Ελληνικό παράδοξο

Γιώργος Καπόπουλος, Εποχή, Δημοσιευμένο: 2024-03-03

Από την ένταξη της χώρας μας στο ΝΑΤΟ μαζί με την Τουρκία στις αρχές του 1952 μέχρι και σήμερα, υπάρχει μια διάσταση ανάμεσα στην επίσημη ρητορική και την πραγματικότητα που προσδιορίζουν το δόγμα ασφαλείας της Αθήνας.

Στην πρώτη διεύρυνση του ΝΑΤΟ, με την ταυτόχρονη ένταξη Ελλάδας και Τουρκίας, δεν υπήρχε στα Βαλκάνια η αντιπαράθεση των δύο μπλοκ που εκτυλισσόταν στα σύνορα των δύο γερμανικών κρατών.

Η Γιουγκοσλαβία είχε έλθει σε ρήξη με τον Στάλιν το 1948, με συνέπεια τη γεωγραφική απομόνωση της Αλβανίας, ενώ στη Ρουμανία και τη Βουλγαρία δεν υπήρχαν σοβιετικές στρατιωτικές δυνάμεις.

Η Ελλάδα και η Τουρκία, από τότε μέχρι και σήμερα, αντιμετωπίζονται από τις ΗΠΑ ως ενιαίος αμυντικός χώρος, μια πραγματικότητα που όχι μόνον δεν σταθεροποίησε τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, αλλά μετά το 1974 το σύνολο σχεδόν των προβλημάτων ανάμεσα στις δύο χώρες είναι μια σύγκρουση στο εσωτερικό της Συμμαχίας.

Το ίδιο ισχύει και για την ενεργειακή αξιοποίηση της Ανατολικής Μεσογείου, με τις ΗΠΑ να θεωρούν ότι υπάρχει ρόλος για όλους τους εμπλεκομένους.

Έτσι το δόγμα ασφάλειας της Ελλάδας είναι σταθερά ετερόφωτο, καθώς η θεώρηση της Τουρκίας ως στρατηγικής απειλής προσδιορίζεται σε μεγάλο βαθμό από τις σχέσεις της Άγκυρας με την Ουάσιγκτον και τους συμμάχους της στη Μέση Ανατολή.

Ενιαίος Αμυντικός Χώρος και προσδιορισμός της τουρκικής απειλής σε σταθερή συνάρτηση με τις σχέσεις ΗΠΑ – Τουρκίας διαμορφώνουν στην Αθήνα μια κατά κύριο λόγο τουρκοκεντρική θεώρηση των περιφερειακών εξελίξεων.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η γεωπολιτική φαντασίωση του Εast Med που απεδείχθη τακτικός ελιγμός άσκησης πίεσης των ΗΠΑ προς τον Ερντογάν, πριν επιστρέψουμε στην πεπατημένη της μεταφοράς της ενέργειας μέσω Τουρκίας.

Δόγμα άξιο του ονόματός του δεν διαμορφώθηκε ποτέ από το 1974 και μετά, που να ιεραρχεί μακροπρόθεσμους στόχους και να μην περιορίζεται σε απλουστεύσεις του τύπου «ο εχθρός του εχθρού μου είναι φίλος μου».

Όλα τα παραπάνω περιγράφουν, φωτίζουν και αναδεικνύουν περιορισμένα περιθώρια ελιγμών, με συνέπεια η Ελλάδα να αντιδρά σε ατζέντες που διαμορφώνονται ερήμην της.

Όταν το 1955 η εμπλοκή της Τουρκίας στο Κυπριακό έθεσε για πρώτη φορά σε δοκιμασία τη διμερή προσέγγιση που θεμελίωσαν το 1929-1930 οι Βενιζέλος και Κεμάλ, η εξέλιξη θεωρήθηκε απόκλιση από μια αδιαμφισβήτητη κανονικότητα στην οποία οι δύο χώρες όφειλαν να επιστρέψουν για να αντιμετωπίσουν τον «από Βορρά κίνδυνο».

Όταν στα τέλη του 1973 δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως της Τουρκίας ο χάρτης των παραχωρήσεων για υποθαλάσσιες έρευνες πετρελαίου, κανείς δεν προέβλεψε ότι μετά από μισό αιώνα ένα μεγάλο μέρος των ελληνοτουρκικών διαφορών θα αφορούσε νατοϊκές ασκήσεις και όρια ευθύνης συμμαχικών στρατηγείων.

Σήμερα, βρισκόμαστε σε μια μεταβατική εποχή την οποία χαρακτηρίζει μια πρωτοφανής ρευστότητα και αβεβαιότητα.

Η έκβαση των δύο εν εξελίξει συγκρούσεων στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή θα επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό την ασφάλεια τόσο της Τουρκίας όσο και της Ελλάδας, με ζητούμενο το αν η συνύπαρξή τους θα εξακολουθήσει να είναι συγκρουσιακή.

Θέματα επικαιρότητας: Ελληνοτουρκικά

Ουσιαστικές δεσμεύσεις και ηθικές υποχρεώσεις

Αλέξης Παπαχελάς, 2025-02-02

Μας θύμωσε το γεγονός ότι η Γαλλία σκέπτεται σοβαρά να πουλήσει...

