Επίκαιρη Επερώτηση της Δημοκρατικής Αριστεράς για την υποστήριξη των ανέργων.

Με κεντρικό εισηγητή τον Σπύρο Λυκούδη, κοινοβουλευτικό εκπρόσωπο τον Νίκο Τσούκαλη και με παρεμβάσεις των βουλευτών της ΔΗΜΑΡ Βασίλη Οικονόμου, Γιώργου Κυρίτση, Μαρίας Ρεπούση, Δημήτρη Αναγνωστάκη, Θωμά Ψύρρα και Νίκης Φούντα έγινε η παρουσίαση των προτάσεων της ΔΗΜΑΡ για την ανεργία και τα άμεσα μέτρα στήριξης των ανέργων.

Στη συζήτηση στην Ολομέλεια της Βουλής την κυβέρνηση εκπροσώπησε ο Υπουργός Εργασίας Γιάννης Βρούτσης.

Ομιλία Σπύρου Λυκούδη

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι,

ο εφιάλτης μιας ανεξέλεγκτης χρεωκοπίας της χώρας μας δείχνει να απομακρύνεται. Ωστόσο η αναγκαιότητα της πολιτικής και οικονομικής σταθερότητας παραμένει στο ακέραιο. Τώρα ίσως ακόμη περισσότερο. Και η υποχρέωσή μας απέναντι στις επόμενες γενιές, να νοικοκυρέψουμε τα δημοσιονομικά μας, επίσης παραμένει στο ακέραιο.

Μπροστά μας σήμερα έχουμε δυο κυρίαρχους στόχους.

Έναν μακροπρόθεσμο, να βγούμε από την επιτροπεία και τα μνημόνια, να χρηματοδοτήσουμε και να διευκολύνουμε την ανάπτυξη, να δημιουργήσουμε θέσεις εργασίας.

Αλλού πιο αργά αλλού πιο γρήγορα, άλλοτε πιο αποτελεσματικά άλλοτε λιγότερο, βήματα κάνουμε. Φοβάμαι βέβαια ότι συνολικά προχωρούμε αργά και με παλινωδίες σε σύγκριση με τις απαιτήσεις της συγκυρίας- αλλά πάντως βήματα γίνονται. Θέλω να πιστεύω ότι η κυβέρνηση αυτή, ακριβώς επειδή στηρίζεται σε 3 κόμματα που τόλμησαν να αφήσουν πίσω τους τις εύκολες επιλογές, θα καταφέρει τελικά να οδηγήσει τα πράγματα σ΄ένα δρόμο ανάκαμψης.

Χρειαζόμαστε όμως ένα εθνικό σχέδιο ανασυγκρότησης.

Σχέδιο για να μη βουλιάξει το πλοίο στα απόνερα της κρίσης, την ύφεση και την ανεργία, για να δρομολογήσουμε την αναπτυξιακή πορεία της χώρας συντεταγμένα και με χρονοδιαγράμματα. Για να υιοθετήσουμε ένα υγιές παραγωγικό μοντέλο, ούτε κρατικοδίαιτο βεβαίως αλλά ούτε ασύδοτο και άδικο.

Για να μην χρειαζόμαστε μνημόνια, να ξαναβγούμε στις αγορές, να στηριχτούμε στις δυνάμεις μας. Αυτός είναι ο μακροπρόθεσμος στόχος.

Μπροστά μας επίσης έχουμε κι έναν βραχυπρόθεσμο, χθεσινό θα έλεγα, κ. υπουργέ, ΔΙΑΡΚΗ στόχο, να παραμείνουμε ζωντανοί και κατά το δυνατόν ενωμένοι μέχρι να βγούμε από την κρίση.

Διαφανείς αποκρατικοποιήσεις για να κερδίσουμε εμπιστοσύνη, εξορθολογισμός δομών και δαπανών παντού, άνοιγμα επαγγελμάτων, αφοπλισμός της διαφθοράς και της γραφειοκρατίας, αξιόπιστοι μηχανισμοί ελέγχου και εποπτείας παντού….

Ξέρουμε όμως καλά ότι τα μεγάλα, τα κρίσιμα προαπαιτούμενα για την αναπτυξιακή στροφή και τη δημιουργία θέσεων εργασίας, αυτά που θα προσελκύσουν ξένους επενδυτές, που θα ενθαρρύνουν τους Έλληνες, που θα κρίνουν το παιχνίδι τελικά είναι δυο:

Δίκαιο, αξιόπιστο και σταθερό φορολογικό σύστημα και σύγχρονη, αποδοτική, διαφανής δημόσια διοίκηση.

Ξέρω, κάποιοι νομίζουν ότι αυτά τα δυο, φορολογικό και σύγχρονη δημόσια διοίκηση, δεν έχουν καμιά σχέση με την ανεργία. Κάποιοι άλλοι νομίζουν ότι είναι περίπου ένα βασανιστήριο, στο οποίο μας επιβάλλει η τρόικα.

Για μας είναι βασικοί αναπτυξιακοί μοχλοί, καταλυτικοί παράγοντες κοινωνικής προόδου. Χωρίς σύγχρονη παραγωγική δημόσια διοίκηση και δίκαιο φορολογικό σύστημα, είναι αστείο να μιλούμε για κοινωνική δικαιοσύνη, πάταξη της εισφοροδιαφυγής και της φοροδιαφυγής, για ενθάρρυνση της επιχειρηματικότητας, για προσέλκυση επενδύσεων και, και, και… θα μπορούσα να μιλώ ως το πρωί για το πόσο αναπόφευκτος είναι ο εκσυγχρονισμός της διοίκησης, αν θέλουμε να ξημερώσει άσπρη μέρα στην κοινωνία μας.

Όσο γρήγορα όμως κι αν προχωρήσουμε, οι θέσεις εργασίας θα αργήσουν. Η ανεργία είναι ήδη μια μεγάλη κακοφορμισμένη πληγή στο σώμα της κοινωνίας, μια μουτζούρα στην εικόνα της Δημοκρατίας. Είναι το ιδεόγραμμα της πολιτικής ανικανότητας μας.

κ. Υπουργέ Εργασίας, αναγνωρίζουμε ότι γίνονται προσπάθειες και επιτυγχάνονται νοικοκυρέματα. Παράνομες συντάξεις, διασταυρώσεις, διπλές συντάξεις κ.α. Το αναγνωρίζουμε. Στο θέμα όμως της υποστήριξης των ανέργων το νοικοκύρεμα και οι προθέσεις δεν αρκούν. Και ο χρόνος πιέζει αφόρητα.

Χρειαζόμαστε αμέσως περισσότερα χρήματα, απλό σχέδιο και προτεραιότητες.

Χρειαζόμαστε αλλαγή νομοθετικών και οικονομομετρικών ρυθμίσεων. Κυρίως όμως επειγόντως αλλαγή αντίληψης του φαινομένου και πολιτικής αντιμετώπισής του.

Ξεκινώ από την αλλαγή πολιτικής.

Αξιοπιστία κ. υπουργέ! Οι πιο αδύναμοι κρίκοι της κοινωνίας είναι οι άνεργοι και οι χαμηλόμισθοι. Και το κράτος μας είπε στον χαμηλόμισθο και χαμηλοσυνταξιούχο το 2011 «θα παρακρατώ 2% κάθε μήνα από το μισθό και τη σύνταξή σου, εισφορά αλληλεγγύης σ΄αυτούς που δεν έχουν μισθό και σύνταξη ….. Και μαζεύτηκαν σε 2 χρόνια 600 εκατ.

Και είμαι σίγουρος ότι είναι η μόνη μείωση στην οποία όλοι συναίνεσαν. Αλλά τελικά τα λεφτά που έχασε ο εργαζόμενος δεν έφτασαν στον άνεργο.

Το κονδύλι της ανεργίας ταξιδεύει αλλού κι εμείς απλώς παρατηρούμε;

Το κράτος εμφανίζεται μη αξιόπιστο, και αυτοί οι λογαριασμοί δεν κάνουν καλούς φίλους, κύριε υπουργέ. Δεν είναι πολιτικά και κοινωνικά αποδεκτοί, γι΄ αυτό δεν θα είναι αποτελεσματικοί. Δεν είναι τεχνικό ή διαχειριστικό το πρόβλημα της εισφοράς αλληλεγγύης, κύριε υπουργέ, είναι βαθύτατα πολιτικό.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, η ΔΗΜΑΡ γνωρίζει το μέγεθος της κρίσης που περνά η χώρα μας. Εμείς δεν βαράμε τουφεκιές στο πουθενά, όπως η αντιπολίτευση. Το πρόβλημα όμως δεν είναι μόνο η οικονομική ασφυξία.

Το πρόβλημά μας είναι ότι δεν έχουμε προτεραιότητες.

Πολιτικές και κοινωνικές Προτεραιότητες.

Το Δεκέμβριο στον Προϋπολογισμό δεν μπορούσαμε να αυξήσουμε τα κονδύλια για την ανεργία. Είχαμε στον κρόταφο το πιστόλι της δόσης. Τώρα όμως μπορούμε. Κι αν δεν σας βγαίνουν τα νούμερα, κύριε Υπουργέ των Οικονομικών, πείτε μας πόσα χρειάζεστε για να λαμβάνουν επίδομα ανεργίας, ένα είδος ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, οι 450.000 οικογένειες που δεν έχουν ούτε έναν εργαζόμενο.

Ο ΟΑΕΔ για το Γενάρη, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, μας είπε ότι οι εγγεγραμμένοι άνεργοι είναι 829.787. Το 64% ηλικίας 30-54 ετών, το 25,66% κάτω των 30 και το 10,34% άνω των 55.

Από αυτούς επιδοτούνται 224.610 άτομα.

Από τους επιδοτούμενους το 32,81% είναι εποχικοί τουριστικών επαγγελμάτων, το 9,29% είναι εποχικοί των αγροτικών, το 2,10% είναι επιδοτούμενοι σε οικοδομοτεχνικά επαγγέλματα, το 0,43% είναι εκπαιδευτικοί και το 0,22% είναι λοιποί επιδοτούμενοι. Μόνο το 55,15%, των 224.610 είναι μη εποχικοί επιδοτούμενοι άνεργοι, περίπου 125.000.

Δηλαδή, σχεδόν οι μισοί (44,85%), που λαμβάνουν επίδομα ανεργίας, έχουν ήδη και κάποιο άλλο εισόδημα σε ετήσια βάση.

Προς Θεού, δε λέω να τους το κόψουμε. Λέω όμως ότι με την υπάρχουσα νομοθεσία και αντίληψη οι προτεραιότητες είναι τέτοιες που και τα διπλάσια κονδύλια να διέθετε ο ΟΑΕΔ, οι 450.000 οικογένειες πάλι δεν θα επιδοτούνταν. Κι αυτό, κύριε Υπουργέ της Εργασίας και της κοινωνικής πρόνοιας είναι λάθος. Εγκληματικό.

Και δεν θα σας ρωτήσω γιατί οι υπόλοιποι δεν λαμβάνουν επίδομα. Την ξέρω την απάντηση. «Για δημοσιονομικούς λόγους».

Θα σας ρωτήσω όμως, κ. Υπουργοί, πώς θεωρείτε ότι ζουν αυτοί οι άνθρωποι

Διότι, ή θεωρούμε ότι τα κουτσοβολεύουν με μαύρη εργασία και παραοικονομία, η πάταξη των οποίων, αν δεν απατώμαι, ανήκει στο κράτος. Και δεν έχει σημειωθεί πρόοδος… Στα 5 δις. ανεβάζουν κάποιοι τα διαφυγόντα έσοδα του δημοσίου από την αδήλωτη εργασία.

Ή θεωρούμε πως, επειδή υπάρχει το μνημόνιο και η τρόικα, εμείς μπορούμε να εγκαταλείψουμε 450.000 οικογένειες στην εξαθλίωση και στην αγκαλιά κάθε είδους βαρβαρότητας..

Κι αν δεν βρίσκονται τα κονδύλια, να συμβάλουμε οι πάντες. Προτείνω να ορίσετε, κύριε Πρόεδρε της Βουλής, μια συζήτηση όπου όλες οι κοινοβουλευτικές ομάδες θα προσέλθουν με προτάσεις περικοπών από τον Προϋπολογισμό της Βουλής και την κομματική επιχορήγηση.

Αποζημιώσεις Επιτροπών, κονδύλια δημοσίων σχέσεων, εγκατάλειψη κτιρίων, μείωση τηλεπικοινωνιακών τελών… Από παντού…

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, το σκεπτικό και τις προτάσεις της Δημοκρατικής Αριστεράς θα τις αναπτύξουν οι καλοί συνάδελφοί μου στη συνέχεια. Kοστολογημένες βελτιώσεις για όλες τις ομάδες ανέργων και για πλήρη ιατροφαρμακευτική περίθαλψη,

Ο φόβος μου είναι να μην αρκεστούμε στη συνήθη διαχείριση. Διότι ως πολιτεία δεν έχουμε καλή παράδοση στην επανακατάρτιση των ανέργων ούτε στη διαχείριση κονδυλίων ευρωπαϊκών και εθνικών. Υπενθυμίζω ότι στις καλές εποχές είχαμε σχεδόν μισό εκατομμύριο μακροχρόνια ανέργους. Και παρά το ότι επί χρόνια ξοδεύαμε κοινοτικά και εθνικά κονδύλια για την επιμόρφωση, την κατάρτιση την με οποιοδήποτε τρόπο, τέλος πάντων, επανένταξη των ανέργων, στις καλές εποχές ξαναλέω, παρά τα εκατομμύρια, αποτέλεσμα μηδέν. Δουλειές υπήρχαν, θετική ανάπτυξη είχαμε, αλλά στην απασχόληση δεν τους εντάξαμε.

