Το χρέος, η ανεργία και η μπάλα στις κερκίδες

Κώστας Καλλίτσης, Η Καθημερινή της Κυριακής, Δημοσιευμένο: 2016-09-11

Περισσότερα από 13 τρισ. δολάρια έχουν τοποθετηθεί σε τίτλους με αρνητικά επιτόκια στις διεθνείς αγορές. Με άλλα λόγια, πολλοί διαχειριστές κεφαλαίων πληρώνουν τόκο για να δανείσουν κράτη. Ωστόσο, η πλημμυρίδα κεφαλαίων που περιφέρεται στην υδρόγειο αναζητώντας τοποθετήσεις δεν αγγίζει καν την Ελλάδα, παρότι οι αποδόσεις που προσφέρει είναι εξαιρετικά υψηλές. Αν ρωτήσετε κάποιο dealing room ελληνικής τράπεζας ή τους διαχειριστές του δημοσίου χρέους, θα σας πουν ότι οι ξένοι δεν αγγίζουν ούτε τα 3μηνα έντοκα γραμμάτια του Δημοσίου ούτε τα ομόλογά του – αν και οι υψηλές αποδόσεις τους συγκρίνονται με τις αποδόσεις που προσφέρουν Ουκρανία, Ν. Αφρική, Μογγολία.

Γιατί αυτά τα κεφάλαια δεν πλησιάζουν την Ελλάδα; Διότι δεν την εμπιστεύονται. Φέτος το καλοκαίρι, αρμόδιοι υπουργοί είχαν ιδίαν εμπειρία: ένας ισχυρός επενδυτικός οργανισμός που εμπλέκεται με την Ελλάδα, η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (EBRD), με βάση τις εκτιμήσεις όλων των οίκων αξιολόγησης κατάρτισε μια «κλίμακα εμπιστοσύνης», από το 1 (άριστα) έως το 8 (το χειρότερο). Τους εξήγησε, λοιπόν, γιατί η Κύπρος παίρνει 6, οι Βουλγαρία και FYROM 5,7 και η Ρουμανία 5, ενώ η Ελλάδα κατατάσσεται στο 7,3 –μαζί με Ουκρανία, Μολδαβία, και Τατζικιστάν. Τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν στους υπουργούς αποτύπωναν ένα αχανές έλλειμμα εμπιστοσύνης.

Αν αυτό το έλλειμμα αποτρέπει τους βραχυπρόθεσμους ξένους επενδυτές να τοποθετηθούν σε ελληνικά χαρτιά (έντοκα, ομόλογα, μετοχές) από τα οποία, σε τελευταία ανάλυση, σχετικά γρήγορα μπορούν να απαλλαγούν αν διαβλέψουν κίνδυνο, εύκολα γίνεται κατανοητό ότι δεν μπορούμε να προσδοκούμε να έρθουν στη χώρα ξένοι μακροπρόθεσμοι επενδυτές. Μοναδική (πολύ κακή…) εξαίρεση, τα λίγες εκατοντάδες εκατομμύρια που μπήκαν από δύο hedge funds, με στόχο (και την πρώτη-φορά-αριστερή-κυβέρνηση ως παρατηρητή...) να βάλουν στο χέρι ελληνικές τράπεζες, για να διαχειριστούν το ύψους εκατοντάδων δισ. ευρώ ενεργητικό τους και, ειδικά, έναν κρυμμένο θησαυρό, γνωστότερο ως «κόκκινα» επιχειρηματικά δάνεια.

Αν, λοιπόν, διστάζει να έρθει το λεγόμενο «τουριστικό» κεφάλαιο, πόσο πιθανό είναι να έρθουν κεφάλαια που θα ζητήσουν μόνιμη εγκατάσταση, δηλαδή θα κάνουν μακροχρόνιες επενδύσεις, που θα αυξήσουν τον παραγόμενο πλούτο και θα δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας; Ελάχιστες. Ωστόσο, χωρίς τέτοια κεφάλαια, στις σημερινές συνθήκες της ελληνικής οικονομίας, διατηρήσιμη ανάπτυξη δεν είναι εφικτή. Δεν είναι εκτίμηση, η πραγματικότητα το επιβεβαιώνει.

