Η ενεργειακή κρίση και η κλιματική αλλαγή

Το λόμπι των ορυκτών καυσίμων προσπάθησε να περάσει το φυσικό αέριο ως «καύσιμο-γέφυρα» για την πράσινη μετάβαση με βάση την εκπομπή λιγότερου CO2 απ’ ό,τι με παραγωγή άνθρακα ή λιγνίτη.

Καθώς οι τιμές της ενέργειας αυξάνουν, με τη σειρά τους ακριβαίνουν και τα καταναλωτικά αγαθά, ενώ σε αρκετές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες έχουν ήδη αρχίσει να εμφανίζονται και οι πρώτες ελλείψεις στην εφοδιαστική αλυσίδα.

Οσο το επόμενο διάστημα οι τιμές θα ανεβαίνουν, τόσο θα ανεβαίνουν και οι φωνές που θα κατηγορούν την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία ότι «προκάλεσε αυτήν την κρίση» και θα ζητούν την απόσυρση των κανόνων, όπως για παράδειγμα του φόρου άνθρακα που ευθύνεται για την αύξηση των τιμών.

Ωστόσο αυτοί που κατηγορούν την επιβολή του φόρου άνθρακα δεν μας λένε ποιος θα πληρώσει το κόστος για να ξαναχτίσουμε τις υποδομές που καταστρέφονται από τις πλημμύρες και τις πυρκαγιές. Δεν μας λένε από πού θα βρεθούν τα χρήματα για τις αποζημιώσεις των ανθρώπων που είδαν τις περιουσίες τους να χάνονται μέσα στα νερά, που είδαν τα σπίτια τους να τα καταπίνουν οι φλόγες.

Ζούμε ήδη το μέλλον μας. Ζούμε σε έναν πλανήτη που πεθαίνει και κάποιος πρέπει να πληρώσει το κόστος για τη διάσωσή του. Τα επόμενα χρόνια οι φυσικές καταστροφές θα αυξάνονται και μαζί με αυτές θα αυξάνονται και οι ελλείψεις προϊόντων. Οι ελλείψεις ανεβάζουν πάντα και τις τιμές. Δεν είναι δύσκολο λοιπόν να φανταστούμε τι θα συμβεί όταν καλλιέργειες θα καταστρέφονται από τις φυσικές καταστροφές και βασικά αγαθά θα γίνονται σπάνια και πανάκριβα.

Οταν θα υπάρχουν ελλείψεις ακόμη και σε τρόφιμα. Συνεπώς η λύση δεν είναι να γυρίσουμε πίσω σε πολιτικές και σε εποχές που προκάλεσαν το πρόβλημα, αλλά να συνειδητοποιήσουμε πως ό,τι ζούσαμε ήταν επίπλαστο. Οτι οι τιμές ήταν τεχνητά φτηνές αφού δεν λογαριάζαμε το κόστος του άνθρακα που προκαλούσε την υπερθέρμανση του πλανήτη, που προκαλούσε σιγά σιγά την κλιματική αλλαγή.

Η απάντηση στην ενεργειακή κρίση είναι περισσότερη δράση για το κλίμα

«Ο χειμώνας έρχεται και για πολλούς ανθρώπους οι λογαριασμοί ηλεκτρικού ρεύματος είναι πιο ακριβοί από ό,τι ήταν εδώ και μια δεκαετία» θα πει η επίτροπος Ενέργειας της Ε.Ε., Kadri Simson, κατά την παρουσίαση της εργαλειοθήκης της Ε.Ε. προκειμένου τα κράτη-μέλη να βοηθηθούν για να μειώσουν τους λογαριασμούς ρεύματος χωρίς όμως να παραβιάσουν τους κανόνες της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Το Ευρωπαϊκό Γραφείο Περιβάλλοντος (EEB) χαιρετίζει τα οικονομικά μέτρα για την αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας και τη στήριξη των πιο ευάλωτων, επισημαίνει όμως ότι είναι απαραίτητη και η σταδιακή κατάργηση του ορυκτού αερίου αφού οι τιμές της ενέργειας στην Ε.Ε. καθορίζονται από το φυσικό αέριο.

«Αυτή η ενεργειακή κρίση δείχνει ότι η εξάρτησή μας από το ορυκτό αέριο δεν αποτελεί σοβαρή απειλή μόνο για το κλίμα αλλά και για την οικονομία και την κοινωνία και ιδιαίτερα για τα πιο ευάλωτα νοικοκυριά. Το λόμπι των ορυκτών καυσίμων προσπάθησε να περάσει το φυσικό αέριο ως “καύσιμο-γέφυρα” για την πράσινη μετάβαση με βάση την εκπομπή λιγότερου CO2 απ’ ό,τι με παραγωγή άνθρακα ή λιγνίτη. Ωστόσο ο αντίκτυπος στην υπερθέρμανση του πλανήτη από την εκπομπή μεθανίου για την παραγωγή του φυσικού αερίου αυξάνει την πίεση για ταχεία μείωσή του».

