Φώτης Κουβέλης:Ένα μικρό, σημαντικό όμως βήμα σε σωστή κατεύθυνση

Η ρύθμιση του ζητήματος της ιθαγένειας παρέμενε επί χρόνια εκκρεμής, καθώς έλειπε η πολιτική βούληση για την αντιμετώπισή του, όπως αρμόζει σε μια σύγχρονη, δημοκρατική πολιτεία. Η ελληνική κοινωνία συνειδητοποιεί και αποδέχεται σταδιακά ότι σημαντικό μέρος των αλλοδαπών που διαμένουν στην Ελλάδα θα παραμείνει στη χώρα. Μια χώρα την οποία θεωρούν δεύτερη πατρίδα τους και τόπο στον οποίο θα ζήσουν αυτοί και τα παιδιά τους. Λαμβάνοντας υπόψη αυτή την πραγματικότητα, η ελληνική πολιτεία, μετά από καθυστερήσεις, συντηρητικές αγκυλώσεις και αστοχίες, επιχειρεί, σε επίπεδο τουλάχιστον νομοθετικής ρύθμισης, την προσέγγιση της ομαλής ένταξής τους στην ελληνική κοινωνία.

Εάν δεν είχε επενδυθεί κομματική αντιπαράθεση και επιλογή πολιτικής διελκυστίνδας, το νομοσχέδιο για την ιθαγένεια, καθώς και τα ζητήματα που θίγει, όπως η πολιτογράφηση και τα πολιτικά δικαιώματα των επί μακρόν διαβιούντων στην Ελλάδα ξένων πολιτών, των μεταναστών, θα τύγχαναν διαφορετικής πολιτικής αντιμετώπισης.

Παρά τη σταδιακή αποδοχή των αλλοδαπών που διαμένουν στην Ελλάδα, αποτελεί κοινή διαπίστωση ότι ο ρατσισμός και η ξενοφοβία είναι μεγέθη παρόντα σε ορισμένο τμήμα της ελληνικής κοινωνίας. Τροφοδοτούνται δε από φοβικές φωνές, με ρατσιστική ιδεολογική φόρτιση και διεκπεραιώνουν ακροδεξιές εμμονές και επιλογές.

Η εμπλοκή της μεταναστευτικής πολιτικής με την ιθαγένεια

Είναι πολιτική παραδοξότητα να εμπλέκεται η μεταναστευτική πολιτική με ένα νομοσχέδιο που αφορά στην ιθαγένεια. Άλλο ζήτημα η μεταναστευτική πολιτική και άλλο η ιθαγένεια, η πολιτογράφηση και η αναγνώριση των πολιτικών δικαιωμάτων στους ξένους πολίτες, που επί μακρόν ζουν σʼ αυτόν τον τόπο και είναι μέλη μιας συγκεκριμένης κοινωνικής πραγματικότητας, με ό,τι η συμμετοχή σʼ αυτή μπορεί να συνεπάγεται για δικαιώματα και υποχρεώσεις. Δεν εμπλέκεται, όμως, τυχαία η υπόθεση της μετανάστευσης με το ζήτημα της ιθαγένειας. Αποτελεί επιλογή, προκειμένου να δικαιολογήσει το αδικαιολόγητο. Διαμορφώστε, λένε υποκριτικά οι αντίπαλοι της νομοθετικής ρύθμισης, πρώτα τη μεταναστευτική πολιτική και ελάτε, εν συνεχεία, να ρυθμίσουμε το θέμα της ιθαγένειας και της πολιτογράφησης.

