Κυπριακό: "Ελληνική Δημοκρατία της Κύπρου" κατά "Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου"
Αλέξης Ηρακλείδης, Αυγή της Κυριακής, Δημοσιευμένο: 2007-11-11
Στην Κοπεγχάγη (Δεκ. 2002), η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) αποδέχθηκε, ως γνωστόν, να ενταχθεί η Κύπρος (για την ακρίβεια, η Κυπριακή Δημοκρατία), και χωρίς επίλυση του Κυπριακού, κάτι που πριν θεωρείτο αδιανόητο για την ΕΕ και τα μέλη της. Η Αθήνα (κυβέρνηση Κώστα Σημίτη) κατάφερε κάτι που φαινόταν σχεδόν ακατόρθωτο σε όλη τη δεκαετία του 1990. Και αυτό το κατάφερε κυρίως λόγω Ντενκτάς, επιχειρηματολογώντας εύστοχα ότι είναι ανήκουστο οι Ελληνοκύπριοι να είναι όμηροι της αδιαλλαξίας του Τουρκοκυπρίου ηγέτη. Η Κοπεγχάγη όμως έκρυβε μια μεγάλη παγίδα: να κλειδωθεί η κατάσταση στη μη επίλυση, παρά τις αντίθετες θέσεις τόσο του Σημίτη όσο βέβαια και του προέδρου Γλαύκου Κληρίδη. Και αυτό γιατί οι Ελληνοκύπριοι δεν είχαν πλέον κίνητρο να γίνουν πιο διαλλακτικοί. Την επαύριον της Κοπεγχάγης το πάνω χέρι το πήραν οι απορριπτικοί, με ηγέτη τον νέο πρόεδρο, Τάσσο Παπαδόπουλο. Το Σχέδιο Ανάν επί ένα χρόνο δαιμονοποιήθηκε με το νχειρότερο δυνατό τρόπο (τόσο μάλιστα επιδέξια ώστε "τσίμπησαν" ακόμη και οι ΑΚΕΛικοί), και τελικά οι Ελληνοκύπριοι το απέρριψαν "βροντόφωνα", κλείνοντας την πόρτα σε μία μοναδική, μετά το 1974, συγκυρία επίλυσης του Κυπριακού με επανένωση του νησιού.
Τώρα, ως λύση φαντάζει περισσότερο η οριστική διχοτόμηση, λύση που, σημειωτέον, από μόνη δεν είναι παράλογη ή καταδικαστέα ως μορφή επίλυσης εθνοτικών συγκρούσεων: όταν είναι αδύνατον δύο πλευρές να ζήσουν μαζί, τότε αυτό που μένει είναι να χωρίσουν οριστικά, ει δυνατόν με ειρηνικό τρόπο. Σήμερα αυτό που καθιστά την οριστική διχοτόμηση σχεδόν βεβαιότητα, τουλάχιστον όσο στο πηδάλιο βρίσκεται ο Τ. Παπαδόπουλος, είναι η εμμονή του Ελληνοκύπριου ηγέτη σε μια λύση του Κυπριακού που είναι εντελώς αδύνατο να πραγματοποιηθεί (και, θα προσέθετα, μία λύση προδήλως άδικη έναντι των Τουρκοκυπρίων): η απόρριψη της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας (που αποτελούσε την επίσημη θέση της Λευκωσίας από το 1977) και αντ αυτής η εγκαθίδρυση ενός ελληνοκρατούμενου ενιαίου (unitary) κυπριακού κράτους, ούτε λίγο ούτε πολύ ενός δεύτερου ελληνικού εθνικού κράτους. Στο ενιαίο αυτό ελληνικό κράτος που οραματίζεται η σημερινή ελληνοκυπριακή ηγεσία, οι Τουρκοκύπριοι θα είναι στην καλύτερη περίπτωση μειονότητα με ορισμένα μόνο μειονοτικά δικαιώματα, σαν να βρισκόμασταν στο 1964-Ιούνιος 1974, με την Κύπρο του Μακαρίου καθαρά ελληνική και τους Τουρκοκύπριους, χειμαζόμενους, σε μικρούς θύλακες, στο 3% του εδάφους της νήσου. (Ο Μακάριος τότε ήταν έτοιμος να τους δεχθεί μόνο ως μειονότητα και όχι ως κοινότητα, χάνοντας έτσι την άλλη μεγάλη ευκαιρία επίλυσης της Κυπριακού, στις Διακοινοτικές του 1968-1974).
