Με «ήσυχη συνείδηση» στη διχοτόμηση;
Κυριάκος Πιερίδης, Η Εφημερίδα των Συντακτών, Δημοσιευμένο: 2022-07-23
Τις ημέρες των επετείων του μαύρου Ιούλη του ’74, ο πρόεδρος Ν. Αναστασιάδης επέλεξε να κάνει προσωπικό απολογισμό για την κατάσταση στην οποία περιήλθε την τελευταία πενταετία το Κυπριακό, που βρίσκεται στο χείλος της διχοτόμησης: «Εχω ήσυχη τη συνείδησή μου πως έπραξα ό,τι ήτο ανθρωπίνως δυνατόν όχι μόνο προς εξεύρεση λύσεως αλλά και αποτροπής του ναυαγίου στο Κραν Μοντανά», είπε με βάση γραπτή ομιλία που ανέγνωσε υπουργός του (20/7) ανήμερα της εισβολής, καθώς αναρρώνει αυτές τις ημέρες από κορονοϊό. Τι ωθεί τον Ν. Αναστασιάδη να προβεί σε τέτοια δήλωση και γιατί τώρα;
Πέντε χρόνια μετά την αποτυχία της Διεθνούς Διάσκεψης για την Κύπρο, ο Ν. Αναστασιάδης γνωρίζει πολύ καλά ότι ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες του καταλόγισε ρητώς ευθύνες και οι συνέπειες των χειρισμών του τον κυνηγούν. Δεν υπάρχει κανείς στον διεθνή χώρο, ούτε ο ΟΗΕ, ούτε η Ε.Ε., ούτε οι ΗΠΑ, που να συμμερίζεται το αφήγημά του. Αυτός που έπραξε «ό,τι ήτο ανθρωπίνως δυνατόν» για να καταλήξει σε στρατηγική συμφωνία ήταν ο γενικός γραμματέας και οι εκπρόσωποι της Ε.Ε. και όχι ο Ν. Αναστασιάδης, ούτε ο Μ. Τσαβούσογλου, εξαιτίας του οποίου χρεώθηκε εν τέλει ευθύνη και ο Μουσταφά Ακιντζί.
Ο Αντόνιο Γκουτέρες πήγε στο τελευταίο δείπνο, έχοντας διαμορφώσει σε εμπιστευτικές χωριστές διαβουλεύσεις τα πιο κρίσιμα στοιχεία -περιλαμβανομένου του τερματισμού των επεμβατικών δικαιωμάτων των Εγγυητριών Δυνάμεων- για να καταλήξει σε στρατηγική συμφωνία. Ετοίμασε και σχετικό έγγραφο για να συνταχθεί μια νέα Συνθήκη Ασφάλειας για την Κύπρο που να αντικαταστήσει το Σύστημα Εγγυήσεων του ’60. Αυτά γράφει ο Γκουτέρες στις εκθέσεις του κι αυτά συνάγονται από τα πρακτικά των συνομιλιών των τελευταίων ωρών του Κραν Μοντανά.
Μόνος ο Γκουτέρες
Ο Γκουτέρες έκανε, όμως, τότε ένα σοβαρό διαδικαστικό λάθος. Εθεσε υπό την αίρεση της συγκατάθεσης των παρευρισκομένων την πρόσκληση των τριών πρωθυπουργών των Εγγυητριών Δυνάμεων (Τσίπρας, Γιλντιρίμ, Μέι) για να καθορίσουν τις τελευταίες λεπτομέρειες που αφορούσαν και την αποχώρηση της ΕΛΔΥΚ και της ΤΟΥΡΔΥΚ (950 Ελλαδίτες και 650 Τούρκοι στρατιώτες). Εν τέλει ο Γκουτέρες απέτυχε να διασώσει τότε τη Διάσκεψη, γιατί κανείς δεν ανταποκρίθηκε θετικά ούτε στην ύστατη εισήγησή του για ολιγοήμερη αναβολή. Οι μη Κύπριοι συνδαιτυμόνες του «μοιραίου» δείπνου της 6ης προς 7η Ιουλίου (Γκουτέρες, Αϊντα, Τίμερμανς, Μογκερίνι) βίωσαν την τραγελαφική εικόνα του «καβγά» Αναστασιάδη – Τσαβούσογλου, που διασάλευσαν κάθε έννοια διπλωματίας τινάζοντας τα πάντα στον αέρα: «Δεν έμοιαζαν με ανθρώπους που ήθελαν να επανενώσουν την πατρίδα τους…», είπε τις επόμενες ημέρες σε συνέντευξή του ο Εσπεν Μπαρθ Αϊντα.
