Η ενταξιακή πορεία της Τουρκίας και οι επιβαλλόμενοι χειρισμοί Κύπρου και Ελλάδας
Άντρος Κυπριανού, Κυριακάτικη Αυγή, Δημοσιευμένο: 2006-11-19
Για να καταλήξουμε σε σωστά συμπεράσματα χρειάζεται να προβούμε σε αντικειμενικές και σε βάθος αναλύσεις όλων των δεδομένων που συνθέτουν το θέμα της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας. Χρειάζεται, πέραν από συναισθηματισμούς και εξάρσεις, με νηφαλιότητα και περίσκεψη, αλλά και με αποφασιστικότητα και προσήλωση σε αρχές, να τοποθετηθούμε σ αυτό το τόσο καθοριστικό για τη χώρα μας θέμα.
Η ανάλυσή μας θα πρέπει να περιλαμβάνει την εσωτερική πολιτική κατάσταση στην Τουρκία, τις σχέσεις Τουρκίας - Ευρωπαϊκής Ένωσης και τις υποχρεώσεις που η γείτονα χώρα έχει αναλάβει έναντι της Ένωσης. Ζητούμενο είναι πώς επιδρούν στο Κυπριακό όλα αυτά και πώς θα πρέπει να τα χειριστούμε;
Εσωτερική πολιτική κατάσταση στην Τουρκία
Από το Νιόβρη του 2002 το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης του Ταγίπ Ερντογάν, που θεωρείται μετριοπαθές ισλαμιστικό κόμμα, διαθέτει απόλυτη πλειοψηφία στην Τουρκική Εθνοσυνέλευση. Είναι γνωστό ότι το λεγόμενο βαθύ κράτος και ιδιαίτερα το στρατιωτικό κατεστημένο είναι εχθρικό προς την κυβέρνηση Ερντογάν. Αυτό δεν οφείλεται μόνο στο ότι κυβερνά ένα ισλαμικό κόμμα, κάτι που δεν συνάδει με τις αντιλήψεις του κεμαλισμού. Οφείλεται και στη σπουδή που επιδεικνύει ο Ερντογάν στην ενταξιακή προοπτική της Τουρκίας. Ναι μεν η ιδεολογία του Ατατούρκ πρεσβεύει το δυτικό προσανατολισμό, αλλά βλέπει και απειλές στην Ευρωπαϊκή Ένωση, που έχουν να κάνουν με την κεμαλική, ξεπερασμένη αντίληψη του έθνους-κράτους. Δηλαδή την παραγνώριση των συλλογικών δικαιωμάτων κυρίως των Κούρδων και άλλων μειονοτήτων. Ανησυχεί το τουρκικό κατεστημένο ότι η ευρωπαϊκή αντίληψη για τα δικαιώματα των μειονοτήτων θέτει σε κίνδυνο την ενότητα του τουρκικού κράτους.
Ο δε στρατός ανησυχεί επειδή με την ευρωπαϊκή προοπτική είναι βέβαιο ότι χάνει τα τεράστια πολιτικά και οικονομικά του προνόμια. Την ενταξιακή προοπτική την αντικρίζει με σκεπτικισμό και ο τεράστιος, γραφειοκρατικός κρατικός μηχανισμός. Σ αυτούς πρέπει να προστεθούν ακροδεξιοί εθνικιστές και άλλες δυνάμεις που αντιδρούν γιατί διαφωνούν με τις προσεγγίσεις της Ένωσης για την κρατική κυριαρχία και το νεοφιλελεύθερό της προσανατολισμό κ.ά.
Διαφωνίες εστιάζονται και σε λόγους εξωτερικής πολιτικής. Πολλοί στην Τουρκία εκτιμούν ότι στοχεύοντας στην ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα εξαναγκαστούν σε υποχωρήσεις στο Κυπριακό και στο Αιγαίο.
Παρόλα τα πιο πάνω εμπόδια, για την επίσημη Τουρκία η ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι στρατηγικός στόχος. Ιδιαίτερα ο Ερντογάν έχει επενδύσει πολλά στην ευρωπαϊκή προοπτική αφού, μεταξύ άλλων, έτσι διασφαλίζει τα νώτα του από το βαθύ κράτος και ιδιαίτερα τους στρατιωτικούς. Μπορεί για τους ισλαμιστές η ένταξη να μην συνιστά όραμα, αλλά διασφαλίζει την ύπαρξή τους. Την ένταξη την υποστηρίζει το μεγάλο κεφάλαιο και ιδιαίτερα η TUSIAD, η οργάνωση τωνεπιχειρηματιών. Την ίδια στιγμή η υποστήριξη στην ένταξη από το λαό μειώνεται αισθητά. Από 70% που ήταν πριν μερικούς μήνες κατήλθε στο 32% σύμφωνα με δημοσκόπηση που διεξήχθη πρόσφατα. Στήριξη στην ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας προσφέρουν και οι εθνικές μειονότητες, που ελπίζουν ότι μ αυτό τον τρόπο θα απολάβουν βασικών δικαιωμάτων και ελευθεριών.
Οι οικονομικές εξελίξεις στη χώρα, παρόλη την ύφεση των τελευταίων μηνών, βοηθούν τον Ερντογάν. Η οικονομία συνδέεται όλο και πιο στενά με την Ευρωπαϊκή Ένωση, αφού η τελευταία ήδη απορροφά πέραν του 50% των τουρκικών εξαγωγών. Μέσα σε τρία χρόνια ο πληθωρισμός έπεσε από 80% σε μονοψήφιο ποσοστό και παραμένει σε σχετικά χαμηλά επίπεδα, παρά την αυξητική τάση τελευταίως. Οι εξαγωγές σημείωσαν αύξηση 200%. Ο τουρισμός σχεδόν διπλασιάστηκε, αλλά κινδυνεύει πλέον με κατακόρυφη πτώση λόγω της κλιμακούμενης βίας. Παραμένει, ωστόσο, το μεγάλο δημοσιονομικό έλλειμμα και το εξωτερικό χρέος, ενώ παρατηρείται καθυστέρηση στις οικονομικές και πολιτικές μεταρρυθμίσεις που αφορούν την ενταξιακή πορεία.
Το σημερινό επίπεδο και η προοπτική των σχέσεων Τουρκίας - Ε.Ε.