Στην "ελληνική επιτυχία" της Κοπεγχάγης (2002) υπήρχε ωστόσο ένα στοιχείο που μπορεί να αποδειχθεί καίριο, αν βέβαια τις προεδρικές εκλογές του Φεβρουαρίου του 2008 τις κερδίσει ο Δημήτρης Χριστόφιας (ΑΚΕΛ) ή ο Ιωάννης Κασουλίδης (ΔΗΣΥ) και όχι ο Τάσσος Παπαδόπουλος. Η Κοπεγχάγη προέβλεπε ότι ακόμη και εάν τελικά η Κύπρος εισερχόταν κολοβή (κάτι που η ΕΕ απευχόταν), θα θεωρείτο, πλασματικά, ότι εισέρχεται ολόκληρη. Αυτό σήμαινε ότι αποδεκτή λύση επίλυσης του Κυπριακού ήταν --και τυπικά παραμένει-- μόνο η επανένωση. Όμως η επανένωση της νήσου ήταν --και είναι-- νοητή (στην Ευρώπη και διεθνώς) στο πλαίσιο μόνο ενός συγκεκριμένου δημοκρατικού πολιτικού συστήματος: στο πλαίσιο μιας κοινά αποδεκτής δικοινοτικής διζωνικής ομοσπονδίας, με δύο νομικά ίσα μέρη (ομόσπονδα κράτη σε μία κυρίαρχη ανεξάρτητη ομοσπονδία), με δύο ισότιμες εθνοτικές κοινότητες, με την καθεμία να κυριαρχεί σ ένα από τα δύο ομόσπονδα κράτη. Με άλλα λόγια, το Σχέδιο Ανάν δεν είναι "ιστορία" (όπως αντιθέτως έχει δηλώσει η Κυρία Ντόρα Μπακογιάννη, μάλλον για να κατευνάσει τον Τ. Παπαδόπουλο). Το Σχέδιο Ανάν παραμένει επίκαιρο σήμερα όσο ποτέ άλλοτε, στο μέτρο βέβαια που το ζητούμενο είναι η επίλυση με επανένωση της νήσου και όχι η επίλυση με οριστικό χωρισμό. Οποιαδήποτε λύση επανένωσης θα κινείται στα αχνάρια του Σχεδίου Ανάν, αν και πολύ φοβάμαι ότι, μετά από την πολύτιμη τετραετία που χάθηκε, το νέο σχέδιο λύσης θα είναι πιο κοντά στην συνομοσπονδία απ ό,τι στην χαλαρή ομοσπονδία, δηλαδή δύο κράτη, και όχι ένα.
Ο Τάσσος Παπαδόπουλος από την πλευρά ίσως πράγματι πιστεύει ότι ο χρόνος είναι με το μέρος των Ελληνοκυπρίων, όπως πίστευε και ο μέντορας του Μακάριος τον Ιανουάριο 1964-Ιούνιο 1974 (και είδαμε το αποτέλεσμα). Λόγω της ένταξης Κύπρου στην ΕΕ βρίσκεται, νομίζει, σε διαπραγματευτικά ισχυρότερη θέση. Ωστόσο, ο χρόνος δεν κυλάει υπέρ των Ελληνοκυπρίων αν βέβαια μιλάμε με όρους επίλυσης δια της επανένωσης. Μήπως όμως συμβαίνει κάτι άλλο που ειδικά εμείς στην Ελλάδα αδυνατούμε να συλλάβουμε; Μήπως η σημερινή ελληνοκυπριακή ηγεσία δεν ζει τελικά στα σύννεφα, στον αστερισμό των "ωραίων υποθέσεων" (belles causes) του έθνους, κάτι που θολώνει τη σκέψη (εθνικιστική τύφλωση), αλλά ζει στην πραγματικότητα; Αν ναι, ίσως η επιδίωξη να είναι ο τελικός διαχωρισμός των δύο πλευρών της Κύπρου, αλλά για ευνόητους λόγους αυτό δεν λέγεται δημοσίως, παραμένει, αν θέλετε, εθνικό μυστικό. Η Λευκωσία μάλιστα παριστάνει ότι