Ευρω-αλληλεγγύη

Από τον Οκτώβριο που εδραιώθηκε η τάση να μεγαλώνουν οι αποκλίσεις ανάμεσα στα επιτόκια δανεισμού των κρατών πληθαίνουν οι κινδυνολογικές αναλύσεις στον διεθνή Τύπο. Όλο και πιο συχνά αναφέρεται το ενδεχόμενο να χρεοκοπήσει μια χώρα-μέλος της ευρωζώνης- πρώτη υποψήφια η Ελλάδα, που πληρώνει τα ακριβότερα επιτόκια, έπονται όμως και άλλες- και διεκτραγωδούνται οι διαλυτικές συνέπειες που θα είχε κάτι τέτοιο στην ευρωζώνη συνολικά. Σενάρια αυτού του είδους απέκρουσαν τον περασμένο μήνα τόσο ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Ζαν-Κλοντ Τρισέ όσο και ο πρόεδρος της Ευρω-ομάδας Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, αλλά οι απαντήσεις τους δεν ήταν αρκετά συγκεκριμένες για να καθησυχάσουν τα πνεύματα. Διότι ευρωπαϊκή ασπίδα εξακολουθεί να μην υφίσταται για να προστατεύσει όσες χώρες δέχονται επίθεση από τις αγορές όπου αναγκαστικά καταφεύγουν για να καλύψουν δημόσια ελλείμματα και να αναχρηματοδοτήσουν το χρέος τους. Σε αυτές συγκαταλέγεται επίσης η Ιταλία, η οποία έχει ακόμα μεγαλύτερο δημόσιο χρέος ως προς το ΑΕΠ της από εμάς, αλλά και η Ιρλανδία, που με πολύ χαμηλό χρέος και πλεονάσματα μέχρι πρόσφατα σε καμία περίπτωση δεν μπορούσε να επικριθεί για χαλαρή δημοσιονομική πολιτική, τώρα ωστόσο πλήττεται από σφοδρή ύφεση, με αποτέλεσμα οι δανειακές ανάγκες της να διογκώνονται υπέρμετρα, αντίστοιχα και η Ισπανία. Μια πρωτοβουλία σε επίπεδο ηγετών της Ευρωπαϊκής Ένωσης ετοιμάζει, σύμφωνα με τη «Le Μonde», ο Γάλλος πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί, όπως παρουσίασαν προχθές αναλυτικά «ΤΑ ΝΕΑ». Μέσα στη βροχή των σχετικών δημοσιευμάτων, ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζει ένα άρθρο δύο τραπεζικών στελεχών, των Λόρενς Μπουν και Ραούλ Σάλομον της Βarclays Capital (στη «Le Μonde » επίσης). Απέναντι στην κρίση η Ευρώπη προέβαλε την ανάγκη συντονισμένων δράσεων και αρχικά έγιναν κάποιες κοινές ενέργειες, ο συντονισμός όμως δεν κράτησε, γράφουν. Πέρα από τις μεγάλες κοινές διακηρύξεις, τα σχέδια διάσωσης των τραπεζών εφαρμόζονται στην πράξη διαφορετικά από κάθε χώρα. Ούτε στα προγράμματα για την ανάκαμψη της οικονομίας συντονίζονται τα μέτρα των εθνικών προϋπολογισμών. Οι χώρες της ευρωζώνης δεν βλέπουν το συμφέρον τους στενά δεμένο με εκείνο της ευρωζώνης συνολικά, σαν να υποτιμούν την αλληλεξάρτηση που δημιουργεί

ΕΞΥΓΙΑΝΣΗ

«Στην Ελλάδα μια σοβαρή προσπάθεια δημοσιονομικής εξυγίανσης, που σημαίνει και κάποια λιτότητα στις κρατικές δαπάνες, είναι αναγκαία»