Φοβούμαι μήπως και τώρα επαναλάβουμε τα ίδια λάθη, κινούμενοι μηχανιστικά στην πεπατημένη διαχειριστική λογική. Χρειάζεται τόλμη και εφευρετικότητα, αποτυγχάνουμε ακολουθώντας την πολιτική γραφειοκρατία, με σεμινάρια κατάρτισης χωρίς σύνδεση με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας και κατασπατάληση πόρων σε προγράμματα με εύηχα ονόματα.

Επιτρέψτε μου να επιμείνω. Χρειαζόμαστε χειροπιαστά αποτελέσματα από τη συνεδρίαση αυτή για 2 ομάδες.

Μακροχρόνια άνεργοι και πρόωρα απόμαχοι. Σχεδόν όλοι, όσοι πέρασαν στην ανεργία από το ξεκίνημα της κρίσης είναι ήδη μακροχρόνια άνεργοι. Πολλοί εξ αυτών ανήκουν σε οικογένειες χωρίς κανένα εργαζόμενο.

Καμιά δικαιολογία δεν μας απαλλάσσει από την ευθύνη να επιβιώσουν με αξιοπρέπεια αυτοί οι άνθρωποι. Όχι πλούσια αλλά με αξιοπρέπεια.

Παράλληλα οι 60ρηδες που έχασαν τη δουλειά τους, συχνά και οι 55άρηδες, έχουν απειροελάχιστες πιθανότητες να βρουν δουλειά πριν φτάσουν σε ηλικία συνταξιοδότησης. Είναι θεμιτή πάντα η ελπίδα, αγαπητοί συνάδελφοι, αλλά δυστυχώς δεν τρώγεται και δεν εξαργυρώνεται στο φαρμακείο.

Στην ομάδα αυτή οφείλουμε να εξαντλήσουμε τις δυνατότητες αξιοπρεπούς διαβίωσης ή επιδοτούμενης εργασίας στον τόπο τους ως την ώρα της συνταξιοδότησής τους.

Τα Προγράμματα Κοινωφελούς Εργασίας είναι μια διέξοδος. Και θα υποδεχόμουνα με μεγάλη ανακούφιση την ανακοίνωση ότι οι φορείς υλοποίησης παραιτούνται υπέρ του Ταμείου Ανεργίας από την προμήθεια τους.

Έτσι θα λειτουργήσει το κράτος ως εργοδότης έσχατης διαφυγής, για 5-10 χρόνια αλλά οι συνθήκες είναι τέτοιες που ειλικρινά δεν ξέρω τι άλλο μπορούμε να κάνουμε για την ομάδα αυτή.

Τελειώνω απευθυνόμενος στους συναδέλφους όλων των πτερύγων της Βουλής. Ας γίνει η σημερινή συζήτηση ευκαιρία αντιπαράθεσης, έστω και οξείας αλλά στο επίπεδο των προτάσεων και των λύσεων για το τεράστιο ζήτημα της υποστήριξης των ανέργων..

Ας αποφύγουμε, τουλάχιστον σήμερα, διαμάχες σκοπιμοτήτων και εντυπώσεων.

Νίκος Τσούκαλης

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, κύριοι Υπουργοί, φαίνεται ότι με τη συζήτηση της επίκαιρης επερώτησής μας εκπληρώνεται το πρώτο σκέλος της βασικής επιδίωξής μας, δηλαδή μέσα σ’ αυτή εδώ την Αίθουσα να αναδειχθεί το κρίσιμο ζητούμενο, ο κρίσιμος παράγοντας της επόμενης μέρας και της πορείας μας προς την έξοδο.

Το δεύτερο σκέλος, κύριοι Υπουργοί, είναι ότι όλα αυτά τα οποία συζητήθηκαν και θα συζητηθούν στη συνέχεια σ’ αυτή εδώ την Αίθουσα πρέπει να μετεξελιχθούν σε πρακτική εφαρμογή, σε άμεσο σχέδιο δράσης, συγκροτημένο, ιεραρχημένο, κοστολογημένο και άμεσα ελεγκτέο, όσον αφορά τις επιμέρους δράσεις τους, γιατί οι καιροί είναι πάρα πολύ επικίνδυνοι, πάρα πολύ δύσκολοι. Μιλάμε για την κοινωνική συνοχή. Μιλάμε για τη συντεταγμένη πορεία, για την έξοδο από την κρίση. Μιλάμε κοντολογίς για την πολιτική μακριά από τεχνοκρατικές αντιλήψεις και απόψεις ότι μία χώρα αποτελείται από αριθμούς, αποτελείται από δείκτες, αποτελείται από όρους μιας σύμβασης απλώς και μόνο.

Όμως, κύριοι Υπουργοί, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, θα πρέπει να ξεκινήσουμε από ορισμένες βασικές παραδοχές και επισημάνσεις, οι οποίες θα είναι πάρα πολύ χρήσιμες για την επόμενη μέρα.

Η πρώτη επισήμανση είναι ότι μας παρέχεται η δυνατότητα να συζητήσουμε, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, σήμερα σ’ αυτή εδώ την Αίθουσα για όλα αυτά τα θέματα. Αυτή τη δυνατότητα μας τη δίνει, μας την παρέχει μια βασική κρίσιμη προϋπόθεση, ένα προαπαιτούμενο, ότι δηλαδή η χώρα μας αυτή τη στιγμή –οριστικά, τελεσίδικα;- με πολύ μεγάλες πιθανότητες παραμένει στη ζώνη του ευρώ, παραμένει στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Γιατί, πώς αλλιώς, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για πόρους του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου, για αναδιάρθρωση του ΕΣΠΑ, για ανακεφαλαιοποίηση τραπεζών και ρευστότητα στην αγορά, για επενδύσεις και για τόσα άλλα πράγματα, που είναι κρίσιμα, προκειμένου να αντιμετωπίσουμε την ανεργία και να αυξήσουμε την απασχόληση;

Το δεύτερο το ανέφερα προηγουμένως και είναι το ότι συζητούμε για ανθρώπους. Γιατί συζητούμε για ανθρώπους και πολίτες και πρέπει αυτό να το τονίζουμε, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι; Διότι η γενική ρήση, η αναφορά ότι δεν πρέπει να πάνε χαμένες οι θυσίες των πολιτών ή ότι πρέπει να σώσουμε τη χώρα, προϋποθέτει ότι πρέπει ο πολίτης να δει το αποτέλεσμα των θυσιών του, να το δει απτά, να το βιώσει, να το νοιώσει και, συγχρόνως, να τον συνεπάρει στην πορεία του προς την έξοδο.

Τρίτη κρίσιμη διαπίστωση, κύριοι Υπουργοί, είναι ότι το «πάρτι» των κονδυλίων, που μέχρι τώρα κατευθύνθηκαν σε διάφορους «αετονύχηδες» για κατάρτιση και επανακατάρτιση μέσω ΙΕΚ, μέσω μηχανισμών πλουτισμού, δίχως το παραμικρό αποτέλεσμα, πρέπει να τελειώσει οριστικά.


Επ’ αυτού η Κυβέρνηση –κι εσείς προσωπικά, κύριε Υπουργέ- θα δώσει εξετάσεις. Κι εμείς θα δώσουμε εξετάσεις. Μέχρι τώρα δεν έχει γίνει καμία αξιολόγηση της διάθεσης αυτών των χρημάτων, αυτών των τεράστιων ποσών. Δεν έχει γίνει καμία αξιολόγηση μέχρι τώρα για το πόσο βοήθησαν προς την κατεύθυνση αυτή, την οποία αναφέρατε κι εσείς προηγουμένως, δηλαδή στην απόκτηση νέων γνώσεων και στη δυνατότητα ευελιξίας και πραγματικής κατάρτισης με τις νέες τεχνολογίες, τις καινοτομίες και όλα αυτά.

Η τέταρτη παραδοχή, την οποία πρέπει να έχουμε υπ’ όψιν μας, είναι ότι σύμφωνα με όλες τις μελέτες που έχουν γίνει παγκοσμίως ο παράγων «κατάρτιση- ανθρώπινο δυναμικό-δυνατότητα ευελιξίας» θεωρείται δεύτερος, όσον αφορά την κατάκτηση της ανταγωνιστικότητας, αλλά και της παραγωγικότητας. Αυτό πρέπει να είναι ένα στοιχείο, προκειμένου να διαπερνάει όλες τις δράσεις.

Επίσης, κύριε Υπουργέ, οποιαδήποτε –κι εδώ θέλω να σταθώ ιδιαίτερα- δράση έχει να κάνει με την προσωρινή αντιμετώπιση της ανεργίας πρέπει πάντα να είναι ενταγμένη στη βασική στρατηγική επιλογή της χώρας, όσον αφορά την επόμενη μέρα. Δεν αρκεί απλώς να αντιμετωπίζουμε και να ανακουφίζουμε τους πολίτες. Πρέπει να υπάρχει συνέχεια των συγκεκριμένων δράσεων σήμερα με αυτό που επιθυμούμε, όσον αφορά την κοινωνία, την οποία θέλουμε να χτίσουμε.

Θα ήθελα να κάνω και μια ιδιαίτερη αναφορά, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι. Συζητάμε σήμερα για ένα πολύ μεγάλο μέρος των συμπολιτών μας, οι οποίοι με τον ένα ή τον άλλο τρόπο ή δεν εκπροσωπούνται από την παρούσα, σύγχρονη, σημερινή, συνδικαλιστική ηγεσία ή –στην καλύτερη γι’ αυτούς περίπτωση- υποεκπροσωπούνται. Κάποια στιγμή, λοιπόν, θα πρέπει κι εμείς εδώ, σε αυτήν την Αίθουσα πραγματικά να εκφράσουμε αυτή τη μεγάλη μερίδα των συμπολιτών μας.

Υπάρχουν κάποια θέματα, τα οποία θα πρέπει να τα αντιμετωπίσουμε με ιδιαίτερο τρόπο. Είπατε, κύριε Υπουργέ, για το σχέδιο στρατηγικής, για το σχέδιο αντιμετώπισης της ανεργίας. Εγώ θα έλεγα το σχέδιο προώθησης της απασχόλησης. Τουλάχιστον, σαν Δημοκρατική Αριστερά μας εμπνέει και μας εκφράζει περισσότερο, γιατί αντιμετωπίζει το τεράστιο αυτό ζήτημα απ’ τη θετική του πλευρά και από την πλευρά της προοπτικής της χώρας.

Γνωρίζουμε πάρα πολύ καλά ότι έχουν καταρτιστεί κατά καιρούς πολλά τέτοια σχέδια, αφού αυτό είναι υποχρέωση μας απέναντι στην Ευρώπη. Όμως, μέχρι σήμερα, δυστυχώς αυτά τα σχέδια έχουν μείνει απλώς και μόνο εκθέσεις ιδεών, δίχως καμία εξειδίκευση και δίχως πραγματικά να έχουν προωθήσει το μεγάλο ζητούμενο που είναι η ανασυγκρότηση της χώρας.

Υπάρχει, όμως, ένα κρίσιμο ζήτημα, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, το οποίο θα πρέπει να το συζητήσουμε αμέσως το επόμενο διάστημα στα πλαίσια της γενικότερης ανασυγκρότησης της χώρας. Πρέπει να είμαστε ειλικρινείς και πάρα πολύ προσεκτικοί.

Κύριοι Υπουργοί, η επόμενη μέρα για τη χώρα, η λεγόμενη και πολυπόθητη «ανασυγκρότηση» στο επίπεδο που επιτευχθεί σημαίνει αυτομάτως μείωση των τεράστιων ποσοστών της ανεργίας; Η προοπτική της χώρας και το σχέδιο ανασυγκρότησης με όλους εκείνους τους τομείς αιχμής που θέλουμε να αναδείξουμε ουσιαστικά θα μειώσει σε τέτοια ποσοστά την ανεργία, ούτως ώστε να φτάσουμε στο μέσο όρο υπόλοιπης Ευρώπης;

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, πρέπει να είμαστε ειλικρινείς. Για να μειωθεί αυτομάτως το τεράστιο αυτό ποσοστό ή προοπτικά στην επόμενη πενταετία, δεκαετία πρέπει σε αυτήν εδώ τη χώρα να αναπτυχθούν δραστηριότητες εντάσεως εργασίας. Οι δραστηριότητες αυτές εντάσεως εργασίας είναι στη στρατηγική μας επιλογή όσον αφορά τη διέξοδο της χώρας μας με την παραγωγική ανασυγκρότηση και την έξοδο της χώρας μας από την κρίση; Είναι ένα τεράστιο ζήτημα, το οποίο πρέπει να αντιμετωπίσουμε.

Παραδείγματος χάριν, μπορούμε να στηριχθούμε, να επανέρθουμε στο μεγάλο κραχ της οικοδομικής δραστηριότητας ή να έχουμε άλλες τέτοιου είδους δραστηριότητες; Είναι ένα μεγάλο πρόβλημα, το οποίο πρέπει να αντιμετωπίσουμε.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, το δικαίωμα στην απασχόληση, στην εργασία, στην αξιοπρέπεια του πολίτη, στο ελάχιστο επίπεδο αξιοπρεπούς διαβίωσης είναι βασική συνταγματική επιταγή, δικαίωμα, αλλά και διεθνής υποχρέωση της χώρας. Έχουν υπογραφεί διεθνείς συνθήκες και του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, η «Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου», που επιβάλλει στη χώρα μας να παρέχει εργασία στους πολίτες της, στους κατοίκους της.

Όμως, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, δεν είναι το καλύτερο διαβατήριο για ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση να διαθέτει αυτή τη στιγμή δύο χώρες, οι οποίες βρίσκονται σε μεταπολεμικό επίπεδο απασχόλησης. Μιλάμε για επίπεδα απασχόλησης και ανεργίας που αναφέρονται μόνο σε πολεμικές συρράξεις. Μία ήπειρος η οποία επαίρεται για το κοινωνικό της κεκτημένο, δεν μπορεί να αντιμετωπίζει αυτά τα φαινόμενα τόσο πολύ επιπόλαια και ελαφριά.



