Ο μύθος του Σίσυφου

Τα Νέα, Δημοσιευμένο: 2010-03-06

Oταν η νέα ελληνική κυβέρνηση ανακοίνωνε ότι το έλλειμμα του 2009 δεν θα είναι όσο προέβλεπε ο προϋπολογισμός Αλογοσκούφη (κάτω από 3%), αλλά κοντά στο 13%, δεν φανταζόταν τι θα ακολουθούσε. Υπολόγιζε ότι θα της δινόταν ο χρόνος και το περιθώριο να δοκιμάσει ένα μείγμα ήπιας δημοσιονομικής προσαρμογής με διαρθρωτικές αλλαγές και κεϊνσιανές αναπτυξιακές ενέσεις. Αλλά ο χρόνος δεν της δόθηκε. Και η Ελλάδα έγινε η πινιάτα (όπως έγραψε ένας Αμερικανός αναλυτής), το κλωτσοσκούφι των αγορών, με τεράστιο ηθικό και οικονομικό κόστος για τη χώρα. Από μια άποψη ήταν μοιραίο να συμβεί. Από μια άλλη, ήταν κακή τύχη.

Ετυχε, ακριβώς τις ημέρες που η ελληνική κυβέρνηση ανακοίνωνε τη λυπητερή του ελλείμματος, έγκυροι αναλυτές, όπως ο πολύς Ρουμπινί, να δημοσιεύουν εκτιμήσεις ότι η επόμενη πράξη του δράματος της διεθνούς οικονομικής κρίσης θα ήταν μια επικείμενη κρίση των κρατικών τίτλων, του δημόσιου χρέους χωρών που είχαν ανοίξει τα ελλείμματά τους υπερβολικά, για να σώσουν τις τράπεζές τους, και ιδίως χωρών που, όπως η Ελλάδα, ήταν «αιχμάλωτες» σε ένα νόμισμα που δεν μπορούσε να υποτιμηθεί. Η πρόβλεψη έγινε γρήγορα (και με τη βοήθεια του Ντουμπάι) αυτοεκπληρούμενη προφητεία, προκαλώντας εκνευρισμό σε μια αγορά ομολόγων η οποία θα ήταν ούτως ή άλλως δύσκολη για τη μικρή Ελλάδα, αφού εφέτος οι 30 πρώτες χώρες του ΟΟΣΑ θα έβγαιναν να δανειστούν 4.000 δισ. δολάρια περισσότερα απ΄ όσα πέρυσι. Συνδυάστηκε με εκτιμήσεις των hedge funds ότι το υπερτιμημένο ευρώ άνοιγε πεδίο κερδοσκοπικής πολιορκίας- με το ελληνικό έλλειμμα ανοιχτή κερκόπορτα. Και τέλος συνέπεσε η Γερμανία, η ατμομηχανή του κοινού νομίσματος και ο μεγάλος κερδισμένος από αυτό, να έχει αρχίσει να παλεύει με τους πειρασμούς ενός αναγεννημένου οικονομικού εθνικισμού (που είναι ευκρινώς αναγνώσιμος πίσω από τις φθηνές αναφορές στην Ελλάδα του λαϊκού γερμανικού Τύπου).

Κάπως έτσι η Ελλάδα βρέθηκε επί δύο και κάτι μήνες στη δίνη ενός οικονομικού τυφώνα που δεν μπορούσε να ελέγξει, εκτεθειμένη σε κινδύνους θανάσιμους, αβοήθητη από εκείνους, στην αρωγή των οποίων υπολόγιζε. Και υποχρεώθηκε εντέλει να μπει σε μια φάση βίαιης δημοσιονομικής προσαρμογής, όχι με τους όρους που θα διάλεγε το πολιτικό της σύστημα, αλλά με τους όρους που επέβαλαν οι έντρομοι δανειστές της.

