Το μνημόνιο, η πρόσφατη ιστορία μας, η εθνική συνείδηση και η δημοκρατική αριστερά

1ο. Η πρόσφατη ιστορία μας από το 1974 έως στις μέρες μας όπου κατά τη γνώμη μου άρχισε επί της ουσίας να λειτουργεί το ελληνικό κράτος με τη σύγχρονη του μορφή αναδεικνύει ένα βασικό ζήτημα, εκείνο της δυσλειτουργίας και της επαναλαμβανόμενης ακύρωσης του θεσμικού πλαισίου, τόσο από τους θεσμικούς παράγοντες όσο και από τους ίδιους τους πολίτες.

Ζούμε σε ένα κράτος όπου τόσο η πολιτεία όσο και οι πολίτες αμφισβητούν και ακυρώνουν ο ένας τον άλλον, ενώ ταυτόχρονα διαπλέκονται μεταξύ τους σε ένα ατέλειωτο γαϊτανάκι αλληλοϋποστήριξης.

Έχουμε δημιουργήσει ένα πελατειακό και γραφειοκρατικό κράτος για το οποίο είμαστε όλοι υπεύθυνοι.

Ουσιαστικά απουσιάζει η έννοια, το νόημα εθνική/κοινωνική συνείδηση, η οποία κατά περίπτωση υποκαθίσταται από ιδεολογίες προοδευτικές ή μη δεν έχει σημασία. Ας μη ξεχνάμε όμως ότι η ιδεολογία, συχνά, έρχεται ως το ανάχωμα στο να σκεφτούμε βαθύτερα και ουσιαστικότερα, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις (π.χ. ΚΚ) υποκαθιστά την εξωτερική πραγματικότητα.

Καθημερινό αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης, είναι, εδώ και δεκαετίες να αποφασίζονται διαρθρωτικές αλλαγές σχετικές με την αναδιοργάνωση του δημόσιου τομέα αλλά και με τις σχέσεις δημόσιου και ιδιωτών που δεν εφαρμόζονται ή που υπονομεύονται.

Ένα βασικό παράγωγο αυτής της κατάστασης εκτός της διαφθοράς (θεσμικών παραγόντων/πολιτών) είναι η δυσκολία στη λειτουργία των φορέων/θεσμών κοινωνικής υποστήριξης και δράσης. Δηλαδή η ανάπτυξη στρατηγικών κοινωνικής αλληλεγγύης και δικαιοσύνης σε βάθος χρόνου. Λειτουργούμε ως πολίτες ατομικά και ξεκομμένα ο ένας από τον άλλον.

Αυτή η δυσκολία υπάρχει και στο κόμμα μας και χρειάζεται και να αναδειχθεί και να προσπαθήσουμε με επιμονή και υπομονή να αλλάξουμε τον τρόπο δουλειάς μας. Να γίνουμε περισσότερο μεθοδικοί, να αναπτύξουμε στρατηγική και συλλογικότητα.

Σε κυβερνητικό επίπεδο, το γεγονός ότι δεν μπορούμε να διατυπώσουμε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο, ως σχέδιο εξόδου από την ύφεση, αλλά και ως απάντηση στις προτάσεις της τρόϊκας, είναι ενδεικτικό των παραπάνω ελλειμμάτων και στρεβλώσεων.

Η γραφειοκρατία και η διαπλοκή αναδεικνύουν έλλειμμα, τόσο στο επίπεδο της ηγεσίας (ικανότητα της ηγετικής ομάδας να συντονίζει και να διοικεί), στη στρατηγική, αλλά και στην τακτική.

Έτσι, βασικό αποτέλεσμα των συγκεκριμένων πολιτικών εφαρμογών καταλήγει να είναι η πολιτική που συνοψίζεται στο: «πονάει κεφάλι, κόβει κεφάλι»!

Δεν υπάρχει στρατηγική για την «επόμενη μέρα». Δηλαδή εναλλακτικές προτάσεις για εναλλακτικά σενάρια. Π.χ. Βλέπουμε πως διαπραγματεύεται ο πρωθυπουργός της Ιταλίας και πως ο δικός. Πως βλέπουμε τη χώρα μας μέσα στην ΕΕ; Υπάρχει σχέδιο; Όχι. Ή ακόμη και στην περίπτωση που μας αναγκάσουν να γυρίσουμε στη δραχμή. Υπάρχει σχέδιο; Ούτε. Όλα αντιμετωπίζονται ευκαιριακά, πελατειακά, ανορθολογικά, μοιρολατρικά, ή με βάση τον πανικό, είτε ακόμη χειρότερα, με ένα αίσθημα υποτέλειας που δημιουργεί απορίες.

