Aριστερός ευρωπαϊσμός, ευρωπαϊκός αριστερισμός και άλλες έννοιες

Εδώ και καιρό έχει ξεκινήσει μια συζήτηση, αποκλειστικά εντός της Aριστεράς, για το τι είναι Αριστερός Ευρωπαϊσμός. Τι αυτό σημαίνει στην παρούσα φάση της νεοφιλελεύθερης πολιτικής ηγεμονίας, παρά την κρίση, στα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αν η ύπαρξη και αποδοχή του σε ενσωματώνει στην κυρίαρχη συναίνεση έστω και με αστερίσκους επιφυλάξεων.

Στη συζήτηση αυτή έχει «επενδυθεί» η οριοθέτηση ιδεολογικών γραμμών διαχωρισμού εντός ΣΥΝ και ΣΥΡΙΖΑ σε μια απέλπιδα προσπάθεια «ιδεολογικοπολιτικής ενοποίησης» κατακερματισμένων εσωκομματικών πλειοψηφιών και ευθέως συγκρουσιακών και αντίρροπων, ιδεολογικοπολιτικών προσεγγίσεων , συνιστωσών και συνισταμένων, εντός του μορφώματος ΣΥΡΙΖΑ.

Τα ιδεολογικά θεμέλια του αριστερού ευρωπαϊσμού είναι «η στρατηγική επιλογή του δημοκρατικού δρόμου για τον σοσιαλισμό με ελευθερία και οικολογικό πρόταγμα» και κομβική «ιδεολογική αρχή ότι δεν υπάρχει δυνατότητα οικοδόμησης σοσιαλισμού σε μια μόνο χώρα». Πεποιθήσεις που εδράζονται στην Μαρξιστική θεώρηση, τις επιστημονικές (οικονομικές και κοινωνικές) αναλύσεις αλλά και την ατυχή εμπειρία της απόπειρας οικοδόμησης σοσιαλιστικών καθεστώτων στον περασμένο αιώνα. Βασικός φορέας αυτής της αντίληψης ,αν όχι αποκλειστικός, είναι ο ΣΥΝ στις βασικές εκδοχές των ρευμάτων ιδεών που τον συναποτελούν.

Η επιλογή του «Ευρωπαϊσμού» αποτελεί μια στρατηγική επιλογή για την καθʼ ημάς Αριστερά με βάση την αντίληψη ότι, ιδιαίτερα στη φάση της παγκοσμιοποίησης η βιωσιμότητα οποιουδήποτε ουσιαστικού μεταρρυθμιστικού σχεδίου, πολλώ δε μάλλον σοσιαλιστικής κατεύθυνσης εγχειρημάτος, απαιτεί την αντανάκλαση του σε υπερεθνικά σύνολα και πολιτικοοικονομικές ενοποιήσεις. Από εδώ προκύπτει το πρόταγμα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς για Δημοκρατική Κοινωνική και Οικολογική Ευρώπη, οι εναλλακτικές προτάσεις για Ευρωσύνταγμα, η συγκρότηση ευρωπαϊκών κομμάτων και η δημιουργία ευρωπαϊκών κοινωνικών κινημάτων και πανευρωπαϊκών δράσεων.

Παράλληλα τα αιτήματα, εκδημοκρατισμού του ΟΗΕ, για ουσιαστικό πολιτικό έλεγχο στους διεθνείς οργανισμούς, ιδιαίτερα τους οικονομικούς ,από την ΕΚΤ, τον ΠΟΕ έως το ΔΝΤ, δηλούν άλλοτε ισχυρά άλλοτε αισχυντηλά την αναγκαιότητα πολιτικής διακυβέρνησης και τον εκδημοκρατισμό των όρων λειτουργίας της παγκοσμιοποίησης.

Απέναντι σε αυτή τη στερεή ιδεολογικά και επιστημονικά άποψη, ακούγονται βερμπαλιστικές ρητορείες περί «αδύναμων κρίκων, άλλων δρόμων εκτός ευρωπαϊκού πλαισίου, εθνικής περιχαράκωσης και σοσιαλιστικού εγχειρήματος εντός ορίων εθνικού κράτους», πασπαλισμένα από αντικαπιταλιστική και αντισυστημική άχνη. Ενώ πολλές αναφορές στο «εδώ και τώρα κομμουνιστικό πρόταγμα» , θυμίζουν μεταφυσικές δοξασίες.