Κλείνω με το εξής, για να μην υπάρχει καθυστέρηση. Πρέπει, κύριε Υπουργέ, στο σχέδιό σας για την άμεση αντιμετώπιση αυτού του τεράστιου προβλήματος, να συνεργαστείτε πολύ στενά και με τα άλλα Υπουργεία. Δεν αρκεί μόνο η δική σας καλή θέληση ή η οποιαδήποτε προσπάθειά σας.

Ποιοι είναι οι τομείς που άμεσα μπορούν να αντιμετωπίσουν αυτά τα προβλήματα, όπως το πρόβλημα της απασχόλησης; Πρώτα απ’ όλα, είναι ο πρωτογενής τομέας. Να θυμίσω ότι ήδη από το 2010 κάποιες πολλές δεκάδες χιλιάδες νέων ανθρώπων επιθυμούν να εγκαταλείψουν τα αστικά κέντρα και να εγκατασταθούν στην περιφέρεια και να ασχοληθούν με τον πρωτογενή τομέα, με όλα τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και συγκριτικά πλεονεκτήματα που έχουν.


Μέχρι αυτή τη στιγμή τι έχει γίνει; Γνωρίζουμε πάρα πολύ καλά ότι περιφέρονται αυτοί οι νέοι στην περιφέρεια δίχως στήριξη, δίχως να έχει υλοποιηθεί το μεγαλεπήβολο πρόγραμμα για την παροχή δημοσίων γαιών, προκειμένου να εγκατασταθούν και να λειτουργήσουν. Έτσι λοιπόν δεν υπάρχει κανένα αποτέλεσμα σε αυτόν τον τομέα.

Τον κοινωνικό τομέα τον αναφέρατε. Πραγματικά, είναι ένας μεγάλος πλούτος, είναι μεγάλη ευκαιρία ο τουρισμός και βεβαίως είναι η άμεση επανέναρξη των μεγάλων έργων που έχουν βαλτώσει, όπως είναι οι οδικοί άξονες και τα άλλα έργα τα οποία ελπίζουμε ότι σύντομα θα ξεκινήσουν.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, κάναμε την αρχή με αυτή την ερώτηση. Είμαστε βέβαιοι ότι στο τέλος της συζήτησης θα υπάρχει ένας πλούτος προτάσεων πρωτότυπων, καινοτόμων. Αυτή η χώρα έχει ένα πρόβλημα. Δεν έπασχε από προτάσεις, αλλά από υλοποίηση των προτάσεων. Αυτή η περίοδος είναι κρίσιμη. Δεν μπορεί να λειτουργούμε με τους ίδιους ρυθμούς και με τις ίδιες διαδικασίες.

Δημήτρης Αναγνωστάκης

Ενώ είναι σε όλους μας γνωστό ότι ο καλύτερος τρόπος για να καταπολεμηθεί η ανεργία, είναι με την ανάπτυξη της οικονομίας και τις επενδύσεις, εντούτοις η συγκυρία οδήγησε την χώρα μας να πρέπει να βρει λύσεις χρηματοδοτικής ενίσχυσης της ανεργίας του 27% επί του πληθυσμού και του 62% επί των νέων.

Η ανάγκη για την εξεύρεση λύσης αφορά το δικαίωμα στην ζωή που έχουν οι μακροχρόνια άνεργοι, οι οικογένειες που κανένα μέλος τους δεν εργάζεται καθώς και όλοι οι νέοι που αντικρίζουν, συνεχώς, κλειστές τις πόρτες του ονείρου για εργασία.

Κρίνεται σκόπιμο λοιπόν να κατευθυνθούν ποσά από διαφορετικές πηγές στην ενίσχυση των ανέργων προσέχοντας παράλληλα να μην προωθηθούν οι πόροι σε μια μονοσήμαντη επιδοματική πολιτική αλλά να αντισταθμιστεί και με την παροχή έργου όπως αυτό της κοινωνικής εργασίας.

Αντιλαμβανόμενοι την αγωνία για επιβίωση που βιώνει ένα πολύ μεγάλο κομμάτι της Ελληνικής κοινωνίας, θεωρούμε πως θα πρέπει να επανεξεταστούν οι πολιτικές υποστήριξης των ανέργων. Η αποτελεσματικότητα τόσο των ενεργητικών όσο και των παθητικών πολιτικών για την ανεργία θα πρέπει να βρει καλύτερη στόχευση ώστε να καλύπτει τις ανάγκες των ομάδων υψηλού κινδύνου.

Το κράτος για να μπορέσει να μετατρέψει τις πολιτικές αυτές από ευχολόγια σε πραγματοποιήσιμα προγράμματα θα πρέπει να διασφαλίσει ότι υπάρχουν επαρκείς πόροι που οφείλουν να διατεθούν προς αυτό και μόνο αυτό τον σκοπό.

Είναι απαραίτητο να γίνει αντιληπτό και από τους Ευρωπαίους εταίρους μας , ότι πόροι που προσανατολίζονται για την αποπληρωμή του χρέους θα όφειλαν να κατευθυνθούν μέρος τους και προς την ανακούφιση των κοινωνικών ομάδων που πλήττονται. Ένα παράδειγμα πόρων που θα μπορούσαν να μεταφερθούν είναι το συνολικό ποσό ή μέρος του ποσού που θα επιστρέψει η ΕΚΤ στην Ελλάδα. Αναφερόμαστε στα 555 εκατ. Ευρώ που είναι οι τόκοι που κέρδισε η ΕΚΤ για τις τοποθετήσεις της πάνω στην αγορά Ελληνικών κρατικών ομολόγων.

Τα ποσοστά της ανεργίας δημιουργούν πλέον, συνθήκες ασφυξίας και απειλούν την κοινωνική συνοχή. H αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος, θα πρέπει να πάρει την πρώτη θέση ανάμεσα στις προτεραιότητες της κυβέρνησης. Η οξύτητα του προβλήματος είναι τέτοια που να μπορεί να δικαιολογήσει στους δανειστές μας, την λήψη νέων μέτρων. Τα μέτρα αυτά λαμβάνονται κάτω από τον γνώμονα της προσωρινής, έστω, επίλυσης του προβλήματος της ανεργίας για μεγάλες και προβληματικές κοινωνικές, ομάδες, συντείνοντας θετικά στην περίοδο που ο Ελληνικός λαός, θα συνεχίσει να αποδέχεται το συγκεκριμένο πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής με την ελπίδα να οδηγήσει σε επιτυχία των στόχων του παρά την δύσκολη πορεία του.

Επαναξιολογώντας τις ήδη υπάρχουσες πηγές χρηματοδότησης, καταλήγουμε στους δύο κύριους χειριστές του ΕΣΠΑ που είναι ο ΟΑΕΔ μέσω του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου και τα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα που στηρίζουν την πραγματική οικονομία μέσω της αξιοποίησης των πόρων του διατίθενται μέσω του ΕΣΠΑ.

Για να μπορέσουμε όμως να αξιοποιήσουμε το σύνολο των πόρων, θα πρέπει να δούμε προσεκτικά τις δεσμεύσεις που δεν αποδίδουν τα προσδοκώμενα και θα έπρεπε να σκεφτούμε την ανακατανομή των πόρων τους. Μέσω του αναπροσανατολισμού των πόρων τους ΕΣΠΑ θα μπορέσει να στηθεί ένα δίκτυ κοινωνικής προστασίας.

Κατά την αναθεώρηση των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων θα μπορούσαμε να δούμε που υπάρχουν αδιάθετοι πόροι και σεβόμενοι τις διαδικασίες των προγραμμάτων να τους κατευθύνουμε προς διαφορετικές δράσεις. Η επιλογή της αλλαγής δράσης θα πρέπει επίσης να ισχύσει και σε περιπτώσεις προγραμμάτων που παρουσιάζουν μικρή απορροφητικότητα. Σε αυτό το σημείο αξίζει να σημειώσουμε ότι μπορούμε να επιτύχουμε βέλτιστους ρυθμούς απορροφητικότητας εφαρμόζοντας την μέθοδο του overbooking το οποίο βέβαια ενέχει τον κίνδυνο να προβούμε σε δεσμεύσεις που θα πρέπει αν ξεπεράσουμε το 100% της απορροφητικότητας να εκτελεστούν από κρατικούς πόρους που δεν υπάρχουν.

Επίσης αξίζει να τονίσουμε ότι μέσω της ρήτρας ευελιξίας που υπάρχει στα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα θα μπορούσαμε να κατευθύνουμε το 10% της αξίας της δράσης σε ‘γέφυρες’ κατάρτισης που θα δημιουργούν προϋποθέσεις για μελλοντική αποκατάσταση στην εργασία μέσω της εκπαίδευσης.

Σε σχέση με την χρηματοδότηση ΕΣΠΑ για την περίοδο 2014-2020, έγινε ήδη γνωστό πως 1,35 δις ευρώ θα διατεθούν προς την Αττική που βρίσκεται και ο μεγαλύτερος αριθμός ανέργων, ενώ το 2016 με την αναθεώρηση των στοιχείων των περιφερειών ακόμα 2 δις αναμένεται να εισρεύσουν στα ταμεία της χώρας με σκοπό την διόρθωση των επιπτώσεων της κρίσης.

Όμως αποτελεί παράδοξο, να αναφερόμαστε σε πηγές χρηματοδότησης και αυτές που είναι θεσμοθετημένες να λειτουργούν για συγκεκριμένους σκοπούς να αγνοείται αν έχουν διατεθεί για τους σκοπούς που προορίζονταν.

Φυσικά η αναφορά αυτή, γίνεται σε συνάρτηση με το ποσό των 600 εκατ. Ευρώ που θα έπρεπε να έχουν αποδοθεί στον ΟΑΕΔ από την ημερομηνία εφαρμογής της εισφοράς αλληλεγγύης για την ανεργία, μέχρι σήμερα. Ο ΟΑΕΔ αφενός χρηματοδοτείται για την πληρωμή των επιδομάτων ανεργίας από τον κρατικό προϋπολογισμό αλλά αν δεν υπήρχε ανάγκη για κάλυψη του προβλήματος της ανεργίας τότε η κυβέρνηση δεν θα είχε επιβάλλει την συγκεκριμένη εισφορά. Είναι λοιπόν απαραίτητο, τα χρήματα που έχουν εισφέρει οι εργαζόμενοι για τους λιγότερο τυχερούς που έχασαν την δουλεία τους να αποδίδονται στον ΟΑΕΔ με απόλυτη διαφάνεια για την ενίσχυση της διάρκειας των επιδομάτων ανεργίας ή για την δημιουργία νέων προγραμμάτων κατάρτισης και επανένταξης στην εργασία.

Η διόγκωση του προβλήματος της ανεργίας είναι απόρροια των λαθών που έχουν γίνει στο πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής και εδώ το λάθος του ΔΝΤ έχει τις επιπτώσεις του κατευθείαν πάνω στις ζωές των ανθρώπων.

Στο πλαίσιο αυτό, η σημαντικότατη επιτυχία της Δημοκρατικής Αριστεράς να αλλάξει την ρύθμιση ώστε οι πόροι ενδεχόμενης υπερκάλυψης των δημοσιονομικών στόχων να κατευθύνονται κατά ποσοστό 70% προς την κοινωνική πολιτική αποτελεί παράδειγμα για το πώς θα πρέπει να ανακατευθύνουμε υπάρχοντες πόρους.

Αντίστοιχα θα μπορούσαμε να προτείνουμε στους δανειστές μας να αλλάξουν τους όρους του προγράμματος προσαρμογής ώστε μέρος των εσόδων από τις αποκρατικοποιήσεις να τοποθετείται στις δράσεις για την υποστήριξη των ανέργων.

Σε μια προσπάθεια εισαγωγής νέων ηθών στο εργοδοτικό περιβάλλον, θα μπορούσαμε επίσης να κατευθύνουμε τα πρόστιμα που καταλογίζονται από το Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας, στους φορείς που διαχειρίζονται τα προγράμματα κατά της ανεργίας.

Σε μια τελευταία ανάλυση θα μπορούσαμε να μεγαλώσουμε το ποσοστό του φόρου που αποδίδεται σε κοινωνική πρόνοια μέσω της φορολόγησης των τυχερών παιγνίων του ΟΠΑΠ και των κρατικών λαχείων. Με αναμενόμενες εισροές φόρων περίπου 400 εκ. ευρώ από τον ΟΠΑΠ μόνο, το κράτος θα μπορεί να διαθέσει ένα μεγαλύτερο ποσοστό προς την ανακούφιση των ομάδων υψηλού κινδύνου.

Γιώργος Κυρίτσης

Κύριε υπουργέ,

Το δίχως άλλο, η ανεργία αποτελεί στην παρούσα συγκυρία το υπ’ αριθμόν ένα οικονομικό και κοινωνικό πρόβλημα για τη χώρα. Και η αντιμετώπισή της θα πρέπει να καταστεί άμεση προτεραιότητα.

Δυστυχώς όμως, οι προβλέψεις για το 2013 δεν μας επιτρέπουν να αισιοδοξούμε. Αντιθέτως. Το ποσοστό ανεργίας αναμένεται ότι θα ξεπεράσει το 30%. Δραματικό είναι το γεγονός ότι σε περίπου 400.000 νοικοκυριά δεν υπάρχει κανένας εργαζόμενος.

Πέραν του προβλήματος επιβίωσης, η υψηλή ανεργία υπονομεύει την κοινωνική συνοχή. Και εγκυμονεί κινδύνους για τη λειτουργία της κοινωνίας και την ίδια τη Δημοκρατία.

Μέσα σε εκρηκτικό κλίμα, η Πολιτεία καλείται να προχωρήσει σε άμεσες δράσεις. Όμως, τα αποτελέσματα των προσπαθειών που έχουν γίνει μέχρι σήμερα, είναι πενιχρά. Η επιδότηση των θέσεων εργασίας, ή η στήριξη ελεύθερων επαγγελματιών είναι πολιτικές απασχόλησης που ορθώς υπάρχουν. Αλλά και που δεν αποδίδουν σε συνθήκες υψηλής ύφεσης.

