Μέρες Δεκέμβρη 2008: Το μέλλον είναι εδώ!

Πέρασαν ήδη τρεις μήνες. Διάστημα αρκετό για να ξαναδούμε με το πλεονέκτημα της απόστασης, δηλαδή με πιο ψύχραιμη ματιά, τον εκρηκτικό Δεκέμβρη του 2008. Φυσικά, η ματιά είναι υποκειμενική και βιωματική και συνοδεύεται από την απόπειρα κάποιων γενικεύσεων.

- Για πολλούς το καζάνι έβραζε πολύ πριν από το βράδυ της δολοφονίας του Αλέξανδρου. Η οικονομική κρίση, οι μισθοί που δεν φτάνουν, τα νοικοκυριά που ζορίζονται, τα δάνεια που δεν μπορούν να εξοφληθούν. Οι απολύσεις, η ανεργία μέσα την οικογένεια, στη διπλανή πόρτα, στον κοινωνικό περίγυρο. Και όλα αγοράζονται και πωλούνται. Ο αγοραίος οικονομισμός ζει και βασιλεύει.

Και από κοντά η πολιτική. Βρωμιά. Δύο κόμματα αναξιόπιστα. Υπουργός Κοινωνικών Ασφαλίσεων που δεν ασφαλίζει τους εργαζόμενους. Υπουργοί, ένας, δύο, τρεις, τέσσερις, ξεπουλάνε τη δημόσια γη. Διαφθορά, σήψη και συναλλαγή. Κρίση τεράστια του πολιτικού.

Η ζωή στις πόλεις, στις μεγαλουπόλεις, στην Αθήνα, προβληματική. Μπετόν κι άλλο μπετόν, πράσινο μηδαμινό, ασφυξία και θόρυβοι που δολοφονούν.

Και η ανομία γενικευμένη. Η αυθαιρεσία, η παρανομία στο φουλ. Αρκεί να πληρώσεις. Για να κάνουν τα «στραβά μάτια», για να το νομιμοποιήσεις. Την εικόνα συμπληρώνει μια κυβέρνηση ανίκανη και επικίνδυνη που έχει προκαλέσει μη αναστρέψιμη φθορά στο εσωτερικό των κρατικών μηχανισμών. Η κατάτμηση και ο κατακερματισμός της κοινωνίας δεν αφήνουν μεγάλα περιθώρια αισιοδοξίας. Οι αξίες είδος εν ανεπάρκεια!

Αν όλα τα παραπάνω αφορούν, στην ουσία, όλη την ελληνική κοινωνία, είναι τα νέα παιδιά, οι νέοι άνθρωποι, οι πιο ευαίσθητοι δέκτες, που βιώνουν τραυματικά αυτό το γενικό ξεχαρβάλωμα.

Είναι παιδιά των αρχών του νέου αιώνα, που ο ανταγωνισμός μπαίνει στη ζωή τους από το νηπιαγωγείο, που το άγχος για το αύριο τους το ενσταλάζουν από το δημοτικό. Είναι τα παιδιά των μητροπόλεων, που δεν έχουν παίξει σε χώμα, που καταπίνουν τόνους βίας καθημερινά σε κάθε τους βήμα και μια overdose βίας μέσω τηλεόρασης αν δεν έχουν χορτάσει. Τα ναρκωτικά τους πολιορκούν, στην παρέα μετράνε θύματα και φίλοι τους, πιθανότατα και οι ίδιοι, πλακώνονται κάθε Κυριακή στο γήπεδο.

Μέσα σ΄αυτό το ζοφερό τοπίο, μια σφαίρα, από το περίστροφο ενός οργάνου της τάξης (!), κόβει το νήμα της ζωής ενός 15χρονου. Αλέξης Γρηγορόπουλος, νεκρός!

Η εν ψυχρώ δολοφονία, η προαναγγελθείσα, στην ουσία, εκτέλεση, ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. Λίγες ώρες μετά, χιλιάδες νέοι άνθρωποι βγαίνουν στους δρόμους. Με πρώτους τους συνομήλικους του Αλέξανδρου. Τι πιο φυσιολογικό από αυτή τη μαζική έκρηξη της οργής, του θυμού, της αγανάκτησης, από αυτή τη γνήσια έκφραση του πένθους για το αδικοχαμένο παλικαράκι.