Είναι φενάκη ότι η ρύθμιση του χρέους θα λύσει το πρόβλημα. Αν έστω αύριο αποφασιζόταν η περαιτέρω επιμήκυνσή του με ένα χαμηλό επιτόκιο, δεν θα ανατρεπόταν η εικόνα. Ηδη, άλλωστε, με το δάνειο που πήραμε με το τρίτο μνημόνιο, αποπληρώνουμε το ακριβότερο και βραχύτερο δάνειο του πρώτου μνημονίου με νέο δάνειο, μεγαλύτερης διάρκειας και μικρότερου επιτοκίου – περί ρύθμισης πρόκειται. Και οι ισχυρισμοί της αντιπολίτευσης, ότι φορτωθήκαμε με νέα δάνεια παρότι μένουμε σε μνημόνιο, δεν είναι σωστοί: γιατί (α) το 2015 θα υπογράφαμε νέο μνημόνιο, έστω για να πάρουμε πιστωτική γραμμή και να βγούμε στις αγορές, και (β) αν βγαίναμε στις αγορές έστω στην κατάσταση που βρισκόμασταν –προ της θύελλας 2015–, θα έπρεπε να πληρώνουμε επιτόκια υψηλότερα από αυτά που πληρώνουμε σήμερα. Αυτή είναι η αλήθεια.

Η μονιμότερη ρύθμιση του χρέους βεβαίως θα άρει έναν σημαντικό παράγοντα αβεβαιότητας. Θα παραμένουν όλοι οι άλλοι. Και όσο η κυβέρνηση επικεντρώνεται αποκλειστικά στη ρύθμιση του χρέους χωρίς να αντιμετωπίζει «όλους τους άλλους», πετάει την μπάλα στην κερκίδα. Με αποτέλεσμα, παρότι εφαρμόζει με πρωτόγνωρη για τα ελληνικά δεδομένα συνέπεια τη συμφωνία που υπέγραψε με την τρόικα, η χώρα να μην εισπράττει τις εξ αυτού θετικές συνέπειες: ξένα κεφάλαια δεν πλησιάζουν (άλλωστε, τα λίγα που τολμούν, το μισό υπουργικό συμβούλιο τα καθυβρίζει και κλαίει και οδύρεται επειδή ήρθαν…), η φτωχοποίηση μεγάλου μέρους του ελληνικού λαού συνεχίζεται, η στρατιά των ηττημένων διευρύνεται, η ανεργία παραμένει σε αβάσταχτα επίπεδα, η κατανάλωση συρρικνώνεται, η εμπιστοσύνη στην πολιτική, στη δημοκρατία και στην Ευρώπη διαβρώνεται.

Γιατί, λοιπόν, να έρθουν ξένα μακροπρόθεσμα ιδιωτικά κεφάλαια; Θα επισημάνω ένα «απλό» θέμα: ύστερα από ενάμιση χρόνο, η κυβέρνηση δεν διαθέτει μια κάποια συγκεκριμένη αναπτυξιακή πολιτική. Ακόμα κι αν αύριο έρθει ένας ξένος επενδυτής και πει «θέλω να επενδύσω 1 δισ. ευρώ, έχετε να μου προτείνετε κάτι;», δεν έχει να του προτείνει τίποτα. Γιατί δεν υπάρχει σχέδιο. Δεν υπάρχει, φοβούμαι, ούτε μια σχετικά σοβαρή προετοιμασία για τη κατάρτισή του. Το μόνο που, αν δεν κάνω λάθος, υπάρχει, είναι μια γενικόλογη έκθεση παλιών ιδεών σε νέο περιτύλιγμα, με τον βαρύγδουπο τίτλο «Αναπτυξιακή Στρατηγική για την Ελληνική Οικονομία». Απόδειξη, λες, της ένδειας πολιτικής. Επιβεβαίωση του πόσο λανθασμένα έχουν τεθεί οι προτεραιότητες. Ή, με άλλα λόγια, πόσο στραβά αρμενίζουμε.

Θέματα επικαιρότητας: Οικονομική κρίση

Δημήτρης Λιάκος

Σκέψεις, με αφορμή το βιβλίο της Άνγκελα Μέρκελ

Δημήτρης Λιάκος, 2024-12-01

Η έκδοση των απομνημονευμάτων της Άνγκ. Μέρκελ και οι αναφορές...

Περισσότερα
Φίλιππος Σαχινίδης

Προοδευτικές προτάσεις για την οικονομία σε συνθήκες permcrisis

Φίλιππος Σαχινίδης, 2022-11-21

H λέξη της χρονιάς για το 2022 σύμφωνα με το λεξικό Collins είναι...