Και είναι λογικό. Όταν η ζήτηση είναι μηδαμινή, η επιδότηση θέσεων εργασίας καθίσταται σχεδόν άνευ αντικειμένου. Αλλά κι ένας ελεύθερος επαγγελματίας, δύσκολα θα αναλάβει τον κίνδυνο να ανοίξει μια επιχείρηση.

Για αυτό, χρειάζονται επείγουσες παρεμβάσεις άμεσης απόδοσης, κυρίως για τις πιο αδύναμες κοινωνικές ομάδες.

Στα πλαίσια αυτά, η Δημοκρατική Αριστερά πιστεύουμε ότι θα πρέπει να υπάρξει επαναπροσανατολισμός των ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης, με μεγαλύτερη έμφαση, για ένα διάστημα στα προγράμματα Κοινωφελούς Εργασίας.

Μπορούν να είναι τα προγράμματα αυτά πρώτη επιλογή; Σε συνθήκες ανάπτυξης όχι. Όμως είναι απαραίτητα σε περιόδους μεγάλης και παρατεταμένης ύφεσης. Καθώς μετατρέπουν το δημόσιο τομέα, που μπορεί να διαχωρίσει την κερδοφορία από την πρόσληψη των εργαζομένων, σε εργοδότη της «εσχάτης προσφυγής». Θα πρέπει, λοιπόν, να επιδιώξουμε απασχόληση των ανέργων στις υπηρεσίες κοινωνικής φροντίδας, περιβαλλοντικής προστασίας, συντήρησης υποδομών κλπ. Επίσης, η Κοινωφελής Εργασία θα πρέπει να συνδέεται με τις προοπτικές ανασυγκρότησης της οικονομίας και την ανάπτυξη νέων τομέων (πολιτισμός, αγροτική ανάπτυξη, εξωστρέφεια).

Βεβαίως, τέτοια προγράμματα εφαρμόζονται ήδη στη χώρα μας. Όμως δεν μπορούμε να δηλώσουμε ικανοποίηση από τη μέχρι στιγμής λειτουργία τους.

Ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα, κύριε υπουργέ, αφορά στις καθυστερήσεις για την πληρωμή των εργαζομένων. Δεν είναι δυνατόν, να μιλάμε για ανέργους και να μην τους πληρώνουμε στην ώρα τους. Με τον τρόπο αυτό, ακυρώνουμε τα ίδια τα προγράμματα, αφού δεν βοηθούν εμπράκτως αυτούς στους οποίους απευθύνονται.

Πρόσφατα, από αυτήν εδώ την αίθουσα, ο υφυπουργός Εργασίας, ο κ. Παναγιωτόπουλος είχε παραδεχθεί ότι σε πολλές περιπτώσεις, οι καθυστερήσεις στις πληρωμές οφείλονται στην έλλειψη εμπειρίας και τεχνογνωσίας από τους φορείς υλοποίησης των προγραμμάτων, και ιδιαίτερα τις ΜΚΟ.

Ως εκ τούτου, θα πρέπει να ξαναδούμε υπό ποιες προϋποθέσεις ένας φορέας και ιδιαίτερα οι ΜΚΟ μπορούν να αναλαμβάνουν τέτοια προγράμματα. Δεν είναι δυνατόν να δίδονται θέσεις απασχόλησης μέσω φορέων που δεν μπορούν να πάρουν φορολογική και ασφαλιστική ενημερότητα. Μία λύση θα ήταν να πούμε ότι για να μετέχει κάποιος σε τέτοια προγράμματα, θα πρέπει να έχει μια λειτουργία πέντε, ίσως ετών.

Βέβαια, θεωρούμε ότι ο ΟΑΕΔ θα πρέπει να αναλάβει πιο ενεργό ρόλο στη λειτουργία των προγραμμάτων αυτών, ώστε οι φορείς υλοποίησης να έχουν ελάχιστη εμπλοκή. Ιδιαίτερα στο σκέλος της οικονομικής διαχείρισης.

Επίσης, θα πρέπει να υπάρξει αναβάθμιση του ΟΑΕΔ στο στάδιο της εποπτείας του κάθε προγράμματος, σε συνεργασία και με τις κοινωνικές υπηρεσίες των δήμων.

Ωστόσο, ακόμη πιο αποτελεσματικό θα ήταν να αναλάβει ο ίδιος ο ΟΑΕΔ τη δυνατότητα υλοποίησης προγραμμάτων Κοινωφελούς Εργασίας. Σκοπεύει η κυβέρνηση να προχωρήσει σε τέτοιες κινήσεις κύριε υπουργέ; Σκοπεύετε να προχωρήσετε σε νομοθετική ρύθμιση, που θα δίδει στον ΟΑΕΔ αυτήν τη δυνατότητα;

Ένα άλλο ζήτημα που θα πρέπει να δούμε αφορά το χρόνο απασχόλησης στην Κοινωφελή Εργασία. Μέχρι στιγμής, το «Βοήθεια στο Σπίτι», για παράδειγμα, είχε πεντάμηνη διάρκεια χωρίς δυνατότητα ανανέωσης. Νομίζω ότι για να ανακουφίσουμε άνεργους συμπολίτες μας, θα πρέπει να υπάρξει μεγαλύτερο διάστημα από τους πέντε μήνες που προβλέπεται σήμερα.

Επίσης, θα πρέπει να διασφαλίσουμε ότι η παρουσία των ανέργων στις θέσεις απασχόλησης είναι πραγματική, ότι εφαρμόζονται οι κανόνες υγιεινής και ασφάλειας καθώς και στο ότι η διαδικασία κατάρτισης πινάκων υποψηφίων θα γίνεται από τον ΟΑΕΔ σε συνεργασία με τον ΑΣΕΠ.

Είναι περιορισμένος ο χρόνος μου και δεν θα συνεχίσω. Όμως, κύριε υπουργέ, αυτά τα οποία συζητάμε, θα έπρεπε να έχουν γίνει χθες.

Θωμάς Ψύρρας

Μακροχρόνια άνεργοι και άνεργοι άνω των 55 ετών

Το ποσοστό των μακροχρόνια ανέργων στην Ελλάδα έχει αυξηθεί κατακόρυφα. Η παράταση της ανεργίας, πέρα από τις επιπτώσεις στην ψυχολογία και την υγεία τους, έχει ως συνέπεια και την αποειδίκευση μειώνοντας ακόμα περισσότερο την πιθανότητα να βρουν εργασία. Στη χειρότερη βέβαια θέση από όλους βρίσκονται οι μακροχρόνια άνεργοι άνω των 55 ετών. Η κατάσταση αυτών των ανθρώπων επιδεινώνεται όχι μόνο από το γεγονός ότι δύσκολα τους προτιμούν οι εργοδότες αλλά και από το γεγονός ότι συνήθως έχουν «παρωχημένες ειδικότητες» που ανήκουν σε φθίνοντες κλάδους της οικονομικής δραστηριότητας (παραγωγή κλωστοϋφαντουργικών υλών και προϊόντων, κατασκευή χαρτιού, επεξεργασία δέρματος, κατασκευή ειδών ταξιδιού και υποδημάτων, κατασκευή ηλεκτρικών συσκευών και παραγωγή προϊόντων καπνού) και επίσης από το γεγονός ότι δύσκολα εντάσσονται σε διαδικασίες ώστε να μετασχηματίσουν τις εργασιακές τους δεξιότητες.

Η ελληνική πολιτεία είναι αλήθεια ότι αναγνωρίζει το πρόβλημα και μάλιστα έκανε κάποια βήματα σε επίπεδο παθητικών πολιτικών, δηλαδή παροχής επιδομάτων:

Με τον εκτελεστικό νόμο του 3ου μνημονίου άλλαξαν οι όροι και οι προϋποθέσεις χορήγησης του επιδόματος των 200 ευρώ μηνιαίως στους μακροχρόνια ανέργους. Ειδικότερα όχι από φέτος αλλά από το 2014, το εισοδηματικό κριτήριο θα μειωθεί από τα 12.000 ευρώ (συν 587 ευρώ για κάθε παιδί) στα 10.000 ευρώ (συν 587 ευρώ για κάθε παιδί) και το ηλικιακό κριτήριο θα διευρυνθεί, ώστε να συμπεριληφθούν και μακροχρόνια άνεργοι ηλικίας άνω των 20 ετών (αντί για 45 ετών που είναι το ηλικιακό κριτήριο σήμερα). Όμως προφανώς αυτό δεν αρκεί.

Η ΔΗΜΑΡ προτείνει άμεσα:

Α) να αναπροσαρμοστεί το εισοδηματικό κριτήριο για τη χορήγηση επιδόματος μακροχρόνιας ανεργίας. Ενδεικτικά αναφέρω τα 6000 ευρώ ετησίως, συν 2000 ευρώ για κάθε παιδί.

Β) να υπάρξει δυνατότητα χορήγησης του επιδόματος μακροχρόνιας ανεργίας και σε όσους δεν δικαιούνται τακτικό επίδομα, αρκεί να πληρούν τις υπόλοιπες προϋποθέσεις. Με άλλα λόγια, να καταργηθεί η απαίτηση: ο δικαιούχος να έχει προηγουμένως λάβει τακτικό επίδομα ανεργίας.

Επειδή όμως οι παθητικές πολιτικές (οι επιδοματικές) δεν επαρκούν πρέπει να συμπληρώνονται και από ενεργητικές πολιτικές γιαυτό η ΔΗΜ.ΑΡ. προτείνει

• να εφαρμόσουμε ολοκληρωμένα προγράμματα «2ης ευκαιρίας» τα οποία να συμπεριλαμβάνουν συμβουλευτική και επαγγελματικό προσανατολισμό, ένα νέο σχέδιο επαγγελματικής διαδρομής με συμμετοχή των ανέργων σε στοχευμένα προγράμματα κατάρτισης. Τα ολοκληρωμένα προγράμματα να περιλαμβάνουν και πρακτική άσκηση στις επιχειρήσεις. Η λογική είναι να υπάρξει και εξατομικευμένη προσέγγιση μέσα από ατομικά σχέδια επαγγελματικής διαδρομής και συμμετοχή σε δράσεις εξειδικευμένης συμβουλευτικής και κατάρτισης .

• να διευρύνουμε την εφαρμογή προγραμμάτων σε φορείς του ιδιωτικού τομέα ώστε να απασχολούν ανέργους που βρίσκονται στο στάδιο πλησίον της σύνταξης και δεν έχουν συμπληρώσει τις προϋποθέσεις για τη συνταξιοδότησή τους από φορέα κύριας ασφάλισης, επειδή τους υπολείπονται μέχρι 1500 ένσημα ή μέχρι πέντε χρόνια. (ήδη τρέχει σχετικό πρόγραμμα του ΟΑΕΔ ). Η ένταξη των ανέργων που βρίσκονται κοντά στη σύνταξη σε τέτοια προγράμματα τους βοηθά να βρουν νέες ευκαιρίες για εργασία, συμμετοχή στην κοινωνία και αυτόνομη ζωή και ταυτόχρονα ενισχύει το ασφαλιστικό σύστημα.

Κύριο μέλημα όλων μας πρέπει να είναι η απασχόληση. Δεν είναι δυνατό να συνεχίσουμε με το 1/3 του πληθυσμού της χώρας να μη μπορεί να εργαστεί. Και βέβαια δεν υπάρχει η δυνατότητα να συνεχίσουμε την παλιά τακτική όπου το κράτος απορροφούσε ένα πολύ μεγάλο τμήμα όσων αναζητούσαν εργασία. Δεν πρέπει να μετατρέψουμε τα κοινοτικά προγράμματα σε επιδοτούμενες θέσεις απασχόλησης και τον ΟΑΕΔ σε «ταμείο επιδομάτων». Αντί για επιδότηση των ανέργων, το κράτος θα μπορούσε να πληρώνει το σύνολο των ασφαλιστικών κρατήσεων, εργαζομένου και εργοδότη, για ευπαθείς κατηγορίες εργατικού δυναμικού και συγκεκριμένων οικονομικών κλάδων. Ήδη τρέχει ειδικό διετές πρόγραμμα του ΟΑΕΔ προώθησης της απασχόλησης με επιχορήγηση των ασφαλιστικών εισφορών για την πρόσληψη 25.000 ανέργων. Ας επιδοτούμε την εργασία κι όχι την ανεργία. Βέβαια αυτό μπορεί να διευρυνθεί περαιτέρω. Η χρηματοδότηση σταδιακά να γίνεται και από τα γενικά φορολογικά έσοδα εφόσον βελτιώνονται. Έτσι θα υπάρξουν θετικές επιπτώσεις στην απασχόληση χωρίς βέβαια να λύνουν ριζικά το πρόβλημα. Γιατί όλοι μας ξέρουμε ότι η λύση περνάει από την χιλιοειπωμένη λέξη “ανάπτυξη”...

