«Είναι η κλιματική κρίση ηλίθιε!»
Πίκια Γαλάτη, KReport, Δημοσιευμένο: 2021-08-29
Μόνο μερικές σκόρπιες αναφορές των ομιλητών στην κλιματική κρίση, άλλοτε ως σωσίβιο λαθών και παραλείψεων κι άλλοτε ως στήριξη μιας αντιπολιτευτικής ρητορικής, θύμιζε ότι η συζήτηση στην Βουλή για τα δάση και τις δασικές πυρκαγιές διεξάγεται εν έτει 2021. Θα μπορούσε αυτή η συζήτηση να είχε γίνει το 1988, 33 χρόνια πριν, όταν η Ελλάδα ερχόταν αντιμέτωπη με την πρώτη μεγάλη καταστροφική πυρκαγιά, χάνοντας 1,5 εκατομμύριο στρέμματα γης ή το 2000, πριν 21 χρόνια, που είχαμε την καταστροφικότερη, μέχρι σήμερα, πυρκαγιά, με 1,6 εκατομμύρια καμένα στρέμματα.
Δυστυχώς, η συζήτηση έγινε μόλις τρεις μήνες πριν οι ηγέτες όλου του κόσμου συναντηθούν στην Γλασκόβη, για να συζητήσουν για το μέλλον του πλανήτη Γη, υπό την σκιά μιας σχεδόν τρομακτικής Έκθεσης, 200 επιστημόνων από 195 χώρες, την Έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (Intergovernmental Panel on Climate Change – IPCC). Για να μην μένουμε όμως στους χαρακτηρισμούς, ας δούμε τί είπαν δύο εκ των βασικών συντελεστών της. Καταρχήν, ο Αντόνιο Γκουτέρες, γ.γ. του ΟΗΕ: «Η έκθεση αυτή συνιστά κόκκινο συναγερμό για την ανθρωπότητα Ο κώδων κινδύνου είναι εκκωφαντικός και τα στοιχεία αδιάψευστα». Και η Λίντα Μίρνς, ανώτερη επιστήμονας του κλίματος στο Εθνικό Κέντρο Ατμοσφαιρικής Έρευνας των ΗΠΑ, εκ των συντακτών της: «Είναι δεδομένο ότι η κατάσταση θα χειροτερέψει. Δεν βλέπω καμία περιοχή που να είναι ασφαλής. Πουθενά δεν υπάρχει να τρέξω, πουθενά να κρυφτώ». Ας αξιολογήσουμε την συνεδρίαση της Τετάρτης στην Βουλή, όχι με βάση τις καλύτερες ατάκες που έδωσαν τίτλους σε εφημερίδες και δελτία ειδήσεων, αλλά με βάση τις ανάγκες που αναδεικνύονται στο παγκόσμιο περιβάλλον, το οποίο διαμορφώνεται από συγκεκριμένα
δεδομένα και ισχυρές ενδείξεις:
- Η υπερθέρμανση του πλανήτη, σύμφωνα με την έκθεση, έρχεται κατά 10 χρόνια νωρίτερα από τις αρχικές εκτιμήσεις και φέρνει περισσότερα κύματα καύσωνα, πλημμύρες και πυρκαγιές. ΚΑΙ στα πέντε σενάρια της έκθεσης, η Γη θα ξεπεράσει το όριο του 1,5 βαθμού Κελσίου μέσα στη δεκαετία του 2030.
- Οι θερμοκρασίες στην Ευρώπη θα αυξηθούν ταχύτερα από τον παγκόσμιο μέσο όρο. Οι πυρκαγιές όπως αυτές που ξεσπούν στη Νότια Ευρώπη, τείνουν να γίνουν πιο συχνές.
-Έως 80 εκατ. άνθρωποι επιπλέον, σε όλο τον κόσμο, κινδυνεύουν να βρεθούν αντιμέτωποι με την πείνα, καθώς οι σοδειές αγροτικών ειδών που χρειάζονται μεγάλες ποσότητες νερού, όπως το καλαμπόκι, θα μειωθούν.
- 1,7 δισεκ. άνθρωποι επιπλέον θα εκτίθενται σε ισχυρή ζέστη, 420 εκατ. σε ακραία ζέστη και 65 εκατ. σε ακραίους καύσωνες κάθε πέντε χρόνια.
-Πολλές οικογένειες θα αναγκαστούν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους. Λόγω των πλημμυρών θα υποχρεωθούν να μεταναστεύσουν 2,7 εκατ. άνθρωποι στην Αφρική, ενώ 31-143 εκατ. άνθρωποι (ανάλογα με το επίπεδο των αερίων του θερμοκηπίου) στην υποσαχάρια Αφρική, τη νότια Ασία
και τη Λατινική Αμερική θα μεταναστεύσουν σε άλλο μέρος της χώρας τους εξαιτίας λειψυδρίας και ανόδου της στάθμης της θάλασσας.
