Ποιος θα επωμιστεί το τίμημα της τεράστιας νέας φούσκας ακινήτων (πύργοι έναντι πολιτογραφήσεων), που στρέβλωσε τη δυναμική της οικονομίας; H πανδημία έδωσε δυνατότητες για φτηνό δανεισμό στο κράτος, αλλά εκτόξευσε το δημόσιο χρέος μιας ήδη βεβαρημένης οικονομίας πέρα από το 118%. Ποιος θα εξηγήσει στους πολίτες ότι η επόμενη γενιά θα κληθεί να το αποπληρώσει μέχρι το 2045;

Σε κανονικούς προεκλογικούς ρυθμούς εισήλθε η Κύπρος 16 μήνες πριν από τη λήξη της δεύτερης πενταετούς θητείας του προέδρου Ν. Αναστασιάδη. O «ακήρυχτος» προεκλογικός αγώνας εξελίσσεται επί του παρόντος στην κυβερνητική πλευρά ως «ενδοοικογενειακή» διαμάχη στον ΔΗΣΥ για το προεδρικό χρίσμα, ενώ αντίθετα στον χώρο της αντιπολίτευσης οι ζυμώσεις βρίσκονται σε πολύ πρώιμο στάδιο. Ποια στοιχεία συνθέτουν την εκλογική τακτική του ΔΗΣΥ και της κυβέρνησης;

Στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος είναι η διαμάχη στον ΔΗΣΥ ανάμεσα στον πρόεδρο του κόμματος, Αβέρωφ Νεοφύτου, που έχει το «πάνω χέρι», και τον υπουργό Εξωτερικών, Νίκο Χριστοδουλίδη, που εμφανίζεται ως «αουτσάιντερ». Οι δύο τρέχουν, υπόσχονται μια Κύπρο διαφορετική, αλλά δεν αγγίζουν τα… αναμμένα κάρβουνα που «καίνε» την Κύπρο: την οριστική διχοτόμηση και τη μάστιγα της πολιτικής διαφθοράς.

Μπορεί ο ΔΗΣΥ να ηγεμονεύσει το 2023, συμπληρώνοντας 15ετία με κάποιον από τους Νεοφύτου και Χριστοδουλίδη;

Η κούρσα Αβέρωφ - Χριστοδουλίδη έχει κοινή βάση την «κυβερνητική συνέχεια» και αντίτιμο την εφ’ όλης της ύλης υπεράσπιση της πολιτικής του Ν. Αναστασιάδη. Ο Κύπριος πρόεδρος έχει επιβάλει τη γραμμή της υποταγής και δεν διστάζει να σηκώσει το τηλέφωνο αν διαπιστώσει ότι υπουργός ή στέλεχος του ΔΗΣΥ παραστρατούν ελαφρώς.

Οι δύο δελφίνοι εμφανίζουν υψηλό δείκτη προσήλωσης στον κανόνα αυτό, αλλά ψάχνουν ένα διαφορετικό περιτύλιγμα. Δίνουν έμφαση γενικά στο «μέλλον» και την «κυβερνησιμότητα», δηλαδή την ικανότητα άσκησης της διακυβέρνησης.

Κομματικό κράτος

Το κυβερνών κόμμα επιχειρεί πλήρη και άνευ ορίων αξιοποίηση της κυβέρνησης και των υπουργών. Παράλληλα έχει χτίσει ένα δικό του σύστημα ελέγχου και κινητοποίησης της κρατικής μηχανής με κομματικούς διορισμούς και μετακινήσεις δημοσίων υπαλλήλων.

Η καμπάνια του ΔΗΣΥ υποστηρίζεται επίσης από ένα πλήθος διορισμένων συμβούλων στο Προεδρικό και ισχυρή επικοινωνιακή ομάδα κάτω από τον πρόεδρο του ΔΗΣΥ. Κάτι αντίστοιχο, δικό του και αυτόνομο μέσα στο υπουργείο Εξωτερικών διαθέτει και ο Ν. Χριστοδουλίδης.

