Οι ούριοι άνεμοι και η αχίλλειος πτέρνα του Χριστόφια
Παύλος Νεράτζης, Αυγή της Κυριακής, Δημοσιευμένο: 2008-03-09
Ουδείς αμφισβητεί ότι η εκλογή Χριστόφια στην προεδρία της Κυπριακής Δημοκρατίας σηματοδοτεί ουσιαστική "αλλαγή σελίδας" στις προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού. Ο νέος Κύπριος πρόεδρος, στο "παρά ένα" της οριστικής διχοτόμησης του νησιού, έχει την ύστατη ευκαιρία να αλλάξει το ρου της ιστορίας. Όχι κατ΄ ανάγκην γιατί το εκλογικό αποτέλεσμα ανέδειξε στο ύπατο αξίωμα έναν ηγέτη από το χώρο της κομμουνιστικής αριστεράς.
Ο \Δημήτρης Χριστόφιας\ έχει "ούριους ανέμους" στη νέα του πορεία. Κατ’ αρχήν διατηρεί καλύτερα από οποιονδήποτε Ελληνοκύπριο πολιτικό επαφές με την τουρκοκυπριακή πλευρά. Χριστόφιας και Ταλάτ εδώ και χρόνια συνδέονται με μια σχέση φιλίας και μιλούν μια "διαφορετική γλώσσα".
Ο χαρακτήρας της πρώτης συνάντησής τους, επισήμως, θα είναι διερευνητικός. Πιθανότατα, όμως, οι δύο άνδρες θα "μιλήσουν έξω από τα δόντια". Από τη στάση του Τουρκοκύπριου ηγέτη θα φανούν, όμως, τόσο οι προθέσεις της Άγκυρας, όσο και ο βαθμός επιρροής της στον ίδιο τον \Μεχμέτ Αλί Ταλάτ\.
Ο Κύπριος πρόεδρος φαίνεται ότι έχει την υποστήριξη του διεθνούς παράγοντα, εκτός των Ρώσων, και των Αμερικανών και Βρετανών. Οι οποίοι, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, "εύλογα προτιμούν να έχουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και όχι απέναντί τους, σε κινητοποιήσεις, έναν άνθρωπο, που μπορεί να συσπειρώσει την πλειοψηφία των Ελληνοκυπρίων". Βέβαια, όπως φαίνεται από τη βραδύτητα των αντιδράσεων τις προηγούμενες μέρες, ΟΗΕ και Ευρωπαϊκή Ένωση αιφνιδιάστηκαν από τη νίκη Χριστόφια και δεν έχουν έτοιμο κάποιο σχέδιο δράσης. Ενδεχομένως διότι η στάση του απερχόμενου προέδρου, Τάσσου Παπαδόπουλου, με τη διγλωσσία, το "άδειασμα", που επέδειξε στο παρελθόν, και την ακινησία, που επέβαλε στη συνέχεια, (εξαίρεση η συμφωνία της 8ης Ιουλίου), είχε προκαλέσει μια κόπωση ακόμη και στους ένθερμους υποστηρικτές των Ελληνοκυπρίων. Δεν είναι τυχαίο ότι Μόσχα και Πεκίνο κρατούν αποστάσεις. Συνεπώς, πολύ πιθανόν η ανάληψη πρωτοβουλίας από την πλευρά του γ.γ. του ΟΗΕ, \Μπαν Γκι Μουν\ να γίνει αφού διαπιστωθεί η σαφής πολιτική βούληση για επανέναρξη των συνομιλιών.
Εύθραυστες ισορροπίες
Ο κ. Χριστόφιας, που είναι "γέννημα θρέμμα" της αριστεράς, θα καθορίσει εκ μέρους της ελληνοκυπριακής πλευράς το περιεχόμενο της λύσης προς την κατεύθυνση της συνύπαρξης των δύο κοινοτήτων, αλλά και τη δομή του νέου κράτους. Το ερώτημα είναι "ποια λύση;".
Το εκλογικό αποτέλεσμα ανέδειξε μια μεταστροφή στις διαθέσεις των Ελληνοκυπρίων. Η πλειοψηφία τάσσεται πλέον υπέρ της αναζήτησης μιας λύσης και όχι της "μη λύσης", που προωθούσε ο κ. \Παπαδόπουλος\. Ως γραμματέας του ΑΚΕΛ, του μεγαλύτερου κόμματος στην Κύπρο, ο κ. Χριστόφιας έχει δημιουργήσει ένα μέτωπο όχι μόνο με τις δυνάμεις από το χώρο του κέντρου, που τον στήριξαν στο δεύτερο γύρο (ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ, κ.ά.), αλλά και με το ΔΗΣΥ. Στη Λευκωσία πολιτικοί αναλυτές θεωρούν ότι Χριστόφιας και Αναστασιάδης, ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ, έχουν κοινές θέσεις στα περισσότερα σημεία για την επίλυση του κυπριακού.