Αυτά επί χάρτου. Και επί πραγματικών συνθηκών:
-Ο φετινός Ιούλιος ήταν ο χειρότερος ανά την υφήλιο όσον αφορά την έκταση των πυρκαγιών από τότε που ξεκίνησαν οι παγκόσμιες δορυφορικές απεικονίσεις. Είναι η πρώτη φορά που, σύμφωνα με τη NASA, ο καπνός από τις πύρινες λαίλαπες που διέσχισαν τη Σιβηρία έφτασε στην περιοχή του Βόρειου Πόλου.
- Η βροχόπτωση έσπασε ιστορικά ρεκόρ σε περιοχές της κεντρικής Ευρώπης. Σε λίγες μόνο ώρες, σχετικά μικρά ποτάμια μετέφεραν ποσότητες νερού ισοδύναμες με του Ρήνου. Οι έντονες βροχές και οι πλημμύρες σκότωσαν πάνω από 180 ανθρώπους στην Γερμανία και το Βέλγιο.
-Στην βόρεια Αμερική, στο Λίτον, το θερμόμετρο έδειξε 49,6 βαθμούς που ήταν η μεγαλύτερη θερμοκρασία που μετρήθηκε ποτέ στον Καναδά. Σε ολόκληρη την περιοχή, στο Όρεγκον των ΗΠΑ και στην Ουάσιγκτον, οι υψηλές θερμοκρασίες είχαν θανατηφόρες συνέπειες για τουλάχιστον 550 ανθρώπους.
-Στη Σιβηρία, στα τέλη Ιουνίου, το θερμόμετρο έδειξε 48 βαθμούς, στο Κέβο, την πιο βόρεια γωνιά της Φινλανδίας, έδειξε 33,5 βαθμούς Κελσίου, την υψηλότερη θερμοκρασία από το 1914, ρεκόρ των τελευταίων 142 χρόνων σημειώθηκε και στην Σικελία, με 48,8 βαθμούς,
-Στην Βραζιλία, όπου οι υψηλές θερμοκρασίες είναι ο κανόνας, για πρώτη φορά εδώ και 64 χρόνια δρόμοι δεκάδων πόλεων καλύφθηκαν από στρώμα χιονιού, με τη θερμοκρασία να πέφτει αρκετά κάτω από το μηδέν -η τελευταία φορά που έπληξε χιονοθύελλα τη χώρα ήταν το 1957.
-Η Γροιλανδία φέτος το καλοκαίρι, έχασε τεράστιες ποσότητες πάγου, 22 γιγατόννους, από το λιώσιμο των οποίων θα μπορούσε να καλυφθεί με νερό, σε ύψος 5 εκατοστά, ολόκληρη η πολιτεία της Φλόριντας. Πρόκειται για την τρίτη μεγαλύτερη ημερήσια απώλεια πάγου για τη Γροιλανδία από το 1950.
-Στην Ελλάδα, φέτος, ζήσαμε δύο καύσωνες μέσα στον Ιούνιο κι έναν σφοδρό, πολυήμερο, τον Ιούλιο. Όλο τον προηγούμενο αιώνα, η χώρα είχε πληγεί τέσσερις φορές από καύσωνα. Και η πατρίδα μας βγαίνει από τις φετινές πυρκαγιές φτωχότερη κατά 1,3 εκατομμύρια στρέμματα
δάσους και καλλιεργειών.
Οι αλλαγές που συντελούνται είναι συνταρακτικές, τα «ζωτικά σημεία» της Γης εξασθενούν. Η νότια Ευρώπη, η Μεσόγειος, η Ελλάδα, φαίνεται ότι βρίσκονται στο επίκεντρο των αλλαγών.
Αυτό δεν μπορεί να γίνεται άλλοθι των αδυναμιών μας, της αμέλειάς μας, της νωχέλειας μας, μιας αποδεδειγμένα πολύ επικίνδυνης αδράνειας. Η κοινή λογική (που ίσως δεν είναι τόσο κοινή…) θα επέβαλλε αυτό να γίνει παράγοντας συνεννόησης, συναινετικού πολιτικού σχεδιασμού, αποφάσεων και, βεβαίως, θεσμικής δράσης και πρακτικών έργων. Γιατί όλοι θα καταλάβαιναν (δεν θα προσποιούνταν πως δεν καταλαβαίνουν) ότι, όπως ίσως θα έλεγε σήμερα ο James Carville, «είναι η κλιματική κρίση, ηλίθιε!». Και η αντιμετώπισή της, η μείωση και ο μηδενισμός του διοξειδίου του άνθρακα και των άλλων αερίων θερμοκηπίου, αφενός, αφετέρου και άμεσα η ενίσχυση της προστασίας των δασών και της ανθεκτικότητας όλων των υποδομών της χώρας, είναι έργο που υπερβαίνει κόμματα, κυβερνήσεις και κυβερνητικές 4ετίες, ακόμη και γενιές. Γιατί αφορά τη ζωή πολλών γενιών από εδώ και πέρα.
