Για τις αγωνίστριες τότε έλεγαν ότι ήταν ελευθέρων ηθών, πόρνες

Τον Νοέμβριο του ʼ73 ήμουν στο τέταρτο έτος Ιατρικής. Εκείνη την Τετάρτη, συνάντησα κάποιον συμφοιτητή που με ενημέρωσε ότι στο Πολυτεχνείο έχουν αρχίσει και μαζεύονται, πήγα κι εγώ και παρέμεινα μέχρι την ηρωική έξοδο. Το πρώτο βράδυ ήταν διερευνητικό, κανείς μας δεν είχε καταλάβει τι γινόταν, υπήρχε μια επαναστατικότητα, όλα όμως ανοργάνωτα. Τη δεύτερη μέρα ξεχωρίσαμε αρμοδιότητες. Ο Γιώργος Παυλάκης είχε την ιδέα να οργανώσουμε ένα υποτυπώδες ιατρείο όπου συμμετείχα κι εγώ από την πρώτη στιγμή. Φορούσαμε περιβραχιόνια για να ξεχωρίζουμε, άσπρα με έναν σταυρό και μια σφραγίδα της Συντονιστικής Επιτροπής. Υπήρχε συγκινητική προσφορά από φάρμακα, γάζες, λαβίδες, τα άφηνε ο κόσμος στα κάγκελα. Δυστυχώς, χρειάστηκε να διαχειριστώ κάποια περιστατικά, άτομα που είχαν τραυματιστεί εκτός Πολυτεχνείου. Θυμάμαι έναν νεαρό με το πόδι του να κρέμεται από τη σφαίρα, κι άλλον με σφαίρα στην καρωτίδα.

Τότε έβραζε το αίμα μας, αλλά υπήρχαν παντού απαγορεύσεις. Υπήρχε υποκρισία, έλλειψη δημοκρατίας, με τη έννοια ότι δεν μπορούσες να εκφραστείς ελεύθερα, υπήρχαν πάρα πολλοί χαφιέδες, τους ξέραμε και στη σχολή, έπρεπε να προσέχουμε όταν μιλάμε, μπορεί την άλλη στιγμή να σε κυνηγούσαν ή να ερχόντουσαν σπίτι σου 6 το πρωί να σε πάρουν στην Ασφάλεια «για υπόθεσή σου». Γενικά υπήρχε τρομοκρατία. Και, είναι γεγονός ότι για τις αγωνίστριες τότε έλεγαν ότι ήταν ελευθέρων ηθών, πόρνες. Τις ταύτιζαν με το έκλυτο ήθος, κάτι που δεν συνέβαινε για τα αγόρια. Αυτό γινόταν από τους χουντικούς, τους αστυνομικούς και το συντηρητικό κομμάτι της κοινωνίας, όχι από τους συμφοιτητές μας. Και φυσικά από τους καθηγητές. Υπήρχε μια υποτίμηση της γυναίκας από τους καθηγητές. Τώρα έχει γίνει και το #MeToo, τότε όμως πολλά κορίτσια δεχόντουσαν από καθηγητές «προσκλήσεις» ιδιαίτερες. Και από την Ασφάλεια, όταν κάποια τη συνελάμβαναν, άκουγε ό,τι είχε σχέση με σεξουαλικά υπονοούμενα. Οτι, «τι θέλεις και πηγαίνεις, πας για άλλους λόγους, τι καταλαβαίνεις εσύ από αγώνες, θα σε...». Σίγουρα ήταν κοινωνικός στιγματισμός. Και υπήρχε πίεση και από τις συντηρητικές οικογένειες. Είτε έμεναν στην επαρχία, είτε Αθήνα, λίγο - πολύ είχαν έλεγχο. Αφηναν πιο πολύ τα αγόρια να μπουν μπροστά.

Μία από τις κατακτήσεις του Πολυτεχνείου ήταν η ισότιμη μεταχείριση της φοιτήτριας και του φοιτητή. Το κορίτσια τότε δεν μπορούσαν να διεκδικήσουν ακόμα και ακαδημαϊκά αξιώματα, πάντα υπήρχε προτίμηση στα αγόρια. Για το φοιτητικό κίνημα έπαιξε σημαντικό ρόλο η κατάκτηση της γυναικείας παρουσίας και η αποδοχή της ελληνίδας φοιτήτριας ισότιμα με τον έλληνα φοιτητή. Οι άλλες κατακτήσεις είναι συνολικές. Ενα μεγάλο μέρος της κοινωνίας αφυπνίστηκε. Ξαφνικά, ενώ ήταν σε νάρκη, έγινε επαναστατικότερη από τους επαναστάτες. Το έβλεπες μετά στις πορείες. Παρεμπιπτόντως, συμμετείχα μόνο στην πρώτη, δεν θέλησα μετά γιατί γινόντουσαν πανηγύρια. Εμείς λίγο - πολύ ξέρουμε ποιοι συμμετείχαν. Γνωριζόμασταν, ήμασταν μετρημένοι. Στην πορεία, πολλοί έλεγαν ότι ήταν μέσα, ίσως τα έχετε ακούσει. Ολα καλά.