Άνευ αντιπάλου, "σερφάρει" ο Ομπάμα...
Ελένη Τσερεζόλε, Αυγή της Κυριακής, Δημοσιευμένο: 2009-05-03
“Οι πρώτες εκατό ημέρες” είναι ένα εφεύρημα αμερικανικής προέλευσης, με μικρή ουσιαστική σημασία και μάλλον (και) στην περίπτωση Ομπάμα, όπως σημείωσε και ο αρθρογράφος του Νιούζγουικ, Χάουαρντ Φάινμαν, “οι 100 επόμενες ημέρες θα είναι δυσκολότερες”. Και πράγματι: με ανοικτά τα κρίσιμα μέτωπα της οικονομίας, της κατάστασης στο Πακιστάν αλλά και στο Αφγανιστάν, στα οποία ήλθε να προστεθεί προσφάτως και η γρίπη των χοίρων, είναι βέβαιο ότι οι επόμενοι μήνες θα είναι πιο κρίσιμοι για την προεδρία Ομπάμα σε σχέση με το ξεκίνημα. Ωστόσο η αρχική αυτή περίοδος έδωσε ήδη τα πρώτα δείγματα γραφής του νέου προέδρου και πρώτα από όλα ένα διαφορετικό, νέο ύφος άσκησης της εξουσίας και μια σαφής μέθοδος (χωρίς βιασύνη, όπως, λόγου χάρη στα προσεκτικά βήματα έναντι της Τεχεράνης), που έρχεται σε πλήρη ρήξη με τον προκάτοχό του.
Πράγματι, όπως διαπίστωσαν όλοι όσοι παρακολούθησαν την περιοδεία Ομπάμα στην Ευρώπη, ο Αμερικανός πρόεδρος ακούει την άλλη άποψη, είναι δεκτικός σε συμβουλές, δεν διακατέχεται από την υπεροψία του προκατόχου του, απαντά με παιδαγωγικό σχεδόν τρόπο, αναλυτικά στις ερωτήσεις, είτε αυτές προέρχονται από επαγγελματίες δημοσιογράφους είτε, για παράδειγμα, από φοιτητές, όπως συνέβη στη Γαλλία, στη συνάντηση που είχε μαζί τους. Όμως αυτό το νέο ύφος μάλλον δεν θα είναι αρκετό για να αντιμετωπίσει, για παράδειγμα, το κρίσιμο μέτωπο της οικονομίας: η ανεργία αυξάνεται με ιλιγγιώδεις ρυθμούς - 2 εκατομμύρια νέοι άνεργοι μέσα σε τρεις μήνες - και οι σημερινές, θετικές κριτικές που απέσπασε μπορεί να γίνουν σύντομα παρελθόν.
Ο ίδιος ο Αμερικανός πρόεδρος δεν φαίνεται να τρέφει ψευδαισθήσεις: “Ξεκινήσαμε καλά αλλά είναι μόνο η αρχή. Είμαι υπερήφανος για ό,τι πετύχαμε αλλά δεν είμαι ικανοποιημένος. Είμαι ευχαριστημένος με την πρόοδό μας αλλά όχι ικανοποιημένος”, δήλωσε στη συνέντευξη Τύπου στον Λευκό Οίκο για τις 100 ημέρες. Πράγματι. Οι τρεις μεγάλοι τομείς τους οποίος θέλει να μεταρρυθμίσει ριζικά, η υγεία, η εκπαίδευση και οι ανανεώσιμες ενέργειες, απαιτούν χρόνο, επενδύσεις και - το κυριώτερο - πολιτική βούληση. Έτσι το κατά πόσο ο νέος πρόεδρος είναι ή όχι σε θέση να προωθήσει τη γενική του οπτική για την “οικονομική επανίδρυση”, θα φανεί από τη συζήτηση για την εγκαθίδρυση συνολικής ιατρικής κάλυψης.
Συρρικνώνεται η εκλογική βάση των Ρεπουμπλικάνων...