Το κωμικοτραγικό της υπόθεσης είναι ότι ο κομμουνιστικός και αριστερίστικος χώρος της ένοπλης πάλης στην Λατινική Αμερική, «οδηγός» των μεταπολεμικών ομάδων, ένοπλων επαναστατικών οραματικών νεφελωμάτων στην Ευρώπη και τον κόσμο, έχει μετεξελιχθεί σε μαζικούς προοδευτικούς πολιτικούς σχηματισμούς που κερδίζουν εκλογές, βελτιώνουν την ζωή των χωρών τους, αμφισβητούν και πολλές φορές ακυρώνουν την επικυριαρχία των ΗΠΑ στην αυλή τους. Αποπειρώνται οικονομικές, πολιτικές και νομισματικές ενοποιήσεις (ALBA – UNASUR) και αρχίζουν να παίζουν σημαντικό ρόλο στην αλλαγή πορείας της παγκοσμιοποίησης, αναδεικνύοντας άλλους δρόμους πέρα από τον νεοφιλελεύθερο μονόδρομο.

Εν αντιθέσει, οι θιασώτες τους στην Ευρώπη θέλγονται από το παρελθόν τους ενώ ομνύουν στο παρόν τους. Κρατάνε επιλεκτικά τα αντιαμερικανικά και αντιιμπεριαλιστικά τους στοιχεία, υποβαθμίζοντας την δημοκρατική επιλογή τους και τον μεταρρυθμιστικό χαρακτήρα των πολιτικών τους.

Ο σύγχρονος ευρωπαϊκός αριστερισμός έχει πολλαπλές εκδοχές αλλά ένα κοινό τόπο «όταν η πραγματικότητα δεν συμφωνεί με τις επιλογές μας, φταίει η πραγματικότητα». Αυτό τον οδηγεί δε πολυποίκιλες εκφάνσεις, από την επιστροφή στην εθνική σιγουριά και τον πατριωτικό οίστρο ως τον εξισωτικό διεθνισμό και τον μεταμοντέρνο .αντικρατικισμό.

Κόκκινο νήμα ένας ισοπεδωτικός αντι-παγκοσμιοποιητικός λόγος, υποβάθμιση του δημοκρατικού προτάγματος και το «χάιδεμα» στην επαναστατική βία, λόγω του μάταιου των μεταρρυθμίσεων που σε ενσωματώνουν στο σύστημα. Η οξυδέρκεια πτυχών της κριτικής τους και η μαχητικότητα στην υπεράσπιση δικαιωμάτων επιμέρους ομάδων δεν αναιρούν την ουσία, την ανυπαρξία προγραμματικού και πολιτικού σχεδιασμού. Όπως βέβαια δεν αναιρούνται ούτε πρέπει να μηδενίζονται, επειδή αδυνατούν να υποδείξουν πολιτικές λύσεις.

Ο εκχυδαισμός και η συλλήβδην απόρριψη της έννοιας της «προγραμματικής αντιπολίτευσης», με υμνολόγιο στη «δομική αντιπολίτευση», έχει στον πυρήνα του την αριστεριστική θεώρηση της μεταρρυθμιστικής ματαιότητας και της αποδοχής των διαψευσμένων ιστορικά αντιλήψεων του «μαρξίζοντος στρουκτουραλισμού του γεωτρύπανου».

Παρά τις παλινωδίες και τις αντιφάσεις της Ευρωπαϊκής Αριστεράς του δημοκρατικού προτάγματος και της σοσιαλιστικής προοπτικής με αειφόρο οργάνωση σε κοινωνία και οικονομία, οι βασικές επιλογές της παραμένουν ,κατά τη γνώμη μου, ορθές και ανταποκρίνονται όλο και περισσότερο στις ανάγκες του σημερινού πολυπολικού, πολυπολιτισμικού, πολύ-ανισόμετρου νέου Κόσμου. Κόσμου που το αίτημα για «δημοκρατία παντού» αποτελεί προϋπόθεση στον ,αναγκαίο για την σωτηρία του, σοσιαλιστικό και αειφόρο μετασχηματισμό του.