Οι σχέσεις Τουρκίας - Ευρωπαϊκής Ένωσης, μέσα από μια μακρά και αργή πορεία, τα τελευταία χρόνια πήραν ώθηση, με αποτέλεσμα την ολοκλήρωση της Τελωνειακής Ένωσης και την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Όμως, τόσο οι κοινωνικές όσο και οι πολιτικές δυσκολίες είναι ακόμα πολλές. Κανείς δεν μπορεί να προδικάσει με βεβαιότητα αν και πότε θα πραγματοποιηθεί η ένταξη.
Στην ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση, η αποτυχία στην εξασφάλιση λαϊκής έγκρισης για τη Συνταγματική Συνθήκη αναμφίβολα επιδρά αρνητικά στην ενταξιακή προοπτική της Τουρκίας. Οι κυβερνήσεις είναι υποχρεωμένες να αφουγκραστούν τη βούληση των λαών και ως εκ τούτου κερδίζουν έδαφος απόψεις, ιδιαίτερα σε χώρες-κλειδιά, όπως η Γερμανία και η Γαλλία, για μια ειδική σχέση και όχι πλήρη ένταξη της Τουρκίας. Ο Γάλλος πρόεδρος, μάλιστα, έχει δεσμευτεί για δημοψήφισμα αναφορικά με την ένταξη της Τουρκίας.
Εξάλλου είναι δεδομένη η πρόθεση Ευρωπαίων αξιωματούχων να μην προχωρήσουν σε ένα έκτο κύμα διεύρυνσης, αν δεν προηγηθεί ο θεσμικός εκσυγχρονισμός της Ένωσης για να μπορεί να απορροφήσει νέα κράτη-μέλη. Αυτό αποτελεί προϋπόθεση με βάση τη Συνθήκη της Νίκαιας.
Στην Ευρώπη φοβούνται τόσο το χαμηλό επίπεδο ανάπτυξης της Τουρκίας των δεκάδων εκατομμυρίων, με πιθανή απορρόφηση τεράστιων κοινοτικών κονδυλίων, όσο και μια μεταναστευτική έκρηξη. Στο ενταξιακό πλαίσιο έχουν τεθεί πολλοί και σκληροί όροι και κανείς δεν γνωρίζει αν η Τουρκία θα μπορέσει να ανταποκριθεί.
Τούτο ασφαλώς δεν διαφοροποιεί την εκτίμηση ότι οι μεγάλες δυνάμεις εντός της Ένωσης θεωρούν την Τουρκία στρατηγικό σύμμαχο για οικονομικούς, πολιτικούς και γεωστρατηγικούς λόγους.
Η Τουρκία οφείλει επίσης να εκπληρώσει πλήρως τα κριτήρια της Κοπεγχάγης του 1993 που αφορούν τη δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα, την προστασία των μειονοτήτων, την οικονομία της αγοράς και την ικανότητα εκπλήρωσης των υποχρεώσεων της ένταξης. Υπάρχει οξύ πρόβλημα με το ρόλο του στρατού, το επίπεδο μόρφωσης των πολιτών και ιδιαίτερα των γυναικών, δεν ξεπεράστηκε το πρόβλημα με τα βασανιστήρια, ενώ δεσπόζει το Κουρδικό και άλλα φλέγοντα ζητήματα.
Το άνοιγμα και το κλείσιμο του κάθε ενός από τα τριανταπέντε τόσα κεφάλαια διαπραγμάτευσης προϋποθέτει τη σύμφωνη γνώμη όλων των μελών. Με ειδική πλειοψηφία, κατόπιν παράκλησης του 1/3 των μελών, μπορεί ακόμα και να ανασταλεί η ενταξιακή διαδικασία. Ακόμα και αν η Τουρκία μπορέσει να αντεπεξέλθει, το τελικό αποτέλεσμα παραμένει ανοιχτό στο ενταξιακό πλαίσιο.
Παρόλα τα πιο πάνω, στην ενταξιακή της πορεία η Τουρκία έχει και ισχυρούς συμμάχους, ιδιαίτερα τη Βρετανία, εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και τις Ηνωμένες Πολιτείες που πιέζουν απ έξω. Αυτή η στήριξη παρέχεται για πολλούς λόγους. Όπως χαρακτηριστικά τονίζεται, ακόμη και από μόνο του το γεγονός ότι πρόκειται για ισλαμικό κράτος με κοσμικό χαρακτήρα είναι αρκετό για να προωθηθεί η ένταξη της Τουρκίας και να χρησιμοποιηθεί ως παράδειγμα σε σκληροπυρηνικά ισλαμικά καθεστώτα. Η Τουρκία βρίσκεται σε μια στρατηγική περιοχή της υφηλίου, γειτνιάζει με πετρελαιοπαραγωγά κράτη, ενώ και τα μεγέθη της δεν αφήνουν ασυγκίνητους τους Ευρωπαίους. Όλοι, συνεπώς θέλουν να την κρατήσουν όσο το δυνατό πιο κοντά στην Ευρώπη και να μην την αφήσουν σε αστάθεια και αβεβαιότητα όσον αφορά τους μελλοντικούς της προσανατολισμούς.
Η ενταξιακή προοπτική της Τουρκίας και το Κυπριακό
Η ενταξιακή πορεία της Τουρκίας αναπόφευκτα επηρεάζει και το Κυπριακό. Η Τουρκία ως αντάλλαγμα για την έναρξη των ενταξιακών της διαπραγματεύσεων ανέλαβε απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση, και κατ επέκταση απέναντι στην Κυπριακή Δημοκρατία, ορισμένες υποχρεώσεις οι οποίες, αν αξιοποιηθούν σωστά, θα λειτουργήσουν ως κίνητρο για την Άγκυρα να συνεργαστεί για τη λύση του Κυπριακού.
Ας δούμε ποιες είναι αυτές όπως καθορίζονται στο διαπραγματευτικό πλαίσιο και στο συμπληρωματικό πρωτόκολλο.
