Ο κόσμος αλλάζει, ο χρόνος τελειώνει

Κύριο άρθρο του Γκάρντιαν για την κλιματική αλλαγή.

• Ο πληθυσμός των πλούσιων χωρών αντιστοιχεί στο ένα όγδοο του παγκόσμιου συνόλου, αλλά είναι υπεύθυνος για τα μισά αέρια θερμοκηπίου. Αυτά τα έθνη έχουν σαφή ηθική ευθύνη να βοηθήσουν.
• Η βάση της ευθύνης κάθε χώρας για δράση πρέπει να είναι οι συνολικές εκπομπές της.
• Kατά τη διάρκεια της πανδημίας οι κεντρικές τράπεζες σε όλο τον κόσμο τροφοδότησαν τις δαπάνες των κρατών προχωρώντας στην αγορά των ομολόγων που εξέδιδαν οι ίδιες οι κυβερνήσεις τους.

Η «Εφημερίδα των Συντακτών» δημοσιεύει σήμερα μαζί με ακόμη 34 εφημερίδες και δημοσιογραφικούς οργανισμούς σε όλο τον κόσμο το κύριο άρθρο-παρέμβαση του «Γκάρντιαν» για την κλιματική αλλαγή. Το άρθρο συμπίπτει με τη σύνοδο Cop27 του OHE για το κλίμα και τη σύνοδο κορυφής της «Ομάδας των 20» (G20)

«Η κλιματική αλλαγή είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα που απαιτεί συνεργασία ανάμεσα σε όλα τα έθνη. Αυτός είναι ο λόγος που σήμερα πάνω από 30 εφημερίδες και δημοσιογραφικοί οργανισμοί σε πάνω από 20 χώρες έχουν υιοθετήσει κοινή άποψη για το τι πρέπει να γίνει. Ο χρόνος εξαντλείται. Αντί να απαλλαγούν από τη χρήση ορυκτών καυσίμων και να στραφούν στην καθαρή ενέργεια, πολλά πλούσια έθνη επανεπενδύουν στο πετρέλαιο και το αέριο, με αποτέλεσμα να μην περιορίζουν αρκετά γρήγορα τις εκπομπές ρύπων και να διαπραγματεύονται τα χρήματα που έπρεπε να δίνουν στις φτωχές χώρες. Ολα αυτά τη στιγμή που ο πλανήτης καλπάζει προς το σημείο της μη επιστροφής – το σημείο όπου το κλιματικό χάος θα γίνει μη αναστρέψιμο.

Στο διάστημα που πέρασε από τη σύνοδο Cop26 του ΟΗΕ για το κλίμα, που έγινε στη Γλασκόβη πριν από 12 μήνες, οι χώρες έχουν υποσχεθεί απλώς να κάνουν μόλις το ένα πεντηκοστό από όσα χρειάζονται για να διατηρηθεί η μέση θερμοκρασία του πλανήτη το πολύ ως 1,5 βαθμό Κελσίου πάνω από τα προ-βιομηχανικά επίπεδα. Δεν υπάρχει ήπειρος που να μην έχει ζήσει φέτος ακραίες καιρικές καταστροφές – από πλημμύρες στο Πακιστάν και καύσωνες στην Ευρώπη μέχρι δασικές πυρκαγιές στην Αυστραλία και τυφώνες στις ΗΠΑ. Δεδομένου ότι οι καταστροφές αυτές επήλθαν με τη μέση θερμοκρασία να έχει αυξηθεί περίπου 1,1 βαθμό Κελσίου είναι φανερό ότι πολύ χειρότερα έρχονται για τον κόσμο.

Καθώς πολλά έθνη προσπαθούν να μειώσουν την εξάρτησή τους από τη Ρωσία, ο κόσμος βιώνει έναν ‘‘πυρετό του χρυσού’’ για νέα σχέδια άντλησης ορυκτών καυσίμων. Αυτά τα σχέδια παρουσιάζονται ως προσωρινά μέτρα για την κάλυψη της ζήτησης, αλλά ο κίνδυνος είναι πως θα καταδικάσουν τον πλανήτη σε μη αναστρέψιμη βλάβη. Όλα αυτά υπογραμμίζουν το γεγονός ότι η ανθρωπότητα πρέπει να τερματίσει την εξάρτησή της από τα ορυκτά καύσιμα. Αν ο κανόνας ήταν η ανανεώσιμη ενέργεια, τότε δεν θα αντιμετωπίζαμε συναγερμό για το κλίμα. Οι φτωχότεροι άνθρωποι στον κόσμο θα αντιμετωπίσουν τις χειρότερες καταστροφές που θα φέρει η ξηρασία, το λιώσιμο των παγετώνων και οι μειωμένες σοδειές. Για να προστατευτούν οι ζωές και τα μέσα επιβίωσης αυτών των ομάδων θα χρειαστούν χρήματα. Σύμφωνα με μια σοβαρή έκθεση, οι αναπτυσσόμενες χώρες θα χρειαστούν 2 τρισεκατομμύρια δολάρια τον χρόνο για να μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου και να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες της κλιματικής κατάρρευσης.

Ο πληθυσμός των πλούσιων χωρών αντιστοιχεί στο ένα όγδοο του παγκόσμιου συνόλου αλλά είναι υπεύθυνος για τα μισά αέρια θερμοκηπίου. Αυτά τα έθνη έχουν σαφή ηθική ευθύνη να βοηθήσουν. Πρέπει να δώσουν στις αναπτυσσόμενες χώρες αρκετά χρήματα ώστε εκείνες να αντιμετωπίσουν τις επικίνδυνες συνθήκες στη δημιουργία των οποίων συνέβαλαν σε ελάχιστο βαθμό – ιδίως καθώς επίκειται μια παγκόσμια ύφεση.

