Η αναδιαπραγμάτευση και τα 11,5 δισ. ευρώ

Η αναδιαπραγμάτευση του προγράμματος προσαρμογής πρέπει να υπηρετήσει το στόχο της δημοσιονομικής εξυγίανσης. Οποιαδήποτε πρόταση διατήρησης των παθογενειών που έφεραν τη χώρα στα πρόθυρα της χρεοκοπίας συνιστά κάλεσμα για άλμα στο κενό. Αντίθετα, όρος εκ των ων ουκ άνευ για την εξυγίανση είναι η επιτάχυνση των διαρθρωτικών αλλαγών.

Το πρόγραμμα προσαρμογής αποδεικνύεται ότι δεν επιτυγχάνει τις στοχεύσεις του. Η ανάγκη για ριζική τροποποίησή του είναι αδήριτη, όμως οι πολιτικοί συσχετισμοί στην ΕΕ δε μας διευκολύνουν. Η εμμονή στο ίδιο μίγμα πολιτικής και η προσωρινή διακοπή της χρηματοδότησης από την τρόικα κάνει πραγματικό τον κίνδυνο διολίσθησης της χώρας σε χρεοκοπία. Αντικειμενικά δημιουργούνται ερωτήματα για το αν η γερμανική πολιτική ελίτ περιμένει την εκπόνηση της έκθεσης της τρόικα ή επιχειρεί να την επηρεάσει για την εξυπηρέτηση ενός πολιτικού σχεδίου εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ.

Σε ένα τέτοιο περιβάλλον πώς μπορεί να διαπραγματευτεί η ελληνική κυβέρνηση;

Εξαρχής είναι απαραίτητο να επικεντρωθεί στα μέτρα ύψους 11,5 δισ. που αποτελούν δέσμευση από τη δανειακή σύμβαση και να μην εμπλακεί σε περίπλοκα ζητήματα που μπορούν να εξετασθούν σε καταλληλότερο χρόνο. Διότι αν ξεπεραστεί ο σκόπελος των 11,5 δισ. θα δημιουργηθούν ευνοϊκότερες συνθήκες για ρυθμίσεις που θα βελτιώσουν τη βιωσιμότητα του χρέους, όπως το κούρεμα του χρέους προς τον επίσημο τομέα (ΕΚΤ, κράτη ευρωζώνης) και η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών χωρίς επιβάρυνση του δημόσιου χρέους των κρατών.

Το αμέσως επόμενο διάστημα πρέπει στο υψηλότερο πολιτικό επίπεδο να διεκδικηθούν ζητήματα όπως:

- Η αποκατάσταση ενός πλαισίου συνεννόησης στη βάση των πραγματικών στοιχείων και η έναρξη διαδικασιών αποτελεσματικότερου κοινού σχεδιασμού και παρακολούθησης του προγράμματος.

- Η μη λήψη περαιτέρω μέτρων για το 2012 με την επίκληση της ύφεσης.

- Η χρονική επιμήκυνση κατά δύο έτη του προγράμματος και η κάλυψη της αναγκαίας χρηματοδότησης χωρίς προσφυγή στα εθνικά κοινοβούλια. Η επιμήκυνση θα επιδράσει θετικά στην αντιμετώπιση της ύφεσης και θα δώσει χρόνο για την εφαρμογή πολιτικών μείωσης δαπανών που συνδέονται με διαφθορά και σπατάλη και αύξησης των εσόδων με καταπολέμηση της φοροδιαφυγής.

- Η αποδοχή δημιουργίας ενός καλαθιού μέτρων με δυνατότητα μεγαλύτερης επίδρασης στον προϋπολογισμό από το σημερινό προβλεπόμενο ποσό μείωσης των δαπανών κατά 11,5 δισ. και αύξησης των εσόδων κατά 5,6 δισ. Ετσι ώστε η ενδεχόμενη απόδοση μέτρων στη συγκέντρωση εσόδων να επιτρέψει τη μικρότερη μείωση των δαπανών και να αποφευχθεί η λήψη μέτρων σε βάρος των χαμηλών μισθών - συντάξεων και των αναγκαίων υποστηρίξεων κοινωνικού χαρακτήρα.

- Η συμφωνία να ψηφιστούν από το πακέτο το μέτρων μόνον εκείνα που θα αφορούν σε μείωση δαπανών στον προϋπολογισμό του 2013 αντίστοιχη με το 1,5% του ΑΕΠ, ενώ η επιλογή για τα επόμενα έτη των μέτρων να γίνει ανάλογα με τις επιπτώσεις των παρεμβάσεων που θα έχουν ήδη πραγματοποιηθεί.

- Η δέσμευση για συνδυασμό της μείωσης των δαπανών του προϋπολογισμού με ενίσχυση της χρηματοδότησης της ανάπτυξης.

- Η άρση της πρόβλεψης του μνημονίου για ένταξη όλων των εσόδων κατά προτεραιότητα στην εξυπηρέτηση του χρέους, που δεν επιτρέπει η όποια υπεραπόδοση των μέτρων να οδηγήσει σε διοχέτευση πόρων στην κοινωνική πολιτική και ιδιαίτερα στην καταπολέμηση της ανεργίας.

- Η δέσμευση για ταχύτατη προώθηση της ανακεφαλαιοποίησης του τραπεζικού συστήματος.

Μετά την ολοκλήρωση αυτής της φάσης διαβουλεύσεων και έχοντας γνώση των νέων δεδομένων όλες οι πολιτικές δυνάμεις θα πρέπει να καταθέσουν τη δική τους πρόταση. Αν υπάρξει δυστοκία θα κληθούμε να λάβουμε έκτακτες αποφάσεις. Σε κάθε περίπτωση η εθνική και κοινωνική συμφωνία για συντεταγμένη υποχώρηση - ανασύνταξη δυνάμεων είναι μονόδρομος.

Η χώρα πρέπει να εξαντλήσει όλα τα περιθώρια να κρατηθεί στην ευρωζώνη έως ότου ληφθούν οι μεγάλες αποφάσεις, είτε αυτές αφορούν την οικονομική και πολιτική ενοποίηση είτε την αρνητική δρομολόγηση της διάσπασης ή διάλυσης της ευρωζώνης.

Η χρεοκοπία, η οικονομική κατάρρευση και η γεωπολιτική περιδίνηση είναι απαγορευτικές για εξελίξεις προοδευτικού χαρακτήρα.