Το διαπραγματευτικό πλαίσιο απαιτεί από την Τουρκία να συνεχίσει να στηρίζει τις προσπάθειες για λύση του Κυπριακού στο πλαίσιο του ΟΗΕ και σύμφωνα με τις αρχές στις οποίες εδράζεται η Ευρωπαϊκή Ένωση. Ζητά ομαλοποίηση των σχέσεων της Τουρκίας με την Κυπριακή Δημοκρατία και απαιτεί επέκταση και εφαρμογή του συμπληρωματικού πρωτοκόλλου με όλα τα νέα κράτη μέλη. Τέλος, απαιτεί από την Τουρκία κατά την περίοδο μέχρι την ένταξη, προοδευτικά, να πάψει να παρεμποδίζει τη συμμετοχή της Κύπρου σε διεθνείς οργανισμούς.
Η ουσία του Συμπληρωματικού Πρωτοκόλλου είναι η εξής: Από τη στιγμή που δέκα νέα μέλη εντάχθηκαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ήταν απαραίτητη η επέκταση της Τελωνειακής Ένωσης της Τουρκίας έτσι που να τα συμπεριλάβει και αυτά. Η Τουρκία υποχρεούται να εφαρμόσει όλα όσα προνοούν οι προαναφερθείσες συμφωνίες, χωρίς οποιαδήποτε διάκριση. Οι βασικές ελευθερίες της Ένωσης, περιλαμβανομένων της διακίνησης αγαθών και παροχής υπηρεσιών, αφορούν και την Κύπρο.
Η Τουρκία λοιπόν έχει νομική υποχρέωση και δέσμευση έναντι της Ευρωπαϊκής Ένωσης να ανοίξει τα λιμάνια και τα αεροδρόμιά της για την Κυπριακή Δημοκρατία.
Κατά την υπογραφή του Πρωτοκόλλου η Τουρκία προέβη στη γνωστή δήλωση. Σ αυτήν τόνιζε ότι η Κυπριακή Δημοκρατία που αναφέρεται στο πρωτόκολλο δεν είναι το αυθεντικό συνεταιρικό κράτος που εγκαθιδρύθηκε το 1960. Ότι η Τουρκία θα συνεχίζει να θεωρεί ότι οι "ελληνοκυπριακές αρχές" ασκούν εξουσία, έλεγχο και δικαιοδοσία μόνο στο έδαφος νοτίως της ουδέτερης ζώνης. Ότι δεν εκπροσωπούν τον "τουρκοκυπριακό λαό", όπως τον αποκαλούν, και ότι θα χειρίζεται αναλόγως τις πράξεις που διενεργούνται από τις "ελληνοκυπριακές αρχές". Τονίζει επίσης ότι η σχέση της Τουρκίας με τη λεγόμενη "Τουρκική Δημοκρατία Βόρειας Κύπρου" παραμένει αναλλοίωτη.
Σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, αν εκφραστούν επιφυλάξεις σε διμερή συμφωνία και δεν υπάρξει αντίδραση του αντισυμβαλλομένου, αυτές συνιστούν μέρος της ίδιας της συμφωνίας. Συνεπώς, αν η Ευρωπαϊκή Ένωση σιωπούσε, αυτό θα σήμαινε ότι οι επιφυλάξεις της Τουρκίας καθίστανται αναπόσπαστο μέρος του πρωτοκόλλου. Γι αυτόν ακριβώς το λόγο δεν είχαν δίκαιο όσοι επέκριναν την κυβέρνηση για την επιμονή της να υπάρξει αντιδήλωση από μέρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Με την αντιδήλωση εξουδετερώθηκε ο κίνδυνος να καταστεί η δήλωση της Τουρκίας μέρος του πρωτοκόλλου. Σ αυτήν η Ευρωπαϊκή Ένωση εκφράζει θλίψη για τη δήλωση, τη θεωρεί μονομερή και τονίζει ότι δεν αποτελεί μέρος του πρωτοκόλλου και δεν έχει νομική επίδραση επί των υποχρεώσεων της Τουρκίας που προκύπτουν από το πρωτόκολλο. Η Ένωση τόνισε ότι αναμένει πλήρη, χωρίς διακρίσεις εφαρμογή του πρωτοκόλλου και την απομάκρυνση όλων των εμποδίων στην ελεύθερη διακίνηση προϊόντων, περιλαμβανομένων των περιορισμών στα μέσα διακίνησης. Η Ευρωπαϊκή Ένωση επεσήμανε ότι θα αξιολογήσει την πλήρη εφαρμογή του πρωτοκόλλου το 2006. Ξεκαθάριζε ότι η έναρξη διαπραγματεύσεων στα σχετικά κεφάλαια εξαρτάται από την εφαρμογή των υποχρεώσεων της Τουρκίας, χωρίς την οποία θα επηρεαστεί η συνολική πρόοδος των διαπραγματεύσεων. Με την αντιδήλωση, δηλώνεται ότι αναγνωρίζεται η Κυπριακή Δημοκρατία ως υποκείμενο του διεθνούς δικαίου και ότι η αναγνώριση συνιστά απαραίτητο συστατικό της ενταξιακής διαδικασίας της Τουρκίας. Απαιτεί, τέλος, όπως οι σχέσεις Τουρκίας - Κύπρου ομαλοποιηθούν το συντομότερο δυνατό.
Όπως προκύπτει από την αντιδήλωση, σ αυτήν έχει προστεθεί και μια νέα υποχρέωση για την Τουρκία. Κάποια στιγμή πριν την ένταξη να αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία.
Οι υποχρεώσεις της Τουρκίας έναντι της Κύπρου επαναλήφθηκαν και σε μετέπειτα κείμενα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με τελευταία παραδείγματα τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Ιουνίου 2006 και την κοινή θέση των 25 στη διακυβερνητική διάσκεψη για έναρξη των ευρωτουρκικών διαπραγματεύσεων. Επαναλήφθηκαν επίσης με έντονο τρόπο στην Έκθεση του Ολλανδού ευρωβουλευτή Κάμιελ Έρλινγκς, που εγκρίθηκε πρόσφατα από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Θεωρώ ότι τα όσα έχω, πολύ συνοπτικά, αναφέρει, συνιστούν το σκηνικό μέσα στο οποίο διεξάγεται η συζήτηση για την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας. Θέλω να υπογραμμίσω ότι ως ΑΚΕΛ - Αριστερά - Νέες Δυνάμεις ενδιαφερόμαστε να προχωρήσουν απρόσκοπτα και να έχουν ευτυχή κατάληξη οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις της χώρας. Τούτο επειδή είμαστε ακράδαντα πεπεισμένοι ότι μια ευρωπαϊκή Τουρκία θα είναι προς το συμφέρον όχι μόνο της ίδιας της χώρας και του τουρκικού λαού αλλά και της Κύπρου και του λαού της, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων.