Δυστυχώς, η συζήτηση έγινε μόλις τρεις μήνες πριν οι ηγέτες όλου του κόσμου συναντηθούν στην Γλασκόβη, για να συζητήσουν για το μέλλον του πλανήτη Γη, υπό την σκιά μιας σχεδόν τρομακτικής Έκθεσης, 200 επιστημόνων από 195 χώρες, την Έκθεση της Διακυβερνητικής Επιτροπής του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (Intergovernmental Panel on Climate Change – IPCC). Για να μην μένουμε όμως στους χαρακτηρισμούς, ας δούμε τί είπαν δύο εκ των βασικών συντελεστών της. Καταρχήν, ο Αντόνιο Γκουτέρες, γ.γ. του ΟΗΕ: «Η έκθεση αυτή συνιστά κόκκινο συναγερμό για την ανθρωπότητα Ο κώδων κινδύνου είναι εκκωφαντικός και τα στοιχεία αδιάψευστα». Και η Λίντα Μίρνς, ανώτερη επιστήμονας του κλίματος στο Εθνικό Κέντρο Ατμοσφαιρικής Έρευνας των ΗΠΑ, εκ των συντακτών της: «Είναι δεδομένο ότι η κατάσταση θα χειροτερέψει. Δεν βλέπω καμία περιοχή που να είναι ασφαλής. Πουθενά δεν υπάρχει να τρέξω, πουθενά να κρυφτώ». Ας αξιολογήσουμε την συνεδρίαση της Τετάρτης στην Βουλή, όχι με βάση τις καλύτερες ατάκες που έδωσαν τίτλους σε εφημερίδες και δελτία ειδήσεων, αλλά με βάση τις ανάγκες που αναδεικνύονται στο παγκόσμιο περιβάλλον, το οποίο διαμορφώνεται από συγκεκριμένα
δεδομένα και ισχυρές ενδείξεις:
- Η υπερθέρμανση του πλανήτη, σύμφωνα με την έκθεση, έρχεται κατά 10 χρόνια νωρίτερα από τις αρχικές εκτιμήσεις και φέρνει περισσότερα κύματα καύσωνα, πλημμύρες και πυρκαγιές. ΚΑΙ στα πέντε σενάρια της έκθεσης, η Γη θα ξεπεράσει το όριο του 1,5 βαθμού Κελσίου μέσα στη δεκαετία του 2030.
- Οι θερμοκρασίες στην Ευρώπη θα αυξηθούν ταχύτερα από τον παγκόσμιο μέσο όρο. Οι πυρκαγιές όπως αυτές που ξεσπούν στη Νότια Ευρώπη, τείνουν να γίνουν πιο συχνές.
-Έως 80 εκατ. άνθρωποι επιπλέον, σε όλο τον κόσμο, κινδυνεύουν να βρεθούν αντιμέτωποι με την πείνα, καθώς οι σοδειές αγροτικών ειδών που χρειάζονται μεγάλες ποσότητες νερού, όπως το καλαμπόκι, θα μειωθούν.
- 1,7 δισεκ. άνθρωποι επιπλέον θα εκτίθενται σε ισχυρή ζέστη, 420 εκατ. σε ακραία ζέστη και 65 εκατ. σε ακραίους καύσωνες κάθε πέντε χρόνια.
-Πολλές οικογένειες θα αναγκαστούν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους. Λόγω των πλημμυρών θα υποχρεωθούν να μεταναστεύσουν 2,7 εκατ. άνθρωποι στην Αφρική, ενώ 31-143 εκατ. άνθρωποι (ανάλογα με το επίπεδο των αερίων του θερμοκηπίου) στην υποσαχάρια Αφρική, τη νότια Ασία
και τη Λατινική Αμερική θα μεταναστεύσουν σε άλλο μέρος της χώρας τους εξαιτίας λειψυδρίας και ανόδου της στάθμης της θάλασσας.
Αυτά επί χάρτου. Και επί πραγματικών συνθηκών:
-Ο φετινός Ιούλιος ήταν ο χειρότερος ανά την υφήλιο όσον αφορά την έκταση των πυρκαγιών από τότε που ξεκίνησαν οι παγκόσμιες δορυφορικές απεικονίσεις. Είναι η πρώτη φορά που, σύμφωνα με τη NASA, ο καπνός από τις πύρινες λαίλαπες που διέσχισαν τη Σιβηρία έφτασε στην περιοχή του Βόρειου Πόλου.
