«Θέλουν λύση για να μας απομυζούν οι Τουρκοκύπριοι»
Χρυσόστομος, Μητροπολίτης Πάφου
Συνένευξη στον Χρ. Μιχηλίδη, Ελευθεροτυπία, Δημοσιευμένο: 2004-04-19
Η αυτοκέφαλη Εκκλησία της Κύπρου ανέκαθεν έπαιζε πρωταγωνιστικό (και συνήθως απολύτως καθοριστικό) ρόλο στα όσα συνέβαιναν και συμβαίνουν στο νησί.
Χρυσόστομος Πάφου: «Οι Τούρκοι θα αθετήσουν τον λόγο τους και δεν θα επιστρέψουν τίποτα».
Υπάρχει, κατ’ αρχάς, η «επίσημη ερμηνεία»: Παράδοση, Ελληνισμός, επιβίωση, Ιστορία.
Υπάρχει όμως και μια πρακτική, ίσως και κυνική ερμηνεία: Οταν έχει η Εκκλησία της Κύπρου μετοχές στα τσιμέντα με τα οποία χτίζονται σπίτια και ξενοδοχεία, μέχρι και σε μπίρες και εμφιαλωμένα νερά που πωλούνται για τα σπίτια και τα ξενοδοχεία τα οποία, επίσης, δικά της είναι, πώς να μην έχει βαρύνουσα σημασία ο λόγος και το έργο της;
Η τελευταία αυτή ερμηνεία με βολεύει απολύτως για να επιτεθώ εξαρχής στο δυναμικό μου συνομιλητή, στην επιχειρηματολογία του οποίου, εναντίον εκείνων που είναι υπέρ του Σχεδίου Ανάν, κυριαρχεί η εξήγηση ότι «μεγάλα οικονομικά συμφέροντα τους ωθούν προς τα εκεί».
Είμαι στη Μητρόπολη της Πάφου, απόγευμα Σαββάτου, με κουφόβραση αποπνικτική, και έχω απέναντί μου τον πανιερότατο κ. Χρυσόστομο, που δεν αποκλείεται να είναι και ο επόμενος αρχιεπίσκοπος της Κύπρου, και που αρκετοί επικριτές του τον έχουν βαφτίσει από «μπουρλοτιέρη της συμφοράς», μέχρι και «Παπαφλέσσα του νησιού».
Μου κάνει εντύπωση που, σ’ όλες τις δημόσιες ομιλίες και δηλώσεις του, ο μητροπολίτης Πάφου περισσότερο επιδίδεται σε σκληρούς χαρακτηρισμούς εναντίον εκείνων που υποστηρίζουν το «ναι», παρά σε ανάπτυξη της επειχειρηματολογίας του υπέρ του «όχι».
Κατονομάζει φέρ’ ειπείν ως «πουλημένο στους Αγγλους» Ελληνοκύπριο πολιτικό που τάσσεται υπέρ του «ναι», και λέει ότι «έχει πελατεία σταθερή από τις βρετανικές βάσεις, και οι Εγγλέζοι, καθώς γνωρίζετε, το θέλουν το Σχέδιο Ανάν».
Θεωρεί ότι τις αμέσως επόμενες μέρες, «οι ξεπουλημένοι υπέρ του "ναι" θα ρίξουν χρήμα του άλλου κόσμου για να αλλάξουν του κόσμου τα μυαλά», ασχέτως εάν, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, τα πολλά εκατομμύρια λίρες σαφώς και έχουν ξοδευτεί για την εκστρατεία υπέρ του «όχι», κάτι που είναι πολύ εύκολα ορατό από την πρώτη στιγμή που θα πατήσεις πόδι στο νησί.
Και έτσι, λοιπόν, «επειδή δεν θα προλαβαίνουμε να διαψεύδουμε τις ανοησίες της προπαγάνδας που θα κάνουν υπέρ του "ναι", καλούμε το λαό να κλείσει τα μάτια και τα αυτιά του σε όσους θα προσπαθήσουν να τον μεταπείσουν».
