Τη σοσιαλδημοκρατία που ξέρατε, ξεχάστε τη

Σε άρθρο του στα «ΝΕΑ» ο Νίκος Μουζέλης παρουσίασε λίγο ώς πολύ ως στρατηγικό σύμμαχο της Κεντροαριστεράς τον ΣΥΡΙΖΑ. Το ίδιο κάνει κατά καιρούς από την ανάποδη ο Νίκος Φίλης.

Ας το δούμε λίγο αυτό. Το 1891, στο αμφιλεγόμενο Συνέδριο της Ερφούρτης του Γερμανικού Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος, υπήρξε ένας συμβιβασμός για να μην περάσει εξ ολοκλήρου η υπό επεξεργασία ευρισκόμενη ακόμη τότε άποψη του Μπερνστάιν, σύμφωνα με την οποία οι σοσιαλδημοκράτες έπρεπε να υποστηρίζουν ένα κίνημα μεταρρυθμίσεων εντός του καπιταλισμού και να απορρίψουν τη μελλοντική επίτευξη του «στρατηγικού στόχου» που ήταν ο σοσιαλισμός. Ετσι ο Κάουτσκι επεξεργάστηκε το πρώτο μέρος του Προγράμματος το οποίο περιέγραφε τον «στρατηγικό στόχο» του σοσιαλισμού, ο δε Μπερνστάιν το δεύτερο μέρος, αυτό των μεταρρυθμίσεων.

Εκτός της Σκανδιναβίας, όπου η γραμμή Μπερνστάιν επικράτησε ακόμη από τη δεκαετία του ’30 και των Βρετανίας και Γερμανίας αμέσως μετά τον Πόλεμο, στη Μεσογειακή Ευρώπη η ολοκληρωτική «εγκατάλειψη» του «στρατηγικού στόχου» ήρθε μόνο μετά το 1970-1980. Σήμερα οι σοσιαλδημοκράτες, άπαντες και παντού, έχουν προσχωρήσει στην άποψη Μπερνστάιν πως αντί να απεργάζονται σχέδια για έναν στρατηγικό στόχο και μια απίθανη πτώση του συστήματος, οφείλουν πριν απ’ όλα να αγωνιστούν για ένα κράτος δικαίου, ισονομίας, αλληλεγγύης, πρόνοιας και υπηρεσιών. Κράτος συνεργάτη της επιχειρηματικότητας στο πλαίσιο της παρακολούθησης και του ελέγχου των συνεχών καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων. Γι’ αυτούς το πρωτείο της πολιτικής σημαίνει πρωτείο της δημοκρατίας, που απειλείται από τον λαϊκισμό των ακραίων.

Εκτοτε για τους ευρωπαίους σοσιαλδημοκράτες και χριστιανοδημοκράτες ένας είναι ο στρατηγικός στόχος: η δημοκρατία. Σύμμαχοί τους όποιοι την υπερασπίζονται. Στρατηγικοί αντίπαλοί τους όποιοι την αντιμάχονται. Βεβαίως ο καθένας καταθέτει διαφορετικές προτάσεις (σοσιαλδημοκρατικές, συντηρητικές, κεντρίστικες, νεοφιλελεύθερες κ.λπ.) για τη δημοκρατία. That’s all. Φαντάζεστε τη Μέρκελ ή τον Σουλτς να δηλώνουν ότι στρατηγικός τους σύμμαχος είναι οι αρνητές της δημοκρατίας και ότι τους χωρίζει άβυσσος με όλους όσοι υπερασπίζονται διαφορετικές αντιλήψεις για τη δημοκρατία; Αστείο πράγμα. Συγκυβερνούν τόσα χρόνια. Ο Σουλτς τόλμησε να ψελλίσει για μονομερή συνεργασία με ένα κόμμα, όπως το Die Linke, πολύ πιο δημοκρατικό από τον σημερινό ΣΥΡΙΖΑ και καταποντίστηκε.

Οι δημοκράτες δεν μπορούν να θεωρούν κανένα κόμμα του δημοκρατικού τόξου a priori ως «στρατηγικό αντίπαλο ή σύμμαχο». Ο μόνος αντίπαλος όλων των δημοκρατών (δεξιών, αριστερών, κεντρώων, κεντροαριστερών, ποταμίσιων κ.λπ.) στις δημοκρατίες είναι η βία από όπου και όποιον προέρχεται, το ψέμα από όπου και όποιον προέρχεται, η διαφθορά και οι «αυταπάτες» από όπου και όποιον προέρχονται.

Η λογική του κ. Μουζέλη είναι αντιστροφή της λογικής του κ. Φίλη. Ο ΣΥΡΙΖΑ και η ΔΗΣΥ, αν και σήμερα τους χωρίζουν οι ΑΝΕΛ, «πάλι με χρόνια και καιρούς» θα είναι «στρατηγικοί» σύμμαχοι. Συγγνώμη κ. Μουζέλη και κ. Φίλη, τρέμω μόνο και μόνο που το γράφω. Πόσω μάλλον να το δω στην πράξη. Αν κάτι τέτοιο γίνει, χωρίς πρώτα να υποστεί τρομακτική εκλογική και ιδεολογική ήττα ο ΣΥΡΙΖΑ, χωρίς πρώτα να μετεξελιχθεί σε ένα τουλάχιστον ευρωπαϊκό ριζοσπαστικό κόμμα της Αριστεράς, αν και βεβαίως μετά την εμπειρία τής εκ μέρους του τραγικής διακυβέρνησης είναι πολύ δύσκολο αυτό, τότε ξεχάστε την τη σοσιαλδημοκρατία που ξέρατε.