το κοινό τους νόμισμα. Αυτή η έλλειψη αλληλεγγύης όμως, όπως την προσλαμβάνουν οι αγορές, αυξάνει το κόστος διαχείρισης του χρέους. Διότι ενώ έτειναν να εξομοιώνουν τους κινδύνους μεταξύ των χωρών του ευρώ, άρα και το κόστος δανεισμού τους, πλέον το διαφοροποιούν έντονα. Σε 31 δισ. ευρώ υπολογίζουνμέχρι στιγμής- οι αρθρογράφοι τη συνακόλουθη απώλεια για την ευρωπαϊκή οικονομία: 15 δισ., πάνω από μία μονάδα κατανάλωσης, αφαιρούνται από την Ιταλία, 4 δισ. ή δύο μονάδες κατανάλωσης από την Ελλάδα, γράφουν. Μπορεί η Γερμανία να νομίζει ότι ωφελείται καθώς εξακολουθεί να δανείζεται φθηνότερα, χάνει όμως σε ζήτηση για τα προϊόντα της από τους γείτονές της. Ο συντονισμός δεν είναι μόνον ένα πολιτικό ιδανικό, μπορεί να οδηγήσει σε συγκεκριμένη και γρήγορη βελτίωση του εισοδήματος των χωρών- μελών, καταλήγουν οι Μπουν και Σάλομον.

Για να έχει θετική έκβαση η πρωτοβουλία Σαρκοζί κρίσιμο είναι η γερμανική κυβέρνηση να αντιληφθεί ότι τα 3 δισ. ευρώ, που έχει υπολογίσει ο υπουργός της Πέερ Στάινμπρουκ ότι θα της κόστιζε η κεντρική ανάληψη της αναχρηματοδότησης του χρέους των χωρών- μελών από την ευρωζώνη, μπορεί να υπεραντισταθμιστούν με μιαν ανάσα στην εξαγωγική της βιομηχανία που σήμερα συμπιέζεται αυξάνοντας ραγδαία την ανεργία. Σε ό,τι αφορά τη δική μας χώρα, μια σοβαρή προσπάθεια δημοσιονομικής εξυγίανσης, που σημαίνει και κάποια λιτότητα στις κρατικές δαπάνες, είναι αναγκαία. Μακάρι να την είχαμε αρχίσει σε καλύτερες εποχές, αλλά τώρα πια πρέπει να τη σχεδιάσουμε, αν δεν θέλουμε να μας την επιβάλουν απέξω, και γι΄ αυτό χρειαζόμαστε μεγάλες πολιτικές αλλαγές (ούτε που τις υποψιάζεται το «πρόγραμμα σταθερότητας» που έστειλε η κυβέρνηση στις Βρυξέλλες). Ο συντονισμός του δημόσιου δανεισμού σε ευρωπαϊκό επίπεδο όμως θα μας ωφελούσε διπλά: θα περιόριζε το εισόδημα που χάνουμε πληρώνοντας ολοένα ακριβότερους τόκους ενώ, στον βαθμό που θα άμβλυνε την ύφεση στην Ευρώπη, θα βελτίωνε και τα περιθώρια για τις εξαγωγές μας, τον τουρισμό.

Αλλά αυτή η αμοιβαία ωφέλιμη αλληλεγγύη δεν είναι μια λογική που εξαντλείται στον δανεισμό των κρατών της ευρωζώνης. Στις συνθήκες της κρίσης πολύ σφοδρότερα από εμάς πλήττονται οι γειτονικές μας χώρες στα Βαλκάνια, όπου έχουν επενδύσει ελληνικές επιχειρήσεις και τράπεζες αποκομίζοντας επί χρόνια μεγάλα κέρδη, μέσω αυτών και η εθνική οικονομία. Είναι δύσκολο να κατανοηθούν οι επίμονες συστάσεις της Τραπέζης της Ελλάδος προς τις ελληνικές τράπεζες να περικόψουν τη χρηματοδότηση στις χώρες αυτές τώρα, που την έχουν μεγαλύτερη ανάγκη.