Το Κυπριακό έχει χαρακτηρισθεί ως το πρόβλημα των διαδοχικά χαμένων ευκαιριών. Το κάθε προηγούμενο σχέδιο λύσης υπήρξε κατά κανόνα καλύτερο από το επόμενο. Αλλά αυτή τη στιγμή τα πράγματα έφθασαν πλέον σε οριακό σημείο. Το Κυπριακό θα πρέπει να λυθεί τώρα. Η εντατική διαπραγμάτευση που θα αρχίσει 9 Ιανουαρίου και θα καταλήξει στις 12 του μήνα στη διάσκεψη κορυφής θα πρέπει να ολοκληρωθεί, αν όχι με τελική συμφωνία, τουλάχιστον με ένα κείμενο - πλαίσιο που θα επιτρέψει τη συνέχιση της διαδικασίας για την τελική συμφωνία προκειμένου να τεθεί για έγκριση / δημοψήφισμα από τους πολίτες των δύο κοινοτήτων. Και, παρά τα όσα λέγονται και γράφονται, οι συνθήκες για μια λύση εμφανίζονται αυτή τη στιγμή ιδιαίτερα πρόσφορες. Πρώτα απ’ όλα γιατί υπάρχουν δύο ηγέτες (Αναστασιάδης - Ακιντζί) που έχουν γενικώς ορθολογική προσέγγιση και επιθυμούν πραγματικά (και όχι προσχηματικά) την επίλυση του προβλήματος. Δεύτερον, γιατί (πιστεύω ότι) συνειδητοποιείται ότι το κόστος της μη λύσης θα είναι αυτή τη φορά τεράστιο για την ελληνοκυπριακή πλευρά ειδικότερα. Η μη λύση μπορεί να ανοίξει διαδικασίες που θα οδηγήσουν είτε οριστικά και θεσμικά στη διχοτόμηση ή ακόμη και στην προσάρτηση του βόρειου τμήματος από την Τουρκία. Θα πρόκειται για έκνομη ενέργεια οπωσδήποτε, αλλά δυστυχώς έχει δημιουργηθεί ένα κακό προηγούμενο με την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία πριν από τρία χρόνια χωρίς η διεθνής κοινότητα να μπορέσει να κάνει τίποτα το αποτελεσματικό για να το αποτρέψει.

Τρίτον, και παρά τα όσα λέγονται, η Τουρκία στη δύσκολη κατάσταση που βρίσκεται θα ήθελε αυτή τη στιγμή τη λύση προφανώς υπό ορισμένους όρους και προϋποθέσεις (όχι βεβαίως πακέτο με θέματα Αιγαίου). Αλλά αυτό είναι αυτονόητο σε μια διαπραγμάτευση. Δεν συνιστά κατ’ ανάγκην ούτε εκβιασμό ούτε απειλή. Η κάθε πλευρά θέτει κάποιους όρους προκειμένου να επιτευχθεί ένας συμβιβασμός. Και αυτό που έχει σημασία να συνειδητοποιήσουν όλοι οι εμπλεκόμενοι είναι ότι για να υπάρξει συμβιβασμός θα πρέπει να δεχθούν και κάποιες αμοιβαίες υποχωρήσεις. Διαφορετικά δεν γίνεται. Ο συμβιβασμός δεν είναι άσκηση μηδενικού αθροίσματος (zero-sum game). Τέλος, φαίνεται ότι η διαπραγμάτευση έχει φθάσει σ’ ένα εξαιρετικά ικανοποιητικό επίπεδο σύγκλισης ή και συμφωνίας πάνω σε κρίσιμα κεφάλαια. Απομένει βεβαίως το ακανθώδες ζήτημα των εγγυήσεων και της ασφάλειας (αποχώρηση τουρκικών στρατευμάτων, κ.λπ.). Και βεβαίως το σύστημα εγγυήσεων του 1960 με τα επεμβατικά δικαιώματα είναι πέρα για πέρα αναχρονιστικό και θα πρέπει να προσαρμοσθεί στα σημερινά δεδομένα, λαμβάνοντας μεταξύ άλλων υπόψη ότι η Κύπρος στο σύνολό της (θα) είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Αλλά από την άλλη μεριά, οι ευαισθησίες και ανασφάλειες όλων των πλευρών (ελληνοκυπριακής, τουρκοκυπριακής) θα πρέπει να ληφθούν υπόψη. Με πολιτική βούληση, ευελιξία, κατάλληλες μεταβατικές ρυθμίσεις και ρήτρες, μπορεί τελικά να βρεθεί η αποδεκτή λύση για έγκριση σε δημοψήφισμα. Η Ελλάδα έχει αυτονόητα λόγο στο θέμα αυτό αλλά δεν μπορεί όμως (να θέλει) να επιβάλει και απόψεις πέρα απ’ ό,τι μπορεί τελικά να αποδεχθεί η Λευκωσία. Η αρχή «η Λευκωσία αποφασίζει και η Ελλάδα στηρίζει» (θα πρέπει να) ισχύει απαρέγκλιτα