Τσίπρας: Ένας ιδιοφυής τακτικιστής ή ένας αφελής ερασιτέχνης;

Ο έμπειρος διπλωματικός συντάκτης Daniel Vernet αναλύει στο διάσημο αμερικανικό περιοδικό Slate την “τακτική των καθυστερήσεων” που εφαρμόζει εδώ και τέσσερις μήνες ο Έλληνας πρωθυπουργός.

__________________

«Ο Ελληνας πρωθυπουργός είναι ένας ιδιοφυής τακτικιστής ή ένας αφελής ερασιτέχνης; Από την ημέρα της ανάληψης των καθηκόντων του, πριν από τέσσερις μήνες, τρενάρει τις διαπραγματεύσεις με την Ευρώπη ώστε να κερδίσει χρόνο αλλά και να ηρεμήσει τους ψηφοφόρους του.

Κι έτσι η παρτίδα του πόκερ με ψέμματα συνεχίζεται ανάμεσα στον Αλέξη Τσίπρα και τους δανειστές της Ελλάδας. Μετά τις διαδοχικές συναντήσεις με Λαγκάρντ, Ντράγκι, Γιούνκερ, Μέρκελ, Ολάντ η συμφωνία έδειχνε ότι πλησίαζε. Οι δανειστές είχαν αναθεωρήσει κάποιες απαιτήσεις τους κυρίως για το πρωτογενές πλεόνασμα και για τις αλλαγές στα εργασιακά. Εμεναν κάποιες διαφορές για το ΦΠΑ και τις συντάξεις. Αλλά ο συμβιβασμός έδειχνε πιθανός.

Ενώπιον του κοινοβουλίου ο Αλέξης Τσίπρας πέρασε από τη ζέστη στο κρύο. Κατήγγειλε το σχέδιο συμφωνίας του Βερολίνου ως «παράλογες προτάσεις», ξαναβρήκε τους λαϊκιστικούς τόνους της προεκλογικής του εκστρατείας και προειδοποίησε ότι ο ελληνικός λαός δεν θα δεχτεί την ταπείνωση.

Αυτές οι δηλώσεις που έγιναν μάλλον για να καθησυχάσουν την αριστερή πτέρυγα του ΣΥΡΙΖΑ ήρθαν μετά την απόφασή του να μην πληρώσει στο ΔΝΤ τα 300 εκατ. ευρώ που έληγαν στις 5 Ιουνίου. Επωφελούμενη από μια τροπολογία που χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά για την Ζάμπια το 1980, η Αθήνα αποφάσισε να πληρώσει συνολικά στο τέλος Ιουνίου τον λογαριασμό των 1,6 δις.

Την ίδια ώρα η ελληνική κυβέρνηση ξανάβγαζε «το ρωσικό χαρτί», κάνοντας γνωστό ότι βρίσκεται σε επαφή με τον Βλαντιμίρ Πούτιν για ένα ονειρικό «συμβόλαιο στην ενέργεια».

Ετσι λοιπόν, ο Αλέξης Τσίπρας είναι ένας ιδιοφυής τακτικιστής ή ένας αφελής ερασιστέχνης; Οι απειλές του και οι αλλαγές κατεύθυνσης εκνευρίζουν τους ευρωπαίους συνομιλητές του παρά τους εντυπωσιάζουν. Στόχος της καθυστέρησης στις διαπραγματεύσεις είναι μάλλον το να πάρει κι άλλες υποχωρήσεις και να αρνηθεί κάθε συμβιβασμό.

Κατά κάποιο τρόπο το έχει πετύχει. Οι τρεις θεσμοί, από τους οποίους εξαρτάται η επιβίωση της Ελλάδας, έχουν καλυτερέψει την προσφορά τους. Επίσης, ο Ελληνας πρωθυπουργός έχει πολιτικοποιήσει την διαπραγμάτευση μεταφέροντάς την από τους τεχνοκράτες στους ηγέτες.

Κυρίως όμως απευθύνεται στο ίδιο του το κόμμα. Εκεί έχει πολλούς αντιπάλους σε μια ενδεχόμενη λύση, όποια κι αν είναι αυτή. Ο Αλέξης Τσίπρας πρέπει να τους δείξει ότι έφτασε ως τα άκρα, ότι δεν υποχωρεί σε τελεσίγραφα και ότι μπορεί ακόμη να υφαρπάξει έναν συμβιβασμό εκ μέρους των δανειστών. Γι’αυτό έγραψε και το άρθρο στην Le Monde, για να ρίξει την ευθύνη μιας ενδεχόμενης αποτυχίας στους Ευρωπαίους.