- Αυτό που εντυπωσίασε και εντυπωσιάζει είναι η συνέχεια. Για πολλές μέρες γινόμαστε μάρτυρες, αλλά και συμμέτοχοι, ενός πρωτόγνωρου για τις τελευταίες δεκαετίες κοινωνικού ξεσπάσματος. Μπορούμε να μιλάμε για μια ιδιότυπη νεανική, ιδιαίτερα, εξέγερση, για ένα εξεγερτικό κύμα.

Το πρώτο βασικό χαρακτηριστικό των ημερών της εξέγερσης είναι ένα «τσουνάμι» που βροντοφώναξε «ΦΤΑΝΕΙ ΠΙΑ»!

Και ήταν η κινητοποίηση μαζική, αυθεντική, αυθόρμητη, οργισμένη.

Στην πρώτη γραμμή, πρωταγωνιστές αυτού του «φτάνει πιά!», ήταν οι μαθητές. Οι μαθητές που νοιώθουν ότι «τους κλέβουν το μέλλον». Οι μαθητές με τη φαντασία τους και την ευαισθησία τους, την αγνότητα και την ορμή τους. Που ένοιωσαν και στο δικό τους σώμα τη σφαίρα που δολοφόνησε τον Αλέξανδρο. Γι΄αυτό ξέσπασαν στους αστυνομικούς, στα αστυνομικά τμήματα, σε ότι αντιπροσώπευε γι΄αυτούς – άμεσα και χειροπιαστά – την κρατική βία, την καταστολή.

Γι΄αυτό η παρουσία συνοδεύτηκε από την εμφάνιση μιας μαζικής, συλλογικής έκφρασης βίας από πλευράς των νέων παιδιών. Που έριξαν πέτρες, που έσπασαν ακόμα κάποιες βιτρίνες τραπεζών, ενώ την ίδια ώρα πρόσφεραν λουλούδια στους σιδερόφρακτους διώκτες τους έξω από την ΓΑΔΑ.

Ίσως πολλοί από εμάς τους μεγαλύτερους, που έχουμε γαλουχηθεί σε εντελώς διαφορετικές συνθήκες, να θεωρούμε υπερβολικές και λανθασμένες ορισμένες από τις εκδηλώσεις των νέων παιδιών.

Όμως ας σκεφτούμε ότι αυτά τα παιδιά, σε μεγάλα ποσοστά, νοιώθουν ότι είναι ανήμπορα μπροστά σε ένα ασφυκτικό κοινωνικό μέλλον και ένα υπαρξιακό αδιέξοδο, που επιβάλλει η οικονομική κρίση, το τραπεζικό πλιάτσικο και τα στερεότυπα μιας οικογενειακής και κοινωνικής πραγματικότητας.

Ο Δεκέμβρης δεν έμεινε μόνο στις κεντρικές λεωφόρους της Αθήνας. Μεταφέρθηκε στις γειτονιές, πέρασε στο εσωτερικό του κοινωνικού σώματος, μπήκε μέσα στις οικογένειες, πυροδότησε συζητήσεις, κερδίζοντας μια ισχυρή νομιμοποίηση μέσα στο κοινωνικό σώμα.

Μιλώντας για την εξέγερση του Δεκέμβρη δεν μπορούμε να αγνοήσουμε την παρουσία δίπλα στους μαθητές, κατηγοριών νέων που βιώνουν την ανεργία και την επισφάλεια, που είναι αποκλεισμένοι της κοινωνίας, όλους όσους πιστεύουν ότι θα ζήσουν χειρότερα από τις προηγούμενες γενιές.

Ας ξεπεράσουμε, λοιπόν, το ξάφνιασμα και την έκπληξη. Μέσα στην κοινωνία διαμορφώνεται ένα δυναμικό διαμαρτυρίας, που αγγίζει σημαντικά τμήματα της νεολαίας, αλλά και των φτωχότερων, νεώτερων ηλικιακά, εργατικών στρωμάτων. Η εμφάνισή του δεν είναι δυσεξήγητη. Και αυτό το δυναμικό, όταν υπάρξει μια θρυαλλίδα, ξαφνικά παίρνει φωτιά και ταράζει με τη δράση του μια πόλη ή μια χώρα.

Ως προς τις μορφές οργάνωσης, δημόσιας έκφρασης και δημόσιας δράσης, αυτές υπερβαίνουν πολύ συχνά, τους παραδοσιακούς τρόπους του ασκείν πολιτική και αγνοούν το θεσμικό πολιτικό σύστημα.

