Γιατί πηγαινοέρχεται το Grexit

Η ελληνική οικονομία φαίνεται ότι έχει αγγίξει ένα ισχυρό χαμηλό σημείο αντίστασης. Αυτό δείχνουν αρκετά σημαντικά στατιστικά στοιχεία που αφορούν το δεύτερο εξάμηνο του 2016, κάθε μήνα ξεχωριστά αλλά και συνολικά το έτος. Ετσι, έπειτα από οκτώ έτη συνεχούς ύφεσης (από το 2008), πέρυσι το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν ουσιαστικά σταθεροποιήθηκε, σημειώνοντας οριακή θετική μεταβολή 0,3% – αντί για την προβλεπόμενη μείωση 0,3%.

Ωστόσο, δεν χωρεί η παραμικρή αμφιβολία ότι, αν παραταθεί λίγο ακόμη η εκκρεμότητα της αξιολόγησης, τότε το χαμηλό σημείο αντίστασης θα τσακίσει, η οικονομία θα κάνει νέα βουτιά στην ύφεση πριν καλά καλά προλάβει να βγει από αυτήν και η χώρα θα μπει σε πρωτόγνωρες περιπέτειες. Γιατί η εκκρεμότητα της αξιολόγησης δεν συνεπάγεται μόνο ότι το κράτος θα υποχρεωθεί να αθετήσει υποχρεώσεις του προς όλους – πλην, ίσως, εκείνων προς τους δανειστές. Συνεπάγεται κάτι πολύ χειρότερο: την επαναφορά στο προσκήνιο της απειλής Grexit. Και αυτό αρκεί για να αποτύχει (και) το τρέχον τρίτο πρόγραμμα διάσωσης της χώρας μας, να παγώσει σχεδόν κάθε οικονομική δραστηριότητα και να οδηγηθεί στα βράχια το τραπεζικό σύστημα.

Τα πρώτα δείγματα είναι απτά: Οι διαθέσεις για ρύθμιση «κόκκινων» δανείων έχουν ατονήσει εντυπωσιακά, νέα δάνεια «κοκκινίζουν» και οι καταθέσεις συρρικνώνονται, καθώς οι υπάρχουσες αναλώνονται για την πληρωμή φορολογικών και άλλων υποχρεώσεων ενώ νέες δεν γίνονται. Αντιθέτως, πληθαίνουν οι επιχειρήσεις που από φόβο ενός Grexit προτιμούν να διακρατούν το χρήμα σε χρηματοκιβώτια στις δικές τους εγκαταστάσεις – όπερ γνωρίζουν και οι ληστές των χρηματοκιβωτίων...

Τη χώρα, λοιπόν, συμφέρει να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση τώρα.

Δεν είναι βέβαιο ότι μπορούμε να το πετύχουμε και, πάντως, δεν είναι εύκολο, διότι δεν εξαρτάται μόνο από την ελληνική πλευρά. Τότε που μπορούσαμε και που έπρεπε, πριν από πολλούς μήνες, πολύ πριν τεθούν οι νέες αξιώσεις των δανειστών και πριν εμπλακούμε σε διατλαντικές συγκρούσεις και σε προεκλογικούς σχεδιασμούς άλλων ευρωπαϊκών χωρών, η κυβέρνηση έχανε την ευκαιρία, έχανε τον χρόνο, «έπαιζε» καθυστέρηση.

Ετσι, σήμερα πια, η κυβερνητική ηγεσία υποχρεώνεται να δεχτεί ότι είναι μονόδρομος να επιδιώξει την ολοκλήρωση της τρέχουσας αξιολόγησης (ουσιαστικά, με κάθε κόστος...), κλείνοντας αμέσως τις λίγες εναπομένουσες εκκρεμότητες και προχωρώντας στην (ναι, οικονομικά παράλογη...) νομοθέτηση μέτρων που υπό προϋποθέσεις θα ισχύσουν από το 2019.

Γιατί μόνο με την ολοκλήρωση της τρέχουσας αξιολόγησης θα μπορέσουμε να αισιοδοξήσουμε ότι θα καταφέρουμε (πάλι...) να διώξουμε από το τραπέζι τη δραματική αβεβαιότητα του Grexit, να διεκδικήσουμε την ένταξη της χώρας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, ώστε να μειωθούν τα επιτόκια, να βγούμε δοκιμαστικά στις αγορές από το πρώτο εξάμηνο φέτος και, με αυτόν τον τρόπο, να διατηρήσουμε ζωντανή την ευκαιρία της μάχης για το μείζον. Που δεν είναι άλλο από την οικονομική μεγέθυνση και την απορρόφηση της ανεργίας με τη δημιουργία νέων, διατηρήσιμων θέσεων εργασίας.

Και, πάντως, το «ναι μεν, αλλά...», εδώ που έφτασαν τα πράγματα, κι αν το σπέρνεις, δεν φυτρώνει.

Θα τα καταφέρουμε, άραγε;

Για να δοθεί η μάχη της οικονομικής μεγέθυνσης με αξιώσεις, πρέπει να λυθεί το πρόβλημα αξιοπιστίας της χώρας, πρέπει να ανατρέψουμε τη διάχυτη στη διεθνή κοινότητα πεποίθηση ότι δεν ταιριάζουμε στην Ευρωζώνη, ότι δεν θα έπρεπε να είχαμε μπει σε αυτήν, ότι βρισκόμαστε σε αυτήν εξαιτίας κάποιας παραχώρησης που μας έγινε. Ωστε να πάψει το Grexit να εμφανίζεται και να επανεμφανίζεται ακόμα και με μικρές και ασήμαντες αφορμές – σαν επιθετικός καρκίνος, που κάνει συνεχείς μεταστάσεις.

Αυτό το (σωρευμένο, πολυετές...) έλλειμμα αξιοπιστίας επιβαρύνει μια κατάσταση που έχει γίνει εξαιρετικά δύσκολη. Το ευκταίο θα ήταν, το πολιτικό προσωπικό να μπορέσει να απαλλαγεί από τον ιδιάζοντα αυτισμό του και, σε κάποιο πνεύμα εθνικής συνεννόησης, να επιδιώξει να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση και να διατυπωθούν ορισμένες κατευθύνσεις με έναν ελάχιστο κοινό παρονομαστή για την πορεία της χώρας. Εφόσον αυτό δεν συμβαίνει, εφόσον παραμένει τόσο άρρωστο το πολιτικό σύστημα ώστε να επιβιώνει διχάζοντας τον ελληνικό λαό, καλλιεργώντας παντοιοτρόπως και πανταχόθεν τον ιδιότυπο ρατσισμό «είτε εμείς είτε αυτοί» (όπου «αυτοί» είναι κάτι περίπου σαν μιάσματα...), η χώρα θα συνεχίσει να διατρέχει τον κίνδυνο (και να προκαλεί τον φόβο) ενός Grexit.