Γιατί όμως ο Ν. Αναστασιάδης έχει σήμερα «ήσυχη συνείδηση»; Επειδή, πέντε χρόνια μετά, μεσολάβησαν τόσο πολλά που τείνει να διαμορφωθεί μια νέα κατάσταση για την Κύπρο και το μόνο που τον ενδιαφέρει είναι η υστεροφημία του. Η πιθανότητα να διεκδικήσει και τρίτη προεδρική θητεία μειώνεται. Με την αποχώρησή του, μπορεί να χάσει το προστατευτικό κέλυφος της ηγεμονικής εξουσίας του στο πολιτικό σύστημα και στα εγχώρια ΜΜΕ. Οι χειρισμοί του στο Κυπριακό δύσκολα μπορούν να αποσυνδεθούν από συγκεκριμένα γεγονότα που οδήγησαν στη διάλυση του διαπραγματευτικού τοπίου και την «εξομάλυνση» της διχοτόμησης.
Ο πρόεδρος παρανόμησε
Την ίδια μέρα (20/7), το Ανώτατο Δικαστήριο γνωμάτευσε εναντίον προσφυγής του προέδρου Ν. Αναστασιάδη για την απόλυση 4 συνεργάτιδών του από τη δημόσια υπηρεσία. Τις είχε προσλάβει ο ίδιος το 2013 με κομματικά και συγγενικά κριτήρια στο Προεδρικό. Με την επανεκλογή του, ο Ν. Αναστασιάδης μεθόδευσε τον διορισμό τους ως δημόσιων υπαλλήλων! Το Ανώτατο Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρανόμησε!
Με τις πρακτικές του, ο Ν. Αναστασιάδης ξεχώρισε ανάμεσα σε όλους τους προκατόχους του σε ζητήματα παραβίασης κανόνων χρηστής διοίκησης και σύγκρουσης συμφερόντων. Το χειρότερο είναι ότι υπέταξε το κράτος, τις κυβερνητικές υπηρεσίες και τους οργανισμούς, στήνοντας τη βιομηχανία των «χρυσών διαβατηρίων». Το 2017, έτος διάλυσης των διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό, καταγράφηκε ρεκόρ διανομής διαβατηρίων.
Σήμερα, ο Αναστασιάδης καταβάλλει ακριβό τίμημα γιατί ταυτίστηκε με τη διαφθορά. Στον χώρο της Ε.Ε. είναι ένας από τους κακόφημους πολιτικούς. Η Κύπρος διασύρεται διεθνώς και έπεσε στις πιο χαμηλές βαθμίδες (Εκθεση Κράτους Δικαίου Ε.Ε. και Ευρωβαρόμετρο) γιατί διάβρωσε και το σύστημα Δικαιοσύνης, που αδυνατεί να σταθεί ανάχωμα στον ηγεμονισμό του.
Η μόνη επιλογή που απομένει στον Ν. Αναστασιάδη είναι να διαιωνίσει το χάος στην πολιτική ζωή, κληροδοτώντας το στους επιγόνους του. Πώς; Με περιθωριακές θεωρίες και εθνικιστικές κορόνες επιχειρεί να κλείσει τον κύκλο των ευθυνών του για την κατρακύλα του Κυπριακού στη διχοτόμηση.
