Οι δύο λαϊκισμοί

Θόδωρος Μαργαρίτης, Η Εφημερίδα των Συντακτών, Δημοσιευμένο: 2016-06-15

margaritisth

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η χώρα μας έχει παράδοση διλημμάτων και διαιρέσεων. Συχνά και εμφύλιων αντιπαραθέσεων. Ούτε είναι τυχαίο ότι η έννοια του συμβιβασμού η οποία στην Ευρώπη έχει πρωτεύουσα σημασία στην πατρίδα μας συνοδεύεται από απαξιωτικές διαστάσεις. Η οικονομική κρίση, τα μνημόνια, η αμφισβήτηση του πολιτικού συστήματος έχουν οδηγήσει σε κάθετες και τυφλές συγκρούσεις.

Ο λαϊκισμός, οργανικό στοιχείο της μεταπολιτευτικής Δημοκρατίας, αποτελεί επίσης κεντρικό άξονα της πολιτικής διαπάλης. Ισχυρό ρόλο σε αυτή την πραγματικότητα είχε ο αριστερός λαϊκισμός ως συνέπεια της κατάρρευσης των ιδεολογημάτων της δικτατορίας.

Σήμερα μάλιστα βιώνουμε το σοβαρό αδιέξοδο της αριστερής δημαγωγίας που οικοδομήθηκε κυριαρχικά με τον καταγγελτικό λόγο, τη γραμμή διαμαρτυρίας, την άκριτη υποστήριξη του συντεχνιακού συνδικαλισμού, τον ακραίο κρατισμό.

Την ίδια ώρα όμως η κριτική απέναντι στον αριστερό λαϊκισμό τείνει να χάσει τους όρους και τα όρια μιας αναγκαίας και λογικής μεταστροφής.

Υποκαθιστά δηλαδή τον αμφιλεγόμενο λαϊκισμό των σημερινών κυβερνώντων ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ με ένα νέο τύπου λαϊκισμό που αυτή τη φορά στηρίζεται στην ψύχωση απέναντι σε ό,τι δηλώνει «λαϊκό», στην απόρριψη κάθε έννοιας δημόσιου χώρου, στην ολοσχερή αμφισβήτηση του συνδικαλισμού, στην απόλυτη πρωτοκαθεδρία της αγοράς.

Πρόκειται για την αναπαραγωγή της ελληνικής κακοδαιμονίας. Το «άσπρο-μαύρο» στις δόξες του…

Η μία πλευρά οχυρώνεται στο ρόλο του κράτους, η άλλη στην λατρεία του ιδιωτικού. Η μία πλευρά αγιοποιεί ό,τι σχετίζεται με το ιδεολογικό φορτίο της Αριστεράς και του διακυβεύματος της κοινωνικής αλλαγής, η άλλη μηδενίζει την προοδευτική διαδρομή της μεταπολίτευσης, υποτιμά όλη την ατζέντα των κοινωνικών δικαιωμάτων.

Είναι προφανές ότι η αντιπαράθεση αυτή οδηγεί στα άκρα. Δεν συνιστά μια ψύχραιμη και ρεαλιστική διέξοδο για την απαραίτητη συνεννόηση.

Είναι λοιπόν σημαντικό να ανατραπούν αυτά τα διλήμματα. Αξίζει να στηριχτούμε αποφασιστικά στις παραδόσεις της σοσιαλδημοκρατίας. Η οποία οικοδόμησε άλλωστε το πιο φιλικό -στα ανθρώπινα μέτρα- πολιτικό και κοινωνικό παράδειγμα.

Οι παραδόσεις αυτές βασίστηκαν τόσο στο κοινωνικό κράτος όσο και στις αξίες της ελεύθερης αγοράς. Στην υποστήριξη των δικαιωμάτων του πολίτη ταυτόχρονα με την έμφαση στη σημασία των υποχρεώσεων προς το δημόσιο συμφέρον. Στην κριτική οπτική αλλά και στη συναίσθηση του ρεαλισμού και της ευθύνης για το σύνολο της κοινωνίας. Στη μεροληψία για τους κοινωνικά αδύναμους μέσα σε ένα ορίζοντα μεγάλων ταξικών συμβιβασμών.

Σε αυτή τη βάση μπορούμε να αναζητήσουμε τις εναλλακτικές λύσεις. Προφανώς οι μετριοπαθείς προσεγγίσεις δεν έχουν το φαντασιακό των ακραίων επιλογών.

Διαθέτουν όμως τον δυναμισμό να δώσουν διέξοδο στις διαιρετικές καταστάσεις.

Με μια προϋπόθεση. Την αλλαγή των πολιτικών συσχετισμών υπέρ μιας προοδευτικής, σοσιαλδημοκρατικής, σύγχρονης αριστερής κατεύθυνσης.

Και με μία ακόμη. Την αυτοπεποίθηση ότι ούτε ο κρατισμός, ούτε η αποθέωση του ιδιωτικού συγκροτούν αξιόπιστη στρατηγική. Ειδικά όταν διατυπώνονται με οριακές επιχειρηματολογίες.

Όσοι δηλαδή υποτιμούν την ανάγκη μεταρρυθμίσεων για την εμπέδωση της νεωτερικότητας, του εκσυγχρονισμού, για ένα νέο σχέδιο ανάπτυξης όπως και όσοι δεν βλέπουν τους κινδύνους για μια «κοινωνική ζούγκλα» στο όνομα μεταρρυθμίσεων χωρίς προγραμματικό πρόσημο κάνουν λάθος. Άλλωστε δεν γράφτηκε γι αυτούς το κείμενο!