Αρχίσαμε, λοιπόν, και πάλι να κυλάμε, όπως ο Σίσυφος, τον βράχο του δημόσιου χρέους της (αφού πρώτα, όπως ο πανέξυπνος μυθικός Σίσυφος τον Δία, είχαμε πολλές φορές καταφέρει να ξεγελάσουμε τους οικονομικούς θεούς του κόσμου). Και το ερώτημα είναι αν θα τον δούμε, όπως στον μύθο, να ξανακυλά, σε λίγο, στη ρίζα του βουνού. Ετσι συνέβη, πάντως, όλες τις προηγούμενες φορές που ένα πρόγραμμα περικοπών και λιτότητας επεβλήθη στη χώρα: κυλήσαμε με πόνο τον βράχο μερικά μέτρα και ύστερα εκείνος ξανακύλησε. Ένα δημόσιο χρέος που ήταν 30% ενός μικρού ΑΕΠ το 1980 έφθασε εφέτος το 120% ενός πολύ μεγαλύτερου ΑΕΠ, κι ας είχαν μεσολαβήσει τρία προγράμματα λιτότητας.

Για να ξεπεράσουμε την κατάρα του Σίσυφου, για να μη βρεθούμε και πάλι με τον βράχο στη ρίζα του βουνού έπειτα από τα χρόνια οικονομικής δυσπραγίας και κοινωνικής συμφοράς που έρχονται, θα πρέπει να εντοπίσουμε και να αντιμετωπίσουμε τη βασική αιτία που οδήγησε στις προηγούμενες αποτυχίες. Να απαντήσουμε στο ερώτημα γιατί πήγαν χαμένες οι θυσίες του 1985-87, γιατί η μεγάλη δημοσιονομική προσπάθεια της δεκαετίας του ΄90 ανακόπηκε μετά την ένταξη στο ευρώ και γιατί τα τελευταία 5 χρόνια το ελληνικό Δημόσιο δανείστηκε με πρωτοφανή ευκολία, με πρωτοφανώς χαμηλά επιτόκια, πρωτοφανώς μεγάλα ποσά και τα σπατάλησε σε πολιτικάντικες, πελατειακές, καταναλωτικές δαπάνες, με εσάνς διαφθοράς. Την απάντηση την ξέρουμε, ή την μισοξέρουμε, όλοι. Αν, λοιπόν, τα μέτρα που προχθές ανακοινώθηκαν συνοδευτούν με μια τεκτονική μεταβολή του πολιτικού συστήματος και του παραγωγικού μοντέλου, αν οδηγήσουν στην πολυσυζητημένη «μεταπολίτευση», τότε θα μπορούμε να πούμε ότι κι αν ακούγονται σήμερα άδικα, θα αποδειχθούν δίκαια. Αν όχι, ο Σίσυφος θα κληθεί κάποια μέρα να κυλήσει ξανά, με ακόμη μεγαλύτερο κόστος, έναν ακόμη βαρύτερο βράχο.

Θέματα επικαιρότητας: Οικονομική κρίση

Δημήτρης Λιάκος

Σκέψεις, με αφορμή το βιβλίο της Άνγκελα Μέρκελ

Δημήτρης Λιάκος, 2024-12-01

Η έκδοση των απομνημονευμάτων της Άνγκ. Μέρκελ και οι αναφορές...

Περισσότερα
Φίλιππος Σαχινίδης

Προοδευτικές προτάσεις για την οικονομία σε συνθήκες permcrisis

Φίλιππος Σαχινίδης, 2022-11-21

H λέξη της χρονιάς για το 2022 σύμφωνα με το λεξικό Collins είναι...

Περισσότερα
Θανάσης Θεοχαρόπουλος

Η αδιέξοδη οικονομική πολιτική θα φέρει λουκέτα και ανεργία

Θανάσης Θεοχαρόπουλος, 2021-02-02

Η πανδημία του Covid19 άλλαξε ριζικά τα δεδομένα παγκοσμίως...

Περισσότερα
Γιάννης Βούλγαρης

Τι μαθαίνουμε από την τριπλή κρίση;

Γιάννης Βούλγαρης, 2020-09-12

Λίγες ήταν ευτυχώς οι φορές που η μεταπολιτευτική Ελλάδα...

Περισσότερα

Εικόνα δύσβατης πορείας

Αντώνης Παπαγιαννίδης, 2020-06-25

Είναι αλήθεια πως στην Ελληνική πραγματικότητα συχνά υπάρχει...