Προλαβαίνει τη σκέψη μου: «Θα με πουν φασίστα που προτρέπω τον λαόν να κλείσει μάτια και αυτιά. Τι αντιδημοκρατικός λόγος είναι αυτός, θα πουν. Ας πουν! Προκειμένου να αποφύγουμε την καταστροφήν, θα αντέξωμεν κάθε άδικον εναντίον μας κατηγορίαν».
«Δεν σταματά ποτέ, αγαπητέ μου εξ Αθηνών δημοσιογράφε, το τούρκικο ραχάτι. Μια ζωή τεμπέληδες ήταν»
«Μια ζωή χαραμοφάηδες!»
Τα λόγια τρέχουν εύκολα, σαν νερό από ρυάκι ορμητικό από το στόμα αυτού του φλογερού παπά που, ατύπως, επειδή ο συνονόματος και συντοπίτης του αρχιεπίσκος της Κύπρου δεν είναι εις θέσιν, λόγω επιβαρυμένης υγείας, να ασκήσει καθήκοντα, εμφανίζεται ως «ο εκπρόσωπος του "όχι"» για την Εκκλησία της Κύπρου.
Την προηγούμενη μέρα ήταν στην Αθήνα, για να εμφανιστεί στην τηλεόραση (του Alpha). Την επόμενη, μίλησε σε συγκέντρωση στο Hilton Αθηνών, επέστρεψε στην Πάφο, τέλεσε ένα γάμο και έναν αρραβώνα, έκανε δήλωση στα κυπριακά μίντια μίλησε και σε μας.
Πολύ σκληρά τα λόγια του εναντίον εκείνων που υποστηρίζουν το «ναι». Γιατί;
«Διότι εν γνώσει του, κάθε πολίτης που θα ρίξει μια τέτοια ψήφο, παραδίδει οριστικώς και τελεσιδίκως την πατρίδα του στον κατακτητή».
Δύσκολος ο αντίλογος μπροστά σε μια τόσο ισοπεδωτική άποψη. Ας επιχειρήσουμε, επομένως, να ερμηνεύσουμε τουλάχιστον τα «όχι». Αυτά, δηλαδή, για τα οποία αγωνίζεται τόσο σθεναρά ο Πάφου Χρυσόστομος, και τα οποία φαίνεται ότι θα επικρατήσουν. Γιατί, λοιπόν, τόσο ισχυρό το «όχι» από τους Κυπρίους, πανιερότατε;
«Διότι, σου λέει ο απλός πολίτης μας: πόσο θα τους ταΐζουμε ακόμα τους αχαΐρευτους; Δεν σταματά ποτέ, αγαπητέ μου εξ Αθηνών δημοσιογράφε, το τούρκικο ραχάτι. Μια ζωή τεμπέληδες ήταν. Θέλουν λύση οι Τουρκοκύπριοι για να απομυζούν την οικονομική ικμάδα των Ελληνοκυπρίων. Ποιος στον κόσμο, σας ερωτώ, δέχεται εσαεί να βάζει το χέρι στην τσέπη και να δίνει αιωνίως χρήμα;».
Αλλο σχέδιο...
Το σχέδιο Ανάν, αυτό καθ’ εαυτό, τύποις μόνο, μάλλον, αιωρείται στην επιχειρηματολογία του κ. Χρυσοστόμου. Στα νηφάλια διαλείμματα της εκφοράς του λόγου του, προτρέπει «να ζυγίσουμε τα υπέρ και τα κατά του Σχεδίου, και αναλόγως να ψηφίσουμε».
Υπακούω, πάραυτα, και θέτω την απλή ερώτηση.
«Πείτε μου μερικά θετικά, τότε, του Σχεδίου».
«Κανένα!», η άνευ σκέψεως κατηγορηματική του απάντηση.