αγωνίζεται και μάλιστα ηρωικά, μέχρις εσχάτων (Θερμοπύλες), για τα δίκαια των "Ελλήνων της Κύπρου". Στην πραγματικότητα όμως, μια και ο στόχος της σημερινής ελληνοκυπριακής κυβέρνησης είναι, όπως είπαμε, εντελώς ανέφικτος (αλλά και άδικος με βάση τα δεδομένα του Κυπριακού από τα ματωμένα Χριστούγεννα του 1963 μέχρι την τουρκική στρατιωτική επέμβαση του Ιουλίου του 1974), οι Ελληνοκύπριοι οδηγούνται, όχι άθελα τους αλλά συνειδητά, στον οριστικό χωρισμό των δύο κοινοτήτων (διχοτόμηση). Αυτή η εκτίμηση των πραγμάτων, η ρεαλιστική (Realpolitik) δεν θα πρέπει να αποκλειστεί. Η προσωπική μου πάντως άποψη είναι ότι κατά βάση ισχύει περισσότερο το πρώτο που είπαμε: επικρατούν οι παρωπίδες του εθνικισμού και του άκρατου εθνοκεντρισμού. Ο Τ. Παπαδόπουλος, ως ακραιφνής εθνικιστής που είναι και νοσταλγός της ΕΟΚΑ, απλούστατα δυσκολεύεται να δει τον κόσμο του σήμερα. Δυσκολεύεται να αντιληφθεί τη σύγχρονη διεθνή πολιτική, το πώς λειτουργεί η Ευρώπη και ειδικά η ΕΕ, πολλώ μάλλον αγνοεί πώς επιλύονται ειρηνικά οι εθνοτικές συγκρούσεις. Έτσι, σκιαμαχεί ως άλλος Δον Κιχώτης, παίρνοντας όμως στο λαιμό του όχι τον Σάντσο Πάντσα, αλλά το σύνολο των Ελληνοκυπρίων.
Απαραίτητη όμως εδώ είναι μία βασική διευκρίνιση. Ουδείς υποχρεώνει τους Ελληνοκυπρίους να ζήσουν μαζί με τους Τουρκοκύπριους εν ισοτιμία. Γάμος με το ζόρι δεν νοείται, τουλάχιστον στον πολιτικό πολιτισμό της ΕΕ. Και, βέβαια αδιανόητος είναι και ο άνισος γάμος. Είναι σαφές ότι σήμερα (και για μία δεκαετία και πλέον), η μεγάλη πλειοψηφία των Ελληνοκυπρίων είναι κατά αυτής της συμβίωσης (σε πλαίσιο ισοτιμίας εννοείται), ειδικά οι νεότεροι που ποτέ δεν έζησαν με Τουρκοκύπριους, κάτι που εξηγεί και τη διαρροή οπαδών του ΑΚΕΛ και του ΔΗΣΥ προς τους απορριπτικούς. Όπως και ο Τάσσος Παπαδόπουλος, η πλειοψηφία των Ελληνοκυπρίων περιφρονούν τους Τουρκοκύπριους και τους θεωρούν υποδεέστερους. Το λυπηρό είναι ότι τους θεωρούν κατώτερους όχι μόνο επειδή είναι "Τουρκαλάδες", αλλά και επειδή είναι καταφανώς πολύ φτωχότεροι, και οι ίδιοι, οι κατά πολύ πλουσιότεροι, δεν έχουν καμία απολύτως διάθεση, να τους στέρξουν σ αυτό. Και κάτι ακόμη, γιατί άραγε πρέπει οι "Έλληνες της Κύπρου", αυτοί οι γνήσιοι κατευθείαν απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων (πιο γνήσιοι απόγονοι από τους Ελλαδίτες "καλαμαράδες") να δεχθούν να γίνουν συνεταίροι σε μια ελληνοτουρκική ομοσπονδία, σε ένα κοινό κράτος με τον "βάρβαρο προαιώνιο εχθρό των Ελλήνων".