Αυτό το φαινόμενο έκανε την εμφάνισή του τις μέρες του Δεκέμβρη. Η συσσωρευμένη δυσαρέσκεια, ο θυμός και η δολοφονία του Αλέξανδρου οδήγησαν στους δρόμους χιλιάδες νέους. Μαζικά, ενωτικά, ειρηνικά.

- Όμως, θα εθελοτυφλούσαμε αν δεν βλέπαμε και τη δράση, την ίδια περίοδο, ομάδων που έλκονται από τη βία, που έχουν θεοποιήσει τη «μάχη των δρόμων» και οι οποίες είναι υπεύθυνες για τις μεγάλης κλίμακας καταστροφές που προκλήθηκαν στο κέντρο, ιδιαίτερα, της Αθήνας. Οι ομάδες αυτές – αναρχικοί, αντιεξουσιαστές, κουκουλοφόροι, «μπαχαλάκηδες» ή όπως αλλιώς μπορούν να χαρακτηρισθούν – δεν ομαδοποιούνται με τις δράσεις των μαθητών. Αντίθετα, κινήθηκαν με αγριότητα, προσπαθώντας να παίξουν, αυθαίρετα και με τον τσαμπουκά τους, το ρόλο της «πρωτοπορίας». Αδιαφόρησαν για το άσυλο και τις επιλογές του κινήματος και για μια ακόμη φορά αναγόρευσαν σε επαναστατική πράξη τις καταστροφές, το πλιάτσικο, τις φωτιές, το «φετιχισμό της βίας» συνολικά.

- Ο Συνασπισμός και συνολικά η ανανεωτική και ριζοσπαστική Αριστερά στάθηκαν σταθερά στο πλευρό του κινήματος των μαθητών και των νέων. Κατέβηκαν μαζικά, υπεύθυνα, ενωτικά στους δρόμους. Συμμετείχαν χωρίς να καπελώνουν. Ήταν σε επαφή με τις ανησυχίες και τα αισθήματα των νέων ανθρώπων, προτείνοντας, μετά το πρώτο ξάφνιασμα, αιτήματα, πρακτικές, διεξόδους.

Ταυτόχρονα, ο Συνασπισμός εκδήλωσε ξεκάθαρα την αντίθεσή του σε βίαιες και καταστροφικές ενέργειες και στους υπεύθυνους γι αυτές. Για την ανανεωτική Αριστερά οι εμπρηστές και οι καταστροφείς, ανεξάρτητα πως επενδύουν τις πράξεις τους, εξυπηρετούν τους μηχανισμούς της καταστολής και την προσπάθεια να συκοφαντηθεί το κίνημα. Με τις ενέργειές τους στρέφονται αντικειμενικά ενάντια στη δημοκρατική ομαλότητα.

Απέναντι στο κίνημα των νέων, αλλά και στη στάση του Συνασπισμού, διαμορφώθηκε ένα μπλοκ στο οποίο συμμετείχε η κυβέρνηση, το ΛΑΟΣ, το ΚΚΕ, ο δήμαρχος Αθηναίων και ένα τμήμα τηλεδικαστών. Επιτέθηκαν στους νέους ανθρώπους, τους συκοφάντησαν, τους ταύτισαν αυθαίρετα με τις καταστροφές και τη βία.

Ειδικότερα το ΚΚΕ, επέλεξε να συμμαχήσει με την «ομαλότητα», να στηρίξει την κυβέρνηση, να αντιμετωπίσει με πρωτοφανή καχυποψία την εξέγερση των νέων. Γιατί η δράση της νέας γενιάς δεν ταιριάζει με τις αναλύσεις του, γιατί αδυνατεί να παρακολουθήσει τις νέες μορφές έκλυσης ριζοσπαστικής ενέργειας.

Η στάση των παραπάνω δυνάμεων απέναντι στους εξεγερμένους νέους, τις οδήγησε σε μια επίθεση συκοφαντίας απέναντι στον Συνασπισμό και την ηγεσία του. Γιατί ο Συνασπισμός δεν μιλάει για «κακομαθημένα παλιόπαιδα», αλλά για κοινωνικά αίτια και φαινόμενο κοινωνικό, που το διαχωρίζει από τα σπασίματα, τις φωτιές και τις φωτιές. Γιατί ο Συνασπισμός υπερασπίζεται με συνέπεια τα πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα.

Ο Συνασπισμός αγωνίζεται ενάντια στην αδικία, στις άδικες πολιτικές, στην αναισθησία του πολιτικού συστήματος. Δεν αγωνίζεται ενάντια σε βιτρίνες, ενάντια σε αυτοκίνητα, ενάντια στην περιουσία συμπολιτών μας και ενάντια στα δημόσια κτίρια τα οποία υπερασπιζόμαστε ως συλλογική περιουσία.

