Η κρίση των ανεξάρτητων αρχών και η ανάγκη επανεκίννησης

Γιώργος Χ. Σωτηρέλης, Η Εφημερίδα των Συντακτών, Δημοσιευμένο: 2016-03-04

Είναι φανερό, το τελευταίο διάστημα, ότι η πολύπλευρη κρίση που ταλανίζει εδώ και πολύ καιρό τη χώρα μας έχει πλήξει βαριά και τις Ανεξάρτητες Διοικητικές Αρχές (Α.Δ.Α.), δηλαδή έναν από τους πλέον σημαντικούς θεσμούς που κατοχυρώθηκαν συνταγματικά με την αναθεώρηση του 2001.

Οι Α.Δ.Α. ιστορικά αποτέλεσαν μια πρώτη σοβαρή προσπάθεια των εθνικών κρατών αφ’ενός μεν να αντιμετωπίσουν γραφειοκρατικές και πελατειακές παρεκτροπές του κράτους αφ’ετέρου δε να καθιερώσουν ισχυρά θεσμικά αντίβαρα απέναντι σε πανίσχυρες ιδιωτικές εξουσίες, οι οποίες, διαθέτοντας μέσα πρωτοφανούς εμβέλειας και αποτελεσματικότητας, απειλούν ευθέως πλείστα όσα ατομικά δικαιώματα.

Στην χώρα μας αποτέλεσαν ασφαλώς μια βαθιά θεσμική τομή η οποία αντιμετωπίσθηκε θετικά από τους πολίτες, διότι διαφοροποιήθηκαν εξ αρχής από τις ποικίλες δημόσιες υπηρεσίες, τόσο ως προς την στελέχωση όσο και ως προς την οργάνωση και λειτουργία. Αυτό οφείλεται, ιδίως, αφ’ενός μεν στο ότι τα μέλη τους εκλέγονται με ομοφωνία ή, κατ’ελάχιστον, με τα 4/5 της Διάσκεψης των Προέδρων της Βουλής (άρθρο 101Α Συντάγματος) αφ’ετέρου δε στο ότι και γενικότερα απολαμβάνουν υψηλού βαθμού προσωπική και λειτουργική ανεξαρτησία, η οποία αποτρέπει κατ’αρχήν τόσο τις πελατειακές παρεμβάσεις όσο και τις ποικίλες εξαρτήσεις που ταλανίζουν το ελληνικό δημόσιο.

Ωστόσο, παρότι η αρχική στελέχωση και λειτουργία των Α.Δ.Α. ανταποκρίθηκε σε γενικές γραμμές στις συνταγματικές προδιαγραφές και συνέβαλε στο να αποκτήσουν κύρος και αξιοπιστία, τα πρώτα προβλήματα δεν άργησαν να εμφανισθούν. Ειδικότερα:

Α. Σταδιακά, στην Διάσκεψη των Προέδρων άρχισαν να επικρατούν μικροκομματικές σκοπιμότητες (ψηφίζω τον δικό σου, ψηφίζω τον δικό μου), που όχι μόνον οδηγούσαν σε αναξιοκρατικές επιλογές αλλά και άφηναν κερκόπορτες κομματικών μεθοδεύσεων. Από την άλλη μεριά, για να μην αμφισβητείται η αμεροληψία των επιλεγομένων, αυξήθηκε σε υπέρμετρο βαθμό η στελέχωση των Α.Δ.Α. από τον χώρο των συνταξιούχων δικαστικών, πολλοί από τους οποίους παρέμειναν στη θέση τους για πολλά χρόνια, ακόμα και σε πολύ προχωρημένη ηλικία, χωρίς να διαθέτουν τις απαραίτητες φυσικές δυνάμεις, την ευελιξία και το σύγχρονο πνεύμα που απαιτείται σε μια εποχή με καταιγιστικές εξελίξεις.

Β. Εξ ίσου σημαντική –και συχνά κραυγαλέα – αποδείχθηκε και η έλλειψη απαραίτητων επιστημονικών συνεργατών, η οποία, σε συνδυασμό και με την ανεπάρκεια απολύτως αναγκαίου, για ορισμένες Αρχές, τεχνικού εξοπλισμού, οδήγησε σε μερική ή ολική αδυναμία τους να ανταποκριθούν στον συνταγματικό τους σκοπό (όπως συνέβη για παράδειγμα με την περίπτωση του σκανδάλου των υποκλοπών).

