Το Σαββατοκύριακο είχα την τύχη να δω δύο έγκριτους αρθρογράφους στην «Καθημερινή» ευπρεπώς να με «περιλαβαίνουν» για τις αρνητικές θέσεις που έχω εκφράσει σχετικά με το μέτρο της εγκατάστασης της Ελληνικής Αστυνομίας στα πανεπιστήμιά μας.

Η κεντρική σημασία της κυκλικής οικονομίας στο παγκόσμιο, ευρωπαϊκό, εθνικό, τοπικό στοίχημα της αντιμετώπισης της υπαρξιακής απειλής των κοινωνιών μας, της κλιματικής κρίσης, είναι αναμφισβήτητη. Και, φυσικά, δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι η κυκλική οικονομία είναι το σημαντικό μέσο για την επίτευξη πολλών από τους 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ, όπως για την ενέργεια, την οικονομική ανάπτυξη, τις βιώσιμες πόλεις, τη βιώσιμη κατανάλωση και παραγωγή, την κλιματική αλλαγή, τους ωκεανούς και για τη ζωή στη στερεά.

Μέσα σε λίγες εβδομάδες το σκηνικό της πανδημίας έχει ανατραπεί στον κόσμο – και στην Ελλάδα. Η αισιοδοξία ότι στα τέλη του 2020 θα άρχιζε το τέλος της πανδημίας, προβλέψεις όπως της Deutsche Bank ότι μέχρι την άνοιξη θα έχουν εμβολιαστεί οι ηλικιωμένοι στις ανεπτυγμένες χώρες και μέχρι το καλοκαίρι θα υπάρχει ανοσία της αγέλης, ανατρέπονται από προβλήματα παραγωγής και εθνικισμούς των εμβολίων, από την αισχρή αδιαφορία των πλουσίων για τους φτωχούς αυτού του κόσμου (από το 1 δισ. κατοίκους της υποσαχάριας Αφρικής έχουν εμβολιαστεί μόνο 25…), από τη βρετανική, την ακόμη χειρότερη νοτιοαφρικανική ή κι άλλες πιο επικίνδυνες παραλλαγές του ιού όσο θα περνά έτσι ο χρόνος.

Το κύριο χαρακτηριστικό της τελευταίας περιόδου είναι αναμφισβήτητα η συνειδητή προσπάθεια της κυβέρνησης να επιτύχει την συρρίκνωση συγκεκριμένων συνταγματικών δικαιωμάτων, με πρόσχημα την πανδημία. Είναι δε προφανές ότι η προσπάθεια αυτή υπακούει σε ποικίλες σκοπιμότητες, που κλιμακώνονται ανάμεσα στην μικροπολιτική εκμετάλλευση της συγκυρίας, την δυσανεξία απέναντι σε πολιτικά «ενοχλητικές» πτυχές αυτών των δικαιωμάτων και τον δύσκολα υποκρυπτόμενο αυταρχικό πατερναλισμό. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, στο επίκεντρο αυτής της προβληματικής πολιτικής βρίσκονται τρία ιδίως δικαιώματα.

Η παγκόσμια οικονομία βρέθηκε στη δίνη δύο διαδοχικών κρίσεων. Της κρίσης του 2008 και της υγειονομικής και οικονομικής κρίσης της πανδημίας. Ενδιάμεσα κλιμακώθηκε η κλιματική κρίση, οδηγώντας στη μεγαλύτερη διεθνή συμφωνία για το κλίμα, τη Συμφωνία του Παρισιού, με την Ευρώπη να δεσμεύεται στη συνέχεια για την «πράσινη μετάβαση». Η περίοδος οικονομικής ανόδου πριν από το 2008 (στάσιμοι μισθοί, αποδυνάμωση κοινωνικού κράτους) και οι πολιτικές διαχείρισης της κρίσης (οι πολιτικές λιτότητας και η διάσωση των τραπεζών με δημόσιο χρήμα) ανέδειξαν ως μείζον πολιτικό διακύβευμα της εποχής τις ανισότητες, τη διεύρυνση των οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων.