Ως εκ τούτου επιδιώκουμε το ξεπέρασμα των σημερινών εμποδίων. Από την πλευρά μας κάνουμε ό,τι μπορούμε γι αυτό. Το κλειδί, όμως, για το ξεπέρασμα των εμποδίων και τη διασφάλιση απρόσκοπτης πορείας το κρατά η ίδια η Τουρκία. Είναι, νομίζω, αυτονόητο ότι για να προχωρήσει απρόσκοπτα η ενταξιακή της πορεία, η γείτων πρέπει να πράξει αυτό που έκαναν όλες ανεξαιρέτως οι άλλες χώρες μέλη προτού ενταχθούν. Να συμμορφωθεί δηλαδή με τις συμβατικές της υποχρεώσεις έναντι της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τυχόν άρνηση εκπλήρωσης των πιο πάνω υποχρεώσεων θα συνιστούσε παραβίαση της Συμφωνίας Σύνδεσης, της Τελωνειακής Ένωσης και του Συμπληρωματικού Πρωτοκόλλου.
Αυτή είναι η ουσία της κατάστασης όπως διαμορφώνεται. Στη βάση αυτών των δεδομένων η προσοχή όλων, εντός και εκτός της Κύπρου, θα έπρεπε να επικεντρωθεί στο πώς ασκείται η απαραίτητη επιρροή και, γιατί όχι, πίεση προς την Τουρκία για υλοποίηση των υποχρεώσεών της. Αντί τούτου με λύπη παρατηρούμε ότι καταβάλλονται προσπάθειες προς την αντίθετη κατεύθυνση. Δηλαδή προσπάθειες για να μετατεθεί ή να ακυρωθεί η εκπλήρωση των συμβατικών της υποχρεώσεων. Ως κύριο επιχείρημα προτάσσεται η θέση όπως διευκολυνθούν οι εκλογικές προσπάθειες της κυβέρνησης Ερντογάν μέσα στο 2007. Τούτο γιατί η παραμονή του κ. Ερντογάν στην εξουσία συνιστά σημαντική προτεραιότητα για τους ισχυρούς του συμμάχους. Προτεραιότητα έναντι της οποίας δεν διστάζουν, ακολουθώντας πολιτική δύο μέτρων και σταθμών, να καταστρατηγήσουν αρχές, θυματοποιώντας τη μικρή Κύπρο. Θα δεχθούμε αγόγγυστα και αδιαμαρτύρητα αυτή την προσέγγιση;
Η πάγια θέση και απαίτησή μας, ως ένα μικρό κράτος που διεκδικεί όσα δικαιούται, είναι όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση παραμείνει σταθερή σε δικές της αποφάσεις αλλά και αρχές τις οποίες πρεσβεύει. Αλίμονο αν η Τουρκία αφεθεί αλώβητη να προσπερνά τους διάφορους σταθμούς στην ευρωπαϊκή της πορεία. Υπάρχει ο κίνδυνος μια τέτοια προσέγγιση να φέρει την Τουρκία στην είσοδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης δίχως να έχει υλοποιήσει βασικές της υποχρεώσεις και δίχως να αλλάξει το χαρακτήρα της.
Μια τέτοια εξέλιξη ποσώς θα εξυπηρετήσει τους στόχους εκείνων που επένδυσαν στην ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας για τον εκδημοκρατισμό και τη γενικότερη αλλαγή της.
Οι υποχρεώσεις της Τουρκίας έναντι της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και όχι απλώς της Κύπρου, είναι συμβατικές. Κακώς καταβάλλεται προσπάθεια από κάποιους να συνδεθούν με πτυχές του κυπριακού προβλήματος. Καλωσορίζουμε τις όποιες προσπάθειες καταβάλλονται για ξεπέρασμα των δυσκολιών που έχουν αναφυεί. Επιμένουμε όμως ότι αυτές θα πρέπει να βασίζονται στο διεθνές και το ευρωπαϊκό δίκαιο, καθώς επίσης και στις αποφάσεις που έχουν ληφθεί συλλογικά από ευρωπαϊκά σώματα. Είναι κάτω απ αυτό το πρίσμα που θα κρίνουμε και την πρόταση της φινλανδικής προεδρίας όταν και εφόσον οριστικοποιηθεί.
Ολοκληρώνοντας, θέλω να επαναλάβω ότι ως ΑΚΕΛ - Αριστερά - Νέες Δυνάμεις επιθυμούμε να συνεχίσει η Τουρκία την ευρωπαϊκή της πορεία και να εκδημοκρατιστεί. Μια Τουρκία που θα λειτουργεί στο πνεύμα των αρχών του διεθνούς δικαίου δημιουργεί προοπτικές και για τη λύση του Κυπριακού. Είναι μ αυτή την έννοια που η πορεία της Τουρκίας προς την Ευρωπαϊκή Ένωση αποκτά σημασία για την υπόθεσή μας και μπορεί κάτω από προϋποθέσεις να λειτουργήσει ως καταλύτης για λύση. Αν αφεθεί, όμως, η Τουρκία ανεξέλεγκτη και χωρίς να εκπληρώνει τις συμβατικές της υποχρεώσεις έναντι της Κυπριακής Δημοκρατίας, τότε οι όποιες προοπτικές θα ακυρωθούν, γιατί η Τουρκία δεν θα έχει λόγο να ασχολείται με το Κυπριακό και να έχει κίνητρο για την επίλυσή του.
Μέσα σ αυτές τις δύσκολες και σύνθετες συνθήκες, η ύπαρξη σύμπνοιας και ενότητας στο εσωτερικό μέτωπο είναι κάτι περισσότερο από αναγκαίες προϋποθέσεις για την επιτυχία του αγώνα μας. Το ίδιο αναγκαίος είναι ο συλλογικός προβληματισμός και η ανάληψη συλλογικής ευθύνης για την ακολουθητέα πορεία από τις πολιτικές δυνάμεις στο πλαίσιο του Εθνικού Συμβουλίου, από το οποίο κανένας δεν μπορεί να εξαιρεί τον εαυτό του.