Δεν υπάρχει ούτε σοβαρή καταγραφή των στοιχείων, ούτε δυνατότητα αξιολόγησης, ούτε σχεδιασμός με βάση τα συγκεκριμένα δεδομένα. Αντί της πολιτικής κυριαρχεί το συναίσθημα και μάλιστα για να χειραγωγηθεί ο λαός και πάνω σε αυτή τη βάση ακούγονται και γίνονται διάφορες α-νοησίες, δηλαδή πράγματα δίχως ουσιαστικό νόημα. Π.χ. Καταγγέλλεται η φοροδιαφυγή συλλαμβάνονται κάποιοι και ταυτόχρονα έχουν εισπραχθεί ψίχουλα ανάλογα με το μέγεθος των μαύρων χρημάτων. Ή προωθούνται αλλαγές στο ΕΣΥ και ακριβώς επειδή είναι στο πόδι και δεν λαμβάνουν υπ’ όψη τους τα θεσμικά αιτήματα των εργαζομένων, καταρρέει όλο το σύστημα, κλείνουν τα νος/μια.

Ωστόσο έχουμε φτάσει στο πολύ σοβαρό δεδομένο να υπάρχουν σήμερα στη χώρα μας τρία εκ. άνθρωποι κάτω από το όριο της φτώχειας! Δηλαδή σχεδόν το 30% του γενικού πληθυσμού και επίσης ένα εκ. άνεργοι.

Με βάση τα παραπάνω είναι χαρακτηριστική και η απάντηση του πρωθυπουργού στη συνέντευξη αμέσως μετά την ευρωπαϊκή σύσκεψη σχετικά με το ΕΣΠΑ για τους νέους Ήταν σαν να έλεγε: θα αργήσει αλλά τι να κάνουμε εμείς οι κακόμοιροι;

2ο. Η δανειακή συμφωνία, το λεγόμενο μνημόνιο ανάμεσα στη χώρα μας και στην ΕΕ, διανύει ήδη τον τρίτο χρόνο εφαρμογής της και έχει περίτρανα αποδειχθεί από το σύνολο πλέον και των πιο ένθερμων υποστηρικτών του ότι: «και η συνταγή είναι λάθος και ο γιατρός αποδεικνύεται ανεπαρκής». Τόσο το δίδυμο των κυβερνήσεων Σαρκοζί/Μέρκελ, όσο και οι κυβερνήσεις ΠΑΣΟΚ/ΓΑΠ, αλλά και Παπαδήμου, είναι αναποτελεσματικές, άβουλες, αλλά και παραπλανητικές.

Σε αυτό το αλλοπρόσαλλο πλέγμα των πολυάριθμων διατάξεων που θέλουν να τις περάσουν ως διαρθρωτικές αλλαγές, η κατεύθυνση είναι μία: εκείνη της επικράτησης του νεοφιλελευθερισμού και ειδικότερα της με κάθε τρόπο υποστήριξης του τραπεζικού και χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου και της υποταγής της χώρας μας σε ξένα κέντρα αποφάσεων.

Το μνημόνιο δεν έχει καμία απολύτως σχέση με τη φιλοσοφία και τη σκέψη της δημοκρατικής αριστεράς. Είναι μια δανειακή συμφωνία που αφορά και εξυπηρετεί συγκεκριμένες τάξεις και συγκεκριμένα συμφέροντα. Υπονομεύει αυτή καθαυτή την ΕΕ. Δεν έχει καμία απολύτως σχέση με την εθνική μας κυριαρχία και αναπτυξιακή διαδικασία, αντίθετα τις υπονομεύει και τις δύο. Βρίσκεται έξω και πέρα από κάθε λόγο και πράξη που αφορά στη δημοκρατία και στην κοινωνική αλληλεγγύη. Δεν έχει καμία απολύτως σχέσης με τις διαθρωτικές αλλαγές που προτείνει ένας δημοκρατικός αριστερός λόγος (π.χ. ΕΑΜ/ΕΔΑ).