Πάντως ενόψει των αναμενόμενων δύσκολων συζητήσεων στη Γερουσία, ο Μπάρακ Ομπάμα διαθέτει από την Τετάρτη ένα ισχυρό “χαρτί”: τον άρτι αποσκιρτίσαντα από το Ρεπουμπλικανικό κόμμα, γερουσιαστή της Πενσυλβάνια, Άρλεν Σπέκτορ. Με τον Σπέκτορ (αλλά και με την προϋπόθεση ότι το Ανώτατο Δικαστήριο θα επικυρώσει την εκλογή του γερουσιαστή από τη Μινεσότα, Αλ Φράνκεν), οι Δημοκρατικοί θα διαθέτουν 60 γερουσιαστές - τον “μαγικό αριθμό” για να μπορέσει ο πρόεδρος να περάσει το πρόγραμμά του, παρακάμπτοντας τις αντιθέσεις των Ρεπουμπλικάνων, για παράδειγμα, στο θέμα του συστήματος υγείας. Εξ ου και τα οργισμένα σχόλια των Ρεπουμπλικάνων για την εξέλιξη αυτή (οι Δημοκρατικοί είχαν να δουν τέτοια πλειοψηφία από τη δεκαετία του 1930, επί Ρούζβελτ). “Η αποσκίρτησή του θα επιτρέψει στους Δημοκρατικούς να περάσουν το καταστροφικό τους πρόγραμμα σχετικά με την αναδιανομή του πλούτου, της εθνικοποίησης της υγείας, και μια μαζική δόση κοινωνικών παροχών”, προέβλεψε προφητικά ο δήλωσε ο Μάικλ Στηλ, ο επικεφαλής του ρεπουμπλικανικού κόμματος. Από την πλευρά του, ο προκλητικός, υπερσυντηρητικός, ραδιοφωνικός παραγωγός, Ρας Λίμπαου προέτρεψε ειρωνικά τον Σπέκτερ να πάρει μαζί του και τον Τζον Μακέην και την κόρη του, Μέγκαν, η οποία είχε εκφράσει την απογοήτευσή της που οι Ρεπουμπλικάνοι δεν είναι πιο ανοικτό κόμμα...
Πάντως ακραία στοιχεία, σαν τον Λίμπαου τείνουν πλέον να οδηγήσουν τους Ρεπουμπλικάνους στην περιθωριοποίηση καθώς, σύμφωνα με πρόσφατες δημοσκοπήσεις, ενώ η χώρα κινείται σε πιο φιλελεύθερες κατευθύνσεις, εκείνοι τοποθετούνται ολοένα και δεξιότερα. Άλλωστε στην ανακοίνωσή του με την οποία δικαιολόγησε την αποσκίρτησή του ο Σπέκτερ, τονίζει ότι αυτή η δεξιόστροφη πορεία των Ρεπουμπλικάνων δεν τον εκφράζει πλέον: “Η πολιτική μου φιλοσοφία εναρμονίζεται πλέον περισσότερο με εκείνη των Δημοκρατικών από ό,τι με αυτή των Ρεπουμπλικάνων”. Και μπορεί οι πραγματικοί λόγοι της αποσκίρτησης να σχετίζονται με το πολύ πιθανό ενδεχόμενο ήττας του Σπέκτερ στις προκριματικές εκλογές για τη Γερουσία το 2010 έναντι ενός συντηρητικού υποψηφίου, ωστόσο οι δημοσκοπήσεις φανερώνουν μια διεύρυνση της εκλογικής βάσης των Δημοκρατικών και μια στασιμότητα με στάσεις συρρίκνωσης εκείνης των Ρεπουμπλικάνων (27% έναντι 41%).
“Ανάμεικτα μηνύματα”
Στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι μεγάλες ΜΚΟ έχουν καταγράψει μεν θετικά βήματα της νέας διακυβέρνησης, αλλά υπογραμμίζουν και “στραβοπατήματα”, ενώ τονίζουν ότι αναμένουν πολύ περισσότερα.
