Πολιτική κατά κερδοσκόπων

Δεν είναι μόνον ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας που το διευκρινίζει: Η χώρα μας δεν ζητάει οικονομική βοήθεια, δεν θέλει να της δώσουν επιπλέον πόρους «οι άλλοι, συνετοί Ευρωπαίοι φορολογούμενοι», όπως γράφουν αγανακτισμένες εφημερίδες στη Γερμανία ή την Ολλανδία. Κάνοντας τις αναγκαίες- επώδυνες- προσαρμογές θα είναι σε θέση να αντεπεξέλθει στις δανειακές της υποχρεώσεις, να βγει από τη δημοσιονομική της κρίση που ταλανίζει ολόκληρη την ευρωζώνη. Με μια προϋπόθεση όμως: Να στηριχθεί ξεκάθαρα από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ώστε να μπορέσει και πάλι να δανείζεται στις αγορές με όρους ανάλογους εκείνων των άλλων χωρών. Διότι είναι ολοφάνερο πλέον ότι το συνθλιπτικά υψηλό κόστος που απαιτούν από την Ελλάδα οι παλιοί και οι δυνητικοί νέοι πιστωτές της, όπως αποτυπώνεται καθημερινά στα spreads των κρατικών ομολόγων ή στις τιμές των CDS, των παραγώγων που τους ασφαλίζουν από έναν υποτιθέμενο κίνδυνο χρεοκοπίας, καμία σχέση δεν έχει με την πραγματική οικονομική κατάσταση της χώρας. Είναι αποτέλεσμα κερδοσκοπικών επιθέσεων και μόνο.

Πλούσια αρθρογραφία σε μια τέτοια κατεύθυνση αναπτύσσεται εβδομάδες τώρα στον διεθνή Τύπο. Κανείς ίσως δεν καταλαβαίνει το παιχνίδι που παίζεται καλύτερα από δυνατούς πρώην κερδοσκόπους. Στους προχθεσινούς «Financial Τimes» ο George Soros εξηγούσε πώς η αγορά των CDS ευνοεί αυτούς που επενδύουν στη χρεοκοπία (ενός κράτους ή μιας εταιρείας): αν δικαιωθούν κερδίζουν, αν όχι δεν χάνουν. Όσο περισσότερο επενδύουν, τόσο υψηλότερα ανεβάζουν το κόστος δανεισμού για τον στόχο στον οποίο έχουν επιτεθεί, οπότε και τόσο πιθανότερη κάνουν τη χρεοκοπία του. Αναλυτικότερα παρουσίαζε αυτό τον μηχανισμό προ ημερών στην ίδια εφημερίδα ένας άλλος έμπειρος μάνατζερ του χρηματοπιστωτικού τομέα (άλλοτε γενικός σύμβουλος της αμερικανικής LΤCΜ, η κατάρρευση της οποίας το 1998 παρ΄ ολίγον να είχε προκαλέσει τη μεγάλη κρίση από τότε): παρομοιάζοντάς τον με τη μεξικάνικη κούκλα Πινιάτα, που τα παιδιά χτυπούν με ξύλα ώσπου να σπάσει και να αρπάξουν τις καραμέλες που είχε μέσα της, όπου στη θέση της Πινιάτα βρίσκεται η Ελλάδα, των παιδιών τράπεζες και επενδυτικά κεφάλαια που την κοπανάνε, κατέληγε στην ανάγκη αυστηρής ρύθμισης και εποπτείας της αγοράς των ασφαλίστρων κινδύνου. Διαφορετικός ήταν ο σκοπός του Soros. Επικρίνοντας το θεσμικό κενό της Ευρωπαϊκής Νομισματικής Ένωσης, προέβλεπε ότι για τη μικρή σχετικά ελληνική οικονομία θα βρεθεί τελικά κάποια λύση εκ των ενόντων. Εφόσον όμως αυτό δεν θα μπορέσει να επαναληφθεί όταν θα απειληθούν αντίστοιχα η Ισπανία, η Πορτογαλία, η Ιταλία ή η Ιρλανδία, ανησυχούσε για την ίδια την υπόσταση της ευρωζώνης. Η δική του απλή πρόταση είναι να οργανωθεί μια αγορά ευρωομολόγων με αυστηρούς όρους για τη χρήση της.

Παρόμοιες σκέψεις διατύπωσαν και μελετητές που ουδέποτε ενδιαφέρθηκαν να κερδίσουν οι ίδιοι στις αγορές. Ο καθηγητής στο Ινστιτούτο Διεθνών Σπουδών της Γενεύης Charles Wyplosz, κάθε άλλο παρά φιλικά διάκειται απέναντι στη χώρα μας, την οποία ψέγει για τις δημοσιονομικές και στατιστικές της πρακτικές. Δεν βλέπει όμως τον λόγο για τόσο υψηλό κόστος δανεισμού. Η κερδοσκοπική επίθεση που υφίσταται η Ελλάδα θα μπορούσε να αποκρουσθεί αποτελεσματικά αν υπήρχε γενναιότητα των νομισματικών αρχών, όπως συνέβη στο Χονγκ Κονγκ το 1998, όταν η εκεί κεντρική τράπεζα αγόρασε μαζικά μετοχές και ανέβασε τις τιμές καίγοντας τους κερδοσκόπους που είχαν ποντάρει στην πτώση τους. Δυστυχώς όμως, έλεγε στη «Liberation», η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα είναι πολύ δογματική για να επιχειρήσει κάτι ανάλογο, μια μαζική αγορά ελληνικών ομολόγων που θα έριχνε τις αποδόσεις, δηλαδή τα επιτόκιά τους. Η κρίση κάνει την πολιτική ένωση της Ευρώπης, χωρίς την οποία είναι δύσκολη η νομισματική ένωση, να μας χτυπά ξανά την πόρτα, παρατηρεί εξάλλου ο Τommaso Ρadoa Schioppa, μέλος του πρώτου προεδρείου της ΕΚΤ, υπουργός της ιταλικής Κεντροαριστεράς κατόπιν. Και με αυτό το πνεύμα υποστηρίζει την ευρωπαϊκή στήριξη της Ελλάδας τώρα, όχι προς χάριν μας μόνο, αλλά και των άλλων χωρών, της Ευρώπης στο σύνολό της.

Η δήλωση των Ευρωπαίων ηγετών στις 11 Φεβρουαρίου, ότι «θα αναλάβουν συντονισμένη και αποφασιστική δράση, αν χρειαστεί, για να διασφαλίσουν τη χρηματοοικονομική σταθερότητα στην ευρωζώνη συνολικά» έμεινε αόριστη. Παράλληλα, συνεχίστηκαν δηλώσεις ευρωπαϊκών παραγόντων με απαιτήσεις για πρόσθετες μειώσεις δαπανών και φορολογίες. Αλλά έτσι το κόστος για τον δανεισμό της χώρας διατηρείται υπερβολικά υψηλό, η ύφεση βαθαίνει και η επίτευξη των στόχων για τη μείωση του ελλείμματος γίνεται ακόμα δυσκολότερη. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Συμβούλιο των υπουργών θα πρέπει να ανοίξουν τα αυτιά τους στα επιχειρήματα της λογικής.