Τα πλούσια έθνη πρέπει να κάνουν πράξη τις δεσμεύσεις τους για κεφάλαια που έχουν ήδη υποσχεθεί –όπως τα 100 δισ. δολάρια τον χρόνο από το 2020– ώστε να δείξουν τη σοβαρότητά τους. Το λιγότερο που μπορούν να κάνουν είναι να επιβάλουν έκτακτη φορολογία στα συνολικά κέρδη των μεγαλύτερων εταιρειών πετρελαίου και αερίου – κέρδη που υπολογίζονται σε σχεδόν 100 δισεκατομμύρια δολάρια το πρώτο τρίμηνο του έτους. Τα Ηνωμένα Εθνη είχαν δίκιο να ζητούν να χρησιμοποιηθούν τα χρήματα αυτά για να υποστηριχτούν οι πιο ευάλωτοι. Αλλά ένας τέτοιος φόρος θα πρέπει να είναι μόνον η αρχή. Τα φτωχά έθνη έχουν επίσης σωρεύσει χρέη που καθιστούν αδύνατη την ανάκαμψή τους μετά από καταστροφές που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή ή την προστασία τους από μελλοντικές καταστροφές. Οι πιστωτές πρέπει να δείξουν τη γενναιοδωρία τους παραγράφοντας τα χρέη όσων βρίσκονται στην πρώτη γραμμή του συναγερμού για το κλίμα. Τα μέτρα αυτά δεν χρειάζεται να περιμένουν μια διεθνή συντονισμένη δράση. Οι χώρες μπορούν να τα εφαρμόσουν σε περιφερειακό ή σε εθνικό επίπεδο. Η βάση της ευθύνης κάθε χώρας για δράση πρέπει να είναι οι συνολικές εκπομπές της. Ο ιδιωτικός χρηματοπιστωτικός τομέας μπορεί να βοηθήσει, αλλά το μεγαλύτερο βάρος της χρηματοδότησης πρέπει να το σηκώσουν οι ιστορικά μεγάλοι ρυπαντές.

Η επίλυση της κρίσης είναι η κατάκτηση της Σελήνης της εποχής μας. Η κατάκτησή της επιτεύχθηκε μέσα σε μια δεκαετία γιατί αφιερώθηκαν σε αυτήν τεράστιοι πόροι. Τώρα χρειάζεται μια αντίστοιχη δέσμευση. Αλλά η οικονομική κρίση έχει περιορίσει τη διάθεση των πλούσιων χωρών να δαπανήσουν και ο πλανήτης κινδυνεύει να παγιδευτεί στην εξάρτησή του από τα ορυκτά καύσιμα λόγω της μάχης οπισθοφυλακής που δίνουν οι μεγάλες επιχειρήσεις. Όμως κατά τη διάρκεια της πανδημίας οι κεντρικές τράπεζες σε όλο τον κόσμο τροφοδότησαν τις δαπάνες των κρατών προχωρώντας στην αγορά των ομολόγων που εξέδιδαν οι ίδιες οι κυβερνήσεις τους. Τα τρισεκατομμύρια δολάρια που απαιτούνται για να αντιμετωπίσουμε τον οικολογικό συναγερμό επιβάλλουν να επιστρέψει ένας τέτοιος ριζοσπαστικός τρόπος σκέψης.

Δεν υπάρχει χρόνος για απάθεια ή εφησυχασμό: η κατάσταση είναι επείγουσα. Η Συμφωνία-Πλαίσιο του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή πρέπει να στηριχτεί στην ισχύ των επιχειρημάτων και όχι στα επιχειρήματα της ισχύος. Το κλειδί για τη διατήρηση της συναίνεσης στην Αίγυπτο είναι να μην επιτραπεί στις διαμάχες γύρω από το εμπόριο και τον πόλεμο στην Ουκρανία να εμποδίσουν την παγκόσμια διπλωματία για το κλίμα. Η διαδικασία του ΟΗΕ μπορεί να μην είναι τέλεια. Αλλά έχει προσφέρει στα έθνη έναν στόχο, τη διάσωση του πλανήτη, στον οποίο πρέπει να επιμείνουμε στην Cop27, για να αποτρέψουμε έναν υπαρξιακό κίνδυνο για την ανθρωπότητα».

Οι εφημερίδες και οι δημοσιογραφικοί οργανισμοί που δημοσιεύουν το κείμενο:

Camunda News, Ανγκόλα | National Observer, Καναδάς | El Espectador, Κολομβία | Politiken, Δανία | Libération, Γαλλία | Mediapart, Γαλλία | Εφημερίδα των Συντακτών, Ελλάδα | Καθημερινή, Ελλάδα | Protagon, Ελλάδα | Telex, Ουγγαρία | The Hindu, Ινδία | Tempo, Ινδονησία | Irish Examiner, Ιρλανδία | Irish Independent, Ιρλανδία | Haaretz, Ισραήλ | La Repubblica, Ιταλία | The Gleaner, Τζαμάικα | Macaranga, Μαλαισία | Reforma, Μεξικό | Centre for Journalism Innovation & Development, Νιγηρία | Rappler, Φιλιππίνες | Gazeta Wyborcza, Πολωνία | Público, Πορτογαλία | Mail & Guardian, Νότια Αφρική | elDiario.es, Ισπανία | T&T Guardian, Τρινιδάδ και Τομπάγκο | Daily Mirror, ΗΒ | The Guardian, ΗΒ | Covering Climate Now, ΗΠΑ | Miami Herald, ΗΠΑ | The Nation, ΗΠΑ | Rolling Stone, ΗΠΑ | The Environmental Reporting Collective, Διεθνές | Pacific Environment Weekly, Ειρηνικός