Και εμείς θέλουμε να αποφευχθεί ο εκτροχιασμός του τρένου της ένταξης της Τουρκίας. Όμως δεν μπορεί η Κύπρος να μπει κάτω από τις ράγες για να αποφευχθεί ο εκτροχιασμός του.
|Ο Άντρος Κυπριανού είναι βουλευτής και μέλος του Π.Γ. του ΑΚΕΛ. Το κείμενο αυτό βασίζεται σε ομιλία του στη Βουλή της Κύπρου στις 26.10.2006.|
Η ανάλυσή μας θα πρέπει να περιλαμβάνει την εσωτερική πολιτική κατάσταση στην Τουρκία, τις σχέσεις Τουρκίας - Ευρωπαϊκής Ένωσης και τις υποχρεώσεις που η γείτονα χώρα έχει αναλάβει έναντι της Ένωσης. Ζητούμενο είναι πώς επιδρούν στο Κυπριακό όλα αυτά και πώς θα πρέπει να τα χειριστούμε;
Εσωτερική πολιτική κατάσταση στην Τουρκία
Από το Νιόβρη του 2002 το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης του Ταγίπ Ερντογάν, που θεωρείται μετριοπαθές ισλαμιστικό κόμμα, διαθέτει απόλυτη πλειοψηφία στην Τουρκική Εθνοσυνέλευση. Είναι γνωστό ότι το λεγόμενο βαθύ κράτος και ιδιαίτερα το στρατιωτικό κατεστημένο είναι εχθρικό προς την κυβέρνηση Ερντογάν. Αυτό δεν οφείλεται μόνο στο ότι κυβερνά ένα ισλαμικό κόμμα, κάτι που δεν συνάδει με τις αντιλήψεις του κεμαλισμού. Οφείλεται και στη σπουδή που επιδεικνύει ο Ερντογάν στην ενταξιακή προοπτική της Τουρκίας. Ναι μεν η ιδεολογία του Ατατούρκ πρεσβεύει το δυτικό προσανατολισμό, αλλά βλέπει και απειλές στην Ευρωπαϊκή Ένωση, που έχουν να κάνουν με την κεμαλική, ξεπερασμένη αντίληψη του έθνους-κράτους. Δηλαδή την παραγνώριση των συλλογικών δικαιωμάτων κυρίως των Κούρδων και άλλων μειονοτήτων. Ανησυχεί το τουρκικό κατεστημένο ότι η ευρωπαϊκή αντίληψη για τα δικαιώματα των μειονοτήτων θέτει σε κίνδυνο την ενότητα του τουρκικού κράτους.
Ο δε στρατός ανησυχεί επειδή με την ευρωπαϊκή προοπτική είναι βέβαιο ότι χάνει τα τεράστια πολιτικά και οικονομικά του προνόμια. Την ενταξιακή προοπτική την αντικρίζει με σκεπτικισμό και ο τεράστιος, γραφειοκρατικός κρατικός μηχανισμός. Σ αυτούς πρέπει να προστεθούν ακροδεξιοί εθνικιστές και άλλες δυνάμεις που αντιδρούν γιατί διαφωνούν με τις προσεγγίσεις της Ένωσης για την κρατική κυριαρχία και το νεοφιλελεύθερό της προσανατολισμό κ.ά.
Διαφωνίες εστιάζονται και σε λόγους εξωτερικής πολιτικής. Πολλοί στην Τουρκία εκτιμούν ότι στοχεύοντας στην ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα εξαναγκαστούν σε υποχωρήσεις στο Κυπριακό και στο Αιγαίο.
Παρόλα τα πιο πάνω εμπόδια, για την επίσημη Τουρκία η ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι στρατηγικός στόχος. Ιδιαίτερα ο Ερντογάν έχει επενδύσει πολλά στην ευρωπαϊκή προοπτική αφού, μεταξύ άλλων, έτσι διασφαλίζει τα νώτα του από το βαθύ κράτος και ιδιαίτερα τους στρατιωτικούς. Μπορεί για τους ισλαμιστές η ένταξη να μην συνιστά όραμα, αλλά διασφαλίζει την ύπαρξή τους. Την ένταξη την υποστηρίζει το μεγάλο κεφάλαιο και ιδιαίτερα η TUSIAD, η οργάνωση τωνεπιχειρηματιών. Την ίδια στιγμή η υποστήριξη στην ένταξη από το λαό μειώνεται αισθητά. Από 70% που ήταν πριν μερικούς μήνες κατήλθε στο 32% σύμφωνα με δημοσκόπηση που διεξήχθη πρόσφατα. Στήριξη στην ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας προσφέρουν και οι εθνικές μειονότητες, που ελπίζουν ότι μ αυτό τον τρόπο θα απολάβουν βασικών δικαιωμάτων και ελευθεριών.
Οι οικονομικές εξελίξεις στη χώρα, παρόλη την ύφεση των τελευταίων μηνών, βοηθούν τον Ερντογάν. Η οικονομία συνδέεται όλο και πιο στενά με την Ευρωπαϊκή Ένωση, αφού η τελευταία ήδη απορροφά πέραν του 50% των τουρκικών εξαγωγών. Μέσα σε τρία χρόνια ο πληθωρισμός έπεσε από 80% σε μονοψήφιο ποσοστό και παραμένει σε σχετικά χαμηλά επίπεδα, παρά την αυξητική τάση τελευταίως. Οι εξαγωγές σημείωσαν αύξηση 200%. Ο τουρισμός σχεδόν διπλασιάστηκε, αλλά κινδυνεύει πλέον με κατακόρυφη πτώση λόγω της κλιμακούμενης βίας. Παραμένει, ωστόσο, το μεγάλο δημοσιονομικό έλλειμμα και το εξωτερικό χρέος, ενώ παρατηρείται καθυστέρηση στις οικονομικές και πολιτικές μεταρρυθμίσεις που αφορούν την ενταξιακή πορεία.
Το σημερινό επίπεδο και η προοπτική των σχέσεων Τουρκίας - Ε.Ε.
Οι σχέσεις Τουρκίας - Ευρωπαϊκής Ένωσης, μέσα από μια μακρά και αργή πορεία, τα τελευταία χρόνια πήραν ώθηση, με αποτέλεσμα την ολοκλήρωση της Τελωνειακής Ένωσης και την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Όμως, τόσο οι κοινωνικές όσο και οι πολιτικές δυσκολίες είναι ακόμα πολλές. Κανείς δεν μπορεί να προδικάσει με βεβαιότητα αν και πότε θα πραγματοποιηθεί η ένταξη.