Έτσι, μετά από τη δημοσιοποίηση της σχετικής έκθεσης της Human Rights Watch, που αναγνώριζε ότι ο Μπ. Ομπάμα έκανε “σημαντικές προόδους για την αναμόρφωση των δυναμικών μεθόδων της κυβέρνησης Μπους” αλλά και “πολλά στραβοπατήματα”, ήταν στις 29 Απριλίου η σειρά της Διεθνούς Αμνηστίας να κάνει την κριτική της, με ένα κείμενο που τιτλοφορείται ’Ανάμεικτα μηνύματα’, όπου γίνεται λόγος για ορισμένες “αντιφάσεις” της νέας κυβέρνησης στα θέματα της διεθνούς δικαιοσύνης. Έτσι μπορεί ο νέος πρόεδρος να τήρησε τις υποσχέσεις του να κλείσει μέσα σε ένα χρόνο το κολαστήριο του Γκουντάναμο, να βάλει τέλος στις μυστικές φυλακές και στη χρήση βασανιστηρίων κατά τις ανακρίσεις, ωστόσο η Δ.Α. επισημαίνει ότι η κυβέρνηση αρνήθηκε στους κρατουμένους της φυλακής του Μπαγκράμ, στο Αφγανιστάν, την προσφυγή στην αμερικανική Δικαιοσύνη για να αμφισβητήσουν την κράτησή τους. Η διεθνής ΜΚΟ εξέφρασε επίσης την έκπληξή της για το γεγονός ότι ο νέος διευθυντής της CIA, Λέον Πανέτα, δεν απαγόρευσε οριστικά στην Υπηρεσία Πληροφοριών την απαγωγή υπόπτων οπουδήποτε στον κόσμο, καθώς και τις “μικρής διάρκειας, μεταβατικές” κρατήσεις. Στις 30 σελίδες του κειμένου η Δ.Α. θυμίζει ότι ο Ομπάμα “καταδίκασε την πρακτική των βασανιστηρίων, αλλά διαβεβαίωσε ότι οι δράστες αυτών των εγκλημάτων δεν θα διωχθούν δικαστικά, αν ενήργησαν ακολουθώντας τις συμβουλές του υπουργείου Δικαιοσύνης”. Και βέβαια η απόφαση του προέδρου - που ήλθε σε αντίθεση με κάποιους συμβούλους του - να δημοσιοποιήσει τα μνημόνια που είχαν συνταχθεί μεταξύ 2002 και 2005 από τους νομικούς της κυβέρνησης Μπους και δικαιολογούσαν τα βασανιστήρια, εκθειάζεται από την οργάνωση. Ωστόσο η Δ.Α. εκφράζει την απογοήτευσή της που ο πρόεδρος αρνήθηκε τη δημιουργία ανεξάρτητης επιτροπής έρευνας για τα βασανιστήρια, προτιμώντας μια έρευνα κεκλεισμένων των θυρών από την Επιτροπή Πληροφοριών της Γερουσίας... Η οργάνωση επισημαίνει επίσης τις “αμφιβολίες” που υφίστανται σχετικά με την τύχη των 240 κρατουμένων του Γκουαντάναμο, ενώ κλείνει το κείμενό της με τη φράση: “Οι συμβολικές κινήσεις και τα ημίμετρα δεν είναι επαρκή”.
Θετικά τα νούμερα
* Το 69% των Αμερικανών, σύμφωνα με δημοσκόπηση της Ουάσινγκτον Ποστ, εγκρίνουν τις ενέργειες του Ομπάμα.
* Το 93% των Δημοκρατικών υποστηρίζουν τη δράση του έναντι 36% των Ρεπουμπλικάνων.
* Το 54% πιστεύει ότι ο πρόεδρος είναι καλύτερος από ό,τι περίμεναν.
* Ωστόσο, το 41% πιστεύει ότι ο πρόεδρος δεν χειρίζεται καλά το αυξανόμενο έλλειμμα του ομοσπονδιακού προϋπολογισμού.
Πράγματι, όπως διαπίστωσαν όλοι όσοι παρακολούθησαν την περιοδεία Ομπάμα στην Ευρώπη, ο Αμερικανός πρόεδρος ακούει την άλλη άποψη, είναι δεκτικός σε συμβουλές, δεν διακατέχεται από την υπεροψία του προκατόχου του, απαντά με παιδαγωγικό σχεδόν τρόπο, αναλυτικά στις ερωτήσεις, είτε αυτές προέρχονται από επαγγελματίες δημοσιογράφους είτε, για παράδειγμα, από φοιτητές, όπως συνέβη στη Γαλλία, στη συνάντηση που είχε μαζί τους. Όμως αυτό το νέο ύφος μάλλον δεν θα είναι αρκετό για να αντιμετωπίσει, για παράδειγμα, το κρίσιμο μέτωπο της οικονομίας: η ανεργία αυξάνεται με ιλιγγιώδεις ρυθμούς - 2 εκατομμύρια νέοι άνεργοι μέσα σε τρεις μήνες - και οι σημερινές, θετικές κριτικές που απέσπασε μπορεί να γίνουν σύντομα παρελθόν.