Οι αλλεπάλληλες οικονομικό-πολιτικές απαιτήσεις με βασικό υποκινητή τη Γερμανική νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση, που θέτει με κάθε ευκαιρία ζήτημα επιτροπείας για τη χώρα μας, θίγουν άμεσα και καίρια το ζήτημα της εθνικής μας ανεξαρτησίας και της εθνικής μας ταυτότητας, ενώ ταυτόχρονα υποσκάπτουν την ευρωπαϊκή ενότητα. Η ΕΕ τείνει να λειτουργεί ως «μαγαζάκι» της Γερμανίας όπου έχει καταλυθεί κάθε έννοια θεσμικής λειτουργίας με βάση τα συγκεκριμένα θεσμικά όργανα και διαδικασίες.

Καθημερινά αποδεικνύεται και σύμφωνα με έγκυρα στατιστικά δεδομένα ότι βαδίζουμε σε μια χρόνια χρεωκοπία σε όλα τα επίπεδα: οικονομικό, κοινωνικό, πολιτισμικό, εθνικό. Το ζήτημα με τις συγκεκριμένες δανειακές συμβάσεις έχει προ πολλού ξεφύγει από το να είναι μια απλή ταξική αντίθεση. Πρόκειται για μια συντονισμένη απειλή της ανεξαρτησίας της χώρας μας.

Εάν δεν αλλάξουμε άμεσα πολιτική κινδυνεύει ουσιαστικά αυτή καθαυτή η εθνική μας υπόσταση και αυτοτέλεια. Βρισκόμαστε σε μια εποχή η οποία ιστορικά συγκρίνεται αναλογικά με εκείνη της ξένης κατοχής 1939-1944.

Αυτή η διαπίστωση, το γεγονός δηλαδή ότι δεν πρόκειται μόνο για μια βάρβαρη ταξική επίθεση του κεφαλαίου απέναντι στους εργαζόμενους, αλλά ότι πρόκειται για μια γενικευμένη επίθεση σε όλα τα επίπεδα ενάντια σε συγκεκριμένα κράτη, χρειάζεται και να κατανοηθεί στο βάθος της και να αναδειχθεί ως η κεντρική πολιτική μας θέση.

Μόνο κατανοώντας σε όσο γίνεται μεγαλύτερο βαθμό ότι διακυβεύεται αυτή καθαυτή η εθνική μας υπόσταση, μόνο τότε θα μπορέσουμε να κάνουμε το αποφασιστικό βήμα προς τα πέρα και να χαράξουμε για τη χώρα εκείνες τις απαιτούμενες πολιτικές που θα την οδηγήσουν σε μια σταδιακή διέξοδο.

Βασική παράμετρο αυτής της πολιτικής διαπίστωσης αποτελεί η έννοια εθνική συνείδηση. Το νόημα εθνική συνείδηση είναι άμεσα συνδεδεμένο με τις αρχές της δημοκρατίας σε ένα τόπο, με την αρχή της πραγματικότητας, όπως επίσης και με την κοινωνική δικαιοσύνη, αλλά και την αναπτυξιακή διαδικασία.

Για μας τη ΔΗΜΑΡ μια βασική τομή είναι η αποδοχή της αρχής της πραγματικότητας και η σύνδεση της με τη ιδεολογίας μας. Νομίζω ότι η παραπάνω αρχή χρειάζεται να συμπληρωθεί και με την έννοια και το νόημα εθνική συνείδηση.

Και εξηγούμαι.

