Ανήκω στην πρώτη γενιά Ελλήνων και Ελληνίδων που ωφελήθηκαν ιδιαίτερα από την ένταξη της χώρας στην τότε ΕΟΚ, μετέπειτα ΕΕ. Η Ευρώπη μάς έδωσε ευκαιρίες για σπουδές, υποτροφίες, σταδιοδρομία. Αρχίσαμε να νιώθουμε την έννοια της πατρίδας διαφορετικά - πιο διευρυμένα. Η ταυτότητά μας άρχισε να γίνεται πιο σύνθετη. Περισσότερο έντονα αισθάνονται οι νεότερες γενιές με αντίστοιχες εμπειρίες. Η Ευρώπη είναι το δεύτερο σπίτι μας.

Εξήντα χρόνια Συνθήκης της Ρώμης. Εξήντα χρόνια από το κατ’ εξοχήν μετανεωτερικό κείμενο. Το Σάββατο 25 Μαρτίου συμπληρώνονται ακριβώς εξήντα χρόνια από την υπογραφή της Συνθήκης της Ρώμης στην ιταλική πρωτεύουσα με την οποία δημιουργήθηκε η Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ) που μετεξελίχθηκε στη σημερινή Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ). Είχε προηγηθεί βεβαίως η Συνθήκη των Παρισίων (1952) με την οποία συστήθηκε η Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ανθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ) ως το πρόπλασμα που οδήγησε στην ΕΟΚ.

«Οι κύριοι Σουμάν, Αντενάουερ, Ντε Γκάσπερι και Ζαν Μονέ διακρίνονται από εξαιρετικά χαρίσματα [...]: δεν διεκδίκησαν όμως ποτέ τον ρόλο των δημιουργών μιας εργατικής και σοσιαλιστικής Ευρώπης». Ετσι έγραφε το 1954, αρκετά πριν από την υπογραφή της Συνθήκης της Ρώμης (1957), ο F. Perroux, ένας κλασικός μη Σοσιαλιστής της εποχής του Ψυχρού Πολέμου.

Ενα από τα πιο ενδιαφέροντα - και παραγνωρισμένα - στιγμιότυπα της αντιπαράθεσης των ολλανδικών κομμάτων εν όψει των εκλογών της περασμένης εβδομάδας ήταν η βαθμιαία μετατόπιση του Κόμματος της Ελευθερίας του Γκέερτ Βίλντερς στο (προνομιακό για αυτό, υποτίθεται) ζήτημα του δημοψηφίσματος για την παραμονή της χώρας του στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

Να κλείσει η αξιολόγηση; Ή μήπως να αναβληθεί, να κάνουμε εκλογές και να συνεχιστεί από μία άλλη κυβέρνηση, που θα είναι πιο «αξιόπιστη»; Ή μήπως να τρενάρει μέχρι το φθινόπωρο, μήπως βγει άλλη κυβέρνηση στη Γερμανία, πιο φιλική στην Ελλάδα; Αλλά, κι αν κλείσει τώρα, πώς να κλείσει; Πάση θυσία ή μήπως (καλύτερα!..) χωρίς επιπλέον θυσίες; Και είναι ηθικό να αποδεχτούμε νέα μέτρα; Ή μήπως καλύτερα για τη χώρα (και το μέλλον της Ευρώπης!..) να μην κλείσει, αν το αντίτιμο είναι επώδυνα μέτρα;

Η αντίληψη «διαπραγματεύομαι άρα υπάρχω» έχει κοντά, ή μάλλον πήλινα πόδια και δυστυχώς μεγάλο κόστος. Η παράταση της αβεβαιότητας και της ανασφάλειας με το μη κλείσιμο της β΄ αξιολόγησης και επιφέρει παράταση της λιτότητας, και προκαλεί την αναβολή κάθε ιδέας ανάληψης επιχειρηματικών πρωτοβουλιών, από τις πιο μικρές (π.χ. η αγορά ενός στοιχειώδους και αναγκαίου μηχανολογικού εξοπλισμού, μια επί πλέον πρόσληψη), έως και τις βεβαιωμένες επιλογές ξένων funds για μεγάλες επενδυτικές πρωτοβουλίες στην Ελλάδα με καθοριστικές θετικές επιπτώσεις στην απασχόληση. Το «κόστος» από την δήθεν διαπραγμάτευση του 2015 ήταν το 3ο Μνημόνιο -ως μη όφειλε-, με τα επιπλέον 86 δισ., το κλείσιμο των τραπεζών και τα capital controls. To «κόστος» από τη νέα δήθεν διαπραγμάτευση θα είναι... ένα 4ο Μνημόνιο για τo 2019 και 2020, χωρίς ακόμα να γνωρίζουμε τι επιπλέον -τελικώς- θα περιέχει. Και μάλιστα... χωρίς να διαφαίνεται μια νέα χρηματοδότηση.