Θα μπορούσε όμως, συνεχίζει, με κάποιες αλλαγές, να γίνει «κάπως θετικό». Ας ακούσουμε, λοιπόν:
«Κύριοι Τουρκοκύπριοι. Θέλετε να ζήσετε στον βορρά; Δικαίωμά σας. (σ.σ.: ήδη ζουν εκεί, 30 χρόνια τώρα!). Φύγετε λοιπόν τώρα από τα σπίτια μας, και εμείς θα σας κτίσουμε άλλα δικά σας. Νά ζήσουμε μαζί, αλλά με σεβασμό προς την πλειοψηφία 80 τοις εκατό εμείς, 20 εσείς. Δεύτερον, να φύγουν οι έποικοι που δεν παντρεύτηκαν με δικούς σας, Τουρκοκυπρίους, γιατί γεννοβολούν σαν τα κουνέλια και σε μερικά χρόνια αυτοί θα διοικούν την Κύπρο, ούτε σεις, ούτε εμείς, αλλά οι έποικοι».
Στο γραφείο του, ευρίσκονται κατά το μεγαλύτερο διάστημα της συζήτησής μας, άλλοι δύο ιερείς της Μητρόπολης Πάφου. Στο τέλος κάθε πρότασης του μητροπολίτη τους, κουνούν, συμφωνώντας, το κεφάλι τους. Και κάπου κάπου ψελλίζουν, σαν σε μοιρολόι επαναλαμβανόμενο, την ίδια συνεχώς φράση: «Δεν είναι να του έχεις εμπιστοσύνη του Τούρκου».
«Συνηθίσαμε στην καλοπέραση»
Τι σημαίνει αυτό, λοιπόν, κατά τον συγκεκριμένο εκπρόσωπο της Εκκλησίας της Κύπρου;
Ο,τι, ακόμα κι αν προβλέπει το σχέδιο Ανάν, ότι θα πάρουμε πίσω εδάφη, ή ότι επιστρέφονται και μπορούν να λειτουργήσουν αμέσως όλες οι εκκλησίες στα κατεχόμενα, «οι Τούρκοι θα αθετήσουν το λόγο τους και δεν θα επιστρέψουν τίποτα».
Και γι’ αυτό, το μόνο που ακούς τις τελευταίες 3-4 μέρες εδώ στην Κύπρο, είναι «θέλουμε εγγυήσεις». Κατά προτίμηση, λέει ο συνομιλητής μας από την Ευρωπαϊκή Ενωση.
Δεν είναι όλοι ειλικρινείς επ’ αυτού. Διαφωνώντας, φέρ’ ειπείν, εφ’ όλου του Σχεδίου, όπως συμβαίνει με τον κ. Χρυσόστομο, ποιος ο λόγος να συζητά κάποιος για εγγυήσεις;
«Για να μην φαινόμαστε εμείς οι αδιάλλακτοι! Δυστυχώς, δεν το λέμε, γιατί ντρεπόμεθα, αλλά μέχρι στιγμής μας έσωζε η αδιαλλαξία του Ντενκτάς».
Λέω: Δεν είναι προτιμότερο η Εκκλησία να τα αφήσει όλα αυτά τα δύσκολα και περίπλοκα στους πολιτικούς, και να παίξει έναν πιο ουσιαστικό ρόλο; Ακόμα κι αν γίνει αυτό που φοβάται, και περάσει το Σχέδιο, (κάτι μάλλον απίθανο), να είναι εκεί, κοντά στους απλούς ανθρώπους, να ανοίξει τους ναούς, που όλοι επιστρέφονται, να τους λειτουργήσει, να βοηθήσει να έρθουν κοντά Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι, να σταθεί πυροσβέστης σε κάθε προσπάθεια ανάφλεξης που μπορεί να γίνει; (Παύση μικρή. Απολύτως σιωπή. Νόμισα πως συγκίνησα)...
«Ποιος θα πάει μωρέ πίσω; Ούτε 50 δεν θα επιστρέψουν. Συνήθισαν στην καλοπέρασή τους οι Κύπριοι. Αλλά και παπάς, ..., ποιος παπάς θα δεχτεί να πάει, ακόμα κι αν του πω;».