Προεκλογικό ντιμπέιτ
Το βράδυ της Πέμπτης (21/7) στην τηλεόραση του ΡΙΚ, οι τρεις βασικοί προεδρικοί υποψήφιοι, Αβέρωφ Νεοφύτου (ΔΗΣΥ), Ανδρέας Μαυρογιάννης (ΑΚΕΛ) και Νίκος Χριστοδουλίδης (ΔΗΚΟ-ΕΔΕΚ), φιλοξενήθηκαν για πρώτη φορά σε κοινό πάνελ. Οι πιο στενοί συνεργάτες του προέδρου Αναστασιάδη «κάρφωναν» ο ένας τον άλλο για το τι συνέβαινε σε κρίσιμες στιγμές του Κυπριακού πριν από 5 και 6 χρόνια:
● Η αποχώρηση Αναστασιάδη με ψεύδη και προσχήματα από το Μοντ Πελεράν (Νοέμβριος 2016), μόλις ο Μ. Ακιντζί πήρε την πρωτοβουλία να καταθέσει χάρτη.
● Τα μπρος-πίσω μέχρι να αποδεχθεί Διεθνή Διάσκεψη (Δεκέμβριος 2016).
● Το παίγνιο του Ν. Κοτζιά για «μηδέν εγγυήσεις – μηδέν στρατεύματα» στη Διάσκεψη της Γενεύης (Ιανουάριος 2017).
● Η κωλυσιεργία Αναστασιάδη και το τελικό ναυάγιο στο Κραν Μοντανά (Ιούλιος 2017).
Οι τρεις συνέβαλαν σε κάποιον βαθμό στην εκ των υστέρων επιβεβαίωση της πικρής αλήθειας: ο Αναστασιάδης είχε γύρω του μια ομάδα συμβούλων με αντιφατικές ατζέντες και επιδιώξεις, που περιορίστηκαν εν τέλει να «εκτελούν» την αποστολή τους.
Το πιο ασύστολο ψέμα -«το Πλαίσιο Γκουτέρες ήταν προφορικό»- μάλλον θα προκαλεί γέλωτα στους αρμοδίους του ΟΗΕ. Ο ίδιος ο γενικός γραμματέας το επικαλέστηκε σε 6 εκθέσεις του μετά το Κραν Μοντανά στη μάταιη προσπάθειά του να επαναφέρει τον Ν. Αναστασιάδη και τους συμβούλους του σε ευθυγράμμιση με τον Μ. Ακιντζί (Νοέμβριος 2019 – Βερολίνο). Τότε ήταν που ο Ν. Αναστασιάδης απάλειφε τη Διζωνική, Δικοινοτική Ομοσπονδία από τις ομιλίες του.
Το πρώτο προεκλογικό πάνελ μπορεί να πυροδοτήσει πολλά ανάλογα για να ακουστούν κι άλλες αλήθειες από το στόμα των πρωταγωνιστών της κατρακύλας του Κυπριακού. Θα είναι δύσκολο όμως να μείνει ο Ν. Αναστασιάδης στο απυρόβλητο, όπως έκαναν περίτεχνα οι «3» στο ΡΙΚ.
Ωστόσο, η ατζέντα στη μακρά προεκλογική συζήτηση τελικά μπορεί να αλλάξει. Οι «3» μίλησαν για τις «ιδεοθύελλες» Αναστασιάδη για τα δύο κράτη και τη διάλυση της αξιοπιστίας της ελληνοκυπριακής πλευράς, χωρίς οι ίδιοι να αναλάβουν ευθύνη για την ευκαιρία στο πιάτο που έδωσαν στην Τουρκία να αξιώνει δύο κράτη.
Ακουσε ο μέσος πολίτης τους «3» να έχουν προτάσεις για το μέλλον; To κληροδότημα που τους αφήνει ο Ν. Αναστασιάδης, για το οποίο τίποτα δεν έλεγαν τόσο καιρό, περιλαμβάνει πλήθος από ασυναρτησίες, τις οποίες τόσο καιρό… κατάπιναν: ιδεοθύελλες για δύο κράτη, δήθεν στρατηγική κυρώσεων, τρυπημένη ΑΟΖ και αγωγοί-φάντασμα.