Είμαστε κατηγορηματικά αντίθετοι απέναντι στη βία. Από όπου κι αν ασκείται.

Παράλληλα, ο Συνασπισμός, θέλοντας να συμβάλλει σε μια θετική προοπτική και διέξοδο, διατύπωσε και προώθησε μια σειρά θετικούς στόχους αλλαγών, που δίνουν μια ελπίδα στην ελληνική νεολαία και στην ελληνική κοινωνία. Ανάμεσα σ΄αυτούς, μέτρα για την αναδιοργάνωση, σε δημοκρατική κατεύθυνση, των Σωμάτων Ασφαλείας, μέτρα για την εκπαίδευση και την έρευνα, μέτρα, ιδιαίτερα, για τους νέους και τις νέες.

Οι κινητοποιήσεις του Δεκέμβρη διέγραψαν μια εντυπωσιακή τροχιά, που άφησε έντονο το αποτύπωμά της, πρώτα απ΄όλα στις συνειδήσεις χιλιάδων νέων ανθρώπων.

Βεβαίως, τα αδιέξοδα δεν ξεπεράστηκαν. Οι προσπάθειες και οι αγώνες θα συνεχιστούν. Μαζικά και ενωτικά. Για την παιδεία, τα δικαιώματα, την ίδια τη ζωή.

- Σε αντίθεση με την προοπτική της μαζικής, ενωτικής και ειρηνικής προοπτικής, τους μήνες που ακολούθησαν το Δεκέμβρη, παρατηρείται μια κλιμάκωση της βίας. Μιας βίας τυφλής και δολοφονικής, με συχνή χρήση όπλων.

Δεν χωρεί αμφιβολία ότι δραστηριοποιούνται επικίνδυνες ομάδες, που εντάσσουν στη δράση τους καθαρά τρομοκρατικές πράξεις, θεωρώντας ότι πυροβολώντας κάποιους αστυνομικούς συμβάλουν στην αλλαγή της κοινωνίας.

Παράλληλα, είναι πλέον δεδομένο ότι ανάλογες πρακτικές προωθούν και ακροδεξιές, φασιστικές ομάδες.

Μπορούμε εύκολα να συμπεράνουμε ότι ακολουθείται από διάφορες πλευρές μια στρατηγική έντασης. Οι κίνδυνοι είναι μεγάλοι και ορατοί. Πρόκειται για ένα πυρηνικό όπλο ενάντια στη δημοκρατική ομαλότητα. Δεν επιτρέπεται οποιοσδήποτε εφησυχασμός και υποτίμηση.

Η Αριστερά, όλοι οι δημοκράτες, οφείλουν να ορθώσουν ένα μέτωπο κάθετης αντιπαράθεσης με τη βία και την τρομοκρατία. Ενάντια στην προωθούμενη αυταρχικοποίηση της δημόσιας ζωής, στο όνομα της ασφάλειας. Για την προστασία και ενίσχυση των ατομικών και συλλογικών δικαιωμάτων και ελευθεριών.

- Ο Δεκέμβρης μας έδωσε, πέραν των άλλων, μια καλή αφορμή να σκεφτούμε. Να συνειδητοποιήσουμε ότι ο κόσμος αλλάζει, ότι βεβαιότητες καταρρέουν, ότι διανύουμε μια μεταβατική τάση, με πολλούς κινδύνους, αλλά και δυνατότητες.

Εδώ αναδεικνύεται ο ρόλος των αριστερών, των δημοκρατών, όλων όσων υψώνουν τις σημαίες της ελευθερίας και της ισότητας.

Οφείλουν να ξεπεράσουν αγκυλώσεις του παρελθόντος. Να αξιοποιήσουν σύγχρονα ερμηνευτικά εργαλεία. Να σκύψουν ιδιαίτερα στις νέες γενιές, στο μέλλον τους. Να βοηθήσουν να υπηρετήσουν αυτές οι γενιές τον πολιτισμό της δημοκρατίας και να μην υποστούν μια ακόμη οδυνηρή ήττα και διάψευση των προσδοκιών τους.

Η διέξοδος που θα υπάρξει, γιατί θα υπάρξει διέξοδος, να είναι όσο γίνεται πιο δημοκρατική και κοινωνική και όχι αντιδημοκρατική και αυταρχική.

Αυτό είναι το μεγάλο στοίχημα για όλους μας!