...Και κάπου εδώ, χωρίς να ξέρω αν ήταν σοβαρή ή έτσι για αστείο η τελευταία νότα, τέλειωσε απότομα η συζήτησή μας.
Χρυσόστομος Πάφου: «Οι Τούρκοι θα αθετήσουν τον λόγο τους και δεν θα επιστρέψουν τίποτα».
Υπάρχει, κατ’ αρχάς, η «επίσημη ερμηνεία»: Παράδοση, Ελληνισμός, επιβίωση, Ιστορία.
Υπάρχει όμως και μια πρακτική, ίσως και κυνική ερμηνεία: Οταν έχει η Εκκλησία της Κύπρου μετοχές στα τσιμέντα με τα οποία χτίζονται σπίτια και ξενοδοχεία, μέχρι και σε μπίρες και εμφιαλωμένα νερά που πωλούνται για τα σπίτια και τα ξενοδοχεία τα οποία, επίσης, δικά της είναι, πώς να μην έχει βαρύνουσα σημασία ο λόγος και το έργο της;
Η τελευταία αυτή ερμηνεία με βολεύει απολύτως για να επιτεθώ εξαρχής στο δυναμικό μου συνομιλητή, στην επιχειρηματολογία του οποίου, εναντίον εκείνων που είναι υπέρ του Σχεδίου Ανάν, κυριαρχεί η εξήγηση ότι «μεγάλα οικονομικά συμφέροντα τους ωθούν προς τα εκεί».
Είμαι στη Μητρόπολη της Πάφου, απόγευμα Σαββάτου, με κουφόβραση αποπνικτική, και έχω απέναντί μου τον πανιερότατο κ. Χρυσόστομο, που δεν αποκλείεται να είναι και ο επόμενος αρχιεπίσκοπος της Κύπρου, και που αρκετοί επικριτές του τον έχουν βαφτίσει από «μπουρλοτιέρη της συμφοράς», μέχρι και «Παπαφλέσσα του νησιού».
Μου κάνει εντύπωση που, σ’ όλες τις δημόσιες ομιλίες και δηλώσεις του, ο μητροπολίτης Πάφου περισσότερο επιδίδεται σε σκληρούς χαρακτηρισμούς εναντίον εκείνων που υποστηρίζουν το «ναι», παρά σε ανάπτυξη της επειχειρηματολογίας του υπέρ του «όχι».
Κατονομάζει φέρ’ ειπείν ως «πουλημένο στους Αγγλους» Ελληνοκύπριο πολιτικό που τάσσεται υπέρ του «ναι», και λέει ότι «έχει πελατεία σταθερή από τις βρετανικές βάσεις, και οι Εγγλέζοι, καθώς γνωρίζετε, το θέλουν το Σχέδιο Ανάν».
Θεωρεί ότι τις αμέσως επόμενες μέρες, «οι ξεπουλημένοι υπέρ του "ναι" θα ρίξουν χρήμα του άλλου κόσμου για να αλλάξουν του κόσμου τα μυαλά», ασχέτως εάν, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, τα πολλά εκατομμύρια λίρες σαφώς και έχουν ξοδευτεί για την εκστρατεία υπέρ του «όχι», κάτι που είναι πολύ εύκολα ορατό από την πρώτη στιγμή που θα πατήσεις πόδι στο νησί.
Και έτσι, λοιπόν, «επειδή δεν θα προλαβαίνουμε να διαψεύδουμε τις ανοησίες της προπαγάνδας που θα κάνουν υπέρ του "ναι", καλούμε το λαό να κλείσει τα μάτια και τα αυτιά του σε όσους θα προσπαθήσουν να τον μεταπείσουν».
Προλαβαίνει τη σκέψη μου: «Θα με πουν φασίστα που προτρέπω τον λαόν να κλείσει μάτια και αυτιά. Τι αντιδημοκρατικός λόγος είναι αυτός, θα πουν. Ας πουν! Προκειμένου να αποφύγουμε την καταστροφήν, θα αντέξωμεν κάθε άδικον εναντίον μας κατηγορίαν».