Ο Ν. Χριστοδουλίδης εμφανίστηκε ως ο πιο αυθεντικός διάδοχος του Αναστασιάδη και τον προσκάλεσε να τον υπερασπιστεί και να υπερασπιστεί και την προεδρία του. Ο αποχωρών πρόεδρος, όμως, δεν θα χρειαστεί πρόσκληση. Θα παρέμβει γιατί η «συνείδησή» του τελικά δεν θα τον αφήσει ήσυχο.
*Το άρθρο αναδημοσιεύεται στην εφημερίδα «Πολίτης» της Κύπρου
Πέντε χρόνια μετά την αποτυχία της Διεθνούς Διάσκεψης για την Κύπρο, ο Ν. Αναστασιάδης γνωρίζει πολύ καλά ότι ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες του καταλόγισε ρητώς ευθύνες και οι συνέπειες των χειρισμών του τον κυνηγούν. Δεν υπάρχει κανείς στον διεθνή χώρο, ούτε ο ΟΗΕ, ούτε η Ε.Ε., ούτε οι ΗΠΑ, που να συμμερίζεται το αφήγημά του. Αυτός που έπραξε «ό,τι ήτο ανθρωπίνως δυνατόν» για να καταλήξει σε στρατηγική συμφωνία ήταν ο γενικός γραμματέας και οι εκπρόσωποι της Ε.Ε. και όχι ο Ν. Αναστασιάδης, ούτε ο Μ. Τσαβούσογλου, εξαιτίας του οποίου χρεώθηκε εν τέλει ευθύνη και ο Μουσταφά Ακιντζί.
Ο Αντόνιο Γκουτέρες πήγε στο τελευταίο δείπνο, έχοντας διαμορφώσει σε εμπιστευτικές χωριστές διαβουλεύσεις τα πιο κρίσιμα στοιχεία -περιλαμβανομένου του τερματισμού των επεμβατικών δικαιωμάτων των Εγγυητριών Δυνάμεων- για να καταλήξει σε στρατηγική συμφωνία. Ετοίμασε και σχετικό έγγραφο για να συνταχθεί μια νέα Συνθήκη Ασφάλειας για την Κύπρο που να αντικαταστήσει το Σύστημα Εγγυήσεων του ’60. Αυτά γράφει ο Γκουτέρες στις εκθέσεις του κι αυτά συνάγονται από τα πρακτικά των συνομιλιών των τελευταίων ωρών του Κραν Μοντανά.
Μόνος ο Γκουτέρες
Ο Γκουτέρες έκανε, όμως, τότε ένα σοβαρό διαδικαστικό λάθος. Εθεσε υπό την αίρεση της συγκατάθεσης των παρευρισκομένων την πρόσκληση των τριών πρωθυπουργών των Εγγυητριών Δυνάμεων (Τσίπρας, Γιλντιρίμ, Μέι) για να καθορίσουν τις τελευταίες λεπτομέρειες που αφορούσαν και την αποχώρηση της ΕΛΔΥΚ και της ΤΟΥΡΔΥΚ (950 Ελλαδίτες και 650 Τούρκοι στρατιώτες). Εν τέλει ο Γκουτέρες απέτυχε να διασώσει τότε τη Διάσκεψη, γιατί κανείς δεν ανταποκρίθηκε θετικά ούτε στην ύστατη εισήγησή του για ολιγοήμερη αναβολή. Οι μη Κύπριοι συνδαιτυμόνες του «μοιραίου» δείπνου της 6ης προς 7η Ιουλίου (Γκουτέρες, Αϊντα, Τίμερμανς, Μογκερίνι) βίωσαν την τραγελαφική εικόνα του «καβγά» Αναστασιάδη – Τσαβούσογλου, που διασάλευσαν κάθε έννοια διπλωματίας τινάζοντας τα πάντα στον αέρα: «Δεν έμοιαζαν με ανθρώπους που ήθελαν να επανενώσουν την πατρίδα τους…», είπε τις επόμενες ημέρες σε συνέντευξή του ο Εσπεν Μπαρθ Αϊντα.