Περισσότερα
Κώστας Καλλίτσης

Από τη χαμένη 10ετία, μην πάμε στη χαμένη γενιά

Κώστας Καλλίτσης, 2020-05-10

Η καταιγίδα έχει όνομα, λέγεται ανεργία. Και θα είναι σφοδρή....

Περισσότερα
Αντώνης Λιάκος

Πλοήγηση μέσω κρίσεων

Αντώνης Λιάκος, 2020-05-03

Η τωρινή κρίση της πανδημίας, και η οικονομική που σέρνει...

Περισσότερα

Μειώστε τους φόρους στους μισθωτούς

Αντώνης Καρακούσης, 2019-10-20

Η μακρόχρονη κρίση και το πλήθος των μέτρων, μνημονιακών...

Περισσότερα

Άρθρα/ Πολιτική

Διαφάνεια Ποτέμκιν

Πάσχος Μανδραβέλης, 2025-04-10

Θεσμοί υπάρχουν», που θα ‘λεγε και ο Γιώργος Παπανδρέου,...

Κατά φαντασίαν ιατρός

Παντελής Μπουκάλας, 2025-04-08

Πολλούς Απρίληδες πριν, το 1967, οι Ελληνες άκουγαν τον αρχιπραξικοπηματία...

Κώστας Ζαχαριάδης

Πρότυπο για τη συνεργασία το εγχείρημα του Δήμου της Αθήνας

Κώστας Ζαχαριάδης, 2025-04-08

Να επιλέξει ο κόσμος της παράταξης την ηγεσία του κόμματος...

Παναγιώτης Παναγιώτου

Συνεργασία ή πολιτική αυτοκτονία

Παναγιώτης Παναγιώτου, 2025-04-07

Η ΝΔ φθίνει πολιτικά και εκλογικά. Και η ισχυρή πρωθυπουργική...

Βασίλης Τραϊφόρος

ΚΑΝΤΕ ΤΟ ΟΠΩΣ ΤΟ Die Linke στη Γερμανία

Βασίλης Τραϊφόρος, 2025-04-06

...Ναι η κριτική στην κυβέρνηση πρέπει να είναι οξεία και...

Ποια είναι η κατάσταση σήμερα στην Τουρκία

Χρήστος Ροζάκης, 2025-04-06

Το καλό κλίμα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις μπορεί να διατηρηθεί...

Γιώργος Σταθάκης

Η «τελευταία ευκαιρία» για την προοδευτική αντιπολίτευση

Γιώργος Σταθάκης, 2025-04-03

...Η παραδοσιακή «πολυσυλλεκτικότητα» πέθανε μαζί με την...

Σωτήρης Βαλντέν

Πόσο νέα είναι η εθνική πυξίδα Τσίπρα;

Σωτήρης Βαλντέν, 2025-03-26

O Αλέξης Τσίπρας δημοσίευσε προ ημερών μακροσκελές κείμενο...

Ο τραμπισμός είναι και «ανθυγιεινός»

Μανώλης Πιμπλής, 2025-03-24

Μόνο μέχρι τις 31 Ιανουαρίου η αμερικανική κυβέρνηση εξαφάνισε...

Αλέξης Τσίπρας

ΝΕΑ ΕΘΝΙΚΗ ΠΥΞΙΔΑ

Αλέξης Τσίπρας, 2025-03-21

Τα τελευταία χρόνια ο κόσμος αλλάζει με ταχύτητα που συχνά...

ΤΟΥΡΚΙΑ, Από την υβριδική δημοκρατία, στον αυταρχισμό

Βαγγέλης Αρεταίος, 2025-03-20

Στην τελική ευθεία για ένα σαφώς αυταρχικό καθεστώς εισήλθε...

H άνοδος Die Linke και το μήνυμα στους Έλληνες συντρόφους

Γκρέγκορ Γκίζι, 2025-03-17

...Eκπλαγήκαμε λίγο και μεις οι ίδιοι. Είναι πασιφανές ότι...

×
×