Γ. Συν τω χρόνω, στις Α.Δ.Α. παρεισέφρησαν ορισμένες στενόμυαλες και «ελιτίστικες» νοοτροπίες και πρακτικές (υπεροψία απέναντι στις διοικητικές υπηρεσίες, στείρος καταγγελτισμός, απόλυτες και άκαμπτες αξιώσεις για συμμόρφωση ερήμην των πραγματικών συνθηκών, υπερβολικές και ενίοτε αυθαίρετες ερμηνείες ως προς την προστασία των σχετικών με τις Α.Δ.Α. δικαιωμάτων), οι οποίες επέτειναν, ιδίως, τις μομφές ότι πρόκειται για πολυτελείς θεσμικές νησίδες, ουσιαστικά στεγανοποιημένες απέναντι σε δημοκρατικά νομιμοποιημένους θεσμούς (ιδίως δε απέναντι στην Βουλή, ως αναδεικνύον όργανο) αλλά και αποκομμένες από την ζέουσα κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα.

Όλα αυτά εκ των πραγμάτων τροφοδότησαν την αμφισβήτηση των Α.Δ.Α., που είχε εκφρασθεί ευθύς εξ αρχής αλλά ενισχύθηκε ακόμη περισσότερο τα τελευταία χρόνια, καθώς το σαστισμένο από την κρίση και βαλλόμενο πανταχόθεν πολιτικό σύστημα αποδείχθηκε ανίκανο να διαχειρισθεί με την στοιχειώδη σοβαρότητα το ζήτημα της συναινετικής ανάδειξης των ηγεσιών τους, με αποτέλεσμα να παρατείνεται συνεχώς, και συχνά παράνομα, η θητεία των παλαιών και η όλη λειτουργία τους να τελεί υπό καθεστώς παραλυτικής εκκρεμότητας.

Η παρούσα κυβέρνηση προσπάθησε μεν να αντιστρέψει το κλίμα, χωρίς όμως να διασφαλίσει προηγουμένως τις αναγκαίες συναινέσεις και συγκλίσεις που θα επέτρεπαν την συνολική υπέρβαση της κρίσης τους. Το αποτέλεσμα είναι οι Α.Δ.Α. να παραμένουν ακέφαλες ή ελλιπώς στελεχωμένες και να μην μπορούν να εκπληρώσουν τον ρόλο τους, με αποκορύφωμα την αδυναμία συγκρότησης του νέου Εθνικού Συμβουλίου Ραδιοτηλεόρασης και κατ’επέκτασιν την αδυναμία να δοθούν οι νέες τηλεοπτικές άδειες.

Έχω ήδη εκφράσει σε προηγούμενο άρθρο (από κοινού με τον Π. Δημητρόπουλο) επιφυλάξεις για τον σχετικό νόμο, ο οποίος κατά την άποψή μου ναι μεν ξεκινά από καλές προθέσεις αλλά οι βασικές ρυθμίσεις του, ως προς τις προδιαγραφές των τηλεοπτικών σταθμών και ως προς τον προσδιορισμό του αριθμού τους από τον Υπουργό και όχι από το ΕΣΡ, δεν κινούνται προς την ορθή κατεύθυνση, που θα έπρεπε να είναι, εν όψει και των δυνατοτήτων που παρέχει η νέα ψηφιακή εποχή, η διασφάλιση του επικοινωνιακού πλουραλισμού. Κι αυτό θα σήμαινε την προκήρυξη όσο το δυνατόν περισσότερων αδειών, με ένα ελάχιστο τεχνικών προδιαγραφών και προσωπικού αλλά και με δρακόντειους όρους, με αφετηρία το άρθρο 15 του Συντάγματος, τόσο ως προς την απόκτηση όσο και ως προς την διατήρηση της άδειας.

Με άλλα λόγια, για να επιλυθεί το πρόβλημα τα κόμματα πρέπει να συμφωνήσουν συνολικά για μια επανεκκίνηση των Α.Δ.Α., αρχίζοντας από την συγκρότηση του ΕΣΡ. Προς την κατεύθυνση αυτήν, η μεν κυβέρνηση πρέπει να εγκαταλείψει επιτέλους τις αδικαιολόγητες, συνταγματικά προβληματικές και πολιτικά πατερναλιστικές εμμονές της, που περιορίζουν τον ρόλο του ΕΣΡ και υπονομεύουν την πολυφωνική ενημέρωση, η δε αντιπολίτευση (και ιδίως η αξιωματική) πρέπει να αναγνωρίσει επιτέλους τις ευθύνες της για την προηγούμενη κατάσταση αλλά και αποφύγει τόσο τους πολιτικούς εκβιασμούς, που τραυματίζουν τους θεσμούς, όσο και το κλείσιμο του ματιού στους σημερινούς καναλάρχες…

Θέματα επικαιρότητας: Γαλλία

Μέρες του 36, μέρες του 2024

Παύλος Τσίμας, 2024-06-22

...Στο μεταξύ, ως προς την δική μας περί κεντροαριστεράς...