Γιατί όμως ο Ν. Αναστασιάδης έχει σήμερα «ήσυχη συνείδηση»; Επειδή, πέντε χρόνια μετά, μεσολάβησαν τόσο πολλά που τείνει να διαμορφωθεί μια νέα κατάσταση για την Κύπρο και το μόνο που τον ενδιαφέρει είναι η υστεροφημία του. Η πιθανότητα να διεκδικήσει και τρίτη προεδρική θητεία μειώνεται. Με την αποχώρησή του, μπορεί να χάσει το προστατευτικό κέλυφος της ηγεμονικής εξουσίας του στο πολιτικό σύστημα και στα εγχώρια ΜΜΕ. Οι χειρισμοί του στο Κυπριακό δύσκολα μπορούν να αποσυνδεθούν από συγκεκριμένα γεγονότα που οδήγησαν στη διάλυση του διαπραγματευτικού τοπίου και την «εξομάλυνση» της διχοτόμησης.
Ο πρόεδρος παρανόμησε
Την ίδια μέρα (20/7), το Ανώτατο Δικαστήριο γνωμάτευσε εναντίον προσφυγής του προέδρου Ν. Αναστασιάδη για την απόλυση 4 συνεργάτιδών του από τη δημόσια υπηρεσία. Τις είχε προσλάβει ο ίδιος το 2013 με κομματικά και συγγενικά κριτήρια στο Προεδρικό. Με την επανεκλογή του, ο Ν. Αναστασιάδης μεθόδευσε τον διορισμό τους ως δημόσιων υπαλλήλων! Το Ανώτατο Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παρανόμησε!
Με τις πρακτικές του, ο Ν. Αναστασιάδης ξεχώρισε ανάμεσα σε όλους τους προκατόχους του σε ζητήματα παραβίασης κανόνων χρηστής διοίκησης και σύγκρουσης συμφερόντων. Το χειρότερο είναι ότι υπέταξε το κράτος, τις κυβερνητικές υπηρεσίες και τους οργανισμούς, στήνοντας τη βιομηχανία των «χρυσών διαβατηρίων». Το 2017, έτος διάλυσης των διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό, καταγράφηκε ρεκόρ διανομής διαβατηρίων.
Σήμερα, ο Αναστασιάδης καταβάλλει ακριβό τίμημα γιατί ταυτίστηκε με τη διαφθορά. Στον χώρο της Ε.Ε. είναι ένας από τους κακόφημους πολιτικούς. Η Κύπρος διασύρεται διεθνώς και έπεσε στις πιο χαμηλές βαθμίδες (Εκθεση Κράτους Δικαίου Ε.Ε. και Ευρωβαρόμετρο) γιατί διάβρωσε και το σύστημα Δικαιοσύνης, που αδυνατεί να σταθεί ανάχωμα στον ηγεμονισμό του.
Η μόνη επιλογή που απομένει στον Ν. Αναστασιάδη είναι να διαιωνίσει το χάος στην πολιτική ζωή, κληροδοτώντας το στους επιγόνους του. Πώς; Με περιθωριακές θεωρίες και εθνικιστικές κορόνες επιχειρεί να κλείσει τον κύκλο των ευθυνών του για την κατρακύλα του Κυπριακού στη διχοτόμηση.
Προεκλογικό ντιμπέιτ
Το βράδυ της Πέμπτης (21/7) στην τηλεόραση του ΡΙΚ, οι τρεις βασικοί προεδρικοί υποψήφιοι, Αβέρωφ Νεοφύτου (ΔΗΣΥ), Ανδρέας Μαυρογιάννης (ΑΚΕΛ) και Νίκος Χριστοδουλίδης (ΔΗΚΟ-ΕΔΕΚ), φιλοξενήθηκαν για πρώτη φορά σε κοινό πάνελ. Οι πιο στενοί συνεργάτες του προέδρου Αναστασιάδη «κάρφωναν» ο ένας τον άλλο για το τι συνέβαινε σε κρίσιμες στιγμές του Κυπριακού πριν από 5 και 6 χρόνια:
● Η αποχώρηση Αναστασιάδη με ψεύδη και προσχήματα από το Μοντ Πελεράν (Νοέμβριος 2016), μόλις ο Μ. Ακιντζί πήρε την πρωτοβουλία να καταθέσει χάρτη.