«Δεν σταματά ποτέ, αγαπητέ μου εξ Αθηνών δημοσιογράφε, το τούρκικο ραχάτι. Μια ζωή τεμπέληδες ήταν»
«Μια ζωή χαραμοφάηδες!»
Τα λόγια τρέχουν εύκολα, σαν νερό από ρυάκι ορμητικό από το στόμα αυτού του φλογερού παπά που, ατύπως, επειδή ο συνονόματος και συντοπίτης του αρχιεπίσκος της Κύπρου δεν είναι εις θέσιν, λόγω επιβαρυμένης υγείας, να ασκήσει καθήκοντα, εμφανίζεται ως «ο εκπρόσωπος του "όχι"» για την Εκκλησία της Κύπρου.
Την προηγούμενη μέρα ήταν στην Αθήνα, για να εμφανιστεί στην τηλεόραση (του Alpha). Την επόμενη, μίλησε σε συγκέντρωση στο Hilton Αθηνών, επέστρεψε στην Πάφο, τέλεσε ένα γάμο και έναν αρραβώνα, έκανε δήλωση στα κυπριακά μίντια μίλησε και σε μας.
Πολύ σκληρά τα λόγια του εναντίον εκείνων που υποστηρίζουν το «ναι». Γιατί;
«Διότι εν γνώσει του, κάθε πολίτης που θα ρίξει μια τέτοια ψήφο, παραδίδει οριστικώς και τελεσιδίκως την πατρίδα του στον κατακτητή».
Δύσκολος ο αντίλογος μπροστά σε μια τόσο ισοπεδωτική άποψη. Ας επιχειρήσουμε, επομένως, να ερμηνεύσουμε τουλάχιστον τα «όχι». Αυτά, δηλαδή, για τα οποία αγωνίζεται τόσο σθεναρά ο Πάφου Χρυσόστομος, και τα οποία φαίνεται ότι θα επικρατήσουν. Γιατί, λοιπόν, τόσο ισχυρό το «όχι» από τους Κυπρίους, πανιερότατε;
«Διότι, σου λέει ο απλός πολίτης μας: πόσο θα τους ταΐζουμε ακόμα τους αχαΐρευτους; Δεν σταματά ποτέ, αγαπητέ μου εξ Αθηνών δημοσιογράφε, το τούρκικο ραχάτι. Μια ζωή τεμπέληδες ήταν. Θέλουν λύση οι Τουρκοκύπριοι για να απομυζούν την οικονομική ικμάδα των Ελληνοκυπρίων. Ποιος στον κόσμο, σας ερωτώ, δέχεται εσαεί να βάζει το χέρι στην τσέπη και να δίνει αιωνίως χρήμα;».
Αλλο σχέδιο...
Το σχέδιο Ανάν, αυτό καθ’ εαυτό, τύποις μόνο, μάλλον, αιωρείται στην επιχειρηματολογία του κ. Χρυσοστόμου. Στα νηφάλια διαλείμματα της εκφοράς του λόγου του, προτρέπει «να ζυγίσουμε τα υπέρ και τα κατά του Σχεδίου, και αναλόγως να ψηφίσουμε».
Υπακούω, πάραυτα, και θέτω την απλή ερώτηση.
«Πείτε μου μερικά θετικά, τότε, του Σχεδίου».
«Κανένα!», η άνευ σκέψεως κατηγορηματική του απάντηση.
