Τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 11ης Δεκεμβρίου δεν ικανοποίησαν όλους εκείνους που πιστεύουν ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση κινείται με ιδιοσυγκρασιακούς αυτοματισμούς στην εξυπηρέτηση των συμφερόντων των κρατών-μελών της. Παρά το γεγονός, όμως, ότι η ΕΕ είναι ένας υπερεθνικός Οργανισμός, στηριζόμενος στην αρχή της αλληλεγγύης, είναι, παράλληλα, και ένας μηχανισμός που αποτελείται από 27 μέρη, τα οποία έχουν κάθε λόγο να προσπαθούν να προστατεύσουν τα συμφέροντά τους, και, συνεπώς, να μετριάσουν το βεληνεκές της αλληλεγγύης, εκεί που αυτά μπορεί να θιγούν.

Υπήρξαν πολλές αντιδράσεις στην έκθεση Πισσαρίδη - θετικές και αρνητικές. Σε αυτό το άρθρο θα προσπαθήσω να αναπτύξω έξι προτάσεις που αρθρώνουν αρνητικά και θετικά στοιχεία της έκθεσης.

1. Ξεκινώ από τις νεοφιλελεύθερες προτάσεις του σχεδίου Πισσαρίδη. Το μεγαλύτερο βάρος δίνεται στην αγορά. Το κράτος πρέπει να παίζει κυρίως ρυθμιστικό ρόλο, δηλαδή να δημιουργεί ένα πλαίσιο μέσα στο οποίο οι ιδιωτικές επενδύσεις να είναι αποτελεσματικές, να οδηγούν στην ανάπτυξη. Βέβαια, το σχέδιο αναφέρεται στις κρατικές επενδύσεις, αλλά η έμφαση είναι στις ιδιωτικές.

Η Τουρκία επιχειρεί ένα εντυπωσιακό φιλευρωπαϊκό άνοιγμα. Και ανεξάρτητα αν είναι προσχηματικό ή όχι θα πρέπει να αξιοποιηθεί. Αλλά, ενώ τα Συμπεράσματα του τελευταίου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου έδειξαν ότι η στρατηγική των κυρώσεων δεν αποδίδει, έχει ήδη αρχίσει να καλλιεργείται ξανά «εις τα καθʼ ήμας» ο μύθος ότι έρχονται σκληρές κυρώσεις τον Μάρτιο (λόγω και των αμερικανικών κυρώσεων). Δεν έρχονται.

Οταν συζητάμε γενικά και αόριστα, όλοι παραδεχόμαστε ότι η εξωτερική πολιτική του κάθε κράτους καθορίζεται από τα συμφέροντά του. Ταυτόχρονα όμως –και εδώ έγκειται το πρόβλημα– επικρατεί η εντύπωση ότι η δική μας εξωτερική πολιτική χαράσσεται με μόνο και απόλυτο γνώμονα το δίκαιο. Για να γίνω σαφέστερος, δεν πρόκειται για την εναρκτήρια κίνηση σε ένα παιχνίδι όπου ακολουθούν κι άλλες κινήσεις, αλλά αποτελεί μια κατ’ αρχάς και κατ’ αρχήν θέση, την οποία διακηρύσσουμε έχοντας την απαίτηση να μας πάρουν στα σοβαρά.