Η συνεργασία, ωστόσο, ΑΚΕΛ ΔΗΚΟ, παρότι δεν είναι περιστασιακή, ενδέχεται ν’ αποδειχθεί εύθραυστη. Η δέσμευση Χριστόφια έναντι του κ. Παπαδόπουλου μπορεί να είναι η αχίλλειος πτέρνα του Κύπριου προέδρου. Διότι υπάρχει μια ουσιαστική διαφορά, που διχάζει τους δύο άνδρες και η οποία μέχρι τώρα δεν είχε αναδειχθεί.
Ο κ. Χριστόφιας ουδέποτε τάχθηκε υπέρ της "μη λύσης", για αυτό και μέχρι την τελευταία στιγμή είχε προσπαθήσει να καλυτερέψει σημεία του σχεδίου Ανάν. Αντίθετα, ο κ. Παπαδόπουλος, ένθερμος οπαδός της "μη λύσης", δεν αντιτάχθηκε μόνο στο σχέδιο, αλλά και στη φιλοσοφία του σχεδίου Ανάν. Ενδεικτικό είναι ότι η φάση πριν τις εκλογές χαρακτηριζόταν "στο παρά ένα πριν τη διχοτόμηση" από τον κ. Χριστόφια, ενώ για τον κ. Παπαδόπουλο "είμαστε στο καλύτερο σημείο". Κι ακόμη: ενώ ο νέος πρόεδρος διατύπωσε το mea culpa για πράξεις που στο παρελθόν έβλαψαν Τουρκοκυπρίους, ο απερχόμενος πρόεδρος ούτε καν το σκέφτεται.
Αν και επισήμως δεν ομολογείται, είναι σαφές ότι βάση για τις διαπραγματεύσεις δεν θα είναι μόνον η συμφωνία της 8ης Ιουλίου, αλλά και σημεία του σχεδίου \Ανάν\, των ιδεών \Γκάλι\, της δέσμης μέτρων Ντε Κουεγιάρ και των συμφωνιών \Κληρίδη - Ντενκτάς\. Το όποιο σχέδιο λύσης θα τεθεί στο τραπέζι δεν θ’ αποτελεί παρθενογένεση υπογραμμίζει η ελληνοκυπριακή πλευρά. Δεδομένου ότι ο χρονικός ορίζοντας για την επίλυση του κυπριακού είναι λίγο πολύ πλέον πεπερασμένος, - εντός του 2009 -, ο νέος Κύπριος πρόεδρος κυριολεκτικά θα σχοινοβατεί προκειμένου να πετύχει την ευρύτερη δυνατή συναίνεση.
Ο \Δημήτρης Χριστόφιας\ έχει "ούριους ανέμους" στη νέα του πορεία. Κατ’ αρχήν διατηρεί καλύτερα από οποιονδήποτε Ελληνοκύπριο πολιτικό επαφές με την τουρκοκυπριακή πλευρά. Χριστόφιας και Ταλάτ εδώ και χρόνια συνδέονται με μια σχέση φιλίας και μιλούν μια "διαφορετική γλώσσα".
Ο χαρακτήρας της πρώτης συνάντησής τους, επισήμως, θα είναι διερευνητικός. Πιθανότατα, όμως, οι δύο άνδρες θα "μιλήσουν έξω από τα δόντια". Από τη στάση του Τουρκοκύπριου ηγέτη θα φανούν, όμως, τόσο οι προθέσεις της Άγκυρας, όσο και ο βαθμός επιρροής της στον ίδιο τον \Μεχμέτ Αλί Ταλάτ\.
Ο Κύπριος πρόεδρος φαίνεται ότι έχει την υποστήριξη του διεθνούς παράγοντα, εκτός των Ρώσων, και των Αμερικανών και Βρετανών. Οι οποίοι, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, "εύλογα προτιμούν να έχουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και όχι απέναντί τους, σε κινητοποιήσεις, έναν άνθρωπο, που μπορεί να συσπειρώσει την πλειοψηφία των Ελληνοκυπρίων". Βέβαια, όπως φαίνεται από τη βραδύτητα των αντιδράσεων τις προηγούμενες μέρες, ΟΗΕ και Ευρωπαϊκή Ένωση αιφνιδιάστηκαν από τη νίκη Χριστόφια και δεν έχουν έτοιμο κάποιο σχέδιο δράσης. Ενδεχομένως διότι η στάση του απερχόμενου προέδρου, Τάσσου Παπαδόπουλου, με τη διγλωσσία, το "άδειασμα", που επέδειξε στο παρελθόν, και την ακινησία, που επέβαλε στη συνέχεια, (εξαίρεση η συμφωνία της 8ης Ιουλίου), είχε προκαλέσει μια κόπωση ακόμη και στους ένθερμους υποστηρικτές των Ελληνοκυπρίων. Δεν είναι τυχαίο ότι Μόσχα και Πεκίνο κρατούν αποστάσεις. Συνεπώς, πολύ πιθανόν η ανάληψη πρωτοβουλίας από την πλευρά του γ.γ. του ΟΗΕ, \Μπαν Γκι Μουν\ να γίνει αφού διαπιστωθεί η σαφής πολιτική βούληση για επανέναρξη των συνομιλιών.