Τι κάνει; Οταν η συμφωνία δείχνει να έχει κλείσει σε κάποια σημεία, εκείνος αλλάζει πεδίο διαπραγμάτευσης. Οταν, για παράδειγμα, συμφωνούν για τις περικοπές και τις συντάξεις εκείνος ανοίγει τη συζήτηση για την αναδιαπραγμάτευση του χρέους.

Ο Αλέξης Τσίπρας μπορεί να εξακολουθήσει αυτή την τακτική της καθυστέρησης; Κάποια μέρα αναγκαστικά θα τον προλάβει η οικονομική πραγματικότητα της Ελλάδας. Το Κράτος είναι ήδη de facto σε πτώχευση και πληρώνει μισθούς και συντάξεις με τον πάτο του βαρελιού. Ορισμένοι υπουργοί δηλώνουν ότι προτιμούν να πληρώνονται συντάξεις παρά τα δάνεια. Αλλά αυτό είναι ένα ψεύτικο δίλημμα: χωρίς να πληρωθούν τα δάνεια, δεν θα υπάρξουν νέα δάνεια και χωρίς νέα δάνεια δεν θα υπάρχουν χρήματα για να πληρωθούν οι συντάξεις.

Ο Ελληνας πρωθυπουργός βρίσκεται χωρίς αμφιβολία κάτω από την απειλή της αριστερής πτέρυγας του κόμματός του. Είναι μια ισχυρή πτέρυγα, εχθρική στην διατήρηση της Ελλάδας εντός της ευρωζώνης και αντίθετη σε κάθε παραχώρηση προς τους δανειστές. Η αριστερή πτέρυγα προέρχεται από το ΚΚΕ, και βρίσκεται σε ανταγωνισμό με την λαϊκιστική πτέρυγα την οποία εκπροσωπεί η πρόεδρος του κοινοβουλίου Ζωή Κωνσταντοπούλου. Η τελευταία αρέσκεται να μιλάει στο «όνομα του λαού», τσακώνεται με την αστυνομία ή ταπεινώνει έναν υπουργό του κόμματός της με τον οποίο διαφωνεί.

Ο Αλέξης Τσίπρας διαθέτει, ωστόσο, κάποια ατού για να πείσει τους αντιπάλους του εντό του ΣΥΡΙΖΑ ή αν δεν μπορεί, τουλάχιστον να τους μειώσει. Μπορεί να στραφεί προς τον ελληνικό λαό, ο οποίος παραμένει σε μεγάλη πλειοψηφία υπέρ της παραμονής της χώρας στο ευρώ και φοβάται τις επιπτώσεις μιας επιστροφής στη δραχμή.

Μπορεί, για παράδειγμα, να διοργανώσει πρόωρες εκλογές. Επειδή αυτές οι εκλογές θα γίνουν με λίστα, μπορεί ο ίδιος να επιλέξει τους υποψηφίους του κόμματός του, ή τουλάχιστον να ασκήσει πίεση ότι θα χρησιμοποιήσει αυτό το όπλο….

Το μέλλον του Τσίπρα

Ας σημειωθεί ότι ο ίδιος δεν ανήκει σε καμία ομάδα. Ωρίμασε πολιτικά στο φοιτητικό κίνημα στις δεκαετίες 1990-2000. Εμαθε τα κόλπα για να αναρριχηθεί στην εξουσία και από τη στιγμή που το πέτυχε, φιλοδοξία του είναι να παραμείνει. Πρέπει τώρα να «σερφάρει» ανάμεσα στην πραγματικότητα της Ελλάδας, στα παιχνίδια εξουσίας μέσα στο κόμμα του και στην κατάσταση της κοινής γνώμης. Θα αργήσει να αποφασίσει τι θα κάνει, όσο τουλάχιστον έχει το χρόνο. Οταν δεν θα μπορεί πλέον να «σερφάρει» θα επιλέξει αυτό που είναι το λιγότερο επικίνδυνο για το δικό του πολιτικό μέλλον».