Βασίλης Οικονόμου

 
Η ανεργία στη χώρα μας όπως αποκαλύπτουν όλα τα στατιστικά στοιχεία πλήττει πλέον περισσότερους από 1,5 εκατ συμπολίτες μας. Στην χώρα υπάρχουν πλέον 400000 οικογένειες χωρίς κανέναν εργαζόμενο. Το 2011 σύμφωνα με τη Eurostat καταγράφηκαν 1,6 εκατ. άτομα που ζούσαν σε νοικοκυριά χωρίς κανένα εργαζόμενο.Πολλές από αυτές τις οικογένειες έχουνανήλικα παιδιά. Η ανεργία απειλεί πλέον ανοιχτά την κοινωνική συνοχή οδηγώντας όλο και περισσότερους συμπολίτες μας σε συνθήκες ακραίας φτώχειας και στο κοινωνικό περιθώριο. Ο τρόπος υποστήριξης των ανέργων, το ύψος και το είδος των παροχών προς τους ανέργους που ίσχυε τα προηγούμενα χρόνια δεν μπορεί να ανταποκριθεί στα σύγχρονα δεδομένα της οικονομικής και κοινωνικής κρίσης ούτε στις ανάγκες του αυξημένου αριθμού των ανέργων και των οικογενειών τους. Προκειμένου να προλάβουμε την ανθρωπιστική κρίση που απειλεί την κοινωνική συνοχή στη χώρα μας οφείλουμε να παρέμβουμε σε πάρα πολλά επίπεδα ώστε να βοηθήσουμε τους ανέργους να καλύψουν τις βασικές τους ανάγκες, να ανακόψουμε τους ρυθμούς αύξησης της ανεργίας διατηρώντας τις υπάρχουσες θέσεις εργασίας και να υιοθετήσουμε κάθε πρόσφορο μέσο που θα δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας.

Με δεδομένο ότι χρειαζόμαστε ένα κοινωνικό δίχτυ ασφαλείας για τους συμπολίτες μας που ανήκουν στην ευαίσθητη – ευάλωτη κατηγορία των ανέργων και να διατηρήσουμε σε αυτές τις ακραίες κοινωνικές συνθήκες την κοινωνία όρθια οφείλουμε να υιοθετήσουμε έκτακτα μέτρα υπέρ των ανέργων, τόσο ενεργητικής όσο και παθητικής πολιτικής, αλλά και να προβούμε σε ριζική αναδόμηση των υπηρεσιών προώθησης της απασχόλησης και αντιμετώπισης της ανεργίας καθώς το μέγεθος του προβλήματος της ανεργίας σήμερα αποδεικνύει ότι οι πολιτικές που αποφασίστηκαν στο παρελθόν είναι αναποτελεσματικές. Οι δικαιούχοι επιδόματος ανεργίας αποτελούν μόλις το 23 % των εγγεγραμμένων ανέργων που ισοδυναμεί με το 14% περίπου του συνολικού αριθμού ανέργων. Σύμφωνα με τον ΟΑΕΔ το Σεπτέμβριο του 2012 επί συνόλου περίπου 1 εκατ 260 χιλιάδων ανέργων έλαβαν επίδομα μόλις 185.870 άτομα. Ελάχιστοι είναι οι μακροχρόνια άνεργοι που λαμβάνουν το επίδομα μακροχρόνιας ανεργίας. Το ύψος και η διάρκεια χορήγησης του επιδόματος ανεργίας κατατάσσει τη χώρα μας στην τελευταία θέση μεταξύ των χωρών των ΕΕ, ως προς την επάρκειά του και την αναπλήρωση του μισθού. Το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης εξακολουθεί να αφήνει ορισμένες κατηγορίες πληθυσμού χωρίς υγειονομική περίθαλψη.

Οι παθητικές πολιτικές περιλαμβάνουν τις παροχές προς τους ανέργους είτε αυτές αποτελούν οικονομικές ενισχύσεις είτε αποτελούν παροχές σε είδος. Το σύνολο των παροχών που παρέχονται στους ανέργους πρέπει να εξασφαλίζουν έναminimum αξιοπρεπούς διαβίωσης, να διασφαλίζουν δηλαδή ότι δεν θα οδηγηθούν συμπολίτες μας στο κοινωνικό περιθώριο λόγω της βραχυχρόνιας ή μακροχρόνιας ανεργίας.Τονίζουμε ότι λόγω των συνθηκών έκτατης ανάγκης πρέπει αν υιοθετηθούν έκτακτα μέτρα υποστήριξης των ανέργων.

Σε αυτή την λογική ως Δημοκρατική Αριστερά προτείνουμε:

1.

Αναμόρφωση των Συστημάτων Επιδότησης της Ανεργίας

Η τακτική επιδότηση της ανεργίας πρέπει να αυξηθεί ως προς το χρονικό διάστημα που καλύπτει τον ωφελούμενο και να διευρυνθούν τα κριτήρια ώστε να συμπεριλαμβάνει μεγαλύτερο αριθμό ανέργων. Προτείνουμε η ελάχιστη διάρκεια του τακτικού επιδόματος ανεργίας να αυξηθεί σε 7 μήνες με 100 ένσημα (από 5 μήνες με 125 ένσημα που είναι σήμερα) και η μέγιστη διάρκεια να αυξηθεί σε 15 μήνες με 200 ένσημα (από 12 μήνες με 250 ένσημα σήμερα). Η συγκεκριμένη ρύθμιση πρέπει να υιοθετηθεί άμεσα να ισχύσει τουλάχιστον μέχρι 31.12.2013 με αναδρομική ισχύ από 1.1.2013 και αν κριθεί απαραίτητο να ανανεωθεί με νέα ρύθμιση στις αρχές του 2014.

2.

Αναμόρφωση επιδόματος μακροχρόνιας ανεργίας.

Το επίδομα μακροχρόνιας ανεργίας πρέπει να αναμορφωθεί με στόχο την αύξηση του χρόνου επιδότησης και τη διεύρυνση των ωφελούμενων. Συγκεκριμένα προτείνουμε το εισοδηματικό κριτήριο για την χορήγηση να αναπροσαρμοστεί ενδεικτικά στις 6000 € ετησίως συν 2000 € για κάθε παιδί (σήμερα 5000€ ετησίως συν 587 € για κάθε παιδί). Παράλληλα να καταργηθεί το ηλικιακό κριτήριο για την χορήγηση του επιδόματος μακροχρόνιας ανεργίας που σήμερα ορίζεται στα 45 έτη και να καταργηθεί η απαίτηση ο δικαιούχος να έχει προηγουμένως λάβει τακτικό επίδομα ανεργίας. Να δίνεται δηλαδή δυνατότητα χορήγησης μακροχρόνιας ανεργίας και σε όσους δεν δικαιούνται τακτικό επίδομα αλλά πληρούν τις προϋποθέσεις χορήγησης επιδόματος μακροχρόνιας ανεργίας.

3.

Ρύθμιση των δανείων 1ης κατοικίας των ανέργων

Η κατάργηση του ΟΕΚ και η μη ολοκλήρωση της διαδικασίας ανάληψης του έργου του Οργανισμού Εργατικής Κατοικίας από τον ΟΑΕΔ έχει δημιουργήσει τρομερό πρόβλημα στους ανέργους που είχαν αποκτήσει σπίτι με επιδότηση δανείου μέσω του ΟΕΚ. Πρέπει άμεσα να ρυθμιστεί το συγκεκριμένο πρόβλημα ώστε να μην χάσουν τα σπίτια τους αυτοί οι συμπολίτες μας λόγω καθυστέρησης στην ρύθμιση και στη συνεννόηση με τις τράπεζες που είχαν δανειοδοτήσει τους δικαιούχους.

4.

Υγειονομική περίθαλψη.

Εδώ υπάρχουν δύο ζητήματα. Το πρώτο αφορά το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο που προϋπάρχει της κρίσης και αποδεικνύεται στην πράξη ανεπαρκές και το δεύτερο οι έκτακτες συνθήκες και η ραγδαία αύξηση του αριθμού των ανέργων που παραμένουν εκτός παραγωγικής διαδικασίας για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Στο πρώτο σκέλος το ισχύον πλαίσιο διαχωρίζει τους ανέργους που δικαιούνται υγειονομική περίθαλψη σε τρεις κατηγορίες ανάλογα με την ηλικία.

Α άνεργοι ηλικίας έως 29 ετών: Κάθε άνεργος που έχει εγγραφεί στον ΟΑΕΔ και έχει κάρτα ανεργίας για περισσότερους από δύο (2) μήνες δικαιούται υγειονομική περίθαλψη μεπαροχές σε είδος (ιατρική, φαρμακευτική, νοσοκομειακή κ.λ.π.) που καλύπτεται από το ΙΚΑ.

Β. Άνεργοι ηλικίας 29 έως 55 ετών. Οι άνεργοι που είχαν ασφάλιση στο ΙΚΑ και έχουν συμπληρώσει το 29ο έτος της ηλικίας τους, δικαιούνται ασφαλιστική κάλυψη από το ΙΚΑ για υγειονομική περίθαλψη με παροχές σε είδος (ιατρική, φαρμακευτική, νοσοκομειακή κ.λ.π.) εφόσον έχουν συμπληρώσει 600 ημέρες ασφάλισης. Οι ημέρες ασφάλισης αυξάνονται κατά 100 ημέρες για κάθε έτος μετά το 30ο κα μέχρι τις 3.000 ημέρες ασφάλισης. Έτσι, άνεργος ηλικίας 38 ετών, χρειάζεται 1500 ένσημα. Οι άνεργοι αυτής της κατηγορίας, βρίσκονται σε μειονεκτική θέση έναντι των υπολοίπων καθώς καλύπτονται το πολύ για δύο χρόνια (τέσσερα εξάμηνα)

Γ. Άνεργοι ηλικίας 55 ετών και άνω Οι άνεργοι που ήταν ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ και έχουν συμπληρώσει 3.000 ημέρες ασφάλισης και το 55ο έτος της ηλικίας τους καλύπτονται για υγειονομική περίθαλψη από το ΙΚΑ με παροχές σε είδος (ιατρική, φαρμακευτική, νοσοκομειακή κ.λ.π.) για όλη την περίοδο μέχρι και τη συνταξιοδότησή τους.

Θεωρούμε ότι ο προβλεπόμενος αριθμός ενσήμων για την παροχή ιατροφαρμακευτικής και νοσοκομειακής περίθαλψης είναι δύσκολο να καλυφθεί από πολλούς πολίτες της χώρας μας ακόμα και όταν θα αρχίσει να βελτιώνεται η ελληνική οικονομία γεγονός που καθιστά υποχρεωτική την μείωση των προϋποθέσεων ενσήμων που σήμερα προβλέπονται. Συγκεκριμένα προτείνουμε:

•

Ο αριθμός των απαιτούμενων ενσήμων για ιατροφαρμακευτική/ νοσοκομειακή κάλυψη μέχρι τέλος του 2015 να μειωθεί στα 50 ένσημα το έτος.

•

Η απαιτούμενη ασφαλιστική κάλυψη ανέργων για την υγειονομική περίθαλψη να μειωθεί κατά 50% και στον αριθμό βάσης (300 συνολικά ένσημα αντί 600) και στην αύξηση ανά έτος μετά την ηλικία των 30 ετών ( 50 επιπλέον ένσημα αντί 100).

•

Η απαιτούμενη ασφαλιστική κάλυψη για νοικοκυριά χωρίς εργαζόμενους να είναι μηδενική.

Στο δεύτερο σκέλος και με δεδομένο τις έκτακτες οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες και τις επιπτώσεις σε τραγικά μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού προτείνουμε:

Η παροχή ιατροφαρμακευτικής και νοσοκομειακής περίθαλψης να επεκταθεί για το σύνολο των ανέργων τουλάχιστον για όσο διάστημα απαιτηθεί έως ότουυπάρξει πραγματική οικονομική ανάκαμψη, επιτευχθεί δηλαδή επανεκκίνηση της οικονομίας και καταδειχτεί μέσα από τους δείκτες της οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης ότι τα ωφελήματα της ανάκαμψης διαχέονται στην κοινωνία και διασφαλιστεί η δυνατότητα για όλους να εξασφαλίζουν τις προϋποθέσεις που προβλέπει ο νόμος για ιατροφαρμακευτική και νοσοκομειακή περίθαλψη.

Προτείνουμε δηλαδή άμεσα να καλυφθούν οι υγειονομικές ανάγκες όλων των ανέργων για όσο διάστημα χρειαστεί χωρίς προϋποθέσεις και ταυτόχρονα βελτίωση του νομικού πλαισίου ώστε να είναι δυνατή η υγειονομική κάλυψη των ανέργων όταν και ευχόμαστε γρήγορα εξέλθουμε της οικονομικής κρίσης.

5.

Ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα

Προτείνουμε να επιταχυνθεί η πιλοτική εφαρμογή του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος που προβλέπεται στο τελευταίο Μνημόνιο. Συγκεκριμένα στο Μνημόνιο που εφαρμόζεται πέραν των περιοριστικών πολιτικών λιτότητας (που πρέπει να επανεξεταστούν στην βάση των πραγματικών οικονομικών και κοινωνικών αποτελεσμάτων και συνεπειών που συνεπάγονται) περιλαμβάνεται και η πρόβλεψη για πιλοτική εφαρμογή ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος σε δύο περιοχές της χώρας από 1.1.2014. Προτείνουμε άμεσα να ξεκινήσει η εφαρμογή του πιλοτικού αυτού προγράμματος εντός του 2013 σε περιοχές όπου παρατηρείται μεγάλη αριθμητική συγκέντρωση ανέργων και μεγάλος αριθμός ανθρώπων που ζουν κάτω από τα όρια της φτώχειας. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα οφείλουμε να διασφαλίσουμε ότι θα πετύχει, ότι θα έχει αποτελέσματα στην αντιμετώπιση της φτώχειας, ότι θα αξιολογηθεί τάχιστα και θα επεκταθεί η εφαρμογή του σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο επίπεδο από το 2014. Ηθεσμοθέτηση ενός ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος όπως σε όλες τις άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι μια αναγκαιότητα και για τη χώρα μας ιδίως σήμερα που η κοινωνική συνοχή απειλείται από τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης. Δεν πρέπει να χαθεί άλλος χρόνος.