Ο ίδιος ο Αμερικανός πρόεδρος δεν φαίνεται να τρέφει ψευδαισθήσεις: “Ξεκινήσαμε καλά αλλά είναι μόνο η αρχή. Είμαι υπερήφανος για ό,τι πετύχαμε αλλά δεν είμαι ικανοποιημένος. Είμαι ευχαριστημένος με την πρόοδό μας αλλά όχι ικανοποιημένος”, δήλωσε στη συνέντευξη Τύπου στον Λευκό Οίκο για τις 100 ημέρες. Πράγματι. Οι τρεις μεγάλοι τομείς τους οποίος θέλει να μεταρρυθμίσει ριζικά, η υγεία, η εκπαίδευση και οι ανανεώσιμες ενέργειες, απαιτούν χρόνο, επενδύσεις και - το κυριώτερο - πολιτική βούληση. Έτσι το κατά πόσο ο νέος πρόεδρος είναι ή όχι σε θέση να προωθήσει τη γενική του οπτική για την “οικονομική επανίδρυση”, θα φανεί από τη συζήτηση για την εγκαθίδρυση συνολικής ιατρικής κάλυψης.
Συρρικνώνεται η εκλογική βάση των Ρεπουμπλικάνων...
Πάντως ενόψει των αναμενόμενων δύσκολων συζητήσεων στη Γερουσία, ο Μπάρακ Ομπάμα διαθέτει από την Τετάρτη ένα ισχυρό “χαρτί”: τον άρτι αποσκιρτίσαντα από το Ρεπουμπλικανικό κόμμα, γερουσιαστή της Πενσυλβάνια, Άρλεν Σπέκτορ. Με τον Σπέκτορ (αλλά και με την προϋπόθεση ότι το Ανώτατο Δικαστήριο θα επικυρώσει την εκλογή του γερουσιαστή από τη Μινεσότα, Αλ Φράνκεν), οι Δημοκρατικοί θα διαθέτουν 60 γερουσιαστές - τον “μαγικό αριθμό” για να μπορέσει ο πρόεδρος να περάσει το πρόγραμμά του, παρακάμπτοντας τις αντιθέσεις των Ρεπουμπλικάνων, για παράδειγμα, στο θέμα του συστήματος υγείας. Εξ ου και τα οργισμένα σχόλια των Ρεπουμπλικάνων για την εξέλιξη αυτή (οι Δημοκρατικοί είχαν να δουν τέτοια πλειοψηφία από τη δεκαετία του 1930, επί Ρούζβελτ). “Η αποσκίρτησή του θα επιτρέψει στους Δημοκρατικούς να περάσουν το καταστροφικό τους πρόγραμμα σχετικά με την αναδιανομή του πλούτου, της εθνικοποίησης της υγείας, και μια μαζική δόση κοινωνικών παροχών”, προέβλεψε προφητικά ο δήλωσε ο Μάικλ Στηλ, ο επικεφαλής του ρεπουμπλικανικού κόμματος. Από την πλευρά του, ο προκλητικός, υπερσυντηρητικός, ραδιοφωνικός παραγωγός, Ρας Λίμπαου προέτρεψε ειρωνικά τον Σπέκτερ να πάρει μαζί του και τον Τζον Μακέην και την κόρη του, Μέγκαν, η οποία είχε εκφράσει την απογοήτευσή της που οι Ρεπουμπλικάνοι δεν είναι πιο ανοικτό κόμμα...
Πάντως ακραία στοιχεία, σαν τον Λίμπαου τείνουν πλέον να οδηγήσουν τους Ρεπουμπλικάνους στην περιθωριοποίηση καθώς, σύμφωνα με πρόσφατες δημοσκοπήσεις, ενώ η χώρα κινείται σε πιο φιλελεύθερες κατευθύνσεις, εκείνοι τοποθετούνται ολοένα και δεξιότερα. Άλλωστε στην ανακοίνωσή του με την οποία δικαιολόγησε την αποσκίρτησή του ο Σπέκτερ, τονίζει ότι αυτή η δεξιόστροφη πορεία των Ρεπουμπλικάνων δεν τον εκφράζει πλέον: “Η πολιτική μου φιλοσοφία εναρμονίζεται πλέον περισσότερο με εκείνη των Δημοκρατικών από ό,τι με αυτή των Ρεπουμπλικάνων”. Και μπορεί οι πραγματικοί λόγοι της αποσκίρτησης να σχετίζονται με το πολύ πιθανό ενδεχόμενο ήττας του Σπέκτερ στις προκριματικές εκλογές για τη Γερουσία το 2010 έναντι ενός συντηρητικού υποψηφίου, ωστόσο οι δημοσκοπήσεις φανερώνουν μια διεύρυνση της εκλογικής βάσης των Δημοκρατικών και μια στασιμότητα με στάσεις συρρίκνωσης εκείνης των Ρεπουμπλικάνων (27% έναντι 41%).
