Αυτό σημαίνει δημοκρατία

Δεν χρειάζεται μεγάλη φαντασία για να εικάσουμε τους τίτλους εάν είχε επικρατήσει το Bremain αντί του Brexit. «Οι Βρετανοί δεν παρασύρθηκαν απ’ τις σειρήνες του λαϊκισμού!» θα θριαμβολογούσαν οι σχολιαστές. «Οπως το 1940 και σήμερα: Η Μάχη της Αγγλίας έκρινε το μέλλον της Ευρώπης» θα έγραφαν, αντιστεκόμενοι - ελπίζω - στον πειρασμό να τοποθετήσουν τη φωτογραφία του Ντέιβιντ Κάμερον πλάι σε εκείνη του Ουίνστον Τσόρτσιλ.

Τα ίδια «αλληλούια!» θα αντηχούσαν ουρανομήκη έτσι και είχε κερδίσει στο δικό μας δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου 2015 το Ναι. Ο ελληνικός λαός θα διέθετε τότε ένστικτο αλάθητο, θα είχε αρθεί στο ύψος των προγονικών του παραδόσεων. «Ευχαριστούμε Ελλάδα!» θα αναφωνούσε ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ και κάθε ημέτερος πολιτικός με μεταρρυθμιστικές ιδέες θα αισθανόταν άξιος συνεχιστής του Καποδίστρια και του Ελευθερίου Βενιζέλου.

Ενώ τώρα; Τώρα η κυρα-Κατίνα - που βλέπει μόνο σαπουνόπερες και δασκαλεύεται από τους κατακίτρινους ραδιοφωνατζήδες - πήρε στο λαιμό της το έθνος μας. Κι ο μπαρμπα-Ιαν - που άλλο δεν ξέρει παρά να γίνεται σταφίδα στην παμπ της γειτονιάς του και να πλακώνεται για την ομάδα του - έβαλε τρικλοποδιά στην ευρωπαϊκή ενοποίηση.

Ποιος τους έδωσε τέτοιο δικαίωμα;

Πληθαίνουν όσοι αμφισβητούν τη σκοπιμότητα των δημοψηφισμάτων γενικά. Διότι εάν το περυσινό δικό μας οργανώθηκε τσάτρα-πάτρα, στα όρια της συνταγματικής τάξης, με έωλο - άρα παραπλανητικό - ερώτημα, το πρόσφατο βρετανικό δεν είχε κανένα ψεγάδι. Δόθηκε χρόνος άπλετος στους πολιτικούς να επιχειρηματολογήσουν και στους πολίτες να ενημερωθούν. Το δίλημμα τέθηκε με απόλυτη σαφήνεια. Ποιος θα ισχυρισθεί ότι δεν ήξερε τι ψήφιζε.

«Ο λαός δεν είναι σε θέση να αποφαίνεται με ένα ναι ή με ένα όχι για δημοσιονομικά ζητήματα» ισχυρίζονται πολλοί. Εχουν το δίκιο στην Ελλάδα με το μέρος τους αφού το Σύνταγμά μας το απαγορεύει ρητά. Εάν όμως σε προσεχείς βουλευτικές εκλογές ένα κόμμα κάνει παντιέρα του κάποιο δημοσιονομικό θέμα - ο αντιμνημονιακός αγώνας τι ήταν στο κάτω κάτω; - θα υπερτιμήσει και τότε τον λαό, φορτώνοντάς του το βάρος μιας απόφασης που τις συνέπειές της δεν μπορεί να υπολογίσει;

Η εκλογική ετυμηγορία - η συνισταμένη εκατομμυρίων ατομικών βουλήσεων που αντανακλούν τα πλέον αλτρουιστικά αλλά και συμφεροντολογικά κίνητρα, τους πιο μετρημένους μα και παρανοϊκούς συλλογισμούς - έχει συχνά αποδειχθεί ολέθρια. Θυμίζω τις εκλογές του 1920 στην Ελλάδα που τροχιοδρόμησαν τη Μικρασιατική Καταστροφή. Του 1933 στη Γερμανία που έφεραν στην εξουσία τον Χίτλερ. Εάν είχαν ψηφίσει τότε μόνο οι άριστοι, μάλλον οι τραγωδίες θα είχαν αποφευχθεί...

Οι άριστοι - για σταθείτε! - με τι κριτήρια; Θα ξεσκαρτάρουμε μήπως τους πολίτες με τεστ ευφυΐας καθ’ οδόν για τις κάλπες; Θα τους υποβάλλουμε ερωτήσεις Ιστορίας και Πολιτικής Οικονομίας πριν τους εμπιστευτούμε τα ψηφοδέλτια; Και ποιος και πώς θα χαράξει την κόκκινη γραμμή;

Η αρχή της πλειοψηφίας, που αποτελεί τον θεμέλιο λίθο της δημοκρατίας, δεν έχει περιεχόμενο ιδεαλιστικό. Οι λαοί αποφασίζουν για τα κοινά διακυβεύματα όχι επειδή είναι σοφοί ή αγνοί ή γενναίοι αλλά επειδή - απλούστατα - οι ίδιοι θα υποστούν τις συνέπειες των αποφάσεών τους. Δικαίωμα των ενηλίκων αναφαίρετο είναι να κοιμούνται όπως στρώνουν.

Η συμπαθέστατη γειτόνισσά μου έλαβε χθες το μερίδιό της απ’ τα 100 δισ. που μας χρέωσε ο Βαρουφάκης με τη μορφή πετσοκομμένης σύνταξης. Ελπίζω να ξεκόλλησε επιτέλους τη φωτογραφία του από το ψυγείο της. Δεν πρόκειται ωστόσο - πώς θα μπορούσα άλλωστε; - να της κλείσω τα αφτιά ούτε να τη φιμώσω ούτε να τη δέσω για να μην πάει να ψηφίσει την επόμενη φορά.

Για να το θέσω διαφορετικά: Δεν θα κάνω τη χάρη σε κανέναν Βαρουφάκη και κανέναν Μπόρις Τζόνσον, σε κανέναν απατεώνα ή αυταπατώμενο, να πάψω να πιστεύω στη δημοκρατία.