Αν όμως οι Ελληνοκύπριοι και ο ηγέτης τους ήταν πιο ρεαλιστές, και, το κυριότερο, πιο ειλικρινείς με τους εαυτούς τους, και δήλωναν ευθαρσώς ότι δεν θέλουν κοινό κράτος με τους Τουρκοκυπρίους, τότε θα είχαν αποκομίσει ένα μεγάλο κέρδος που τώρα δεν θα το έχουν: θα είχαν εξασφαλίσει ένα "βελούδινο διαζύγιο", κάτι που θα σήμαινε μεταξύ άλλων και επιστροφή σημαντικών εδαφών (Μόρφου, Αμμόχωστος κ.ά.). Τώρα αυτό δεν θα συμβεί. Η ΕΕ δεν πρόκειται να αφήσει τους Τουρκοκύπριους (που από το 2004 και έπειτα έχουν κλέψει την παράσταση και θεωρούνται οι ηθικοί νικητές) να παραμείνουν εισέτι περισσότερο όμηροι της αδιαλλαξίας του Τ. Παπαδόπουλου αυτή τη φορά. Μόνη ελπίδα οι προεδρικές εκλογές του Φεβρουαρίου του 2008. Αλλιώς, ελέω Παπαδόπουλου, θα πραγματοποιηθεί τελικά το όραμα του Ντενκτάς, η οριστική de jure διχοτόμηση της Κύπρου.
Τώρα, ως λύση φαντάζει περισσότερο η οριστική διχοτόμηση, λύση που, σημειωτέον, από μόνη δεν είναι παράλογη ή καταδικαστέα ως μορφή επίλυσης εθνοτικών συγκρούσεων: όταν είναι αδύνατον δύο πλευρές να ζήσουν μαζί, τότε αυτό που μένει είναι να χωρίσουν οριστικά, ει δυνατόν με ειρηνικό τρόπο. Σήμερα αυτό που καθιστά την οριστική διχοτόμηση σχεδόν βεβαιότητα, τουλάχιστον όσο στο πηδάλιο βρίσκεται ο Τ. Παπαδόπουλος, είναι η εμμονή του Ελληνοκύπριου ηγέτη σε μια λύση του Κυπριακού που είναι εντελώς αδύνατο να πραγματοποιηθεί (και, θα προσέθετα, μία λύση προδήλως άδικη έναντι των Τουρκοκυπρίων): η απόρριψη της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας (που αποτελούσε την επίσημη θέση της Λευκωσίας από το 1977) και αντ αυτής η εγκαθίδρυση ενός ελληνοκρατούμενου ενιαίου (unitary) κυπριακού κράτους, ούτε λίγο ούτε πολύ ενός δεύτερου ελληνικού εθνικού κράτους. Στο ενιαίο αυτό ελληνικό κράτος που οραματίζεται η σημερινή ελληνοκυπριακή ηγεσία, οι Τουρκοκύπριοι θα είναι στην καλύτερη περίπτωση μειονότητα με ορισμένα μόνο μειονοτικά δικαιώματα, σαν να βρισκόμασταν στο 1964-Ιούνιος 1974, με την Κύπρο του Μακαρίου καθαρά ελληνική και τους Τουρκοκύπριους, χειμαζόμενους, σε μικρούς θύλακες, στο 3% του εδάφους της νήσου. (Ο Μακάριος τότε ήταν έτοιμος να τους δεχθεί μόνο ως μειονότητα και όχι ως κοινότητα, χάνοντας έτσι την άλλη μεγάλη ευκαιρία επίλυσης της Κυπριακού, στις Διακοινοτικές του 1968-1974).