Στην ίδια την Ευρωπαϊκή Ένωση, η αποτυχία στην εξασφάλιση λαϊκής έγκρισης για τη Συνταγματική Συνθήκη αναμφίβολα επιδρά αρνητικά στην ενταξιακή προοπτική της Τουρκίας. Οι κυβερνήσεις είναι υποχρεωμένες να αφουγκραστούν τη βούληση των λαών και ως εκ τούτου κερδίζουν έδαφος απόψεις, ιδιαίτερα σε χώρες-κλειδιά, όπως η Γερμανία και η Γαλλία, για μια ειδική σχέση και όχι πλήρη ένταξη της Τουρκίας. Ο Γάλλος πρόεδρος, μάλιστα, έχει δεσμευτεί για δημοψήφισμα αναφορικά με την ένταξη της Τουρκίας.
Εξάλλου είναι δεδομένη η πρόθεση Ευρωπαίων αξιωματούχων να μην προχωρήσουν σε ένα έκτο κύμα διεύρυνσης, αν δεν προηγηθεί ο θεσμικός εκσυγχρονισμός της Ένωσης για να μπορεί να απορροφήσει νέα κράτη-μέλη. Αυτό αποτελεί προϋπόθεση με βάση τη Συνθήκη της Νίκαιας.
Στην Ευρώπη φοβούνται τόσο το χαμηλό επίπεδο ανάπτυξης της Τουρκίας των δεκάδων εκατομμυρίων, με πιθανή απορρόφηση τεράστιων κοινοτικών κονδυλίων, όσο και μια μεταναστευτική έκρηξη. Στο ενταξιακό πλαίσιο έχουν τεθεί πολλοί και σκληροί όροι και κανείς δεν γνωρίζει αν η Τουρκία θα μπορέσει να ανταποκριθεί.
Τούτο ασφαλώς δεν διαφοροποιεί την εκτίμηση ότι οι μεγάλες δυνάμεις εντός της Ένωσης θεωρούν την Τουρκία στρατηγικό σύμμαχο για οικονομικούς, πολιτικούς και γεωστρατηγικούς λόγους.
Η Τουρκία οφείλει επίσης να εκπληρώσει πλήρως τα κριτήρια της Κοπεγχάγης του 1993 που αφορούν τη δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα, την προστασία των μειονοτήτων, την οικονομία της αγοράς και την ικανότητα εκπλήρωσης των υποχρεώσεων της ένταξης. Υπάρχει οξύ πρόβλημα με το ρόλο του στρατού, το επίπεδο μόρφωσης των πολιτών και ιδιαίτερα των γυναικών, δεν ξεπεράστηκε το πρόβλημα με τα βασανιστήρια, ενώ δεσπόζει το Κουρδικό και άλλα φλέγοντα ζητήματα.
Το άνοιγμα και το κλείσιμο του κάθε ενός από τα τριανταπέντε τόσα κεφάλαια διαπραγμάτευσης προϋποθέτει τη σύμφωνη γνώμη όλων των μελών. Με ειδική πλειοψηφία, κατόπιν παράκλησης του 1/3 των μελών, μπορεί ακόμα και να ανασταλεί η ενταξιακή διαδικασία. Ακόμα και αν η Τουρκία μπορέσει να αντεπεξέλθει, το τελικό αποτέλεσμα παραμένει ανοιχτό στο ενταξιακό πλαίσιο.
Παρόλα τα πιο πάνω, στην ενταξιακή της πορεία η Τουρκία έχει και ισχυρούς συμμάχους, ιδιαίτερα τη Βρετανία, εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και τις Ηνωμένες Πολιτείες που πιέζουν απ έξω. Αυτή η στήριξη παρέχεται για πολλούς λόγους. Όπως χαρακτηριστικά τονίζεται, ακόμη και από μόνο του το γεγονός ότι πρόκειται για ισλαμικό κράτος με κοσμικό χαρακτήρα είναι αρκετό για να προωθηθεί η ένταξη της Τουρκίας και να χρησιμοποιηθεί ως παράδειγμα σε σκληροπυρηνικά ισλαμικά καθεστώτα. Η Τουρκία βρίσκεται σε μια στρατηγική περιοχή της υφηλίου, γειτνιάζει με πετρελαιοπαραγωγά κράτη, ενώ και τα μεγέθη της δεν αφήνουν ασυγκίνητους τους Ευρωπαίους. Όλοι, συνεπώς θέλουν να την κρατήσουν όσο το δυνατό πιο κοντά στην Ευρώπη και να μην την αφήσουν σε αστάθεια και αβεβαιότητα όσον αφορά τους μελλοντικούς της προσανατολισμούς.
Η ενταξιακή προοπτική της Τουρκίας και το Κυπριακό
Η ενταξιακή πορεία της Τουρκίας αναπόφευκτα επηρεάζει και το Κυπριακό. Η Τουρκία ως αντάλλαγμα για την έναρξη των ενταξιακών της διαπραγματεύσεων ανέλαβε απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση, και κατ επέκταση απέναντι στην Κυπριακή Δημοκρατία, ορισμένες υποχρεώσεις οι οποίες, αν αξιοποιηθούν σωστά, θα λειτουργήσουν ως κίνητρο για την Άγκυρα να συνεργαστεί για τη λύση του Κυπριακού.
Ας δούμε ποιες είναι αυτές όπως καθορίζονται στο διαπραγματευτικό πλαίσιο και στο συμπληρωματικό πρωτόκολλο.
Το διαπραγματευτικό πλαίσιο απαιτεί από την Τουρκία να συνεχίσει να στηρίζει τις προσπάθειες για λύση του Κυπριακού στο πλαίσιο του ΟΗΕ και σύμφωνα με τις αρχές στις οποίες εδράζεται η Ευρωπαϊκή Ένωση. Ζητά ομαλοποίηση των σχέσεων της Τουρκίας με την Κυπριακή Δημοκρατία και απαιτεί επέκταση και εφαρμογή του συμπληρωματικού πρωτοκόλλου με όλα τα νέα κράτη μέλη. Τέλος, απαιτεί από την Τουρκία κατά την περίοδο μέχρι την ένταξη, προοδευτικά, να πάψει να παρεμποδίζει τη συμμετοχή της Κύπρου σε διεθνείς οργανισμούς.