Περισσότερα
Θανάσης Θεοχαρόπουλος

Η αδιέξοδη οικονομική πολιτική θα φέρει λουκέτα και ανεργία

Θανάσης Θεοχαρόπουλος, 2021-02-02

Η πανδημία του Covid19 άλλαξε ριζικά τα δεδομένα παγκοσμίως...

Περισσότερα
Γιάννης Βούλγαρης

Τι μαθαίνουμε από την τριπλή κρίση;

Γιάννης Βούλγαρης, 2020-09-12

Λίγες ήταν ευτυχώς οι φορές που η μεταπολιτευτική Ελλάδα...

Περισσότερα

Εικόνα δύσβατης πορείας

Αντώνης Παπαγιαννίδης, 2020-06-25

Είναι αλήθεια πως στην Ελληνική πραγματικότητα συχνά υπάρχει...

Περισσότερα
Κώστας Καλλίτσης

Από τη χαμένη 10ετία, μην πάμε στη χαμένη γενιά

Κώστας Καλλίτσης, 2020-05-10

Η καταιγίδα έχει όνομα, λέγεται ανεργία. Και θα είναι σφοδρή....

Περισσότερα
Αντώνης Λιάκος

Πλοήγηση μέσω κρίσεων

Αντώνης Λιάκος, 2020-05-03

Η τωρινή κρίση της πανδημίας, και η οικονομική που σέρνει...

Περισσότερα

Μειώστε τους φόρους στους μισθωτούς

Αντώνης Καρακούσης, 2019-10-20

Η μακρόχρονη κρίση και το πλήθος των μέτρων, μνημονιακών...

Περισσότερα

Άρθρα

Σωκράτης Φάμελλος

Πολύ λίγα και πολύ αργά κύριε Μητσοτάκη....

Σωκράτης Φάμελλος, 2025-04-26

Οι εσπευσμένες ανακοινώσεις του κ. Μητσοτάκη, για τη διάθεση...

Γιώργος Σιακαντάρης

Ο Πάπας της νεωτερικότητας

Γιώργος Σιακαντάρης, 2025-04-22

Ο Πάπας Φραγκίσκος άφησε την επίγεια πόλη ίσως για την ουράνια,...

Δημήτρης Λιάκος

Η αντιμετώπιση της δημογραφικής πρόκλησης

Δημήτρης Λιάκος, 2025-05-07

Ο πληθυσμός της χώρας αναμένεται να μειωθεί έως το 2050 κατά...

Σταμάτης Μαλέλης

Τι φταίει στην Κεντροαριστερά

Σταμάτης Μαλέλης, 2025-05-06

...Εάν τα βασικά κόμματα της Κεντροαριστεράς δεν εκσυγχρονιστούν...

Κώστας Καλλίτσης

Ο προπομπός

Κώστας Καλλίτσης, 2025-05-04

Η πολιτική ζωή σήμερα έχει δύο χαρακτηριστικά που ίσως...

Κώστας Ζαχαριάδης*

Γιατί η Αριστερά αγάπησε τον Πάπα;

Κώστας Ζαχαριάδης*, 2025-04-28

Τον Πάπα Φραγκίσκο δεν τον θρηνούν µόνο οι καθολικοί χριστιανοί...

Κώστας Καλλίτσης

Μειώσεις φόρων;

Κώστας Καλλίτσης, 2025-04-27

...Δεν χρειάζονται γενικά μειώσεις φόρων –και τί θα γίνει,...

Οι περιστάσεις

Τάσος Παππάς, 2025-04-22

Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Σωκράτης Φάμελλος μιλώντας στο ΜEGA...

Δημήτρης Χατζησωκράτης

Οι προοδευτικές δυνάμεις σε κοινό ψηφοδέλτιο

Δημήτρης Χατζησωκράτης, 2025-04-20

…Ας σκεφτούμε και την προοπτική για την πρόοδο της χώρας,...

Κώστας Καλλίτσης

Αδύναμη κυβέρνηση

Κώστας Καλλίτσης, 2025-04-19

Διάχυτη είναι η πεποίθηση ότι τα πράγματα δεν πάνε καλά....

Κώστας Καλλίτσης

Δασμοί, συνέπειες και αντιδράσεις

Κώστας Καλλίτσης, 2025-04-13

Τα τύμπανα του δασμολογικού πολέμου δεν φαίνεται να σιγούν...

Διαφάνεια Ποτέμκιν

Πάσχος Μανδραβέλης, 2025-04-10

Θεσμοί υπάρχουν», που θα ‘λεγε και ο Γιώργος Παπανδρέου,...

×
×