Εύθραυστες ισορροπίες
Ο κ. Χριστόφιας, που είναι "γέννημα θρέμμα" της αριστεράς, θα καθορίσει εκ μέρους της ελληνοκυπριακής πλευράς το περιεχόμενο της λύσης προς την κατεύθυνση της συνύπαρξης των δύο κοινοτήτων, αλλά και τη δομή του νέου κράτους. Το ερώτημα είναι "ποια λύση;".
Το εκλογικό αποτέλεσμα ανέδειξε μια μεταστροφή στις διαθέσεις των Ελληνοκυπρίων. Η πλειοψηφία τάσσεται πλέον υπέρ της αναζήτησης μιας λύσης και όχι της "μη λύσης", που προωθούσε ο κ. \Παπαδόπουλος\. Ως γραμματέας του ΑΚΕΛ, του μεγαλύτερου κόμματος στην Κύπρο, ο κ. Χριστόφιας έχει δημιουργήσει ένα μέτωπο όχι μόνο με τις δυνάμεις από το χώρο του κέντρου, που τον στήριξαν στο δεύτερο γύρο (ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ, κ.ά.), αλλά και με το ΔΗΣΥ. Στη Λευκωσία πολιτικοί αναλυτές θεωρούν ότι Χριστόφιας και Αναστασιάδης, ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ, έχουν κοινές θέσεις στα περισσότερα σημεία για την επίλυση του κυπριακού.
Η συνεργασία, ωστόσο, ΑΚΕΛ ΔΗΚΟ, παρότι δεν είναι περιστασιακή, ενδέχεται ν’ αποδειχθεί εύθραυστη. Η δέσμευση Χριστόφια έναντι του κ. Παπαδόπουλου μπορεί να είναι η αχίλλειος πτέρνα του Κύπριου προέδρου. Διότι υπάρχει μια ουσιαστική διαφορά, που διχάζει τους δύο άνδρες και η οποία μέχρι τώρα δεν είχε αναδειχθεί.
Ο κ. Χριστόφιας ουδέποτε τάχθηκε υπέρ της "μη λύσης", για αυτό και μέχρι την τελευταία στιγμή είχε προσπαθήσει να καλυτερέψει σημεία του σχεδίου Ανάν. Αντίθετα, ο κ. Παπαδόπουλος, ένθερμος οπαδός της "μη λύσης", δεν αντιτάχθηκε μόνο στο σχέδιο, αλλά και στη φιλοσοφία του σχεδίου Ανάν. Ενδεικτικό είναι ότι η φάση πριν τις εκλογές χαρακτηριζόταν "στο παρά ένα πριν τη διχοτόμηση" από τον κ. Χριστόφια, ενώ για τον κ. Παπαδόπουλο "είμαστε στο καλύτερο σημείο". Κι ακόμη: ενώ ο νέος πρόεδρος διατύπωσε το mea culpa για πράξεις που στο παρελθόν έβλαψαν Τουρκοκυπρίους, ο απερχόμενος πρόεδρος ούτε καν το σκέφτεται.
Αν και επισήμως δεν ομολογείται, είναι σαφές ότι βάση για τις διαπραγματεύσεις δεν θα είναι μόνον η συμφωνία της 8ης Ιουλίου, αλλά και σημεία του σχεδίου \Ανάν\, των ιδεών \Γκάλι\, της δέσμης μέτρων Ντε Κουεγιάρ και των συμφωνιών \Κληρίδη - Ντενκτάς\. Το όποιο σχέδιο λύσης θα τεθεί στο τραπέζι δεν θ’ αποτελεί παρθενογένεση υπογραμμίζει η ελληνοκυπριακή πλευρά. Δεδομένου ότι ο χρονικός ορίζοντας για την επίλυση του κυπριακού είναι λίγο πολύ πλέον πεπερασμένος, - εντός του 2009 -, ο νέος Κύπριος πρόεδρος κυριολεκτικά θα σχοινοβατεί προκειμένου να πετύχει την ευρύτερη δυνατή συναίνεση.
