Πέντε χρόνια τροχάδην επιτόπου

Κώστας Καλλίτσης, Η Καθημερινή της Κυριακής, Δημοσιευμένο: 2014-09-28

Λαχανιάζουμε, μας κόβεται η ανάσα, νιώθουμε ότι πλέον δεν μας κρατούν τα πόδια μας από το πολύ τρέξιμο, αλλά παρά ταύτα δεν έχουμε απομακρυνθεί από το σημείο εκκίνησης ούτε λίγα μέτρα. Πώς το καταφέραμε; Κάνοντας εξαντλητικό τροχάδην επιτόπου. Ή, με άλλα λόγια, ακολουθώντας την τακτική του σκύλου. Οταν αυτός τρέχει πίσω από την ουρά του.

Είναι χαρακτηριστικές οι συγκρούσεις γύρω από το πρόβλημα του κράτους. Χωρίς ισχυρό κράτος καμία πολιτική δεν μπορεί να εφαρμοστεί αποτελεσματικά, κάθε ανεπτυγμένη οικονομία στηρίζεται σε ένα ισχυρό κράτος - αυτά και άλλα είναι κοινός τόπος, πασίγνωστα. Το «δικό μας» κράτος ήταν διαλυμένο στο απέραντο τέλμα των πελατειακών σχέσεων, εχθρικό προς τον πολίτη και την ανάπτυξη, περίσσευε εκεί όπου ήταν άχρηστο και απουσίαζε όπου κι όποτε το χρειαζόσουν. Ηταν χρήσιμο μόνο για να αναλαμβάνει το ρίσκο ενός συνεχούς υπέρογκου δανεισμού και να διανέμει το προϊόν αυτού του δανεισμού (με δημοκρατικές και συναινετικές διαδικασίες...) ώστε να αναπαράγεται το μοντέλο του παρασιτικού καπιταλισμού. Με το ξέσπασμα της κρίσης, η μεταρρύθμιση του κράτους θα ήταν, λογικά, πρώτο θέμα στην ημερήσια διάταξη. Θα έπρεπε δηλαδή να τεθούν και να απαντηθούν τρία θεμελιώδη ερωτήματα: (α) Τι τύπο κράτους χρειαζόμαστε, τι κράτος θέλουμε; (β) Ποια θα είναι η δομή του, ώστε να υπηρετεί τους στόχους που του θέτουμε; (γ) Ποιες προδιαγραφές πρέπει να έχουν όσοι θα εργάζονται σε αυτό, με ποια κριτήρια θα γίνεται η στελέχωσή του και η αξιολόγηση; Αυτά, τα θεμελιώδη και αυτονόητα, δεν τέθηκαν και δεν απαντήθηκαν.

Αντ’ αυτών: (α) Δεν υπήρξε οποιοδήποτε σχέδιο για τις ώριμες και αναγκαίες μεταρρυθμίσεις στο κράτος. (β) Αρχίσαμε ανάποδα, με απολύσεις με οριζόντια κριτήρια, δηλαδή στην ουσία άκριτα (με αποκορύφωμα το κλείσιμο της ΕΡΤ που απέδωσε το γελοίο αποτέλεσμα της ΝΕΡΙΤ...) ενώ παράλληλα (γ) οι θέσεις ευθύνης διανέμονταν ως λάφυρο στα κυβερνητικά κόμματα και ποικίλα παλιά ή νεοσύστατα όργανα παραγεμίζονταν με ρουσφέτια, (δ) ξένοι σύμβουλοι υποκαθιστούσαν λειτουργίες και τμήματα της δημόσιας διοίκησης και, ταυτόχρονα, (ε) η νομοθεσία γινόταν τόσο περίπλοκη και αδιαφανής ώστε τελικά η εξουσία του κράτους να διευρύνεται και, μαζί, να μεγαλώνει η ταλαιπωρία των πολιτών και των επιχειρήσεων από αυτό. Αποτέλεσμα, σήμερα έχει απομείνει μόνο ένα κεντρικό μέτωπο πολιτικής σύγκρουσης, να πιάσουμε τους «στόχους»: Από τη μια πλευρά είναι εκείνοι που θέλουν να πιαστούν οι στόχοι απολύσεων που έχουν συμφωνηθεί με την τρόικα και από την άλλη πλευρά είναι εκείνοι που δεν θέλουν να πιαστούν αυτοί οι στόχοι. Η ουσία, η διάρθρωση, η στελέχωση του κράτους, είναι θέματα εκτός ατζέντας - το πολιτικό σύστημα δεν παθιάζεται με αυτά. Επί της ουσίας, ο κύκλος κλείνει εκεί που είχε ανοίξει πριν από πέντε χρόνια, βρισκόμαστε στο ίδιο σημείο από το οποίο ξεκινήσαμε – από ορισμένη άποψη, ίσως λίγο πιο πίσω.

