Με νύχια και με δόντια

Μετά και το προχθεσινό Eurogroup, η αισιόδοξη εκδοχή είναι ότι θα εκταμιευθεί, έστω καθυστερημένα, η 6η δόση του δανείου, ώστε το ελληνικό Δημόσιο να μπορέσει να καταβάλει τους μισθούς και τις συντάξεις του Νοεμβρίου και του Δεκεμβρίου, να εξακολουθήσει και άλλες αναγκαίες πληρωμές. Προϋπόθεση είναι να καταλήξουν σε συμφωνία οι συζητήσεις με την τρόικα τις μέρες αυτές, για να υποβάλει και αυτή κατόπιν θετικές εισηγήσεις στην ευρωζώνη και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και να ληφθούν οι σχετικές αποφάσεις. Αλλά το τι θα γίνει από εκεί και πέρα είναι άγνωστο, εφόσον παραμένει μετέωρο το δεύτερο πακέτο χρηματοδότησης της Ελλάδας που είχε αποφασιστεί στις 21 Ιουλίου. «Επανεξετάζεται», ανακοινώνουν από τις Βρυξέλλες. Με την 6η δόση θα έχει απορροφηθεί πάνω από το 70% του δανείου ΕΕ/ΔΝΤ του Μαΐου του 2009 και το ποσό που υπολείπεται δεν αρκεί για να καλυφθούν οι ανάγκες του 2012.

Στην πολλοστή τους απεργία χθες ΓΣΕΕ και ΑΔΕΔΥ επέμεναν ότι αγωνίζονται να αποκρούσουν τις νέες περικοπές δημοσίων δαπανών και τα φορολογικά μέτρα που επιβάλλονται για να συγκρατηθεί το έλλειμμα. Με συνοδευτικές κινητοποιήσεις (καταλήψεις υπουργείων, υπηρεσιών) επιδιωκόταν μάλιστα να εμποδιστούν οι συνομιλίες κυβέρνησης - τρόικας, να εξαναγκαστεί η τρόικα να φύγει άπρακτη από την Αθήνα. Και μετά να γίνει τι; Με τι λεφτά θα συνεχίσει το Δημόσιο να πληρώνει όλα όσα του απαιτούν; Δύσκολα θα βρισκόταν κάποιος να υπερασπιστεί τα τελευταία επώδυνα και συνάμα αμφίβολης απόδοσης μέτρα, την όλη πολιτική που ακολούθησε η κυβέρνηση ώσπου να φτάσει στις τωρινές αφόρητες πιέσεις να τα λάβει. Δεν το κάνουν ούτε οι ίδιοι οι υπουργοί της. Ούτε η παγκόσμια ή η ευρωπαϊκή πολιτική, όπως εκπροσωπείται από την τρόικα, είναι εκείνη που θα χρειαζόταν για να αντιμετωπιστεί η οικονομική κρίση∙ κάθε άλλο δείχνουν οι σωρευόμενοι κίνδυνοι για νέα μεγάλη επιδείνωση. Αλλά και όσοι δριμύτερα ψέγουν την πολιτική που εφαρμόζεται στη χώρα μας, ότι επιβάλλει φόρους που στραγγαλίζουν την οικονομία αντί να περιορίσει το κράτος, παραλείπουν να αναγνωρίσουν ότι «περιορισμός» του κράτους, συγχωνεύσεις οργανισμών κ.λπ., για να εξοικονομεί πόρους υποχρεωτικά θα σήμαινε μείωση του αριθμού των απασχολουμένων στον δημόσιο τομέα, δηλαδή απολύσεις, όπως και αν ονομαστούν.

Αντίθετα, οι ίδιοι καταγγέλλουν την επιχειρούμενη «εφεδρεία», το πάγωμα των προσλήψεων που αφήνει σημαντικές ανάγκες ακάλυπτες, στην υγεία, στην εκπαίδευση, σε άλλες κρίσιμες υπηρεσίες, ολοένα περισσότερους νέους άνεργους.

Ακόμα και τώρα, όπως από την πρώτη στιγμή που έγινε φανερό ότι το ελληνικό Δημόσιο δεν θα μπορεί πια να δανείζεται όσο δεν εξαλείφει τα ελλείμματά του, το πρόβλημα είναι να ιεραρχηθούν οι ανάγκες: να τεθούν σαφείς στόχοι για την αναγκαστική αύξηση εσόδων και μείωση δαπανών του κράτους που να κατανέμουν τα βάρη με κοινωνικά αποδεκτό τρόπο, προστατεύοντας τους ασθενέστερους, και συνάμα να στηρίζουν όσο γίνεται παραγωγικές και επενδυτικές δυνατότητες, την απασχόληση∙ και να τηρηθούν στα λίγα χρόνια προθεσμία που μας παραχώρησαν για να μας δανείσουν Ευρώπη και ΔΝΤ. Μέσα από τα αντιμαχόμενα, στενά δεμένα με το κράτος, συμφέροντα τέτοιο σχέδιο δεν αποκτήσαμε. Η κυβέρνηση δεν το εκπόνησε. Από δικούς τους υπολογισμούς τα υπόλοιπα κόμματα δεν το επιδίωξαν καν. Δουλειά της τρόικας δεν ήταν, ούτε μπορούσαν ξένοι τεχνοκράτες να καταλάβουν τις πολύπλοκες ελληνικές σχέσεις: χαρακτηριστικό παράδειγμα η εμμονή τους να μειωθούν οι κατώτατοι συμβατικοί μισθοί την ώρα που δεκάδες χιλιάδες εργαζόμενοι αμείβονται λιγότερο, οι δε εγκατεστημένοι εδώ εργοδότες δεν το ζητούν, μόνο κάποιοι ξένοι υποψήφιοι επενδυτές το έχουν θίξει. Και οι κορυφαίοι συνδικαλιστές, ενώ διατείνονται ότι εκπροσωπούν τα συμφέροντα της εργασίας, όλων των εργαζομένων, αρνήθηκαν οποιαδήποτε διαπραγμάτευση για την κατανομή του κόστους προσαρμογής. Μόνον αντίσταση προβάλλουν, ξέροντας ότι φθορές μεν προκαλούν αλλά δύναμη να αποκρούσουν τα μέτρα δεν έχουν.

Αν η αισιόδοξη εκδοχή ότι θα καταβληθεί τελικά η 6η δόση διατηρεί ακόμα πιθανότητες, από εκεί και μετά οι κίνδυνοι διαγράφονται πια τεράστιοι. Με βάση το προσχέδιο του προϋπολογισμού διόλου ευκολότερο δεν φαίνεται να πιαστούν οι ποσοτικοί στόχοι της διετίας πλέον, από όσο ήταν φέτος που απέκλιναν τόσο πολύ. Η δημοσιονομική επιδείνωση υποθάλπει ευρωπαϊκά σχέδια πολύ ευρύτερης αναδιάρθρωσης του χρέους από όση συμφωνήθηκε τον Ιούλιο, με νέες βαριές συνέπειες για εμάς. Τα περιστασιακά σενάρια για την αποπομπή της χώρας από το ευρώ κερδίζουν έδαφος. Μια τέτοια καταστροφική προοπτική πρέπει να την παλέψουμε με νύχια και με δόντια. Αλλά για να έχουμε ελπίδα να τα καταφέρουμε χρειάζεται απαραίτητα να συνεννοηθούμε πρώτα πώς θα εξαλείψουμε το έλλειμμα. Αλλος τρόπος να ελέγξουμε την τύχη της χώρας μας δεν υπάρχει. Κανένας.