Ξεχασμένες ευθύνες 1963-1974
Διονύσης Γουσέτης, Αυγή, Δημοσιευμένο: 2004-04-16
Λίγο πριν τα δημοψηφίσματα στην Κύπρο, φαίνεται ότι υπερισχύει το μίσος. Διαπιστώνουμε και πάλι την αδικία κατά του ανάδελφου έθνους μας και υπέρ του προαιώνιου εχθρού. Ανακαλούμε με οργή τους βανδαλισμούς του 1955 στην Κωνσταντινούπολη, ή την εν ψυχρώ εκτέλεση, το 1974, δεκάδων ή εκατοντάδων Ελληνοκυπρίων αιχμαλώτων, γεγονός που ομολόγησε δημόσια και ο ίδιος ο Ντενκτάς. Αποσιωπάμε όμως τις δολοφονικές πράξεις των παρακρατικών ομάδων του Σαμψών, του Γεωργκάτζη και του Λυσσαρίδη, καθώς και της Χούντας σε βάρος των Τουρκοκυπρίων, κατά την περίοδο 1963- 1974. Είναι χρήσιμο να τις θυμηθούμε (δανείζομαι αποσπάσματα από εργασία του Γιώργου Νακρατζά -1999).
Οι προθέσεις του προέδρου Μακάριου εκφράστηκαν σε ένα λόγο του στο χωριό Παναγία στις 4/9/1962: «…μέχρις ότου εκδιωχθεί η μικρή αυτή τουρκική κοινότητα, ούσα τμήμα της τουρκικής φυλής, του φοβερού αυτού εχθρού του Ελληνισμού, το καθήκον των ηρώων της ΕΟΚΑ δεν θα μπορεί να θεωρηθεί ως περατωθέν». Σχετική επιστολή διαμαρτυρίας του Ντενκτάς δεν έτυχε απάντησης. Και στις 30/11/1963, ο Μακάριος υπέβαλε τα περίφημα 13 σημεία αλλαγής του Συντάγματος, παραβιάζοντας τη συνθήκη της Γενεύης. Η άρνηση των Τουρκοκυπρίων να τα δεχθούν εμφανίστηκε από τα κυπριακά Μ.Μ.Ε. σαν «τουρκική ανταρσία εναντίον του κράτους».
Η σημαντικότερη ελληνοκυπριακή επίθεση ήταν η επίθεση εναντίον της Ομορφίτας, προαστίου της Λευκωσίας. Επικεφαλής των ενόπλων παρακρατικών ήταν ο Νίκος Σαμψών, τον οποίον ο ελληνοκυπριακός τύπος αποκαλούσε από τότε «κατακτητή της Ομορφίτας». Σύμφωνα με την υπ’ αριθ. S/5950 έκθεση του Γ.Γ. του ΟΗΕ, «50 σπίτια καταστράφηκαν ολοσχερώς και 240 μερικώς. Από το σύνολο των 5.000 Τουρκοκυπρίων, 4.500 κατόρθωσαν να καταφύγουν ασφαλείς στον τουρκικό τομέα της Λευκωσίας ενώ 500 άτομα συνελήφθηκαν και οδηγήθηκαν στο σχολείο της Λευκωσίας Κύκκος, όπου κρατήθηκαν μαζί με άλλους 150 Τουρκοκύπριους, προερχόμενους από το χωριό Κουμσάλ». Για τα 150 αυτά άτομα οι ελληνοκυπριακές αρχές ανακοίνωναν στις οικογένειες τους για πολλά χρόνια ότι πρέπει να τους θεωρούν ‘αγνοούμενους’.
Άλλες σημαντικές επιθέσεις των Ελληνοκυπρίων ήταν οι επιθέσεις στον τουρκοκυπριακό θύλακα των Κοκκίνων- Μανσούρας (9/8/1964) και στα χωριά Μαθιάτι, Άγιος Βασίλειος και Κουμσάλ. Στο τελευταίο, οι Ελληνοκύπριοι παρακρατικοί εκτέλεσαν εν ψυχρώ 150 άτομα. Η πιο ανατριχιαστική δε φωτογραφία, που έκανε το γύρο του κόσμου, ήταν αυτή που παρουσίαζε τρία μικρά παιδιά μαζί με την μητέρα τους σκοτωμένα μέσα σε μια λίμνη αίματος στην μπανιέρα του σπιτιού τους. Ακόμα, Ελληνοκύπριοι παρακρατικοί απομάκρυναν βίαια από την χειρουργική κλινική του νοσοκομείου της Λευκωσίας 22 Τουρκοκύπριους ασθενείς, τα ίχνη των οποίων εξαφανίσθηκαν δια παντός. Η έκθεση του ΟΗΕ καταγράφει 43 Ελληνοκύπριους και 232 Τουρκοκύπριους ‘αγνοούμενους’ την περίοδο 21/12/1963 μέχρι 8/6/1964.