Μια πρόταση για εφαρμογή ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος είναι το εγγυημένο ποσό να ισοδυναμεί με το τακτικό επίδομα ανεργίας δηλαδή 360 ευρώ το μήνα για ένα άτομο που ζει μόνο που αυξάνεται στα 972 ευρώ το μήνα για ζευγάρι με δύο παιδιά και προσαύξηση του εγγυημένου ποσού για όσα νοικοκυριά βαρύνονται με έξοδα ενοικίου ή στεγαστικού δανείου κατά τα ποσά του επιδόματος ενοικίου ΟΕΚ: 125 ευρώ το μήνα για ένα άτομο συν 25 ευρώ το μήνα για κάθε πρόσθετο μέλος νοικοκυριού. Εάν εφαρμοστεί αυτό το σενάριο εκτιμάται ότι σε γενικευμένη εφαρμογή θα εξάλειφε σχεδόν ολοκληρωτικά την ακραία φτώχεια, έναντι βέβαια αξιόλογου καθαρού κόστους (πάνω από 1% του ΑΕΠ). Βέβαια η εξάλειψη της ακραίας φτώχειας θα δημιουργήσει κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες που πέραν των άλλων ωφελημάτων θα δημιουργούν προϋποθέσεις αύξησης του ΑΕΠ και κατά συνέπεια θα μειώνουν προοδευτικά το ποσοστό επιβάρυνσης του ΑΕΠ για την αντιμετώπιση της φτώχειας. Επίσης εάν συνυπολογίσουμε το ποσό που καλύπτεται από άλλα κοινωνικά επιδόματα τα οποία προβλέπεται να θεσμοθετηθούν ή έχουν ήδη θεσμοθετηθεί το καθαρό κόστος του προγράμματος θα είναι χαμηλότερο.




Μαρία Ρεπούση

Κύριοι Υπουργοί, αγαπητές κυρίες και αγαπητοί κύριοι, νομίζω ότι οι συνάδελφοί μου ανέδειξαν την κρισιμότητα της κατάστασης που επικρατεί στην Ελλάδα αναφορικά με την ανεργία και υποστήριξαν με επιχειρήματα την άμεση ανάγκη στήριξης των ανέργων, ειδικά σε μία εποχή όπου το κοινωνικό κράτος υποχωρεί και τα μέσα στήριξης των ανέργων συρρικνώνονται ή και εξαφανίζονται. Εξάλλου, αυτή την κατάσταση τη ζούμε όλοι μας και τη βλέπουμε καθημερινά. Ακόμα και στο άμεσο περιβάλλον μας, οι άνεργοι πληθαίνουν και μαζί τους πολλαπλασιάζονται οι άνεργοι που είναι οι μελλοντικοί μακροχρόνιοι άνεργοι, δηλαδή οι άνεργοι που δεν έχουν ελπίδα να βρουν θέση εργασίας τουλάχιστον στο άμεσο μέλλον.


Ως Δημοκρατική Αριστερά υποστηρίζουμε ότι το κράτος θα πρέπει πολύ περισσότερο από πριν να λειτουργήσει ως εργοδότης έκτακτης ανάγκης, προκειμένου να αποτρέψει την εξαθλίωση εκείνων των κοινωνικών ομάδων που κινδυνεύουν περισσότερο από αυτήν την εξαθλίωση. Συνεπώς, χρειάζονται όχι μόνο παθητικές πολιτικές, όπως λέγονται, όπως είναι τα επιδόματα ανεργίας και η κοινωνική στήριξη των ανέργων, αλλά και ενεργητικές πολιτικές, όπως είναι τα προγράμματα κοινωφελούς εργασίας και τα προγράμματα κατάρτισης και επανακατάρτισης των ανέργων, με την προϋπόθεση ότι όλα αυτά τα προγράμματα γίνονται με τρόπο που να εξυπηρετούν τους ανέργους και όχι τους φορείς που τα υλοποιούν. Άρα, και η κατανομή των πόρων πρέπει να είναι απολύτως διαφανής, να είναι αξιοκρατική και η διαδικασία επιλογής των ωφελούμενων, αλλά και να ρυθμιστεί μια σειρά από ζητήματα από τα οποία έχει υποφέρει η χώρα μας κατά το παρελθόν.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, θα μου επιτρέψετε στην παρέμβασή μου να ασχοληθώ περισσότερο με μία ιδιαίτερα ευάλωτη κατηγορία πληθυσμού που είναι οι γυναίκες. Οι γυναίκες, έτσι και αλλιώς, αντιμετωπίζουν πολλαπλές διακρίσεις και είναι μια ιδιαίτερα ευάλωτη ομάδα στις συνθήκες της κρίσης.

Είναι κοινό μυστικό ότι οι γυναίκες κρατούν τα σκήπτρα της ανεργίας και βρίσκονται στην κορυφή της ομάδας υψηλού κινδύνου φτώχιας. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας του τρίτου τριμήνου του 2012 –τα τωρινά, δυστυχώς, είναι ακόμα πιο αρνητικά- το 29,1% των οικονομικά ενεργών γυναικών είναι άνεργες. Αυτό το υψηλό ποσοστό ανεργίας των γυναικών στην πραγματικότητα είναι πολύ υψηλότερο, καθώς όλες οι έρευνες μας δείχνουν ότι μεγάλο μέρος της ανεργίας των γυναικών βρίσκεται κρυμμένο στον οικονομικά ανενεργό γυναικείο πληθυσμό της χώρας που αγγίζει στην Ελλάδα το 41,4%. Η αλήθεια, λοιπόν, είναι ότι μόνο το 41,5% των γυναικών απασχολείται και αυτό μειώνεται με ταχύτητα, καθώς οι γυναίκες βρίσκονται συγκεντρωμένες σε θέσεις εργασίας με υψηλή επισφάλεια.

Αν δει κανείς αυτή την εικόνα στις νέες γυναίκες, θα διαπιστώσει ότι είναι τρομακτική. Όσον αφορά την ηλικία των 20-29 ετών, απασχολείται μόνο το 34,5% των γυναικών αυτών και μάλιστα σε μία εποχή που η ελληνική οικογένεια δεν μπορεί πλέον να την στηρίξει.

Για να κατανοήσουμε καλύτερα αυτήν την κατάσταση, πρέπει να τη διαβάσουμε σε συνδυασμό με μία άλλη εικόνα, αυτή των μονογονεϊκών οικογενειών. Μία στις πέντε οικογένειες στη χώρα μας είναι πια μονογονεϊκή, πράγμα που σημαίνει ότι στηρίζεται μόνο στον έναν από τους δύο γονείς. Όπως καταγράφεται από τα στοιχεία της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας, οι μονογονεϊκές οικογένειες είναι περίπου τετρακόσιες χιλιάδες, εκ των οποίων το 90% έχουν «αρχηγό» τη μητέρα. Πρόκειται, ξέρετε, για οικογένειες που προέκυψαν, είτε από διαζύγιο είτε από χηρεία είτε από επιλογή και οι οποίες στηρίζονται βασικά στα εισοδήματα των γυναικών. Από αυτές τις οικογένειες, το 32% διαβιώνει κάτω από τα όρια της φτώχειας. Οι γυναίκες αναγκάζονται να κάνουν δουλειές του ποδαριού, οι οποίες σπανίζουν όλο και περισσότερο και δεν έχουν κοινωνική ασφάλιση.


Δεν υπάρχουν ολοκληρωμένα προγράμματα από τον ΟΑΕΔ για τις μονογονεϊκές οικογένειες. Άρα, είναι αναγκαία η ύπαρξη ειδικών προγραμμάτων που αφορούν αυτήν την ιδιαίτερα ευάλωτη κατηγορία του πληθυσμού.

Θέλω να κάνω εδώ μια παρένθεση και να πω ότι οι γυναίκες που είναι αρχηγοί μονογονεϊκών οικογενειών δεν είναι οι μόνες που αντιμετωπίζουν την εξαθλίωση. Οι μετανάστριες, οι γυναίκες με αναπηρία, οι Ρομά, οι γυναίκες νησιωτικών και ορεινών περιοχών, που είναι απομακρυσμένες από το κέντρο, αποτελούν ομάδες γυναικείου πληθυσμού με υψηλή επισφάλεια.

Δεν θα συνεχίσω με τα ποσοστά, καθώς είναι όλα αποκαρδιωτικά. Η ΔΗΜΑΡ έχει κάνει μία σειρά από προτάσεις αξιοποίησης των προγραμμάτων, προκειμένου να εφαρμοστεί ένα ευρύ πρόγραμμα άμεσης δημιουργίας θέσεων απασχόλησης μέσω προγραμμάτων. Την έχουμε καταθέσει την πρόταση μας γραπτά, ολοκληρωμένα και περιμένουμε την απάντησή σας.

Με την παρέμβασή μου, όμως, θέλω να σας ρωτήσω συγκεκριμένα τι προτίθεστε να κάνετε, έτσι ώστε να αντιμετωπιστεί το θέμα του δυσανάλογα υψηλού ποσοστού της ανεργίας των γυναικών και πώς θα αντιμετωπιστούν, μέσα από την πολιτική των υπουργείων σας, αυτές οι άνεργες γυναίκες, έτσι ώστε να μην αυξάνεται ο κίνδυνος της εξαθλίωσής τους.

Ευχαριστώ πολύ.

Νίκη Φούντα

 Θα μου επιτρέψετε μετά τις προηγούμενες εισηγήσεις να αναφερθώ μόνο στην ανεργία των νέων. Το κεφάλαιο «ανεργία των νέων» αποτελεί μέρος της ζοφερής οικονομικής πραγματικότητας που βιώνει η χώρα μας και το οποίο καλούμαστε όλοι μαζί, μιας και πρόκειται για ένα από τα σημαντικότερα κοινωνικοοικονομικά ζητήματα, να συμπράξουμε για την ανατροπή του. Το θέμα είναι εξαιρετικά σοβαρό.


Σύμφωνα με επίσημη μελέτη, στην Ευρωπαϊκή Ένωση καταγράφονται 14 εκατομμύρια νέοι έως 29 μόλις ετών εκτός απασχόλησης, εκπαίδευσης ή κατάρτισης, δηλ. κοινωνικά περιθωριοποιημένοι. Το κόστος της ανεργίας για τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης ανέρχεται στα 153.000.000.000 ευρώ ετησίως από την πληρωμή επιδομάτων ανεργίας και κοινωνικής πρόνοιας, καθώς και από διαφυγόντα φορολογικά έσοδα και τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών. Μεγαλύτερο κόστος φυσικά είναι αυτό το κοινωνικό και ψυχολογικό, γιατί οι αριθμοί δεν είναι σημαντικότεροι. Στην Ελλάδα το ποσοστό ανεργίας των νέων έως 35 ετών έχει φτάσει το 57% και δυστυχώς παρουσιάζει αυξητικές τάσεις.

Οι πρωτοβουλίες οφείλουν να ληφθούν άμεσα και να ανταποκρίνονται στα πραγματικά δεδομένα της αγοράς εργασίας. Ένα πρώτο βήμα έγινε το Δεκέμβριο, όταν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε μία σύσταση προς τα κράτη-μέλη για την καταπολέμηση της ανεργίας των νέων. Πρόκειται για την ευρωπαϊκή πρωτοβουλία EU STATE. Έγινε συνάντηση με αντικείμενο αυτό το θέμα στο Υπουργείο Εργασίας με κατάθεση προτάσεων από την πλευρά της ΚΕΔΕ για ανάληψη πρωτοβουλιών για τα προγράμματα αυτά, τα οποία απευθύνονται σε νέους 16-27 ετών που είναι άνεργοι ή που διαθέτουν την κατάρτιση ή την επαγγελματική πείρα για μία πρώτη επαγγελματική εμπειρία. Η χρηματοδότηση γίνεται εξ ολοκλήρου από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και αυτό είναι ιδιαιτέρως σημαντικό.

Η πρόταση που παρουσιάζεται και υποστηρίζεται σθεναρά από τη Δημοκρατική Αριστερά προάγει το να εντάσσονται οι νέοι στον εργασιακό βίο και να απασχολούνται σε θέσεις που σχετίζονται άμεσα ή έμμεσα με την τοπική αυτοδιοίκηση όπως σε δημοτικές υπηρεσίες, υπηρεσίες κοινωνικών δομών, σε παιδικούς σταθμούς, δημοτικά σχολεία, μουσεία κ.λπ. Στόχος να υποστηριχθούν 50 χιλιάδες νέοι στην Ελλάδα για ένα χρόνο με τη δυνατότητα επέκτασης του προγράμματος για ένα χρόνο ακόμη. Καλούμε τον Υπουργό να μας επιβεβαιώσει την επισφράγιση της άνω πρωτοβουλίας, να μας δώσει περισσότερα στοιχεία και κυρίως να παρουσιάσει, όσο το δυνατόν ακριβέστερα, χρονοδιάγραμμα το οποίο θα δείχνει την πραγματοποίηση αυτού του ελπιδοφόρου προγράμματος.

Τη συνεργασία της κεντρικής πολιτικής σκηνής με την τοπική αυτοδιοίκηση επιδιώκουμε και όσον αφορά στη δημιουργία μικρών κέντρων στήριξης της νεανικής επιχειρηματικότητας. Πρόκειται για δομές σε εγκαταλελειμμένα και αποκατεστημένα στη συνέχεια δημοτικά κτήρια, στα οποία θα μπορούν να στεγάζονται νέοι προωθώντας τις επιχειρήσεις τους με χαμηλό ενοίκιο και υποδομές, όπως, παραδείγματος χάριν, ίντερνετ και γραμματειακή υποστήριξη, σε συμβολικές τιμές. Τα κτίρια αυτά θα αποτελούν κύτταρο ανανέωσης των κέντρων των πόλεων, αλλά και ανάδειξη μιας άλλης μορφής ενίσχυσης της από κοινού αντιμετώπισης των κοινωνικών προβλημάτων. Υποστηρίζουμε πως η στάση αυτή θα λύσει πολυεπίπεδα ζητήματα, που έχουν να κάνουν με την πάταξη της ανεργίας, τον κοινωνικό ιστό και τον δημόσιο βίο, καθώς και με την ψυχολογία των νέων.