Ανατρέχοντας στον καιρό που ήταν ανοιχτά τα λεγόμενα Ολυμπιακά Έργα, με τους δείκτες ανάπτυξης να είναι υψηλοί, ενθυμούμαστε ότι ουδείς λόγος γινόταν για τους μετανάστες. Διότι, οι μετανάστες ήταν η προστιθέμενη αξία στην παραγωγή αυτού του έργου. Αμέσως μετά, όμως, όταν τέλειωσαν οι ανάγκες αυτού του τόπου αναφορικά με την εκτέλεση έργων, αναδείχθηκαν από όσους υπηρετούν έναν ιδιότυπο όσο και επικίνδυνο εθνικισμό, πίνακες εγκληματικότητας, αξιοποιήθηκαν «στοιχεία» σε σχέση με παραβατική συμπεριφορά εκτός πραγματικότητας, βάζοντας στο στόχαστρο τους μετανάστες. Η Ελλάδα όμως δεν κινδυνεύει από τους μετανάστες, οι οποίοι με την ενεργό παρουσία τους και τη δουλειά τους συμβάλλουν καθοριστικά σε βασικούς τομείς της οικονομίας, πολλές φορές μάλιστα ως θύματα άγριας ταξικής εκμετάλλευσης από «ευυπόληπτους» εργοδότες. Εχθρός μας είναι η πολιτική της ανεργίας και της ανασφάλιστης εργασίας για Έλληνες και μετανάστες, η πολιτική του αυταρχισμού, της καταστολής και της περιστολής των κοινωνικών και πολιτικών δικαιωμάτων.

Ατομικό δικαίωμα η ιθαγένεια

Μολονότι ο ΣΥΡΙΖΑ έχει σημαντικές διαφωνίες με το νομοσχέδιο, το ψηφίζει επί της αρχής, διότι θεωρούμε ότι είναι ένα πρώτο βήμα, είναι ένας βηματισμός, ο οποίος παρά το γεγονός ότι έπρεπε να έχει γίνει εδώ και καιρό, γίνεται τούτη την ώρα με ατέλειες, με αδυναμίες και με φοβίες, υπό την πίεση της κυβέρνησης από τη Νέα Δημοκρατία και το ΛΑΟΣ.

Απορρίψαμε την πρόταση του ΛΑΟΣ για δημοψήφισμα. Προβάλλει μεν ως αμεσοδημοκρατική διαδικασία και είναι ακριβές ότι και εμείς έχουμε προτείνει την αναθεώρηση του άρθρου 44 του Συντάγματος για την καθιέρωση του λεγόμενου λαϊκού δημοψηφίσματος, αλλά και τη διενέργεια δημοψηφίσματος για άλλα ζητήματα, με την υπάρχουσα συνταγματική τάξη. Ωστόσο, δημοψηφίσματα δεν μπορούν να διεξάγονται για κάθε ζήτημα. Δεν δικαιολογείται η διενέργεια δημοψηφίσματος όταν καλείται κάποιος να αποφασίσει για δικαιώματα μειοψηφίας. Και εδώ πρόκειται για ατομικό δικαίωμα στην απόκτηση της ιθαγένειας και στην απόκτηση του δικαιώματος της πολιτογράφησης, το οποίο, κατά τη γνώμη μου, γεννιέται από την παρουσία και τη συμμετοχή του πολίτη σε μία κοινωνική πραγματικότητα, του πολίτη που διεκδικεί τη συμμετοχή του σε αυτήν την πραγματικότητα.

Διαφωνίες με τη ρύθμιση

Ο ΣΥΡΙΖΑ διαφωνεί με αρκετά σημεία του νομοσχεδίου.

Ενδεικτικά, για ποιο λόγο το αυτοτελές δικαίωμα του παιδιού που γεννιέται στην Ελλάδα να εξαρτάται από τη νομιμότητα της παρουσίας των γονέων του;