Η ουσία του Συμπληρωματικού Πρωτοκόλλου είναι η εξής: Από τη στιγμή που δέκα νέα μέλη εντάχθηκαν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, ήταν απαραίτητη η επέκταση της Τελωνειακής Ένωσης της Τουρκίας έτσι που να τα συμπεριλάβει και αυτά. Η Τουρκία υποχρεούται να εφαρμόσει όλα όσα προνοούν οι προαναφερθείσες συμφωνίες, χωρίς οποιαδήποτε διάκριση. Οι βασικές ελευθερίες της Ένωσης, περιλαμβανομένων της διακίνησης αγαθών και παροχής υπηρεσιών, αφορούν και την Κύπρο.
Η Τουρκία λοιπόν έχει νομική υποχρέωση και δέσμευση έναντι της Ευρωπαϊκής Ένωσης να ανοίξει τα λιμάνια και τα αεροδρόμιά της για την Κυπριακή Δημοκρατία.
Κατά την υπογραφή του Πρωτοκόλλου η Τουρκία προέβη στη γνωστή δήλωση. Σ αυτήν τόνιζε ότι η Κυπριακή Δημοκρατία που αναφέρεται στο πρωτόκολλο δεν είναι το αυθεντικό συνεταιρικό κράτος που εγκαθιδρύθηκε το 1960. Ότι η Τουρκία θα συνεχίζει να θεωρεί ότι οι "ελληνοκυπριακές αρχές" ασκούν εξουσία, έλεγχο και δικαιοδοσία μόνο στο έδαφος νοτίως της ουδέτερης ζώνης. Ότι δεν εκπροσωπούν τον "τουρκοκυπριακό λαό", όπως τον αποκαλούν, και ότι θα χειρίζεται αναλόγως τις πράξεις που διενεργούνται από τις "ελληνοκυπριακές αρχές". Τονίζει επίσης ότι η σχέση της Τουρκίας με τη λεγόμενη "Τουρκική Δημοκρατία Βόρειας Κύπρου" παραμένει αναλλοίωτη.
Σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, αν εκφραστούν επιφυλάξεις σε διμερή συμφωνία και δεν υπάρξει αντίδραση του αντισυμβαλλομένου, αυτές συνιστούν μέρος της ίδιας της συμφωνίας. Συνεπώς, αν η Ευρωπαϊκή Ένωση σιωπούσε, αυτό θα σήμαινε ότι οι επιφυλάξεις της Τουρκίας καθίστανται αναπόσπαστο μέρος του πρωτοκόλλου. Γι αυτόν ακριβώς το λόγο δεν είχαν δίκαιο όσοι επέκριναν την κυβέρνηση για την επιμονή της να υπάρξει αντιδήλωση από μέρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Με την αντιδήλωση εξουδετερώθηκε ο κίνδυνος να καταστεί η δήλωση της Τουρκίας μέρος του πρωτοκόλλου. Σ αυτήν η Ευρωπαϊκή Ένωση εκφράζει θλίψη για τη δήλωση, τη θεωρεί μονομερή και τονίζει ότι δεν αποτελεί μέρος του πρωτοκόλλου και δεν έχει νομική επίδραση επί των υποχρεώσεων της Τουρκίας που προκύπτουν από το πρωτόκολλο. Η Ένωση τόνισε ότι αναμένει πλήρη, χωρίς διακρίσεις εφαρμογή του πρωτοκόλλου και την απομάκρυνση όλων των εμποδίων στην ελεύθερη διακίνηση προϊόντων, περιλαμβανομένων των περιορισμών στα μέσα διακίνησης. Η Ευρωπαϊκή Ένωση επεσήμανε ότι θα αξιολογήσει την πλήρη εφαρμογή του πρωτοκόλλου το 2006. Ξεκαθάριζε ότι η έναρξη διαπραγματεύσεων στα σχετικά κεφάλαια εξαρτάται από την εφαρμογή των υποχρεώσεων της Τουρκίας, χωρίς την οποία θα επηρεαστεί η συνολική πρόοδος των διαπραγματεύσεων. Με την αντιδήλωση, δηλώνεται ότι αναγνωρίζεται η Κυπριακή Δημοκρατία ως υποκείμενο του διεθνούς δικαίου και ότι η αναγνώριση συνιστά απαραίτητο συστατικό της ενταξιακής διαδικασίας της Τουρκίας. Απαιτεί, τέλος, όπως οι σχέσεις Τουρκίας - Κύπρου ομαλοποιηθούν το συντομότερο δυνατό.
Όπως προκύπτει από την αντιδήλωση, σ αυτήν έχει προστεθεί και μια νέα υποχρέωση για την Τουρκία. Κάποια στιγμή πριν την ένταξη να αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία.
Οι υποχρεώσεις της Τουρκίας έναντι της Κύπρου επαναλήφθηκαν και σε μετέπειτα κείμενα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με τελευταία παραδείγματα τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Ιουνίου 2006 και την κοινή θέση των 25 στη διακυβερνητική διάσκεψη για έναρξη των ευρωτουρκικών διαπραγματεύσεων. Επαναλήφθηκαν επίσης με έντονο τρόπο στην Έκθεση του Ολλανδού ευρωβουλευτή Κάμιελ Έρλινγκς, που εγκρίθηκε πρόσφατα από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Θεωρώ ότι τα όσα έχω, πολύ συνοπτικά, αναφέρει, συνιστούν το σκηνικό μέσα στο οποίο διεξάγεται η συζήτηση για την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας. Θέλω να υπογραμμίσω ότι ως ΑΚΕΛ - Αριστερά - Νέες Δυνάμεις ενδιαφερόμαστε να προχωρήσουν απρόσκοπτα και να έχουν ευτυχή κατάληξη οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις της χώρας. Τούτο επειδή είμαστε ακράδαντα πεπεισμένοι ότι μια ευρωπαϊκή Τουρκία θα είναι προς το συμφέρον όχι μόνο της ίδιας της χώρας και του τουρκικού λαού αλλά και της Κύπρου και του λαού της, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων.