Θα θέλαμε, τώρα –επειδή ο χρόνος είναι πολύ λίγος- και δύο σχόλια σε εθνικό επίπεδο και για το πρόγραμμα με τίτλο «Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Απασχόληση των Νέων» το οποίο παρουσιάσατε, κύριε Υπουργέ, τον Ιανουάριο. Ήταν πολύ ελπιδοφόρο για όλους μας, μια νότα ελπίδας μέσα σε όλο αυτό το ζοφερό σκηνικό.

Σας ευχαριστώ.

ΔΕΥΤΕΡΟΛΟΓΙΑ Νίκου Τσούκαλη


Κύριε Πρόεδρε, κύριοι Υπουργοί, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, κλείνοντας τη συζήτηση αυτή θεωρούμε ότι ο σκοπός, ο στόχος της Δημοκρατικής Αριστεράς με αυτήν την επίκαιρη επερώτηση επετεύχθη.

Δηλαδή, έγινε μια ολοκληρωμένη συζήτηση, ακούστηκαν συγκεκριμένες προτάσεις και δημοσιοποιήθηκαν στους πολίτες. Όμως, θα μου επιτρέψετε να σας πω ότι σε αυτήν τη συζήτηση και στα συμπεράσματά της δεν συνέβαλαν όλοι. Ήταν γόνιμη και εποικοδομητική, κύριε Υπουργέ, η συζήτηση όμως, θα μου επιτρέψετε να σας πω ότι η σημερινή συζήτηση κατέδειξε για άλλη μια φορά ότι σε αυτήν εδώ την Αίθουσα λειτουργούν παρατάξεις που δρουν σε διαφορετικά σύμπαντα.

Απευθύναμε μία έκκληση σε όλους. Σκληρή κριτική, αντιπαράθεση επί της ουσίας. Να σας βομβαρδίσουν με προτάσεις, που θα βοηθήσουν την επόμενη ημέρα, ώστε να δουν κάποια ελπίδα οι άνεργοι αυτής της χώρας. Δυστυχώς, κάποιες πολιτικές δυνάμεις δεν το έκαναν.

Εμείς είπαμε, σαν Δημοκρατική Αριστερά, ότι η εργασία είναι συνταγματικό δικαίωμα. Διεθνής υποχρέωση της χώρας είναι η στοιχειώδης υποχρέωση ενός κράτους-δικαίου απέναντι στους πολίτες. Υπάρχει μία δύναμη σε αυτήν εδώ την Αίθουσα που θεωρεί ότι η εργασία είναι καταναγκαστική. Δεν είμαι γερμανομαθής, αλλά αν θυμάμαι καλά είναι οπαδοί του Αρμπάιτ Μάχτ Φράι, που ήταν ανηρτημένο στο Άουσβιτς. Εμείς δεν είμαστε αυτής της άποψης. Να το έχετε υπ’ όψιν ποια είναι η μεγάλη σας και η μεγάλη μας αποστολή. Κάθε φορά που μειώνεται 1% η ανεργία, θα μειώνεται 1% το ποσοστό μιας συγκεκριμένης παράταξης, της Χρυσής Αυγής, και όχι μόνο. Αυτή είναι η μεγάλη ευθύνη αυτής εδώ της Αίθουσας και καθενός πολιτικού κόμματος.

Επίσης, έχετε μία πολύ μεγάλη ευθύνη που πρέπει το αμέσως επόμενο διάστημα να την αναλάβετε. Κύριε Υπουργέ, το Υπουργείο Εργασίας πρέπει να διαπραγματευτεί σκληρά. Στα θέματα τα κοινωνικά, της ανεργίας, της απασχόλησης, των κοινωνικών δικαιωμάτων, των κοινωνικών δαπανών του κοινωνικού κράτους, δεν μπορεί να χωρούν άκριτα δημοσιοοικονομικά κριτήρια.


Η Συνθήκη της Λισαβόνας και όλα τα θεσμικά πλαίσια της Ευρώπης κατοχυρώνουν το ευρωπαϊκό κοινωνικό κεκτημένο. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι η διαπραγμάτευση που πρέπει να κάνετε με την τρόικα πρέπει να οδηγεί πάση θυσία στην αλλαγή όλων εκείνων των όρων της δανειακής σύμβασης που έχουν μπλοκάρει την κοινωνική συνοχή.

Παραδείγματος χάριν, αυτός ο όρος για την πιλοτική εφαρμογή του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος από 1/1/2014 σε περίοδο κρίσης, σε περίοδο που μια κοινωνία καταρρέει, τι λέει; Θα περιμένουμε την 1/1/2014 να εφαρμόσουμε το θεσμό του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος; Αυτό έπρεπε να είχε εφαρμοστεί χθες. Να, λοιπόν, μία αναθεώρηση της δανειακής σύμβασης και του μνημονίου.

Όλα τα υπόλοιπα τα οποία αναφέρατε και μπλοκάρονται θα τα αλλάξατε. Περιμένουμε άμεσα δύο βασικές συγκεκριμένες δράσεις.

Η πρώτη είναι αυτό που αναφέρατε και εσείς και περιμένουμε να το δούμε πάρα πολύ άμεσα. Είναι αυτό που έχουμε καταθέσει ως Δημοκρατική Αριστερά σχετικά με τους ανέργους των τετρακοσίων πενήντα χιλιάδων οικογενειών.

Δεύτερον, όλοι οι άνεργοι, κανένας Έλληνας –αυτή είναι η θέση μας και φαντάζομαι ότι είναι και δική σας- δεν πρέπει να στερείται ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης.


Σας υποσχόμαστε –όσο περνάει από το χέρι μας και θα το κάνουμε άμεσα και τελειώνω, κύριε Πρόεδρε με αυτό- ότι εμείς ως Δημοκρατική Αριστερά θα το πράξουμε στο ύψιστο ευρωπαϊκό επίπεδο.

Ήδη έχει αναλάβει την υποχρέωση ο Φώτης Κουβέλης τις αμέσως επόμενες μέρες, το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα να επισκεφθεί τις Βρυξέλλες και τις άλλες πρωτεύουσες της Ευρώπης. Θα συναντηθεί με τον αρμόδιο Επίτροπο Απασχόλησης, Εργασίας. Θα το θέσει με έντονο τρόπο και όχι μόνο αυτό, αλλά και όλα τα υπόλοιπα που έχουν σχέση με τις εργασιακές σχέσεις, που αναφέρονται στους εργαζόμενους και γενικότερα στο κοινωνικό κράτος.

Εμείς θα συμπαρασταθούμε όσο μπορούμε, αρκεί να δούμε απτά αποτελέσματα.

Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε.


Η Επίκαιρη Επερώτηση

Προς τους κ.κ. Υπουργούς

- Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας

- Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας, Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων

- Οικονομικών

Θέμα: ΕΚΤΑΚΤΑ ΜΕΤΡΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΤΩΝ ΑΝΕΡΓΩΝ

Η υφιστάμενη κατάσταση σε σχέση με την ανεργία

Το ποσοστό ανεργίας εκτινάχθηκε στο ιστορικά υψηλό ποσοστό 26,8%. Η οικονομική ύφεση πλήττει «νέες» ομάδες του πληθυσμού, ιδιαίτερα άνδρες και γυναίκες, αρχηγούς και μέλη οικογενειών στην παραγωγική ηλικία 30-55 ετών. Χαρακτηριστικό είναι ότι το 75% των εγγεγραμμένων ανέργων στον ΟΑΕΔ είναι ηλικίας άνω των 30 ετών. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostast, το 2011 καταγράφηκαν στη χώρα μας 1,6 εκατομμύρια άτομα που ζούσαν σε νοικοκυριά στα οποία δεν εργαζόταν κανείς ενήλικος.

Το 2013 θα είναι μια δύσκολη χρονιά για την απασχόληση. Σύμφωνα με τις προβλέψεις του Επικαιροποιημένου Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος Δημοσιονομικής Προσαρμογής το 2013 το ποσοστό ανεργίας θα αυξηθεί.

Η αναποτελεσματικότητα των παθητικών και ενεργητικών πολιτικών υποστήριξης των ανέργων.

Στη χώρα μας είναι ευδιάκριτη η έλλειψη θεσμών και αποτελεσματικών μηχανισμών minimum κοινωνικής προστασίας. Οι δικαιούχοι επιδόματος ανεργίας αποτελούν μόλις το 23% των εγγεγραμμένων ανέργων που ισοδυναμεί με το 14% περίπου του συνολικού αριθμού ανέργων. Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε ο Οργανισμός Απασχόλησης Εργατικού Δυναμικού (ΟΑΕΔ), τον Σεπτέμβριο του 2012 στην Ελλάδα, επί συνόλου περίπου 1.260.000 ανέργων, έλαβαν επίδομα ανεργίας 185.870 άτομα. Ταυτόχρονα ο αριθμός των μακροχρόνια ανέργων αυξάνεται διαρκώς. Το ύψος και η διάρκεια χορήγησης του επιδόματος ανεργίας, κατατάσσει τη χώρα μας στην τελευταία θέση μεταξύ των χωρών της Ε.Ε, ως προς την επάρκεια του και την αναπλήρωση του μισθού. Ελάχιστοι άνεργοι λαμβάνουν το επίδομα μακροχρόνιας ανεργίας. Το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης εξακολουθεί να αφήνει ορισμένες κατηγορίες του πληθυσμού χωρίς υγειονομική περίθαλψη.

Αλλά και οι ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης (κατάρτιση, επιδότηση εργοδοτών για την απασχόληση κ.α) αποτελούν ένα άθροισμα κατακερματισμένων και αποσπασματικών δράσεων. Σήμερα ένα σημαντικό τμήμα πόρων του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου είναι δεσμευμένο σε δράσεις που δεν απευθύνονται στις ομάδες υψηλού κινδύνου φτώχειας και δεν αντιστοιχούν με τις προτεραιότητες αντιμετώπισης της οξείας κοινωνικής κρίσης. Αυτό αφορά και το πρόσφατο εθνικό σχέδιο δράσης για την ενίσχυση της απασχόλησης και της επιχειρηματικότητας, που περιλαμβάνει χρήσιμες δράσεις υποστήριξης των νέων , αλλά όχι εκτεταμένες δράσεις για τις ομάδες υψηλού κινδύνου.

Η ανάγκη για ένα έκτακτο σχέδιο υποστήριξης της απασχόλησης ομάδων υψηλού κινδύνου

Η δημιουργία θέσεων εργασίας με βιώσιμη προοπτική συνδέεται με την εκδίπλωση ενός κύματος επενδυτικών παρεμβάσεων από το δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα, την αναδιοργάνωση των τομέων της οικονομίας και την προώθηση ενός νέου αναπτυξιακού μοντέλου, μέσα στο σύνθετο διεθνοποιημένο οικονομικό περιβάλλον.

Η προώθηση μιας νέου τύπου ανάπτυξης είναι μια πρόκληση για την περίοδο μετάβασης που διανύει η ελληνική οικονομία. Σε κάθε περίπτωση όμως η απόδοση των όποιων παρεμβάσεων θα επιφέρει θετικές επιπτώσεις στην απασχόληση με χρονική υστέρηση και δεν μπορεί να καλύψει μεγάλο μέρος του τεράστιου αριθμού των ανέργων. Για αυτό υπάρχει ανάγκη μεγάλου μεγέθους παρέμβασης στην αγορά εργασίας προκειμένου να ανασταλεί ο ρυθμός αύξησης της ανεργίας και να υποστηριχθούν οι άνεργοι.

Στη σημερινή συγκυρία πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ότι:

 Σε περίοδο παρατεταμένης ύφεσης ο ιδιωτικός τομέας δεν δημιουργεί θέσεις εργασίας και για αυτό υπάρχει ανάγκη το κράτος να λειτουργήσει ως εργοδότης έσχατης προσφυγής.

 Η δημοσιονομική κατάσταση της χώρας μας και οι δεσμεύσεις που προκύπτουν από το πρόγραμμα σταθεροποίησης αφαιρούν τη δυνατότητα μαζικών προσλήψεων από το κράτος με κανονική εργασιακή σχέση , οπότε εξ ανάγκης η αξιοποίηση των προγραμμάτων του ΕΣΠΑ και των άλλων ταμείων είναι μονόδρομος.

 Οι παρεμβάσεις θα πρέπει να καλύπτουν και τα δύο σκέλη των πολιτικών απασχόλησης, δηλαδή να αφορούν τόσο στις λεγόμενες παθητικές πολιτικές (επίδομα ανεργίας) όσο και στις ενεργητικές (προγράμματα κοινωφελούς εργασίας, επανακατάρτισης κ.α ).

 Η παρεμβάσεις πρέπει να συνδέονται με την αναπτυξιακή οπτική της «επόμενης ημέρας».

 Η υποστήριξη ομάδων υψηλού κινδύνου φτώχειας και ιδιαίτερα των «οικογενειών χωρίς απασχόληση» με επιπρόσθετη μέριμνα για τέτοιες οικογένειες που έχουν ανήλικα τέκνα, όπως και η ανάσχεση του κύματος απολύσεων έχουν προτεραιότητα.

Δράσεις για την υποστήριξη των ομάδων υψηλού κινδύνου

Οι προηγούμενες διαπιστώσεις οδηγούν στην ανάγκη ανάληψης συγκεκριμένων πρωτοβουλιών. Συγκεκριμένα:

1. Αναμόρφωση Συστημάτων Επιδότησης Ανεργίας

1.1 Αναμόρφωση συστήματος τακτικής επιδότησης ανεργίας με στόχο την αύξηση του χρόνου επιδότησης και τη διεύρυνση των ωφελούμενων.

 Η ελάχιστη διάρκεια του τακτικού επιδόματος ανεργίας ΟΑΕΔ να αυξηθεί σε 7 μήνες με 100 ένσημα (από 5 μήνες με 125 ένσημα σήμερα).

 Η μέγιστη διάρκεια να αυξηθεί σε 15μήνες με 200 ένσημα (από 12 μήνες με 250 ένσημα σήμερα).