Θα μπορούσε όμως, συνεχίζει, με κάποιες αλλαγές, να γίνει «κάπως θετικό». Ας ακούσουμε, λοιπόν:
«Κύριοι Τουρκοκύπριοι. Θέλετε να ζήσετε στον βορρά; Δικαίωμά σας. (σ.σ.: ήδη ζουν εκεί, 30 χρόνια τώρα!). Φύγετε λοιπόν τώρα από τα σπίτια μας, και εμείς θα σας κτίσουμε άλλα δικά σας. Νά ζήσουμε μαζί, αλλά με σεβασμό προς την πλειοψηφία 80 τοις εκατό εμείς, 20 εσείς. Δεύτερον, να φύγουν οι έποικοι που δεν παντρεύτηκαν με δικούς σας, Τουρκοκυπρίους, γιατί γεννοβολούν σαν τα κουνέλια και σε μερικά χρόνια αυτοί θα διοικούν την Κύπρο, ούτε σεις, ούτε εμείς, αλλά οι έποικοι».
Στο γραφείο του, ευρίσκονται κατά το μεγαλύτερο διάστημα της συζήτησής μας, άλλοι δύο ιερείς της Μητρόπολης Πάφου. Στο τέλος κάθε πρότασης του μητροπολίτη τους, κουνούν, συμφωνώντας, το κεφάλι τους. Και κάπου κάπου ψελλίζουν, σαν σε μοιρολόι επαναλαμβανόμενο, την ίδια συνεχώς φράση: «Δεν είναι να του έχεις εμπιστοσύνη του Τούρκου».
«Συνηθίσαμε στην καλοπέραση»
Τι σημαίνει αυτό, λοιπόν, κατά τον συγκεκριμένο εκπρόσωπο της Εκκλησίας της Κύπρου;
Ο,τι, ακόμα κι αν προβλέπει το σχέδιο Ανάν, ότι θα πάρουμε πίσω εδάφη, ή ότι επιστρέφονται και μπορούν να λειτουργήσουν αμέσως όλες οι εκκλησίες στα κατεχόμενα, «οι Τούρκοι θα αθετήσουν το λόγο τους και δεν θα επιστρέψουν τίποτα».
Και γι’ αυτό, το μόνο που ακούς τις τελευταίες 3-4 μέρες εδώ στην Κύπρο, είναι «θέλουμε εγγυήσεις». Κατά προτίμηση, λέει ο συνομιλητής μας από την Ευρωπαϊκή Ενωση.
Δεν είναι όλοι ειλικρινείς επ’ αυτού. Διαφωνώντας, φέρ’ ειπείν, εφ’ όλου του Σχεδίου, όπως συμβαίνει με τον κ. Χρυσόστομο, ποιος ο λόγος να συζητά κάποιος για εγγυήσεις;
«Για να μην φαινόμαστε εμείς οι αδιάλλακτοι! Δυστυχώς, δεν το λέμε, γιατί ντρεπόμεθα, αλλά μέχρι στιγμής μας έσωζε η αδιαλλαξία του Ντενκτάς».
Λέω: Δεν είναι προτιμότερο η Εκκλησία να τα αφήσει όλα αυτά τα δύσκολα και περίπλοκα στους πολιτικούς, και να παίξει έναν πιο ουσιαστικό ρόλο; Ακόμα κι αν γίνει αυτό που φοβάται, και περάσει το Σχέδιο, (κάτι μάλλον απίθανο), να είναι εκεί, κοντά στους απλούς ανθρώπους, να ανοίξει τους ναούς, που όλοι επιστρέφονται, να τους λειτουργήσει, να βοηθήσει να έρθουν κοντά Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι, να σταθεί πυροσβέστης σε κάθε προσπάθεια ανάφλεξης που μπορεί να γίνει; (Παύση μικρή. Απολύτως σιωπή. Νόμισα πως συγκίνησα)...
«Ποιος θα πάει μωρέ πίσω; Ούτε 50 δεν θα επιστρέψουν. Συνήθισαν στην καλοπέρασή τους οι Κύπριοι. Αλλά και παπάς, ..., ποιος παπάς θα δεχτεί να πάει, ακόμα κι αν του πω;».
...Και κάπου εδώ, χωρίς να ξέρω αν ήταν σοβαρή ή έτσι για αστείο η τελευταία νότα, τέλειωσε απότομα η συζήτησή μας.