Οι επιθέσεις τερματίστηκαν όταν, τον Δεκέμβριο του 1964, ο ΟΗΕ δημιούργησε «θύλακες» στους οποίους έζησαν οι Τουρκοκύπριοι πρόσφυγες κάτω από άθλιες συνθήκες για δέκα ολόκληρα χρόνια. Η κυβέρνηση του Μακάριου, εκτός από το οικονομικό εμπάργκο που επέβαλε στους θύλακες, απαγόρευσε και την προμήθεια στρατηγικών αγαθών, όπως τσιμέντο, τρακτέρ, ανδρικές κάλτσες, μάλλινα ρούχα, κ.λ.π.
Μετά την επιβολή της δικτατορίας στην Ελλάδα, στις 15/11/1967, ελληνικές και ελληνοκυπριακές δυνάμεις επετέθησαν εναντίον των Τουρκοκυπρίων στα χωριά Άγιος Θεόδωρος και Κοφινού, όπου σκότωσαν 27. Το γεγονός επιβεβαίωσε στις 21/2/1986 στην ελληνική Βουλή και ο Ανδρέας Παπανδρέου, προσθέτοντας: «Η επιχείρηση διετάχθη από το αρχηγείο των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων… έγιναν σφαγές και λεηλασίες».
Την ύπαρξη προμελετημένου σχεδίου του Μακάριου για την εξόντωση των Τουρκοκυπρίων επιβεβαιώνει έμμεσα και το ΑΚΕΛ, δημοσιεύοντας (Ιούλιος 1979) τα ακόλουθα: «Ο κ. Λυσσαρίδης… με τον οπλισμό που του έδωσε ο Μακάριος σχημάτισε τις δικές του ένοπλες ομάδες, οι οποίες μαζί με τις ομάδες του Γιωρκάτζη και του Σαμψών διεξήγαγαν, το 1963-1964 ‘απελευθερωτικό αγώνα’ εναντίον των Τουρκοκυπρίων με αποτέλεσμα να μας φέρουν την ‘πράσινη γραμμή’ και τελικά τον Αττίλα».
Οι χειρότεροι λοιπόν εχθροί του έθνους απεδείχθησαν οι ακραίοι εθνικιστές. Το γνωρίζουμε από την ελληνική ιστορία, αλλά ο Πάσχος Μανδραβέλης μας θύμισε τη Συνθήκη του Όσλο μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων. Τότε, οι ακραίοι των δυο πλευρών συνεργάστηκαν για την επιβολή του ΟΧΙ. Τον μεν «εθνοπροδότη» Ραμπίν τον δολοφόνησαν, ο δε Αραφάτ ενέδωσε στους δικούς του ακραίους. Ως αποτέλεσμα, σήμερα ρέει το αίμα αμάχων και των δυο πλευρών και προχθές οι ΗΠΑ δήλωσαν -για πρώτη φορά- ότι αποκλείεται η επιστροφή στα παλιά σύνορα. Μια χαμένη ευκαιρία. Στην Κύπρο, οι δυο ακραίοι πρόεδροι συνεργάζονται επίσης για το ΟΧΙ. Άλλη μια χαμένη ευκαιρία. Ήδη οι ΗΠΑ προέβησαν σε δηλώσεις…
Οι προθέσεις του προέδρου Μακάριου εκφράστηκαν σε ένα λόγο του στο χωριό Παναγία στις 4/9/1962: «…μέχρις ότου εκδιωχθεί η μικρή αυτή τουρκική κοινότητα, ούσα τμήμα της τουρκικής φυλής, του φοβερού αυτού εχθρού του Ελληνισμού, το καθήκον των ηρώων της ΕΟΚΑ δεν θα μπορεί να θεωρηθεί ως περατωθέν». Σχετική επιστολή διαμαρτυρίας του Ντενκτάς δεν έτυχε απάντησης. Και στις 30/11/1963, ο Μακάριος υπέβαλε τα περίφημα 13 σημεία αλλαγής του Συντάγματος, παραβιάζοντας τη συνθήκη της Γενεύης. Η άρνηση των Τουρκοκυπρίων να τα δεχθούν εμφανίστηκε από τα κυπριακά Μ.Μ.Ε. σαν «τουρκική ανταρσία εναντίον του κράτους».
Η σημαντικότερη ελληνοκυπριακή επίθεση ήταν η επίθεση εναντίον της Ομορφίτας, προαστίου της Λευκωσίας. Επικεφαλής των ενόπλων παρακρατικών ήταν ο Νίκος Σαμψών, τον οποίον ο ελληνοκυπριακός τύπος αποκαλούσε από τότε «κατακτητή της Ομορφίτας». Σύμφωνα με την υπ’ αριθ. S/5950 έκθεση του Γ.Γ. του ΟΗΕ, «50 σπίτια καταστράφηκαν ολοσχερώς και 240 μερικώς. Από το σύνολο των 5.000 Τουρκοκυπρίων, 4.500 κατόρθωσαν να καταφύγουν ασφαλείς στον τουρκικό τομέα της Λευκωσίας ενώ 500 άτομα συνελήφθηκαν και οδηγήθηκαν στο σχολείο της Λευκωσίας Κύκκος, όπου κρατήθηκαν μαζί με άλλους 150 Τουρκοκύπριους, προερχόμενους από το χωριό Κουμσάλ». Για τα 150 αυτά άτομα οι ελληνοκυπριακές αρχές ανακοίνωναν στις οικογένειες τους για πολλά χρόνια ότι πρέπει να τους θεωρούν ‘αγνοούμενους’.