 Η ισχύς της ρύθμισης αφορά την περίοδο μέχρι 31.12.2013, με αναδρομική ισχύ από 1.1.2013.

 Η ισχύς της ρύθμισης δύναται να ανανεωθεί με νέα νομοθετική ρύθμιση στις αρχές του 2014.

1.1 Αναμόρφωση επιδόματος μακροχρόνιας ανεργίας με στόχο την αύξηση του χρόνου επιδότησης και τη διεύρυνση των ωφελούμενων.

 Αναπροσαρμογή εισοδηματικού κριτηρίου για τη χορήγηση επιδόματος μακροχρόνιας ανεργίας σε [ενδεικτικά] €6.000 ετησίως, συν €2.000 για κάθε παιδί (σήμερα: €5.000 ετησίως, συν €587 για κάθε παιδί).

 Κατάργηση ηλικιακού κριτηρίου για τη χορήγηση επιδόματος μακροχρόνιας ανεργίας (σήμερα: 45 έτη).

 Κατάργηση της απαίτησης ο δικαιούχος να έχει προηγουμένως λάβει τακτικό επίδομα ανεργίας. Δυνατότητα χορήγησης επιδόματος μακροχρόνιας ανεργίας και σε όσους δεν δικαιούνται τακτικό επίδομα ανεργίας, αρκεί να πληρούν τις υπόλοιπες προϋποθέσεις.

2. Ασφάλιση για υγειονομική περίθαλψη όλων των εγγεγραμμένων ανέργων.

Σήμερα λόγω του μεγάλου ποσοστού ανεργίας ο προβλεπόμενος αριθμός ενσήμων για την παροχή ιατροφαρμακευτικής και νοσοκομειακής περίθαλψης , είναι δύσκολο να καλυφθεί από πάρα πολλούς πολίτες της χώρας. Η μείωση των προϋποθέσεων ενσήμων είναι απαραίτητη.

 Ο αριθμός των απαιτούμενων ενσήμων για ιατροφαρμακευτική/ νοσοκομειακή κάλυψη μέχρι τέλος του 2015 να μειωθεί στα 50 ένσημα το έτος.

 Η απαιτούμενη ασφαλιστική κάλυψη ανέργων για την υγειονομική περίθαλψη να μειωθεί κατά 50% και στον αριθμό βάσης (300 συνολικά ένσημα αντί 600) και στην αύξηση ανά έτος μετά την ηλικία των 30 ετών ( 50 επιπλέον ένσημα αντί 100).

 Η απαιτούμενη ασφαλιστική κάλυψη για νοικοκυριά χωρίς εργαζόμενους να είναι μηδενική.

3. Επισφαλείς εργαζόμενοι – ανάσχεση απολύσεων

Είναι διαπιστωμένο ότι οι επιχειρήσεις μειώνουν το προσωπικό τους για να περιορίσουν το κόστος.

Η εδραίωση της θεσμικής δυνατότητας και η εισαγωγή κινήτρων για τον συνδυασμό μείωσης χρόνου εργασίας (όπως εκ περιτροπής, μερική κ.α) με επαγγελματική κατάρτιση εργαζομένων για περιορισμένο χρονικό διάστημα όταν υπάρχει διαπιστωμένη σημαντική μείωση της οικονομικής δραστηριότητας της επιχείρησης, μπορεί να συμβάλει στη μείωση των απολύσεων. Αυτό βεβαίως με δέσμευση των επιχειρήσεων ότι δεν θα μειώνουν την απασχόληση και παράλληλη αναπλήρωση το τμήματος των μειωμένων αποδοχών των εργαζομένων μέσω επαγγελματικής κατάρτισης.

4. Άνεργοι άνω των 55 ετών

Η ομάδα αυτή έχει ελάχιστες πιθανότητες ένταξης στην αγορά εργασίας. Η κοινωνική προστασία μέσω της απασχόλησης της ομάδας αυτής, θα μπορούσε να προωθηθεί με την διεύρυνση της εφαρμογής προγραμμάτων σε φορείς του ιδιωτικού τομέα για την απασχόληση ανέργων που βρίσκονται στο στάδιο πλησίον της σύνταξης και δεν έχουν συμπληρώσει τις προϋποθέσεις για τη συνταξιοδότησή τους από φορέα κύριας ασφάλισης, επειδή τους υπολείπονται μέχρι 1500 ένσημα ή μέχρι πέντε (5) χρόνια.

5. Μακροχρόνια Άνεργοι με παρωχημένες ειδικότητες

Οι απολυμένοι μακροχρόνια άνεργοι από φθίνοντες κλάδους και με «παρωχημένες» ειδικότητες πρέπει να μετασχηματίσουν τις εργασιακές δεξιότητες τους. Η εφαρμογή προγραμμάτων «2ης ευκαιρίας» με συμβουλευτική - επαγγελματικό προσανατολισμό, η εκπόνηση ενός νέου σχεδίου επαγγελματικής διαδρομής και η συμμετοχή σε στοχευμένα προγράμματα κατάρτισης σε συνδυασμό με πρακτική άσκηση στις επιχειρήσεις , θα συμβάλλει στη επανένταξη στην παραγωγή αυτών των ανέργων.

6. Πρόγραμμα «Άμεσης Δημιουργίας Θέσεων Απασχόλησης μέσω προγραμμάτων Κοινωφελούς Χαρακτήρα» για Οικογένειες χωρίς εργαζόμενους

Σε περιόδους οξύτατης οικονομικής ύφεσης ο δημόσιος τομέας είναι ο μοναδικός φορέας που μπορεί να διαχωρίσει την κερδοφορία από την πρόσληψη των εργαζόμενων και μετατρέπεται σε «εργοδότη της εσχάτης προσφυγής». Αυτή η επιλογή δεν είναι η πρώτη σε συνθήκες οικονομικής ανόδου , αλλά γίνεται αναγκαστική επιλογή σε περιόδους οικονομικής κρίσης. Επειδή η χώρα μας βρίσκεται σε πρόγραμμα μείωσης των δημοσίων δαπανών, είναι προφανές ότι δεν έχει τη δυνατότητα να χρηματοδοτήσει προσλήψεις έκτακτου προσωπικού σε μεγαλύτερη έκταση από τη σημερινή. Η λύση που υπάρχει είναι η αξιοποίηση των ευρωπαϊκών προγραμμάτων.

Στο πλαίσιο αυτό απαιτείται η εφαρμογή ενός ευρύτατου προγράμματος «Άμεσης Δημιουργίας Θέσεων Απασχόλησης μέσω προγραμμάτων Κοινωφελούς Χαρακτήρα» σε Δικαιούχους - Φορείς μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα (Σωματεία, Ιδρύματα, Εταιρείες Αστικού Δικαίου κ.α.) σε συνεργασία με συμπράττοντες φορείς (Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης κ.α.).

Οι δραστηριότητες κοινωφελούς εργασίας στις οποίες θα απασχοληθούν οι άνεργοι θα είναι σε τομείς όπως οι υπηρεσίες κοινωνικής φροντίδας , περιβαλλοντικής προστασίας, συντήρησης υποδομών κ.α. Επίσης οι δραστηριότητες πρέπει να συνδέονται με τις προοπτικές ανασυγκρότησης της οικονομίας και την ανάπτυξη νέων τομέων (πολιτισμός, αγροτική ανάπτυξη, εξωστρέφεια). Η τελική επιλογή των τομέων προτεραιότητας μπορεί να γίνει μέσω ενός άμεσου σχεδιασμού που θα αξιοποιήσει τα στοιχεία από τη ζήτηση θέσεων που υπέβαλαν οι φορείς σε προηγούμενες προκηρύξεις και τα συμπεράσματα από την εφαρμογή αντίστοιχων προγραμμάτων στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

Η διαφάνεια στην επιλογή των εργαζομένων εξασφαλίζεται αν ακολουθηθεί η διαδικασία κατάρτισης πινάκων υποψηφίων με τη συνεργασία του ΟΑΕΔ με το ΑΣΕΠ. Στο σχεδιασμό και έλεγχο υλοποίησης τέτοιων προγραμμάτων πρέπει να λαμβάνονται ειδικά μέτρα ώστε να διασφαλίζονται παράμετροι όπως ότι η παρουσία των ανέργων στις θέσεις απασχόλησης είναι πραγματική, εφαρμόζονται οι κανόνες υγιεινής και ασφάλειας και πληρώνονται εγκαίρως οι συμμετέχοντες.

7. Συμπληρωματικές ρυθμίσεις για νέους

Η έλλειψη εργασιακής εμπειρίας αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια εισόδου των νέων στην αγορά εργασίας, ανεξάρτητα από την οικονομική συγκυρία. Η έλλειψη ενός σύγχρονου και συνεκτικού πλαισίου θεσμικών ρυθμίσεων που να ρυθμίζει συνολικά τα ζητήματα πρακτικής άσκησης, εργασιακής εμπειρίας, μαθητείας, κλπ., τους όρους και τις προϋποθέσεις, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των συμμετεχόντων, αποτελεί μια εκκρεμότητα . Στο ίδιο πεδίο μπορεί να προωθηθεί η υποχρέωση της προσφοράς θέσεων πρακτικής άσκησης για νέους με υψηλά προσόντα (πχ. σε ένα ποσοστό 5%) για όσες επιχειρήσεις είτε επωφελούνται από εθνικές ή κοινοτικές επιχορηγήσεις για αναπτυξιακά έργα είτε προσφέρουν υπηρεσίες στον δημόσιο τομέα.

Η προώθηση της νεανικής επιχειρηματικότητας υποστηρίζεται με διάφορους τρόπους. Είναι απαραίτητο όμως να υποστηριχθεί με χρήσιμες υποδομές για όλους τους νέους που θέλουν να επιχειρήσουν. Στα προγράμματα υποστήριξης , μπορεί να μειωθεί η απευθείας οικονομική ενίσχυση για την εκκίνηση επιχειρηματικής δράσης και να χρηματοδοτηθούν βασικές υποστηρικτικές λειτουργίες όπως είναι η συμβουλευτική στήριξη, η παροχή χώρων και εξοπλισμού κοινής χρήσης ως επαγγελματικής στέγης, μέσα από κέντρα στήριξης που μπορούν να λειτουργήσουν οι ΟΤΑ αξιοποιώντας το κτιριακό απόθεμα του δημοσίου.

Κατόπιν των ανωτέρω

Ερωτώνται οι Υπουργοί:

1. Ποια είναι τα πλήρη σημερινά στοιχεία ανεργίας και ειδικά στις κατηγορίες μακροχρόνια άνεργοι, άνεργοι σε οικογένειες χωρίς εργαζόμενους, στους καταγεγραμμένους ανέργους αλλά και στο σύνολο;

2. Υπάρχει γνώση και συμφωνία για την οξύτητα του προβλήματος ομάδων πληθυσμού υψηλού κινδύνου όπως οι άνεργοι που διαβιούν σε νοικοκυριά χωρίς κανένα εργαζόμενο, οι άνεργοι άνω των 55 ετών και οι μακροχρόνια άνεργοι με παρωχημένες ειδικότητες; Ποια είναι η θέση σας για την ανάγκη εκτεταμένων και άμεσων παρεμβάσεων που θα θέσουν σε προγράμματα υποστήριξης αυτές τις ομάδες πληθυσμού; Ποιες είναι οι θέσεις σας για τις προτάσεις που κατατίθενται και με ποιες ενέργειες και προγράμματα θα υποστηρίξετε αυτές τις ομάδες του πληθυσμού;

3. Πόσο ελήφθη υπόψη η οξύτητα του προβλήματος απασχόλησης των ομάδων υψηλού κινδύνου στην πρόσφατη αναπροσαρμογή των πόρων του ΕΣΠΑ; Τι ενέργειες προτίθεστε να κάνετε για να εξασφαλίσετε πόρους για την υποστήριξη αυτών των ομάδων; Ποια είναι η ατζέντα διεκδίκησης από την Ευρωπαϊκή Ένωση σε σχέση με την υποστήριξη αυτών των ομάδων;

4. Προτίθεστε να προχωρήσετε στη νομοθετική ρύθμιση των ζητημάτων σχετικά με τους όρους και τις προϋποθέσεις, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των συμμετεχόντων σε προγράμματα πρακτικής άσκησης, εργασιακής εμπειρίας, μαθητείας;

5. Προτίθεστε να προχωρήσετε σε νέα νομοθετική ρύθμιση που θα δίνει τη δυνατότητα και στον ΟΑΕΔ να υλοποιεί προγράμματα κοινωφελούς απασχόλησης, με σκοπό να αποφευχθούν τα προβλήματα που παρουσιάστηκαν με την προηγούμενη εφαρμογή τέτοιων προγραμμάτων από άλλους φορείς;

6. Προτίθεστε να αναμορφώσετε τα συστήματα επιδότησης της ανεργίας στην κατεύθυνση της διεύρυνσης των ωφελούμενων και της αύξησης της διάρκειας του χρόνου; Τι μέρος από την Ειδική εισφορά αλληλεγγύης για την καταπολέμηση της ανεργίας (άρθρο 38 του ν.3986/2011) θα κατευθύνετε απευθείας στη χρηματοδότηση των επιδομάτων ανεργίας.

7. Προτίθεστε να προχωρήσετε στη μείωση των προϋποθέσεων ενσήμων για υγειονομική περίθαλψη για ένα χρονικό διάστημα μέχρι τέλους του 2015;

Οι επερωτώντες βουλευτές

Τσούκαλης Νίκος

Αναγνωστάκης Δημήτρης

Γιαννακάκη Μαρία

Κυρίτσης Γιώργος

Λυκούδης Σπύρος

Μάρκου Κατερίνα

Ξηροτύρη Ασημίνα

Οικονόμου Βασίλης

Πανούσης Ιωάννης

Ρεπούση Μαρία

Φούντα Νίκη

Ψαριανός Γρηγόρης

Ψύρρας Θωμάς