Το βασικό διακύβευμα της πολικής της δημοκρατικής αριστερής παράταξης αυτό που διαχρονικά βρίσκεται στο επίκεντρο όλων των συζητήσεων ήταν, είναι και θα συνεχίζει να είναι πάντα, η με κάθε τρόπο θεσμοθέτηση εκείνων των διαρθρωτικών και θεσμικών αλλαγών που θα υπηρετούν τις δημοκρατικές αρχές, την κοινωνική δικαιοσύνη και την κοινωνική αλληλεγγύη σε όλο τους το εύρος. Η δημοκρατική αριστερή παράταξη, ήδη από την εποχή της εθνικής αντίστασης θέτει επίμονα και σταθερά τα ζητήματα της δημοκρατικής αναδιάρθρωσης του θεσμικού πλαισίου της χώρας, σε όλα τα επίπεδα, και κυρίως σε εκείνο της αναπτυξιακής διαδικασίας και του πολιτισμού. Όταν όμως εμείς προτείνουμε ανάπτυξη, υποστηρίζουμε κυρίως την ανάπτυξη της πρωτογενούς παραγωγικής διαδικασίας σε όλα τα επίπεδα με την ταυτόχρονη θεσμική αναδιάρθρωση προς όφελος των κοινωνικά αδύναμων και τις νεολαίας, προς όφελος του περιβάλλοντος, προς όφελος ενός κράτους δικαίου και σύγχρονου. Αυτό δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση, έργα «βιτρίνας», π.χ. δρόμοι, πάρκα, κλπ, ούτε φυσικά έργα με μοναδικό σκοπό των πλουτισμό. Σημαίνει πρωτίστως ότι π.χ. εκτός της πρωτογενούς αγροτικής ή βιομηχανικής ανάπτυξης, ταυτόχρονα επιδιώκουμε να ενισχύουμε την παραγωγή πρωτογενούς σκέψης, δηλαδή ενίσχυση της έρευνας, της επιστήμης και του πολιτισμού.

Αυτή η πολιτική δεν έχει καμία σχέση με εκείνη των μνημονίων. Βρίσκεται στον αντίποδα. Και το κυριότερο είναι παρούσα πολύ πριν από τις «ανακαλύψεις» του μνημονίου και των υπαλλήλων της τρόικας. Ακριβώς γι’ αυτό πρόκειται για μια παραπλάνηση του κόσμου και αυτό χρειάζεται να γίνει πέρα για πέρα ξεκάθαρο.

Το μνημόνιο σε καμία περίπτωση, για κανένα λόγο και σε κανένα σημείο, δεν μπορεί να αποτελεί θέση ενός δημοκρατικού αριστερού κινήματος. Είναι μια επίθεση στους δημοκρατικούς θεσμούς, στις κοινωνίες και στα έθνη που επιτελείται με τον πιο βάρβαρο τρόπο. Είναι μεγάλο λάθος να θεωρούμε ότι αυτές οι συγκεκριμένες δανειακές συμβάσεις έρχονται να αναδιοργανώσουν τη δημόσια διοίκηση ή τη λειτουργία του ιδιωτικού τομέα, και άρα να πούμε: ναι, εντάξει μας στριμώχνουν αλλά θα γίνουμε ένα σωστό δημοσιονομικά και διοικητικά κράτος.

Ουσιαστικές μεταρρυθμιστικές αλλαγές είναι μόνο εκείνες που προτείνει η δημοκρατική αριστερή παράταξη, γιατί εμπεριέχουν την κοινωνική δικαιοσύνη και αλληλεγγύη και στηρίζονται στις δημοκρατικές αξίες και αρχές. Αυτές δεν έχουν καμία σχέση με τα μνημόνια.

3ο. Οι εκλογές πλησιάζουν και το βασικό ζήτημα που αναδεικνύεται όλο και περισσότερο, είναι η ολοένα αυξανόμενη επίθεση που δέχεται η ελληνική, αλλά και άλλες ευρωπαϊκές κοινωνίες (ιταλοί, πορτογάλοι, ισπανοί, ιρλανδοί) από το κερδοσκοπικό/μεταπρατικό και εκτός δημοκρατικά θεσμικών πλαισίων κεφάλαιο. Κόμματα και πολίτες καλούνται να αποφασίσουν προς τα πού θα γύρει η πλάστιγγα. Η χρονική περίοδος είναι ιστορικής σημασίας γιατί οι αποφάσεις που θα παρθούν θα καθορίσουν τόσο την πορεία εξέλιξης της χώρας μας σε οικονομικό-πολιτικό επίπεδο, όσο και της κοινωνίας συνολικά ίσως και για τα επόμενα 30 χρόνια.