- Η βροχόπτωση έσπασε ιστορικά ρεκόρ σε περιοχές της κεντρικής Ευρώπης. Σε λίγες μόνο ώρες, σχετικά μικρά ποτάμια μετέφεραν ποσότητες νερού ισοδύναμες με του Ρήνου. Οι έντονες βροχές και οι πλημμύρες σκότωσαν πάνω από 180 ανθρώπους στην Γερμανία και το Βέλγιο.
-Στην βόρεια Αμερική, στο Λίτον, το θερμόμετρο έδειξε 49,6 βαθμούς που ήταν η μεγαλύτερη θερμοκρασία που μετρήθηκε ποτέ στον Καναδά. Σε ολόκληρη την περιοχή, στο Όρεγκον των ΗΠΑ και στην Ουάσιγκτον, οι υψηλές θερμοκρασίες είχαν θανατηφόρες συνέπειες για τουλάχιστον 550 ανθρώπους.
-Στη Σιβηρία, στα τέλη Ιουνίου, το θερμόμετρο έδειξε 48 βαθμούς, στο Κέβο, την πιο βόρεια γωνιά της Φινλανδίας, έδειξε 33,5 βαθμούς Κελσίου, την υψηλότερη θερμοκρασία από το 1914, ρεκόρ των τελευταίων 142 χρόνων σημειώθηκε και στην Σικελία, με 48,8 βαθμούς,
-Στην Βραζιλία, όπου οι υψηλές θερμοκρασίες είναι ο κανόνας, για πρώτη φορά εδώ και 64 χρόνια δρόμοι δεκάδων πόλεων καλύφθηκαν από στρώμα χιονιού, με τη θερμοκρασία να πέφτει αρκετά κάτω από το μηδέν -η τελευταία φορά που έπληξε χιονοθύελλα τη χώρα ήταν το 1957.
-Η Γροιλανδία φέτος το καλοκαίρι, έχασε τεράστιες ποσότητες πάγου, 22 γιγατόννους, από το λιώσιμο των οποίων θα μπορούσε να καλυφθεί με νερό, σε ύψος 5 εκατοστά, ολόκληρη η πολιτεία της Φλόριντας. Πρόκειται για την τρίτη μεγαλύτερη ημερήσια απώλεια πάγου για τη Γροιλανδία από το 1950.
-Στην Ελλάδα, φέτος, ζήσαμε δύο καύσωνες μέσα στον Ιούνιο κι έναν σφοδρό, πολυήμερο, τον Ιούλιο. Όλο τον προηγούμενο αιώνα, η χώρα είχε πληγεί τέσσερις φορές από καύσωνα. Και η πατρίδα μας βγαίνει από τις φετινές πυρκαγιές φτωχότερη κατά 1,3 εκατομμύρια στρέμματα
δάσους και καλλιεργειών.
Οι αλλαγές που συντελούνται είναι συνταρακτικές, τα «ζωτικά σημεία» της Γης εξασθενούν. Η νότια Ευρώπη, η Μεσόγειος, η Ελλάδα, φαίνεται ότι βρίσκονται στο επίκεντρο των αλλαγών.
Αυτό δεν μπορεί να γίνεται άλλοθι των αδυναμιών μας, της αμέλειάς μας, της νωχέλειας μας, μιας αποδεδειγμένα πολύ επικίνδυνης αδράνειας. Η κοινή λογική (που ίσως δεν είναι τόσο κοινή…) θα επέβαλλε αυτό να γίνει παράγοντας συνεννόησης, συναινετικού πολιτικού σχεδιασμού, αποφάσεων και, βεβαίως, θεσμικής δράσης και πρακτικών έργων. Γιατί όλοι θα καταλάβαιναν (δεν θα προσποιούνταν πως δεν καταλαβαίνουν) ότι, όπως ίσως θα έλεγε σήμερα ο James Carville, «είναι η κλιματική κρίση, ηλίθιε!». Και η αντιμετώπισή της, η μείωση και ο μηδενισμός του διοξειδίου του άνθρακα και των άλλων αερίων θερμοκηπίου, αφενός, αφετέρου και άμεσα η ενίσχυση της προστασίας των δασών και της ανθεκτικότητας όλων των υποδομών της χώρας, είναι έργο που υπερβαίνει κόμματα, κυβερνήσεις και κυβερνητικές 4ετίες, ακόμη και γενιές. Γιατί αφορά τη ζωή πολλών γενιών από εδώ και πέρα.