Ως εκ τούτου επιδιώκουμε το ξεπέρασμα των σημερινών εμποδίων. Από την πλευρά μας κάνουμε ό,τι μπορούμε γι αυτό. Το κλειδί, όμως, για το ξεπέρασμα των εμποδίων και τη διασφάλιση απρόσκοπτης πορείας το κρατά η ίδια η Τουρκία. Είναι, νομίζω, αυτονόητο ότι για να προχωρήσει απρόσκοπτα η ενταξιακή της πορεία, η γείτων πρέπει να πράξει αυτό που έκαναν όλες ανεξαιρέτως οι άλλες χώρες μέλη προτού ενταχθούν. Να συμμορφωθεί δηλαδή με τις συμβατικές της υποχρεώσεις έναντι της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τυχόν άρνηση εκπλήρωσης των πιο πάνω υποχρεώσεων θα συνιστούσε παραβίαση της Συμφωνίας Σύνδεσης, της Τελωνειακής Ένωσης και του Συμπληρωματικού Πρωτοκόλλου.
Αυτή είναι η ουσία της κατάστασης όπως διαμορφώνεται. Στη βάση αυτών των δεδομένων η προσοχή όλων, εντός και εκτός της Κύπρου, θα έπρεπε να επικεντρωθεί στο πώς ασκείται η απαραίτητη επιρροή και, γιατί όχι, πίεση προς την Τουρκία για υλοποίηση των υποχρεώσεών της. Αντί τούτου με λύπη παρατηρούμε ότι καταβάλλονται προσπάθειες προς την αντίθετη κατεύθυνση. Δηλαδή προσπάθειες για να μετατεθεί ή να ακυρωθεί η εκπλήρωση των συμβατικών της υποχρεώσεων. Ως κύριο επιχείρημα προτάσσεται η θέση όπως διευκολυνθούν οι εκλογικές προσπάθειες της κυβέρνησης Ερντογάν μέσα στο 2007. Τούτο γιατί η παραμονή του κ. Ερντογάν στην εξουσία συνιστά σημαντική προτεραιότητα για τους ισχυρούς του συμμάχους. Προτεραιότητα έναντι της οποίας δεν διστάζουν, ακολουθώντας πολιτική δύο μέτρων και σταθμών, να καταστρατηγήσουν αρχές, θυματοποιώντας τη μικρή Κύπρο. Θα δεχθούμε αγόγγυστα και αδιαμαρτύρητα αυτή την προσέγγιση;
Η πάγια θέση και απαίτησή μας, ως ένα μικρό κράτος που διεκδικεί όσα δικαιούται, είναι όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση παραμείνει σταθερή σε δικές της αποφάσεις αλλά και αρχές τις οποίες πρεσβεύει. Αλίμονο αν η Τουρκία αφεθεί αλώβητη να προσπερνά τους διάφορους σταθμούς στην ευρωπαϊκή της πορεία. Υπάρχει ο κίνδυνος μια τέτοια προσέγγιση να φέρει την Τουρκία στην είσοδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης δίχως να έχει υλοποιήσει βασικές της υποχρεώσεις και δίχως να αλλάξει το χαρακτήρα της.
Μια τέτοια εξέλιξη ποσώς θα εξυπηρετήσει τους στόχους εκείνων που επένδυσαν στην ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας για τον εκδημοκρατισμό και τη γενικότερη αλλαγή της.
Οι υποχρεώσεις της Τουρκίας έναντι της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και όχι απλώς της Κύπρου, είναι συμβατικές. Κακώς καταβάλλεται προσπάθεια από κάποιους να συνδεθούν με πτυχές του κυπριακού προβλήματος. Καλωσορίζουμε τις όποιες προσπάθειες καταβάλλονται για ξεπέρασμα των δυσκολιών που έχουν αναφυεί. Επιμένουμε όμως ότι αυτές θα πρέπει να βασίζονται στο διεθνές και το ευρωπαϊκό δίκαιο, καθώς επίσης και στις αποφάσεις που έχουν ληφθεί συλλογικά από ευρωπαϊκά σώματα. Είναι κάτω απ αυτό το πρίσμα που θα κρίνουμε και την πρόταση της φινλανδικής προεδρίας όταν και εφόσον οριστικοποιηθεί.
Ολοκληρώνοντας, θέλω να επαναλάβω ότι ως ΑΚΕΛ - Αριστερά - Νέες Δυνάμεις επιθυμούμε να συνεχίσει η Τουρκία την ευρωπαϊκή της πορεία και να εκδημοκρατιστεί. Μια Τουρκία που θα λειτουργεί στο πνεύμα των αρχών του διεθνούς δικαίου δημιουργεί προοπτικές και για τη λύση του Κυπριακού. Είναι μ αυτή την έννοια που η πορεία της Τουρκίας προς την Ευρωπαϊκή Ένωση αποκτά σημασία για την υπόθεσή μας και μπορεί κάτω από προϋποθέσεις να λειτουργήσει ως καταλύτης για λύση. Αν αφεθεί, όμως, η Τουρκία ανεξέλεγκτη και χωρίς να εκπληρώνει τις συμβατικές της υποχρεώσεις έναντι της Κυπριακής Δημοκρατίας, τότε οι όποιες προοπτικές θα ακυρωθούν, γιατί η Τουρκία δεν θα έχει λόγο να ασχολείται με το Κυπριακό και να έχει κίνητρο για την επίλυσή του.
Μέσα σ αυτές τις δύσκολες και σύνθετες συνθήκες, η ύπαρξη σύμπνοιας και ενότητας στο εσωτερικό μέτωπο είναι κάτι περισσότερο από αναγκαίες προϋποθέσεις για την επιτυχία του αγώνα μας. Το ίδιο αναγκαίος είναι ο συλλογικός προβληματισμός και η ανάληψη συλλογικής ευθύνης για την ακολουθητέα πορεία από τις πολιτικές δυνάμεις στο πλαίσιο του Εθνικού Συμβουλίου, από το οποίο κανένας δεν μπορεί να εξαιρεί τον εαυτό του.
Και εμείς θέλουμε να αποφευχθεί ο εκτροχιασμός του τρένου της ένταξης της Τουρκίας. Όμως δεν μπορεί η Κύπρος να μπει κάτω από τις ράγες για να αποφευχθεί ο εκτροχιασμός του.
|Ο Άντρος Κυπριανού είναι βουλευτής και μέλος του Π.Γ. του ΑΚΕΛ. Το κείμενο αυτό βασίζεται σε ομιλία του στη Βουλή της Κύπρου στις 26.10.2006.|
