Πήραμε πολύ μεγάλο ρίσκο
Thomas Friedman, The New York Times, Τα Νέα, Δημοσιευμένο: 2009-04-02
Δεν περιμένω πολλά από τη συνάντηση της G20, αλλά εάν είχα μια επιθυμία θα ήταν οι ηγέτες των 20 μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου να δεσμευθούν σε μια νέα αρχή, ας την ονομάσουμε «Αγορά για τη Μητέρα Φύση». Γιατί; Διότι είναι προφανές πως η ταυτόχρονη κατάρρευση του οικονομικού και του κλιματικού συστήματος την οποία ζούμε οφείλεται στο ότι πήραμε πολύ μεγάλο ρίσκο και στους δύο τομείς- η παραγωγή τοξικών ομολόγων και τοξικού αέρα απειλεί σήμερα τη σταθερότητα όλου του πλανήτη.
Όπως ακριβώς ο όμιλος ΑΙG πωλούσε παράγωγα ασφαλειών σε τιμές που δεν αντικατόπτριζαν το πραγματικό κόστος και τους πραγματικούς κινδύνους (για τους οποίους οι φορολογούμενοι πληρώνουν τώρα τη διαφορά), έτσι και οι εταιρείες πετρελαίου, λιγνίτη και ηλεκτρικού ρεύματος πωλούν ενεργειακά προϊόντα σε τιμές που δεν αντιστοιχούν στο πραγματικό κόστος προς το περιβάλλον και τους πραγματικούς κινδύνους επιβαρυντικών κλιματικών αλλαγών (έτσι, οι μελλοντικοί φορολογούμενοι θα καταλήξουν να πληρώσουν τη διαφορά). Όταν τα προϊόντα δεν έχουν την τιμή που αναλογεί στο πραγματικό κόστος και το ρίσκο που συνδέεται με τη χρήση τους, οι άνθρωποι τείνουν στην υπερβολή. Και αυτό ακριβώς συνέβη στις οικονομικές αγορές αλλά και στην ενεργειακή/περιβαλλοντική αγορά. Οι μεγαλύτερες εταιρείες οικονομικών υπηρεσιών- μερικές από τις οποίες νομίζαμε ότι είναι πολύ μεγάλες για να καταρρεύσουν- ενεπλάκησαν σε περίπλοκα οικονομικά σχήματα. Η ΑΙG για παράδειγμα, πωλούσε ασφάλειες για κάθε είδους επενδυτικά προϊόντα χωρίς να έχει επαρκή αποθέματα, προκειμένου να καλυφθούν οι πελάτες της εάν κάτι πήγαινε στραβά- όπως και συνέβη.
«Όταν ο ισολογισμός μιας εταιρείας δεν περιλαμβάνει το πραγματικό κόστος και τους κινδύνους των δραστηριοτήτων της και όταν η εταιρεία είναι πολύ μεγάλη, τελικά οι επιχειρηματίες ιδιωτικοποιούν τα κέρδη και κοινωνικοποιούν τις απώλειες», μου είπε ο Ναντάν Νιλεκάνι, πρόεδρος της ινδικής εταιρείας πληροφορικής Ιnfosys.
Γι΄ αυτό ακριβώς χρειαζόμαστε ένα νέο τραπεζικό σύστημα ελέγχου που να περιορίζει τους κερδοσκόπους- και έναν φόρο στον άνθρακα, ώστε οι εταιρείες να μην επαναπαύονται, καθώς παράγουν όλο και πιο τοξικά αέρια του θερμοκηπίου τα οποία θα πληρώσουν οι μελλοντικές γενεές. Αυτή είναι η «Αγορά για τη Μητέρα Φύση», όπου συναντιούνται οι G20 και οι διαπραγματεύσεις της Κοπεγχάγης. Αντιμετωπίζουν το ίδιο παγκόσμιο πρόβλημα: πώς θα βελτιώνεται το επίπεδο ζωής για όλο και περισσότερους ανθρώπους, χωρίς να καταστρέφουμε τον πλανήτη.
Όπως ακριβώς ο όμιλος ΑΙG πωλούσε παράγωγα ασφαλειών σε τιμές που δεν αντικατόπτριζαν το πραγματικό κόστος και τους πραγματικούς κινδύνους (για τους οποίους οι φορολογούμενοι πληρώνουν τώρα τη διαφορά), έτσι και οι εταιρείες πετρελαίου, λιγνίτη και ηλεκτρικού ρεύματος πωλούν ενεργειακά προϊόντα σε τιμές που δεν αντιστοιχούν στο πραγματικό κόστος προς το περιβάλλον και τους πραγματικούς κινδύνους επιβαρυντικών κλιματικών αλλαγών (έτσι, οι μελλοντικοί φορολογούμενοι θα καταλήξουν να πληρώσουν τη διαφορά). Όταν τα προϊόντα δεν έχουν την τιμή που αναλογεί στο πραγματικό κόστος και το ρίσκο που συνδέεται με τη χρήση τους, οι άνθρωποι τείνουν στην υπερβολή. Και αυτό ακριβώς συνέβη στις οικονομικές αγορές αλλά και στην ενεργειακή/περιβαλλοντική αγορά. Οι μεγαλύτερες εταιρείες οικονομικών υπηρεσιών- μερικές από τις οποίες νομίζαμε ότι είναι πολύ μεγάλες για να καταρρεύσουν- ενεπλάκησαν σε περίπλοκα οικονομικά σχήματα. Η ΑΙG για παράδειγμα, πωλούσε ασφάλειες για κάθε είδους επενδυτικά προϊόντα χωρίς να έχει επαρκή αποθέματα, προκειμένου να καλυφθούν οι πελάτες της εάν κάτι πήγαινε στραβά- όπως και συνέβη.
«Όταν ο ισολογισμός μιας εταιρείας δεν περιλαμβάνει το πραγματικό κόστος και τους κινδύνους των δραστηριοτήτων της και όταν η εταιρεία είναι πολύ μεγάλη, τελικά οι επιχειρηματίες ιδιωτικοποιούν τα κέρδη και κοινωνικοποιούν τις απώλειες», μου είπε ο Ναντάν Νιλεκάνι, πρόεδρος της ινδικής εταιρείας πληροφορικής Ιnfosys.
Γι΄ αυτό ακριβώς χρειαζόμαστε ένα νέο τραπεζικό σύστημα ελέγχου που να περιορίζει τους κερδοσκόπους- και έναν φόρο στον άνθρακα, ώστε οι εταιρείες να μην επαναπαύονται, καθώς παράγουν όλο και πιο τοξικά αέρια του θερμοκηπίου τα οποία θα πληρώσουν οι μελλοντικές γενεές. Αυτή είναι η «Αγορά για τη Μητέρα Φύση», όπου συναντιούνται οι G20 και οι διαπραγματεύσεις της Κοπεγχάγης. Αντιμετωπίζουν το ίδιο παγκόσμιο πρόβλημα: πώς θα βελτιώνεται το επίπεδο ζωής για όλο και περισσότερους ανθρώπους, χωρίς να καταστρέφουμε τον πλανήτη.