Περισσότερα
Σωτήρης Βαλντέν

Πού έχει δίκιο ο Αντώνης Σαμαράς

Σωτήρης Βαλντέν, 2024-12-16

Ακούγοντας την τελευταία ομιλία του Αντώνη Σαμαρά (12/12),...

Περισσότερα
Σωτήρης Βαλντέν

Όχι στο ”πατριωτικό Μέτωπο”

Σωτήρης Βαλντέν, 2024-12-01

Κάθε μέρα που περνά, τα «ήρεμα νερά» στις ελληνοτουρκικές...

Περισσότερα
Χρήστος Ροζάκης

Ανατρέχοντας στο παρελθόν των ελληνοτουρκικών

Χρήστος Ροζάκης, 2024-11-23

Οι ομάδες του «πατριωτικού μετώπου» έχουν οργιάσει με μια...

Περισσότερα
Σωτήρης Βαλντέν

Ελληνοτουρκικά: ο Μητσοτάκης, ο Σαμαράς και η αντιπολίτευση

Σωτήρης Βαλντέν, 2024-10-29

Οι πρωτοβουλίες της κυβέρνησης για αποκλιμάκωση και διάλογο...

Περισσότερα
Μαριλένα Κοππά

Κάποιες σκέψεις για τον ελληνοτουρκικό διάλογο

Μαριλένα Κοππά, 2024-10-26

Χρειάζεται αποφασιστικότητα, σχεδιασμός και εξαιρετικά...

Περισσότερα

Τα μίλια και η θάλασσα

Παύλος Τσίμας, 2024-10-19

Συμπληρώνονται, αυτές τις ημέρες, 51 χρόνια από τότε που...

Περισσότερα
Θόδωρος Τσίκας

Το καλό κλίμα είναι θετικό, αλλά χρειάζεται και επίλυση

Θόδωρος Τσίκας, 2024-05-13

Η συνάντηση Ερντογάν-Μητσοτάκη στην Άγκυρα πήγε θετικά,...

Περισσότερα

Άρθρα/ Πολιτική

Κώστας Καλλίτσης

Και η αντιπολίτευση;..

Κώστας Καλλίτσης, 2025-02-09

Η δημοσκοπική εικόνα της κυβέρνησης είναι πολύ κακή, κακή...

Ξενοφών Κοντιάδης

Υπάρχει κίνδυνος να παραγραφούν αδικήματα Υπουργών για τα Τέμπη και ποιά η ευθύνη της κυβέρνησης;

Ξενοφών Κοντιάδης, 2025-02-06

Υπάρχει κίνδυνος να παραγραφούν αδικήματα υπουργών για...

Η βουβή οργή που δεν έπιασαν

Αλέξης Παπαχελάς, 2025-02-05

«Μα τι έγινε ξαφνικά με το θέμα των Τεμπών και ξαναβγήκε...

Όταν η μετακίνηση πληθυσμών και η εθνοκάθαρση προβάλλονται ως ”λύση”

Αντώνης Παπαγιαννίδης, 2025-02-05

Τα πιο ζωηρά και σκοτεινά όνειρα των υπερ-συντηρητικών...

Ουσιαστικές δεσμεύσεις και ηθικές υποχρεώσεις

Αλέξης Παπαχελάς, 2025-02-02

Μας θύμωσε το γεγονός ότι η Γαλλία σκέπτεται σοβαρά να πουλήσει...

Γιάννης Βούλγαρης

Ένας Κόσμος Ολιγαρχών;

Γιάννης Βούλγαρης, 2025-01-26

De te fabula narratur. Για σένα μιλάει ο μύθος. Με αυτή τη ρήση ο Καρλ...

Κώστας Καλλίτσης

Το τραμπικό ρεύμα

Κώστας Καλλίτσης, 2025-01-26

Η ανάδειξη του Ντ. Τραμπ στην ηγεσία των ΗΠΑ προκαλεί αναταράξεις...

Την εποχή των αυτοκρατοριών

Παύλος Τσίμας, 2025-01-24

Την ημέρα που ο Τραμπ έκοβε με το σπαθί την τούρτα (και το...

Για να λυθούν  τα προβλήματα των πολιτών απαιτείται κυβερνητική αλλαγή

Για να λυθούν τα προβλήματα των πολιτών απαιτείται κυβερνητική αλλαγή

2025-01-18

...Η υποψηφιότητα της Λούκας Κατσέλη είναι η πιο κατάλληλη...

Χρήστος Ροζάκης

Ένας Χρόνος Ελληνικής Εξωτερικής πολιτικής

Χρήστος Ροζάκης, 2025-01-05

Το 2024 υπήρξε ένας έντονος χρόνος με γεωπολιτικές μεταβολές...

Κώστας Καλλίτσης

Να διασωθεί ό,τι απέμεινε

Κώστας Καλλίτσης, 2025-01-05

Το 2024 οι ανεπτυγμένες οικονομίες της Ευρώπης μεγεθύνονταν...

Σωτήρης Βαλντέν

Πού έχει δίκιο ο Αντώνης Σαμαράς

Σωτήρης Βαλντέν, 2024-12-16

Ακούγοντας την τελευταία ομιλία του Αντώνη Σαμαρά (12/12),...

×
×