“Ανάμεικτα μηνύματα”
Στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι μεγάλες ΜΚΟ έχουν καταγράψει μεν θετικά βήματα της νέας διακυβέρνησης, αλλά υπογραμμίζουν και “στραβοπατήματα”, ενώ τονίζουν ότι αναμένουν πολύ περισσότερα.
Έτσι, μετά από τη δημοσιοποίηση της σχετικής έκθεσης της Human Rights Watch, που αναγνώριζε ότι ο Μπ. Ομπάμα έκανε “σημαντικές προόδους για την αναμόρφωση των δυναμικών μεθόδων της κυβέρνησης Μπους” αλλά και “πολλά στραβοπατήματα”, ήταν στις 29 Απριλίου η σειρά της Διεθνούς Αμνηστίας να κάνει την κριτική της, με ένα κείμενο που τιτλοφορείται ’Ανάμεικτα μηνύματα’, όπου γίνεται λόγος για ορισμένες “αντιφάσεις” της νέας κυβέρνησης στα θέματα της διεθνούς δικαιοσύνης. Έτσι μπορεί ο νέος πρόεδρος να τήρησε τις υποσχέσεις του να κλείσει μέσα σε ένα χρόνο το κολαστήριο του Γκουντάναμο, να βάλει τέλος στις μυστικές φυλακές και στη χρήση βασανιστηρίων κατά τις ανακρίσεις, ωστόσο η Δ.Α. επισημαίνει ότι η κυβέρνηση αρνήθηκε στους κρατουμένους της φυλακής του Μπαγκράμ, στο Αφγανιστάν, την προσφυγή στην αμερικανική Δικαιοσύνη για να αμφισβητήσουν την κράτησή τους. Η διεθνής ΜΚΟ εξέφρασε επίσης την έκπληξή της για το γεγονός ότι ο νέος διευθυντής της CIA, Λέον Πανέτα, δεν απαγόρευσε οριστικά στην Υπηρεσία Πληροφοριών την απαγωγή υπόπτων οπουδήποτε στον κόσμο, καθώς και τις “μικρής διάρκειας, μεταβατικές” κρατήσεις. Στις 30 σελίδες του κειμένου η Δ.Α. θυμίζει ότι ο Ομπάμα “καταδίκασε την πρακτική των βασανιστηρίων, αλλά διαβεβαίωσε ότι οι δράστες αυτών των εγκλημάτων δεν θα διωχθούν δικαστικά, αν ενήργησαν ακολουθώντας τις συμβουλές του υπουργείου Δικαιοσύνης”. Και βέβαια η απόφαση του προέδρου - που ήλθε σε αντίθεση με κάποιους συμβούλους του - να δημοσιοποιήσει τα μνημόνια που είχαν συνταχθεί μεταξύ 2002 και 2005 από τους νομικούς της κυβέρνησης Μπους και δικαιολογούσαν τα βασανιστήρια, εκθειάζεται από την οργάνωση. Ωστόσο η Δ.Α. εκφράζει την απογοήτευσή της που ο πρόεδρος αρνήθηκε τη δημιουργία ανεξάρτητης επιτροπής έρευνας για τα βασανιστήρια, προτιμώντας μια έρευνα κεκλεισμένων των θυρών από την Επιτροπή Πληροφοριών της Γερουσίας... Η οργάνωση επισημαίνει επίσης τις “αμφιβολίες” που υφίστανται σχετικά με την τύχη των 240 κρατουμένων του Γκουαντάναμο, ενώ κλείνει το κείμενό της με τη φράση: “Οι συμβολικές κινήσεις και τα ημίμετρα δεν είναι επαρκή”.
Θετικά τα νούμερα
* Το 69% των Αμερικανών, σύμφωνα με δημοσκόπηση της Ουάσινγκτον Ποστ, εγκρίνουν τις ενέργειες του Ομπάμα.
* Το 93% των Δημοκρατικών υποστηρίζουν τη δράση του έναντι 36% των Ρεπουμπλικάνων.
* Το 54% πιστεύει ότι ο πρόεδρος είναι καλύτερος από ό,τι περίμεναν.
* Ωστόσο, το 41% πιστεύει ότι ο πρόεδρος δεν χειρίζεται καλά το αυξανόμενο έλλειμμα του ομοσπονδιακού προϋπολογισμού.