Επειδή το παράδειγμα διευκολύνει την κατανόηση του πολιτικού μας ισχυρισμού, υπογραμμίζω ότι έχουμε πολλούς τέτοιους μη νομίμους ξένους πολίτες στην Ελλάδα. Γεννάνε παιδιά, αυτοί εξακολουθούν να βρίσκονται σε μία «παρανομία», αλλά αυτά τα παιδιά και με δεδομένη τη συμπεριφορά της ελληνικής πολιτείας -ορθή συμπεριφορά κατά τούτο- εγγράφονται στο σχολείο, παρακολουθούν τη στοιχειώδη και, πολλές φορές, τη μέση εκπαίδευση, έχουν το βάρος της μη νομιμότητας των γονιών, αλλά το δικαίωμα αυτών των παιδιών να πολιτογραφηθούν και να διεκδικήσουν την ιθαγένεια δεν εξασφαλίζεται, διότι εξαρτάται αυτό το δικαίωμα τους από τη μη νομιμότητα των γονέων. Αυτό δεν το θέλει ούτε θεός, ούτε διάβολος, δεν πρέπει να το θέλουν ούτε και εκείνοι που ομνύουν στο όνομα κάποιου ιδιότυπου, όσο και επικίνδυνου εθνικισμού.

Για ποιο λόγο διαταράσσεται η κοινωνική συνοχή εξαιτίας της παραχώρησης του πολιτικού δικαιώματος στον ξένο πολίτη να ψηφίζει, να εκλέγει - όπως υποστηρίζει η Ν.Δ. και ο ΛΑΟΣ και να εκλέγεται, λέμε εμείς, στις αρχές της Τοπικής Αυτοδιοίκησης;

Αυτό το δικαίωμα το θέλει από το 2001 πανηγυρικά και ο συντακτικός νομοθέτης, το θέλει το Σύνταγμα. Και δεν διαπίστωσα το 2001, όταν συζητούσαμε την Αναθεώρηση του Συντάγματος και ειδικότερα τη ρύθμιση του άρθρου 102 του Συντάγματος, («οι αρχές των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης έχουν διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια. Οι αρχές τους εκλέγονται….όπως ο νόμος ορίζει») να υπάρχουν διαφωνίες. Τι είναι αυτό που σήμερα ανασύρεται; Το επιχείρημα ότι «με δεδομένη την οικονομική κρίση έρχεται ένα νομοθέτημα να τινάξει στον αέρα τη συναίνεση, την κοινωνική και πολιτική συνοχή» είναι επικίνδυνο. Η κοινωνική συνοχή διαμορφώνεται πάντοτε, ιστορικά αποδεδειγμένα, από το δικαίωμα που παρέχεται σε εκείνον που μετέχει της κοινωνικής πραγματικότητας να έχει δικαιώματα και υποχρεώσεις.

Εμείς πιστεύουμε ότι υπηρετείται η κοινωνική συνοχή και η ενδυνάμωση της κοινωνίας, η οποία συγκροτείται όχι μόνο από πολίτες που «έχουν ελληνικό αίμα στις φλέβες τους», αλλά και από εκείνους που αποκτούν συνείδηση συμμετοχής στην ελληνική πραγματικότητα.

Κώδικας ιθαγένειας που θα ανταποκρίνεται στην πολιτική ουσία του δεσμού πολίτη - κράτους

Παρά τις διατυπωμένες αντιρρήσεις μας, ψηφίζουμε το σχέδιο νόμου επί της αρχής, διότι θεωρούμε ότι είναι ένα πρώτο βήμα και το διεκδικούμε όχι μετέωρο, για τη διαμόρφωση του κώδικα - και τις ρυθμίσεις συνολικά - της ιθαγένειας, με έναν τρόπο που θα ανταποκρίνεται, όχι γενικά και αόριστα σε κάποιον ανθρωπισμό ή σε κάποια ανθρώπινη αλληλεγγύη, αλλά απόλυτα στην πολιτική ουσία του δεσμού του πολίτη με το κράτος, δηλαδή την ιθαγένεια.

* Από την ομιλία του κοινοβουλευτικού εκπρόσωπου του Συνασπισμού Ριζοσπαστικής Αριστεράς, Φώτη Κουβέλη, στην Ολομέλεια της Βουλής για το Ν/Σ του υπουργείου Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης «Σύγχρονες διατάξεις για την ελληνική ιθαγένεια και την πολιτική συμμετοχή ομογενών και νομίμως διαμενόντων μεταναστών και άλλες ρυθμίσεις».