Περισσότερα

Ανεμος αλλαγής στους Γάλλους Οικολόγους

Μανώλης Σπινθουράκης, 2023-07-15

Για τους Γάλλους Οικολόγους, ο κύβος μάλλον ερρίφθη. Το...

Περισσότερα

Απρόβλεπτη Γαλλία

Γιώργος Καπόπουλος, 2023-07-04

Στη μνήμη του Τάκη ΚαφετζήΗ ανάφλεξη στη Γαλλία, η έκρηξη...

Περισσότερα

Διλήμματα της γαλλικής Αριστεράς ενόψει των ευρωεκλογών του 2024

Μανώλης Σπινθουράκης, 2023-06-12

Να διασπαστεί ή να μη διασπαστεί; Ιδού το ερώτημα που ταλανίζει...

Περισσότερα
Ελένη Τσερεζόλε

Γαλλία / Διλήμματα Μακρόν αφού «κανονικοποίησε» την Ακροδεξιά

Ελένη Τσερεζόλε, 2022-06-26

Πρόεδρος μόνος, ψάχνει πλειοψηφία»: σοβαρές μόνο προτάσεις...

Περισσότερα

Eνας πολύ γαλλικός τρόπος!

Νίκος Μαραντζίδης, 2022-06-26

Δεν είμαι οπαδός της θεωρίας των εθνικών ιδιαιτεροτήτων...

Περισσότερα

Το τέλος του Γαλατικού Χωριού

Γιώργος Καπόπουλος, 2022-06-21

Από το 1984 όταν ο Μιτεράν διόρισε πρωθυπουργό τον Φαμπιούς,...

Περισσότερα

«Πολιτικό σεισμό» προκαλεί η Λεπέν

Μανώλης Σπινθουράκης, 2022-06-20

Υπήρξε «πολιτικός σεισμός» χθες στη Γαλλία, αλλά όχι αυτός...

Περισσότερα

Άρθρα

Σωκράτης Φάμελλος

Πολύ λίγα και πολύ αργά κύριε Μητσοτάκη....

Σωκράτης Φάμελλος, 2025-04-26

Οι εσπευσμένες ανακοινώσεις του κ. Μητσοτάκη, για τη διάθεση...

Γιώργος Σιακαντάρης

Ο Πάπας της νεωτερικότητας

Γιώργος Σιακαντάρης, 2025-04-22

Ο Πάπας Φραγκίσκος άφησε την επίγεια πόλη ίσως για την ουράνια,...

Δημήτρης Λιάκος

Η αντιμετώπιση της δημογραφικής πρόκλησης

Δημήτρης Λιάκος, 2025-05-07

Ο πληθυσμός της χώρας αναμένεται να μειωθεί έως το 2050 κατά...

Σταμάτης Μαλέλης

Τι φταίει στην Κεντροαριστερά

Σταμάτης Μαλέλης, 2025-05-06

...Εάν τα βασικά κόμματα της Κεντροαριστεράς δεν εκσυγχρονιστούν...

Κώστας Καλλίτσης

Ο προπομπός

Κώστας Καλλίτσης, 2025-05-04

Η πολιτική ζωή σήμερα έχει δύο χαρακτηριστικά που ίσως...

Κώστας Ζαχαριάδης*

Γιατί η Αριστερά αγάπησε τον Πάπα;

Κώστας Ζαχαριάδης*, 2025-04-28

Τον Πάπα Φραγκίσκο δεν τον θρηνούν µόνο οι καθολικοί χριστιανοί...

Κώστας Καλλίτσης

Μειώσεις φόρων;

Κώστας Καλλίτσης, 2025-04-27

...Δεν χρειάζονται γενικά μειώσεις φόρων –και τί θα γίνει,...

Οι περιστάσεις

Τάσος Παππάς, 2025-04-22

Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Σωκράτης Φάμελλος μιλώντας στο ΜEGA...

Δημήτρης Χατζησωκράτης

Οι προοδευτικές δυνάμεις σε κοινό ψηφοδέλτιο

Δημήτρης Χατζησωκράτης, 2025-04-20

…Ας σκεφτούμε και την προοπτική για την πρόοδο της χώρας,...

Κώστας Καλλίτσης

Αδύναμη κυβέρνηση

Κώστας Καλλίτσης, 2025-04-19

Διάχυτη είναι η πεποίθηση ότι τα πράγματα δεν πάνε καλά....

Κώστας Καλλίτσης

Δασμοί, συνέπειες και αντιδράσεις

Κώστας Καλλίτσης, 2025-04-13

Τα τύμπανα του δασμολογικού πολέμου δεν φαίνεται να σιγούν...

Διαφάνεια Ποτέμκιν

Πάσχος Μανδραβέλης, 2025-04-10

Θεσμοί υπάρχουν», που θα ‘λεγε και ο Γιώργος Παπανδρέου,...

×
×