Ποια μπορεί να είναι όμως η πρόταση για ένα δημοκρατικό αριστερό κόμμα, όπως η ΔΗΜΑΡ σε αυτή την χρονική στιγμή;

Η ΔΗΜΑΡ και κάθε αριστερό κίνημα που θέλει να λέγεται προοδευτικό, μεταρρυθμιστικό εκτός των 4 βασικών σημείων που αναφέρονται στη διακήρυξη της (δημοκρατικός σοσιαλισμός, αριστερός ευρωπαϊσμός, μεταρρυθμιστική στρατηγική, οικολογική εγρήγορση) οφείλει να έχει ως βασικές πολιτικές αρχές:

α) την ανάδειξη της αρχής της πραγματικότητας ως το αντίπαλο δέος σε κάθε ιδεολογισμό και σε κάθε υποκειμενισμό, που αναδεικνύει στο βάθος της β) το ζήτημα της εθνικής συνείδησης σε ζήτημα πρώτης προτεραιότητας για τον κάθε έλληνα πολίτη, γ) την προσήλωση στις αρχές της δημοκρατίας και της κοινωνικής δικαιοσύνης δ) τη σύνδεση με την ιστορία μας και το παρελθόν. Οι θέσεις μας, επιτρέψτε μου να πω, για να είναι συναισθηματικά αποδεκτές, να αγγίζουν τον κόσμο, όσο και νοητικά κατανοητές, χρειάζεται να έχουν ως βάση και να εμφορούνται από την ελληνική σκέψη και γραμματεία, σύγχρονη και παλιότερη στο σύνολο της, η οποία έχει ως βασικό της χαρακτηριστικό τη σύνδεση του συναισθήματος με τον ορθό λόγο σε ένα αδιαίρετο όλον. Δεν είμαστε απόγονοι του εργαλειακού δυτικότροπου ορθολογισμού, που σήμερα εκφράζεται με τον πιο χυδαίο τρόπο από τους γάλλους και τους γερμανούς νεοφιλελεύθερους, αλλά και από τους αποστεωμένους ιδεολογικά εθνικιστές και κομμουνιστές. Είμαστε απόγονοι και φορείς ενός ελληνικού κοινωνικού φαντασιακού που οι ρίζες του πηγαίνουν βαθειά και που τη σύγχρονη ιστορία του έχει σφραγίσει με τον πλέον καθολικό τρόπο το έπος της εθνικής αντίστασης.

Οι μεταρρυθμιστικές αλλαγές που προτείνει η ΔΗΜΑΡ είτε μέσα από την απόφαση του συνεδρίου είτε με τις κατά καιρούς παρεμβάσεις του προέδρου μας, είναι εθνικά συμβατές, κοινωνικά γόνιμες, προέρχονται μέσα από την ανάλυση της ιστορικής εμπειρίας του συνόλου του αριστερού και του δημοκρατικού κινήματος της χώρας και στηρίζονται στις αρχές της δημοκρατίας και του δημοκρατικού σοσιαλισμού.

Ωστόσο αυτό από μόνο του δεν αρκεί. Χρειάζεται ειδικά τώρα που θα ξεκινήσουν και οι προεκλογικές συζητήσεις, ο καθένας μας να επιδιώκει με τη στάση του και τα λεγόμενα του να αποτελεί το παράδειγμα της ενσάρκωσης των προτάσεων μας και των επιδιώξεων μας.

Η εφαρμογή μιας ξεκάθαρα δίκαιης κοινωνικής πολιτικής που θα στοχεύει τόσο στην διαφύλαξη της εθνικής μας κυριαρχίας και ανεξαρτησίας, όσο και στο διαρκές βάθεμα της κοινωνική δικαιοσύνης, της κοινωνικής αλληλεγγύης και της διαρκούς εμπέδωσης των αρχών της δημοκρατίας σε όλα τα επίπεδα και για όλους, χρειάζεται να αποτελούν βασικές προτεραιότητες, τους στόχους μας και το πλαίσιο σε κάθε ενδεχόμενη κυβερνητική συνεργασία.

Εμπέδωση των αρχών της δημοκρατίας σε όλα τα επίπεδα σημαίνει πρώτα-πρώτα την κατανόηση αυτού που συμβαίνει στο «εδώ και τώρα», την αποδοχή και την εφαρμογή του καινούργιου και της καινοτομίας χωρίς γραφειοκρατικές και ιδεολογικές αγκυλώσεις.

Σημαίνει διαρκής ενημέρωση και διαρκής παρακολούθηση των νέων εξελίξεων στην έρευνα, στην τεχνολογία, στις επιστήμες, στον πολιτισμό.

Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η επαναδιαπραγμάτευση των δανειακών συμβάσεων σε άλλη βάση και σύμφωνα με τις εθνικές μας προτεραιότητες και τις ιδεολογικές μας αρχές