Στην "ελληνική επιτυχία" της Κοπεγχάγης (2002) υπήρχε ωστόσο ένα στοιχείο που μπορεί να αποδειχθεί καίριο, αν βέβαια τις προεδρικές εκλογές του Φεβρουαρίου του 2008 τις κερδίσει ο Δημήτρης Χριστόφιας (ΑΚΕΛ) ή ο Ιωάννης Κασουλίδης (ΔΗΣΥ) και όχι ο Τάσσος Παπαδόπουλος. Η Κοπεγχάγη προέβλεπε ότι ακόμη και εάν τελικά η Κύπρος εισερχόταν κολοβή (κάτι που η ΕΕ απευχόταν), θα θεωρείτο, πλασματικά, ότι εισέρχεται ολόκληρη. Αυτό σήμαινε ότι αποδεκτή λύση επίλυσης του Κυπριακού ήταν --και τυπικά παραμένει-- μόνο η επανένωση. Όμως η επανένωση της νήσου ήταν --και είναι-- νοητή (στην Ευρώπη και διεθνώς) στο πλαίσιο μόνο ενός συγκεκριμένου δημοκρατικού πολιτικού συστήματος: στο πλαίσιο μιας κοινά αποδεκτής δικοινοτικής διζωνικής ομοσπονδίας, με δύο νομικά ίσα μέρη (ομόσπονδα κράτη σε μία κυρίαρχη ανεξάρτητη ομοσπονδία), με δύο ισότιμες εθνοτικές κοινότητες, με την καθεμία να κυριαρχεί σ ένα από τα δύο ομόσπονδα κράτη. Με άλλα λόγια, το Σχέδιο Ανάν δεν είναι "ιστορία" (όπως αντιθέτως έχει δηλώσει η Κυρία Ντόρα Μπακογιάννη, μάλλον για να κατευνάσει τον Τ. Παπαδόπουλο). Το Σχέδιο Ανάν παραμένει επίκαιρο σήμερα όσο ποτέ άλλοτε, στο μέτρο βέβαια που το ζητούμενο είναι η επίλυση με επανένωση της νήσου και όχι η επίλυση με οριστικό χωρισμό. Οποιαδήποτε λύση επανένωσης θα κινείται στα αχνάρια του Σχεδίου Ανάν, αν και πολύ φοβάμαι ότι, μετά από την πολύτιμη τετραετία που χάθηκε, το νέο σχέδιο λύσης θα είναι πιο κοντά στην συνομοσπονδία απ ό,τι στην χαλαρή ομοσπονδία, δηλαδή δύο κράτη, και όχι ένα.
Ο Τάσσος Παπαδόπουλος από την πλευρά ίσως πράγματι πιστεύει ότι ο χρόνος είναι με το μέρος των Ελληνοκυπρίων, όπως πίστευε και ο μέντορας του Μακάριος τον Ιανουάριο 1964-Ιούνιο 1974 (και είδαμε το αποτέλεσμα). Λόγω της ένταξης Κύπρου στην ΕΕ βρίσκεται, νομίζει, σε διαπραγματευτικά ισχυρότερη θέση. Ωστόσο, ο χρόνος δεν κυλάει υπέρ των Ελληνοκυπρίων αν βέβαια μιλάμε με όρους επίλυσης δια της επανένωσης. Μήπως όμως συμβαίνει κάτι άλλο που ειδικά εμείς στην Ελλάδα αδυνατούμε να συλλάβουμε; Μήπως η σημερινή ελληνοκυπριακή ηγεσία δεν ζει τελικά στα σύννεφα, στον αστερισμό των "ωραίων υποθέσεων" (belles causes) του έθνους, κάτι που θολώνει τη σκέψη (εθνικιστική τύφλωση), αλλά ζει στην πραγματικότητα; Αν ναι, ίσως η επιδίωξη να είναι ο τελικός διαχωρισμός των δύο πλευρών της Κύπρου, αλλά για ευνόητους λόγους αυτό δεν λέγεται δημοσίως, παραμένει, αν θέλετε, εθνικό μυστικό. Η Λευκωσία μάλιστα παριστάνει ότι αγωνίζεται και μάλιστα ηρωικά, μέχρις εσχάτων (Θερμοπύλες), για τα δίκαια των "Ελλήνων της Κύπρου". Στην πραγματικότητα όμως, μια και ο στόχος της σημερινής ελληνοκυπριακής κυβέρνησης είναι, όπως είπαμε, εντελώς ανέφικτος (αλλά και άδικος με βάση τα δεδομένα του Κυπριακού από τα ματωμένα Χριστούγεννα του 1963 μέχρι την τουρκική στρατιωτική επέμβαση του Ιουλίου του 1974), οι Ελληνοκύπριοι οδηγούνται, όχι άθελα τους αλλά συνειδητά, στον οριστικό χωρισμό των δύο κοινοτήτων (διχοτόμηση). Αυτή η εκτίμηση των πραγμάτων, η ρεαλιστική (Realpolitik) δεν θα πρέπει να αποκλειστεί. Η προσωπική μου πάντως άποψη είναι ότι κατά βάση ισχύει περισσότερο το πρώτο που είπαμε: επικρατούν οι παρωπίδες του εθνικισμού και του άκρατου εθνοκεντρισμού. Ο Τ. Παπαδόπουλος, ως ακραιφνής εθνικιστής που είναι και νοσταλγός της ΕΟΚΑ, απλούστατα δυσκολεύεται να δει τον κόσμο του σήμερα. Δυσκολεύεται να αντιληφθεί τη σύγχρονη διεθνή πολιτική, το πώς λειτουργεί η Ευρώπη και ειδικά η ΕΕ, πολλώ μάλλον αγνοεί πώς επιλύονται ειρηνικά οι εθνοτικές συγκρούσεις. Έτσι, σκιαμαχεί ως άλλος Δον Κιχώτης, παίρνοντας όμως στο λαιμό του όχι τον Σάντσο Πάντσα, αλλά το σύνολο των Ελληνοκυπρίων.