Άλλες σημαντικές επιθέσεις των Ελληνοκυπρίων ήταν οι επιθέσεις στον τουρκοκυπριακό θύλακα των Κοκκίνων- Μανσούρας (9/8/1964) και στα χωριά Μαθιάτι, Άγιος Βασίλειος και Κουμσάλ. Στο τελευταίο, οι Ελληνοκύπριοι παρακρατικοί εκτέλεσαν εν ψυχρώ 150 άτομα. Η πιο ανατριχιαστική δε φωτογραφία, που έκανε το γύρο του κόσμου, ήταν αυτή που παρουσίαζε τρία μικρά παιδιά μαζί με την μητέρα τους σκοτωμένα μέσα σε μια λίμνη αίματος στην μπανιέρα του σπιτιού τους. Ακόμα, Ελληνοκύπριοι παρακρατικοί απομάκρυναν βίαια από την χειρουργική κλινική του νοσοκομείου της Λευκωσίας 22 Τουρκοκύπριους ασθενείς, τα ίχνη των οποίων εξαφανίσθηκαν δια παντός. Η έκθεση του ΟΗΕ καταγράφει 43 Ελληνοκύπριους και 232 Τουρκοκύπριους ‘αγνοούμενους’ την περίοδο 21/12/1963 μέχρι 8/6/1964.
Οι επιθέσεις τερματίστηκαν όταν, τον Δεκέμβριο του 1964, ο ΟΗΕ δημιούργησε «θύλακες» στους οποίους έζησαν οι Τουρκοκύπριοι πρόσφυγες κάτω από άθλιες συνθήκες για δέκα ολόκληρα χρόνια. Η κυβέρνηση του Μακάριου, εκτός από το οικονομικό εμπάργκο που επέβαλε στους θύλακες, απαγόρευσε και την προμήθεια στρατηγικών αγαθών, όπως τσιμέντο, τρακτέρ, ανδρικές κάλτσες, μάλλινα ρούχα, κ.λ.π.
Μετά την επιβολή της δικτατορίας στην Ελλάδα, στις 15/11/1967, ελληνικές και ελληνοκυπριακές δυνάμεις επετέθησαν εναντίον των Τουρκοκυπρίων στα χωριά Άγιος Θεόδωρος και Κοφινού, όπου σκότωσαν 27. Το γεγονός επιβεβαίωσε στις 21/2/1986 στην ελληνική Βουλή και ο Ανδρέας Παπανδρέου, προσθέτοντας: «Η επιχείρηση διετάχθη από το αρχηγείο των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων… έγιναν σφαγές και λεηλασίες».
Την ύπαρξη προμελετημένου σχεδίου του Μακάριου για την εξόντωση των Τουρκοκυπρίων επιβεβαιώνει έμμεσα και το ΑΚΕΛ, δημοσιεύοντας (Ιούλιος 1979) τα ακόλουθα: «Ο κ. Λυσσαρίδης… με τον οπλισμό που του έδωσε ο Μακάριος σχημάτισε τις δικές του ένοπλες ομάδες, οι οποίες μαζί με τις ομάδες του Γιωρκάτζη και του Σαμψών διεξήγαγαν, το 1963-1964 ‘απελευθερωτικό αγώνα’ εναντίον των Τουρκοκυπρίων με αποτέλεσμα να μας φέρουν την ‘πράσινη γραμμή’ και τελικά τον Αττίλα».
Οι χειρότεροι λοιπόν εχθροί του έθνους απεδείχθησαν οι ακραίοι εθνικιστές. Το γνωρίζουμε από την ελληνική ιστορία, αλλά ο Πάσχος Μανδραβέλης μας θύμισε τη Συνθήκη του Όσλο μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων. Τότε, οι ακραίοι των δυο πλευρών συνεργάστηκαν για την επιβολή του ΟΧΙ. Τον μεν «εθνοπροδότη» Ραμπίν τον δολοφόνησαν, ο δε Αραφάτ ενέδωσε στους δικούς του ακραίους. Ως αποτέλεσμα, σήμερα ρέει το αίμα αμάχων και των δυο πλευρών και προχθές οι ΗΠΑ δήλωσαν -για πρώτη φορά- ότι αποκλείεται η επιστροφή στα παλιά σύνορα. Μια χαμένη ευκαιρία. Στην Κύπρο, οι δυο ακραίοι πρόεδροι συνεργάζονται επίσης για το ΟΧΙ. Άλλη μια χαμένη ευκαιρία. Ήδη οι ΗΠΑ προέβησαν σε δηλώσεις…