Το κράτος είναι ένα μείζον θέμα, αλλά δεν είναι το μόνο πεδίο επί του οποίου ασκούμαστε στο τροχάδην επιτόπου ή στο κυνήγι της ουράς μας. Παρακολουθούμε τη συζήτηση περί του τέλους των Μνημονίων και περί της εξόδου της χώρας από σχετικά προγράμματα. Από πού ξεκινήσαμε και πού, άραγε, βρισκόμαστε σήμερα; Η Ελλάδα μπήκε σε Μνημόνιο αφού δανείστηκε για τελευταία φορά με 6% περίπου, έπειτα έκλεισαν γι’ αυτήν οι αγορές, σε μια εποχή που υπήρχε σπάνις κεφαλαίων διεθνώς, πριν περίπου από 5 χρόνια. Τώρα, που υπάρχει διεθνώς πληθώρα κεφαλαίων που αναζητούν κερδοφόρες τοποθετήσεις, ίσως η χώρα μπορεί να συνεχίσει να δανείζεται με περίπου το ίδιο επιτόκιο από τις αγορές. Τι, αλήθεια, επιτεύχθηκε στο μεσοδιάστημα; Πώς αξιοποιήθηκαν τα 230 δισ. περίπου του νέου χαμηλότοκου δανεισμού της χώρας; Πόση απόσταση έχουμε διανύσει από τότε που βίαια ξέσπασε η κρίση, στην κατεύθυνση της ανασυγκρότησης της οικονομίας και της χώρας;

Οι θεσμοί είναι εξουθενωμένοι, η διαπλοκή, το πολιτικό χρήμα, τα συμφέροντα της φοροδιαφυγής και της ανομίας είναι ισχυρά – λες, έμειναν άθικτα ή ενισχύθηκαν μέσα στην κρίση που ταλανίζει όλη την άλλη Ελλάδα. Η οικονομία είναι εξασθενημένη, η παραγωγική δυναμικότητα συρρικνωμένη, η αποεπένδυση είναι σε ιστορικά υψηλό σημείο (οι αποσβέσεις υπερβαίνουν τις επενδύσεις...), τα μεγάλα διαρθρωτικά προβλήματα (π.χ. ασφαλιστικό) παραμένουν άλυτα. Ως εκ τούτου, η δημοσιονομική ισορροπία πόρρω απέχει από το να καταστεί διατηρήσιμη, τα πρωτογενή πλεονάσματα που είχαν τεθεί ως στόχοι δεν είναι επιτεύξιμα, η εξωτερική ισορροπία της οικονομίας είναι εύθραυστη στο πρώτο φύσημα μιας έστω ασθενικής ανάκαμψης, η μεγάλη ανεργία είναι η βάση της πρωτοφανούς ανθρωπιστικής κρίσης που καταγράφεται και επίσημα από το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής: 2,5 εκατ. άνθρωποι ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας κι άλλοι 3,8 εκατ. αντιμετωπίζουν τον ίδιο κίνδυνο. Η χώρα ασθμαίνει τρέχοντας επιτόπου.

Θέματα επικαιρότητας: Οικονομική κρίση

Δημήτρης Λιάκος

Σκέψεις, με αφορμή το βιβλίο της Άνγκελα Μέρκελ

Δημήτρης Λιάκος, 2024-12-01

Η έκδοση των απομνημονευμάτων της Άνγκ. Μέρκελ και οι αναφορές...

Περισσότερα
Φίλιππος Σαχινίδης

Προοδευτικές προτάσεις για την οικονομία σε συνθήκες permcrisis

Φίλιππος Σαχινίδης, 2022-11-21

H λέξη της χρονιάς για το 2022 σύμφωνα με το λεξικό Collins είναι...

Περισσότερα
Θανάσης Θεοχαρόπουλος

Η αδιέξοδη οικονομική πολιτική θα φέρει λουκέτα και ανεργία

Θανάσης Θεοχαρόπουλος, 2021-02-02

Η πανδημία του Covid19 άλλαξε ριζικά τα δεδομένα παγκοσμίως...

