Από το Κραν Μοντανά και μετά, ο Ν. Αναστασιάδης ξεδίπλωσε τον πραγματικό πολιτικό εαυτό του. Χωρίς προσχήματα προσπάθησε να αποδεσμευτεί από τις διαδικασίες του ΟΗΕ κατά τρόπο ώστε να μην τεθεί ξανά μπροστά σε διλήμματα. Με το ροκάνισμα του χρόνου «ξήλωσε» ό,τι είχε απομείνει από την περίοδο των διαπραγματεύσεων με τον Μουσταφά Ακιντζί. Τώρα, στη Γενεύη, το ελάχιστο καθήκον του είναι να μη χρεωθεί η ελληνοκυπριακή πλευρά το προδιαγραφόμενο ναυάγιο.

Σιγά σιγά η Ελλάδα ετοιμάζεται να κάνει τα πρώτα προσεκτικά βήματα επανόδου στην ομαλή κοινωνική ζωή. Θα μετρήσει τις πληγές και θα σχεδιάσει το μέλλον, κοντινό και απώτερο. Οπως κάνει ή θα κάνει κάθε χώρα.

Οι μεγάλες καταστροφές, όπως είναι η πανδημία, επιδρούν στη διεθνή σκηνή, επιταχύνουν φαινόμενα που ήδη ήταν σε εξέλιξη, κάνουν εμφανέστερα τα αδύναμα και τα δυνατά σημεία μιας χώρας, και αφήνουν στις ίδιες τις κοινωνίες να καθορίσουν το εύρος και την ποιότητα των αλλαγών.

Η συνάντηση Δένδια - Τσαβούσογλου τελικά πραγματοποιήθηκε κανονικά παρά τις ανησυχίες των μονίμως ανησυχούντων. Και όχι μόνο αυτό. Εγινε, εκτός πρωτοκόλλου και με πρωτοβουλία της τουρκικής πλευράς, και συνάντηση του έλληνα υπουργού Εξωτερικών με τον τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν την οποία ο Νίκος Δένδιας χαρακτήρισε «εξαιρετική». Οι συναντήσεις αυτές επέτρεψαν στις δύο πλευρές να επαναλάβουν με σαφήνεια τις θέσεις τους. Παρά την «επεισοδιακή» διάσκεψη Τύπου, η ουσία είναι ότι συμφωνήθηκε η προώθηση μιας «θετικής ατζέντας» και η συνέχιση των επαφών στο ψηλότερο επίπεδο καθώς και της διαδικασίας των διερευνητικών συνομιλιών, κάτι που εξυπηρετεί την αποκλιμάκωση της έντασης στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο και προφανώς τα ελληνικά συμφέροντα.

Οταν πρωτοεμφανίστηκαν οι δημοσκοπήσεις, το ένα και μοναδικό που μας έλεγαν ήταν το τι θα ψηφίσουμε στις εκλογές. Με την πάροδο του χρόνου όμως το ερωτηματολόγιο διευρύνθηκε και σήμερα, αν τις διαβάσουμε σωστά, μπορούμε να εικάσουμε τους λόγους που εξηγούν τις εκλογικές μας προτιμήσεις. Δηλαδή, όχι μόνο το τι αλλά και το γιατί.

1. Ο ΣΥΡΙΖΑ από ένα μικρό κόμμα του 4% με ουτοπική ιδεολογία και μαξιμαλιστικές θέσεις κατόρθωσε να γίνει η «πρώτη φορά Αριστερά». Για να το καταφέρει, αναγκάστηκε να συμμαχήσει με τους Ανεξάρτητους Ελληνες - ένα ακραίο, εθνολαϊκιστικό κόμμα που προέκυψε από την τότε πολιτική συγκυρία. Ηταν το πρώτο βασικό λάθος του. Θα έπρεπε να κάνει πιο συστηματικές προσπάθειες για να βρει έναν πιο κατάλληλο σύμμαχο. Αν δεν τον έβρισκε, θα έπρεπε να οργανωθεί καλύτερα και να διεκδικήσει την εξουσία αργότερα.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης μετά την πολεμική του στην συνθήκη των Πρεσπών σταδιακά απομακρύνθηκε – χωρίς όμως και να αποκοπεί τελείως – από τις θέσεις της σχολής του ενεργού διαλόγου και της επίλυσης των ελληνοτουρκικών διαφορών μέσω του οδικού χάρτη με τρεις σταθμούς: διάλογος, συνεννόηση, Χάγη.

Στην πολιτική έλεγε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής υπάρχουν πράγματα που λέγονται και δεν γίνονται και πράγματα που γίνονται και δεν λέγονται. Αυτό ισχύει δυο φορές για την εξωτερική πολιτική.