Η οικιακή θέρμανση αναδεικνύεται στο μεγαλύτερο πρόβλημα των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης για τη μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα στην καθαρή ενέργεια.

Ωστόσο, σύμφωνα με μια έρευνα που επικαλείται το Ευρωπαϊκό Γραφείο Περιβάλλοντος, οι επιδοτήσεις που χρειάζονται για τη μετάβαση από το φυσικό αέριο στη θέρμανση από ΑΠΕ ανέρχονται σε μόλις 70 δισεκατομμύρια ευρώ, ποσό που μπορεί εύκολα να βρεθεί, φτάνει όλες οι ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις να κατευθυνθούν στην ενεργειακή απόδοση των κτιρίων.

Το Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα που περιλαμβάνεται στο πακέτο «Fit for 55» είναι ένα τέτοιο χρηματοδοτικό εργαλείο που θα μπορούσε να συμβάλει στην απεξάρτηση των νοικοκυριών από τα ορυκτά καύσιμα.

«Η Ε.Ε. πρέπει να διασφαλίσει ότι αυτός ο μηχανισμός θα έχει επαρκή χρήματα που θα κατευθύνονται γρήγορα στους πολίτες ώστε να τους δώσει τη δυνατότητα να βελτιώσουν την ενεργειακή απόδοση των σπιτιών τους, να μειώσουν τη ζήτηση ενέργειας και συνεπώς και τους λογαριασμούς τους» αναφέρει το EEB, ενώ καλεί την Ε.Ε. «να σταματήσει να επιδοτεί έργα που διαιωνίζουν τη χρήση φυσικού αερίου και να αντισταθεί στις Σειρήνες που σχετίζονται με το υδρογόνο όταν είναι δυνατή η άμεση ηλεκτροδότηση από ΑΠΕ».

Αυτοπαραγωγή ενέργειας

Σύμφωνα με τη Eurostat, ο κύριος λόγος για την τρέχουσα ενεργειακή κρίση είναι η έλλειψη προμήθειας φυσικού αερίου, το 90% του οποίου εισάγεται στην Ε.Ε. από τρίτες χώρες. Προκειμένου να αντιμετωπιστεί η παρούσα κρίση, αρκετά κράτη-μέλη έχουν προτείνει κοινές αγορές ορυκτού αερίου από την Ενωση στο πρότυπο των αγορών των εμβολίων.

Κάτι που η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεσμεύτηκε να εξετάσει. Ωστόσο αυτό δεν πρόκειται να λύσει το μελλοντικό πρόβλημα της ενεργειακής αυτάρκειας των ευρωπαϊκών νοικοκυριών, αφού τον φετινό χειμώνα ακόμη και οι χώρες με τα μεγαλύτερα αποθέματα φυσικού αερίου μπορεί να ξεμείνουν λόγω της υψηλής ζήτησης.

«Τα κράτη-μέλη θα πρέπει να αδράξουν την ευκαιρία από τα χρήματα του Ταμείου Ανάκαμψης και να επιταχύνουν τη μετάβαση υποστηρίζοντας έναν στόχο ΑΠΕ τουλάχιστον 50% και έναν στόχο ενεργειακής απόδοσης 45% έως το 2030».

Στην Ελλάδα, ενισχύοντας δράσεις ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων, όπως το πρόγραμμα «Εξοικονομώ», και εκμεταλλευόμενοι τη νομοθετική τροποποίηση σύμφωνα με την οποία ένα νοικοκυριό ή μια μικρή επιχείρηση μπορεί χωρίς άδεια αλλά με απλή γραπτή ενημέρωση στη ΡΑΕ να παράγει ρεύμα από φωτοβολταϊκά 5 κιλοβάτ για μονοφασική και δέκα κιλοβάτ για διφασική σύνδεση, «η αυτοπαραγωγή δεν είναι μόνο δικαίωμα αλλά και υποχρέωσή μας» λέει ο δημοσιογράφος και βιοκαλλιεργητής Δημήτρης Φαναριώτης, «διότι όσο εμείς μειώνουμε τη ζήτηση τόσο θα καταρρέουν και οι φαραωνικές μονάδες παραγωγής».

Επιπλέον θα πρέπει να αγκαλιάσουμε την εξοικονόμηση ενέργειας όχι μόνο ως μια σημαντική δράση για το κλίμα αλλά και για πρακτικούς λόγους αφού «όσο παράγεις λιγότερο από ό,τι καταναλώνεις κατά τη διάρκεια της ημέρας δεν χρειάζεσαι και μπαταρίες» λέει ο κ. Φαναριώτης και εύχεται «η αυτοπαραγωγή να αποτελέσει προσωπικό στόχο και υποχρέωση όλων μας».