Απαραίτητη όμως εδώ είναι μία βασική διευκρίνιση. Ουδείς υποχρεώνει τους Ελληνοκυπρίους να ζήσουν μαζί με τους Τουρκοκύπριους εν ισοτιμία. Γάμος με το ζόρι δεν νοείται, τουλάχιστον στον πολιτικό πολιτισμό της ΕΕ. Και, βέβαια αδιανόητος είναι και ο άνισος γάμος. Είναι σαφές ότι σήμερα (και για μία δεκαετία και πλέον), η μεγάλη πλειοψηφία των Ελληνοκυπρίων είναι κατά αυτής της συμβίωσης (σε πλαίσιο ισοτιμίας εννοείται), ειδικά οι νεότεροι που ποτέ δεν έζησαν με Τουρκοκύπριους, κάτι που εξηγεί και τη διαρροή οπαδών του ΑΚΕΛ και του ΔΗΣΥ προς τους απορριπτικούς. Όπως και ο Τάσσος Παπαδόπουλος, η πλειοψηφία των Ελληνοκυπρίων περιφρονούν τους Τουρκοκύπριους και τους θεωρούν υποδεέστερους. Το λυπηρό είναι ότι τους θεωρούν κατώτερους όχι μόνο επειδή είναι "Τουρκαλάδες", αλλά και επειδή είναι καταφανώς πολύ φτωχότεροι, και οι ίδιοι, οι κατά πολύ πλουσιότεροι, δεν έχουν καμία απολύτως διάθεση, να τους στέρξουν σ αυτό. Και κάτι ακόμη, γιατί άραγε πρέπει οι "Έλληνες της Κύπρου", αυτοί οι γνήσιοι κατευθείαν απόγονοι των αρχαίων Ελλήνων (πιο γνήσιοι απόγονοι από τους Ελλαδίτες "καλαμαράδες") να δεχθούν να γίνουν συνεταίροι σε μια ελληνοτουρκική ομοσπονδία, σε ένα κοινό κράτος με τον "βάρβαρο προαιώνιο εχθρό των Ελλήνων".
Αν όμως οι Ελληνοκύπριοι και ο ηγέτης τους ήταν πιο ρεαλιστές, και, το κυριότερο, πιο ειλικρινείς με τους εαυτούς τους, και δήλωναν ευθαρσώς ότι δεν θέλουν κοινό κράτος με τους Τουρκοκυπρίους, τότε θα είχαν αποκομίσει ένα μεγάλο κέρδος που τώρα δεν θα το έχουν: θα είχαν εξασφαλίσει ένα "βελούδινο διαζύγιο", κάτι που θα σήμαινε μεταξύ άλλων και επιστροφή σημαντικών εδαφών (Μόρφου, Αμμόχωστος κ.ά.). Τώρα αυτό δεν θα συμβεί. Η ΕΕ δεν πρόκειται να αφήσει τους Τουρκοκύπριους (που από το 2004 και έπειτα έχουν κλέψει την παράσταση και θεωρούνται οι ηθικοί νικητές) να παραμείνουν εισέτι περισσότερο όμηροι της αδιαλλαξίας του Τ. Παπαδόπουλου αυτή τη φορά. Μόνη ελπίδα οι προεδρικές εκλογές του Φεβρουαρίου του 2008. Αλλιώς, ελέω Παπαδόπουλου, θα πραγματοποιηθεί τελικά το όραμα του Ντενκτάς, η οριστική de jure διχοτόμηση της Κύπρου.