Θέματα επικαιρότητας: Ελληνικά Κόμματα

Ο καχεκτικός νέος δικομματισμός

Νίκος Μαραντζίδης, 2021-04-18

Οι εκλογές του 2019 ξανάβαλαν το κομματικό σύστημα σε ράγες...

Περισσότερα
Νίκος Μπίστης

Τίνος παιδιά είναι η ΝΔ και το ΚΙΝΑΛ;

Νίκος Μπίστης, 2020-07-13

Σε ένα ενδιαφέρον άρθρο του στα ΝΕΑ στις 5/7/2020 με τίτλο «Τίνος...

Περισσότερα

Ποιες είναι ειδήσεις και ποιες όχι;

Τάσος Παππάς, 2020-07-06

Στην παρούσα φάση δεν έχει καμιά σημασία ποιος είναι μπλεγμένος...

Περισσότερα
Στέργιος Καλπάκης

Εθνική συνεννόηση, όχι μονομερής συνεργασία με ΝΔ ή ΣΥΡΙΖΑ

Στέργιος Καλπάκης, 2018-10-21

...Διαφωνώ με τη λογική μετώπων που φέρουν το πρόθεμα “αντί”....

Περισσότερα
Θανάσης Θεοχαρόπουλος

Ψήφιση της Συμφωνίας των Πρεσπών και μετά εκλογές

Θανάσης Θεοχαρόπουλος, 2018-10-21

H σύνθετη ονομασία με γεωγραφικό προσδιορισμό erga omnes με...

Περισσότερα
Νίκος Μπίστης

Περί πατριωτικού ΠΑΣΟΚ

Νίκος Μπίστης, 2018-02-05

Ή όπως αρέσει σε κάποιους «περί της κοινωνικής βάσης του...

Περισσότερα

Η ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΣΥΜΠΑΡΑΤΑΞΗ δεν θα ψηφίσει ποτέ τον "ΥΠΟΥΡΓΟ της ΖΑΡΝΤΙΝΙΕΡΑΣ"

2016-10-29

Η Δημοκρατική Συμπαράταξη παραμένει σταθερή στην θέση...

Περισσότερα
Γιώργος Σιακαντάρης

Η «Αυγή», η Νεοελληνική Ηθική και το Πνεύμα του ΣΥΡΙΖΑ

Γιώργος Σιακαντάρης, 2016-08-21

Η «Αυγή», πάλι δια της «γραφίδος» του Θανάση Καρτερού, αφού...

Περισσότερα

Άρθρα

Σωκράτης Φάμελλος

Πολύ λίγα και πολύ αργά κύριε Μητσοτάκη....

Σωκράτης Φάμελλος, 2025-04-26

Οι εσπευσμένες ανακοινώσεις του κ. Μητσοτάκη, για τη διάθεση...

Γιώργος Σιακαντάρης

Ο Πάπας της νεωτερικότητας

Γιώργος Σιακαντάρης, 2025-04-22

Ο Πάπας Φραγκίσκος άφησε την επίγεια πόλη ίσως για την ουράνια,...

Δημήτρης Λιάκος

Η αντιμετώπιση της δημογραφικής πρόκλησης

Δημήτρης Λιάκος, 2025-05-07

Ο πληθυσμός της χώρας αναμένεται να μειωθεί έως το 2050 κατά...

Σταμάτης Μαλέλης

Τι φταίει στην Κεντροαριστερά

Σταμάτης Μαλέλης, 2025-05-06

...Εάν τα βασικά κόμματα της Κεντροαριστεράς δεν εκσυγχρονιστούν...

Κώστας Καλλίτσης

Ο προπομπός

Κώστας Καλλίτσης, 2025-05-04

Η πολιτική ζωή σήμερα έχει δύο χαρακτηριστικά που ίσως...

Κώστας Ζαχαριάδης*

Γιατί η Αριστερά αγάπησε τον Πάπα;

Κώστας Ζαχαριάδης*, 2025-04-28

Τον Πάπα Φραγκίσκο δεν τον θρηνούν µόνο οι καθολικοί χριστιανοί...

Κώστας Καλλίτσης

Μειώσεις φόρων;

Κώστας Καλλίτσης, 2025-04-27

...Δεν χρειάζονται γενικά μειώσεις φόρων –και τί θα γίνει,...

Οι περιστάσεις

Τάσος Παππάς, 2025-04-22

Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Σωκράτης Φάμελλος μιλώντας στο ΜEGA...

Δημήτρης Χατζησωκράτης

Οι προοδευτικές δυνάμεις σε κοινό ψηφοδέλτιο

Δημήτρης Χατζησωκράτης, 2025-04-20

…Ας σκεφτούμε και την προοπτική για την πρόοδο της χώρας,...

Κώστας Καλλίτσης

Αδύναμη κυβέρνηση

Κώστας Καλλίτσης, 2025-04-19

Διάχυτη είναι η πεποίθηση ότι τα πράγματα δεν πάνε καλά....

Κώστας Καλλίτσης

Δασμοί, συνέπειες και αντιδράσεις

Κώστας Καλλίτσης, 2025-04-13

Τα τύμπανα του δασμολογικού πολέμου δεν φαίνεται να σιγούν...

Διαφάνεια Ποτέμκιν

Πάσχος Μανδραβέλης, 2025-04-10

Θεσμοί υπάρχουν», που θα ‘λεγε και ο Γιώργος Παπανδρέου,...

×
×