● Τα μπρος-πίσω μέχρι να αποδεχθεί Διεθνή Διάσκεψη (Δεκέμβριος 2016).
● Το παίγνιο του Ν. Κοτζιά για «μηδέν εγγυήσεις – μηδέν στρατεύματα» στη Διάσκεψη της Γενεύης (Ιανουάριος 2017).
● Η κωλυσιεργία Αναστασιάδη και το τελικό ναυάγιο στο Κραν Μοντανά (Ιούλιος 2017).
Οι τρεις συνέβαλαν σε κάποιον βαθμό στην εκ των υστέρων επιβεβαίωση της πικρής αλήθειας: ο Αναστασιάδης είχε γύρω του μια ομάδα συμβούλων με αντιφατικές ατζέντες και επιδιώξεις, που περιορίστηκαν εν τέλει να «εκτελούν» την αποστολή τους.
Το πιο ασύστολο ψέμα -«το Πλαίσιο Γκουτέρες ήταν προφορικό»- μάλλον θα προκαλεί γέλωτα στους αρμοδίους του ΟΗΕ. Ο ίδιος ο γενικός γραμματέας το επικαλέστηκε σε 6 εκθέσεις του μετά το Κραν Μοντανά στη μάταιη προσπάθειά του να επαναφέρει τον Ν. Αναστασιάδη και τους συμβούλους του σε ευθυγράμμιση με τον Μ. Ακιντζί (Νοέμβριος 2019 – Βερολίνο). Τότε ήταν που ο Ν. Αναστασιάδης απάλειφε τη Διζωνική, Δικοινοτική Ομοσπονδία από τις ομιλίες του.
Το πρώτο προεκλογικό πάνελ μπορεί να πυροδοτήσει πολλά ανάλογα για να ακουστούν κι άλλες αλήθειες από το στόμα των πρωταγωνιστών της κατρακύλας του Κυπριακού. Θα είναι δύσκολο όμως να μείνει ο Ν. Αναστασιάδης στο απυρόβλητο, όπως έκαναν περίτεχνα οι «3» στο ΡΙΚ.
Ωστόσο, η ατζέντα στη μακρά προεκλογική συζήτηση τελικά μπορεί να αλλάξει. Οι «3» μίλησαν για τις «ιδεοθύελλες» Αναστασιάδη για τα δύο κράτη και τη διάλυση της αξιοπιστίας της ελληνοκυπριακής πλευράς, χωρίς οι ίδιοι να αναλάβουν ευθύνη για την ευκαιρία στο πιάτο που έδωσαν στην Τουρκία να αξιώνει δύο κράτη.
Ακουσε ο μέσος πολίτης τους «3» να έχουν προτάσεις για το μέλλον; To κληροδότημα που τους αφήνει ο Ν. Αναστασιάδης, για το οποίο τίποτα δεν έλεγαν τόσο καιρό, περιλαμβάνει πλήθος από ασυναρτησίες, τις οποίες τόσο καιρό… κατάπιναν: ιδεοθύελλες για δύο κράτη, δήθεν στρατηγική κυρώσεων, τρυπημένη ΑΟΖ και αγωγοί-φάντασμα.
Ο Ν. Χριστοδουλίδης εμφανίστηκε ως ο πιο αυθεντικός διάδοχος του Αναστασιάδη και τον προσκάλεσε να τον υπερασπιστεί και να υπερασπιστεί και την προεδρία του. Ο αποχωρών πρόεδρος, όμως, δεν θα χρειαστεί πρόσκληση. Θα παρέμβει γιατί η «συνείδησή» του τελικά δεν θα τον αφήσει ήσυχο.
*Το άρθρο αναδημοσιεύεται στην εφημερίδα «Πολίτης» της Κύπρου