Δεν ξέρω αν έχετε την όρεξη και την ώρα να διαβάζετε τους μύδρους που εξαπολύουν ακατάπαυστα και εναντίον αλλήλων η κυβέρνηση και η αντιπολίτευση. Πιστεύω όμως ότι ακόμα και όσοι δεν μπαίνουν στον κόπο –μια στάση που επικροτώ ανεπιφύλακτα– θα έχουν αντιληφθεί ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν χάνει ευκαιρία να υπενθυμίζει ξανά και ξανά τη στάση της Νέας Δημοκρατίας στο Μακεδονικό. Θα μου πείτε η επικοινωνιακή πολιτική ακόμα και σήμερα στηρίζεται στο ρητό «επανάληψις μήτηρ μαθήσεως», συνοδευόμενη από την ελπίδα ότι ακόμα και τα ψέματα που διαψεύδονται όλο και κάτι αφήνουν πίσω τους. Στην προκειμένη περίπτωση όμως το βέλος του ΣΥΡΙΖΑ βρίσκει στόχο. Και μάλιστα το κέντρο του. Bullseye!

Η διαχείριση τόσο της υγειονομικής όσο και της οικονομικής κρίσης από την κυβέρνηση της Ν.Δ. δεν κατάφερε να αμβλύνει τις επιπτώσεις αυτής της διπλής κρίσης στην κοινωνία. Αντιθέτως, εντείνει την υγειονομική ανασφάλεια, τις ανισότητες, τα φαινόμενα οικονομικού και κοινωνικού αποκλεισμού σημαντικών ομάδων του πληθυσμού και ειδικά τους εργαζόμενους, τους επαγγελματίες, τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις.

Σχεδόν στο σύνολο της αντιπολίτευσης, μείζονος και ελάσσονος, αλλά και σε φιλοκυβερνητικούς κύκλους και πολιτικούς αναλυτές είναι κυρίαρχη η γνώμη ότι ο Κυρ. Μητσοτάκης εντός του 2021 θα αναζητήσει «παράθυρο ευκαιρίας για να προχωρήσει σε πρόωρες εκλογές»!

Η πανδημία του Covid19 άλλαξε ριζικά τα δεδομένα παγκοσμίως και στην χώρα μας σε όλα τα επίπεδα. Τίποτα πια δεν είναι ίδιο όπως πριν. Η κρίση, μεταξύ άλλων, ανάδειξε ότι οι θέσεις της Αριστεράς για ένα ισχυρό δημόσιο σύστημα Υγείας και για ισχυρές δημόσιες παρεμβάσεις στους τομείς της οικονομίας είναι πιο επίκαιρες από ποτέ απέναντι στη νεοφιλελεύθερη λογική της ΝΔ.

Η πρώτη φετινή έξοδος στις αγορές πήγε καλά. Η χώρα άντλησε 3,5 από τα 29 δισ. που της πρόσφεραν οι διεθνείς αγορές, με ιστορικά χαμηλό επιτόκιο 0,8% για τη 10ετία.

Την ίδια ώρα η προσφορά εντόκων γραμματίων 6μηνης διάρκειας υπερκαλυπτόταν έξι φορές με την απόδοσή τους να πέφτει στο -0,28%. Δεν πρόκειται, ωστόσο, για επιτυχία που θα δικαιολογούσε αυταρέσκεια ή εφησυχασμό.

Η έναρξη των διερευνητικών συνομιλιών με την Τουρκία αποτελεί καλή είδηση. Πρώτον, γιατί, όπως είπε ο πρωθυπουργός, «σταματήσαμε να παίζουμε τις κουμπάρες» -και τις κουμπάρες για το διάλογο παίζαμε κυρίως εμείς. Δεύτερον, επειδή ενόσω διεξάγεται διάλογος παραμερίζονται τα σενάρια στρατιωτικής αντιπαράθεσης και κυρώσεων. Τρίτον, επειδή η σοβαρότητα του Παύλου Αποστολίδη εμπνέει κάποια αισιοδοξία πως το παιχνίδι της κουμπάρας δεν μετατέθηκε απλά στις διερευνητικές, ενώ διακρίνουμε και κάποια δειλά ανοίγματα στο λόγο του πρωθυπουργού.

Το μείζον πρόβλημα, ως προς την ελευθερία του Τύπου, εντοπίζεται κατά την άποψή μου στην ασφυκτική χειραγώγηση των ραδιοτηλεοπτικών ΜΜΕ, μέσω, ιδίως, ενορχηστρωμένων κυβερνητικών κινήσεων και ποικίλων ανταλλαγμάτων. Συγκεκριμένα, τόσο η δημόσια ραδιοτηλεόραση (ΕΡΤ) όσο και οι ιδιωτικοί σταθμοί έχουν επιβάλει ένα καθεστώς μονοφωνικής και συχνά προπαγανδιστικής ενημέρωσης, αγνοώντας προκλητικά –λόγω και της πλήρους αδράνειας του καθ’ύλην αρμόδιου Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης– την συνταγματική επιταγή για «αντικειμενική και με ίσους όρους μετάδοση πληροφοριών και ειδήσεων».