Θέλω να είμαι ξεκάθαρος. Η προφυλάκιση του Εφραίμ είναι ένα καλό σημάδι για την δικαιοσύνη στην χώρα. Τις τελευταίες εβδομάδες πολιτικοί και δημοσιογράφοι έχουν αποδοθεί σε μια τιτάνια προσπάθεια για να μας πείσουν ότι ο Εφραίμ είναι η αθώα περιστερά του Όρους. Οι δημοσιογράφοι είχαν αναλάβει την κοινή γνώμη και οι πολιτικοί είχαν αναλάβει τους δικαστές.

Βρισκόμαστε σε μια πολύ ιδιαίτερη στιγμή της οικονομικής κρίσης, που όμως έχει επίσης, κατά κάποιο τρόπο, κάτι το αυτονόητο. Λίγο πριν έρθω εδώ συνομιλούσα στο τηλέφωνο με μία από τις πιο εξέχουσες προσωπικότητες της κυβέρνησης των Αθηνών, για την κατάσταση της χώρας τους, που προφανώς είναι ταυτόχρονα τραγική, όσο και αναμενόμενη.

Η συμπλήρωση ενός χρόνου από την εφαρμογή του «Καλλικράτη» και τη λειτουργία του νέου Δήμου Βόλου προσφέρεται για ευρύτερο προβληματισμό και χρήσιμα συμπεράσματα. Θα περιοριστώ σε τρία βασικά, κατά τη γνώμη μου, συμπεράσματα.

Το σωτήριο έτος 2011, που μας αποχαιρετά σε λίγες μέρες, ήταν το καταστροφικότερο μέχρι τώρα στην ιστορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η κρίση που στην αρχή της χρονιάς είχε αρπάξει στις δαγκάνες της τις χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας εξελίχθηκε ανενόχλητη σε συνολική κρίση. Η μεγάλη κυρία του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου Κριστίν Λαγκάρντ, μάλιστα, εκτιμά ότι είναι και συστημική.

Εάν πριν από ένα χρόνο είχαν προβλήματα αναχρηματοδότησης του χρέους τους μόνο οι χώρες του Νότου -με την Ελλάδα και την Ιρλανδία να έχουν μπει κάτω από την ομπρέλα των μηχανισμών διάσωσης- τώρα αμφισβητείται ευθέως έως και η πιστοληπτική ικανότητα της Γαλλίας.

Ζούμε τον θάνατο - αργό τώρα, ίσως γρήγορο αύριο - του υπερδανεισμένου πελατειακού κρατικού συστήματος, της παραοικονομίας και της δικομματικής εναλλαγής στη κυβέρνηση. Παρά τις προσπάθειες, δεν έχουν γεννηθεί οι συνθήκες και οι συσχετισμοί της νέας διαχείρισης, συγκρότησης του κράτους και των θεσμών. Αυτή τη μεγάλη αντίφαση που ζούμε. Από το πώς θα λυθεί θα καθοριστεί η πορεία της χώρας τις επόμενες δεκαετίες.

Οι έχοντες και κατέχοντες λεφτά στο εξωτερικό βολεύονται με την επιστροφή στην δραχμή. Γι’ αυτό και ροκανίζουν κάθε προσπάθεια ανάταξης του τόπου. Είναι πολλά τα λεφτά έξω. Μόνο οι εκροές των καταθέσεων τα τελευταία δύο χρόνια -από τότε, δηλαδή, που καταλάβαμε ότι η ελληνική οικονομία είναι σε κρίση- έφτασαν τα 80 δισ. ευρώ.

Τέλος του χρόνου, καιρός για απολογισμούς και ανασκοπήσεις. Τι τίτλο να βάλει κανείς, λοιπόν, σε αυτή τη χρονιά που φεύγει; Αν κάποιος πέρυσι τέτοιο καιρό πίστευε ακόμη πως η κρίση θα μπορούσε να γίνει ευκαιρία, μια ευκαιρία αλλαγής, τότε στο 2011 θα ταίριαζε ο τίτλος: η χρονιά της χαμένης ευκαιρίας.