Περισσότερα
Γιάννης Βούλγαρης

Τι μαθαίνουμε από την τριπλή κρίση;

Γιάννης Βούλγαρης, 2020-09-12

Λίγες ήταν ευτυχώς οι φορές που η μεταπολιτευτική Ελλάδα...

Περισσότερα

Εικόνα δύσβατης πορείας

Αντώνης Παπαγιαννίδης, 2020-06-25

Είναι αλήθεια πως στην Ελληνική πραγματικότητα συχνά υπάρχει...

Περισσότερα
Κώστας Καλλίτσης

Από τη χαμένη 10ετία, μην πάμε στη χαμένη γενιά

Κώστας Καλλίτσης, 2020-05-10

Η καταιγίδα έχει όνομα, λέγεται ανεργία. Και θα είναι σφοδρή....

Περισσότερα
Αντώνης Λιάκος

Πλοήγηση μέσω κρίσεων

Αντώνης Λιάκος, 2020-05-03

Η τωρινή κρίση της πανδημίας, και η οικονομική που σέρνει...

Περισσότερα

Μειώστε τους φόρους στους μισθωτούς

Αντώνης Καρακούσης, 2019-10-20

Η μακρόχρονη κρίση και το πλήθος των μέτρων, μνημονιακών...

Περισσότερα

Άρθρα

Κώστας Καλλίτσης

Και η αντιπολίτευση;..

Κώστας Καλλίτσης, 2025-02-09

Η δημοσκοπική εικόνα της κυβέρνησης είναι πολύ κακή, κακή...

Ξενοφών Κοντιάδης

Υπάρχει κίνδυνος να παραγραφούν αδικήματα Υπουργών για τα Τέμπη και ποιά η ευθύνη της κυβέρνησης;

Ξενοφών Κοντιάδης, 2025-02-06

Υπάρχει κίνδυνος να παραγραφούν αδικήματα υπουργών για...

Η βουβή οργή που δεν έπιασαν

Αλέξης Παπαχελάς, 2025-02-05

«Μα τι έγινε ξαφνικά με το θέμα των Τεμπών και ξαναβγήκε...

Όταν η μετακίνηση πληθυσμών και η εθνοκάθαρση προβάλλονται ως ”λύση”

Αντώνης Παπαγιαννίδης, 2025-02-05

Τα πιο ζωηρά και σκοτεινά όνειρα των υπερ-συντηρητικών...

Κώστας Καλλίτσης

Tipping point;

Κώστας Καλλίτσης, 2025-02-02

Η Κυριακή των Τεμπών διέλυσε την ψευδαίσθηση κυριαρχίας....

Ουσιαστικές δεσμεύσεις και ηθικές υποχρεώσεις

Αλέξης Παπαχελάς, 2025-02-02

Μας θύμωσε το γεγονός ότι η Γαλλία σκέπτεται σοβαρά να πουλήσει...

ΔΕΝ ΕΧΩ ΟΞΥΓΟΝΟ

ΔΕΝ ΕΧΩ ΟΞΥΓΟΝΟ

2025-01-26

 Το μεσημέρι άφησα αυτή την τεράστια συγκέντρωση κόσμου...

Γιάννης Βούλγαρης

Ένας Κόσμος Ολιγαρχών;

Γιάννης Βούλγαρης, 2025-01-26

De te fabula narratur. Για σένα μιλάει ο μύθος. Με αυτή τη ρήση ο Καρλ...

Κώστας Καλλίτσης

Το τραμπικό ρεύμα

Κώστας Καλλίτσης, 2025-01-26

Η ανάδειξη του Ντ. Τραμπ στην ηγεσία των ΗΠΑ προκαλεί αναταράξεις...

Την εποχή των αυτοκρατοριών

Παύλος Τσίμας, 2025-01-24

Την ημέρα που ο Τραμπ έκοβε με το σπαθί την τούρτα (και το...

Οι 16 (επενδύσεις) που έγιναν 4 και κατέληξαν σε 1

Δημήτρης Καμπουράκης, 2025-01-24

Έτυχε μήπως να κάνετε προσφάτως καμιά βόλτα στις περίφημες...

Κώστας Καλλίτσης

Πιο λαϊκιστής πεθαίνεις;..

Κώστας Καλλίτσης, 2025-01-19

Το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) υποτίθεται...

×
×