σημερινό κλίμα, η γραμμή της ειλικρίνειας είναι πιστεύω η μόνη λογική στάση με κάποια συνοχή που μπορεί να πείσει. Οι ακροβασίες στις οποίες επιδίδεται σήμερα η κυβέρνηση κανέναν δεν πείθουν και προκαλούν στους πολίτες αισθήματα ταπείνωσης.

Οσον αφορά τη στάση του ΣΥΡΙΖΑ, που εύλογα μεν καταγγέλλει την οπερέτα αλλά για να επαναλάβει την ανεύθυνη προτροπή σε στρατιωτική δράση, κατά τη γνώμη μου η γραμμή που έχει υιοθετήσει τελευταία η ηγεσία του είναι εθνικά επιζήμια, αντιφάσκει με την ίδια του τη φύση ως αριστερού κόμματος και αναιρεί την καλύτερη στιγμή του, τη Συμφωνία των Πρεσπών.

Κλονίζει δε τη συνοχή του στελεχικού του δυναμικού και υπονομεύει το εγχείρημα της διεύρυνσης. Είναι επιτακτικό να εγκαταλειφθεί. Και θα έπρεπε ίσως το κόμμα να λάβει υπόψη του πως μια υπεύθυνη και σοβαρή στάση αποτελεί απάντηση στην κυβερνητική οπερέτα, αλλά στο δίλημμα οπερέτα ή πολεμικός τυχοδιωκτισμός οι περισσότεροι θα επέλεγαν την οπερέτα - και ευτυχώς.