Η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας (ΥΠΑ) προχώρησε στην προκήρυξη τριών διαγωνισμών με την προσθήκη δύο νέων δρομολογίων, για τις άγονες αεροπορικές γραμμές. Στα «άγονα» δρομολόγια προστέθηκαν τα δρομολόγια Αθήνα - Ζάκυνθος και Αθήνα - Σύρος. Ετσι, συνολικά οι γραμμές αυτές θα είναι είκοσι έξι, αφού δεν επήλθε καμία αλλαγή στις προϋπάρχουσες 24.

...Το ΠΑΣΟΚ δεν είναι πια εδώ. Έκλεισε τον ιστορικό του κύκλο. Η εξέλιξη αυτή δεν είναι φυσικό φαινόμενο. Υπάρχουν πρόσωπα και πολιτικές που οδήγησαν στη σημερινή απαξία. Ο κ. Παπανδρέου έχει την κύρια ευθύνη. Πρέπει να αποχωρήσει. Η αποχώρησή του είναι αναγκαία συνθήκη για τη μετεξέλιξη του χώρου. Όχι όμως και αρκετή.

Πού πάει η Ευρώπη» είναι ο τίτλος της εκδήλωσης. Η απάντηση, πολύ φοβάμαι, είναι πως δεν γνωρίζουμε. Η αβεβαιότητα για το μέλλον έχει αυξηθεί στο έπακρο, καθώς οι εξελίξεις φαίνονται να καθορίζονται όλο και περισσότερο από τυφλές δυνάμεις, προϊόντα μεν της ανθρώπινης δράσης, αλλά μη υπαγόμενα σε συλλογικές βουλήσεις και αποφάσεις, καθώς οι τελευταίες αδυνατούν να διαμορφωθούν.
Η Ευρώπη φαίνεται σήμερα ακυβέρνητο πλοίο που κατευθύνεται προς την βραχώδη ακτή, ενώ κάποιοι προσπαθούν να το σώσουν επιταχύνοντας τον πλου προς τα βράχια (πάει πια η εποχή όπου μας έλεγαν ότι το πλοίο, ακυβέρνητο, κάνει κρουαζιέρες στην Καραϊβική).

Μια νέα Magna Carta για την Ευρώπη με προτεραιότητα στη δημοκρατία και όχι στις αγορές. Μόνο έτσι μπορεί να επανακτήσει την αίγλη του το ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο και την πίστη τους στο ευρωπαϊκό όραμα οι πολίτες. Το δίλλημα επανεθνικοποίηση, με ό,τι κινδύνους αυτό συνεπάγεται, ή δημοκρατική ενοποίηση είναι πλέον στην ευρωπαϊκή ημερήσια διάταξη. Μάλιστα στη χώρα μας, όσοι ανήκουμε στον προοδευτικό μεταρρυθμιστικό χώρο και έχουμε ως σημαία μας τον ευρωπαϊσμό, οφείλουμε να προσέχουμε διπλά, καθώς η κριτική στις κυρίαρχες ευρωπαϊκές συντηρητικές δυνάμεις εύκολα μπορεί να διολισθήσει, θελημένα ή αθέλητα, στον ευρωσκεπτικισμό ενισχύοντας τις καταστροφικές τάσεις επανεθνικοποίησης.

...Εκτιμώ βέβαια ότι η αποπομπή της χώρας από την Ευρωζώνη δεν είναι εύκολη υπόθεση για ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο πιστεύω ότι θα έχει αντανακλαστικά μεγάλες αρνητικές συνέπειες στην Ευρώπη. Άλλωστε η κήρυξη της χώρας σε τυπική πτώχευση θα επηρεάσει αρνητικά ολόκληρη την Ευρωζώνη. Εκεί πρέπει να δώσουμε τη μάχη. Αναφέρω πάντως ότι το ΚΚΕ βλέπει διέξοδο στην έξοδο από την Ευρωζώνη, την ΕΕ για να μπούμε σε τροχιά ανάπτυξης… Θεωρώ ότι είναι η αντίπαλη θέση που έχουμε προς θέσεις άλλων δυνάμεων που αναφέρονται στην Αριστερά.