Πράγματι θα συνιστά παγκόσμια πρωτοτυπία η κυβέρνηση και ο ΔΗΣΥ να πείσουν ότι, αφού κυβέρνησαν 10 χρόνια, τώρα κάνουν «επανεκκίνηση», αμέτοχοι για όσα συνέβησαν. Πιστεύουν όμως ότι μπορεί να το πετύχουν, όσο οι πολιτικές τους δεν αμφισβητούνται στη ρίζα τους κερδίζοντας επικοινωνιακά πόντους με αόριστες διακηρύξεις. Ορισμένα παραδείγματα είναι χαρακτηριστικά της εικονικής πραγματικότητας που στήνουν. Μέσα Οκτωβρίου μια πλειάδα υπουργών, με επικεφαλής τον πρόεδρο Ν. Αναστασιάδη, εξαγγέλλουν «νέα στρατηγική για προσέλκυση επιχειρήσεων στην Κύπρο με έμφαση στις εταιρείες τεχνολογίας, έρευνας και καινοτομίας». Ο επικεφαλής όμως διαθέτει βαρύ όνομα και φήμη παγκοσμίως, έβαλε την Κύπρο στη μαύρη ζώνη της διαφθοράς για να μην πατήσει στο νησί κανένας σοβαρός επενδυτής.

Την Πέμπτη (4/11) ο Ν. Χριστοδουλίδης παρουσίασε την «εθνική στρατηγική της Κύπρου για τις ευρωπαϊκές υποθέσεις». Θεωρεί ότι ο χώρος της εξωτερικής πολιτικής είναι προνομιακός, ασχέτως αν η θέση της Κύπρου έχει επιδεινωθεί επικίνδυνα. Η στρατηγική που κομίζει για την Κύπρο στην Ε.Ε. δεν είναι τίποτα άλλο από μια βαρύγδουπη διακήρυξη, αντιστρόφως ανάλογη της τραγικής κατάστασης που βρίσκεται η Κύπρος στην Ε.Ε. μέσα από την περιθωριακή παρουσία του στο Συμβούλιο. Στον ΟΗΕ τα πράγματα δεν είναι καλύτερα. Τι σημασία έχει αν ταξίδεψε στη Μόσχα, είδε τον Λαβρόφ, αλλά στο νησί η ρωσική πρεσβεία προχωρεί με άνοιγμα γραφείου στα κατεχόμενα;

Σεβασμός στον πολίτη

Ο Αβέρωφ Νεοφύτου ποντάρει στα ζητήματα οικονομίας και εμφανίζει εαυτόν ικανό να δίνει απαντήσεις. Στην πραγματικότητα το κυβερνητικό στρατόπεδο κάνει εδώ και καιρό ότι πράττουν όλα τα κράτη-μέλη, αντλώντας λεφτά από τον δανεισμό που επέτρεψε η Ε.Ε. λόγω της πανδημίας. Πολλές κυβερνήσεις συνειδητοποιούν τα όριά τους όταν εξαγγέλλουν έργα με ευρωπαϊκά λεφτά σεβόμενοι τους φορολογουμένους πολίτες τους.

Στην Κύπρο όμως ο πρόεδρος του ΔΗΣΥ συντονίζει τους υπουργούς και τους κυβερνητικούς μηχανισμούς για να εμφανίζουν την προσπάθεια αυτή ως δική τους, όχι μιας σειράς από ευρωπαϊκές πολιτικές και επιδοτούμενα σχέδια για τις επείγουσες ανάγκες. Σε ό,τι αφορά δε τις στρατηγικές επενδύσεις σχεδόν 4 δισ. ευρώ μέχρι το 2030, όλοι γνωρίζουν ότι δεν είναι κυπριακής έμπνευσης. Ευτυχώς έρχονται κονδύλια από την Ε.Ε. και θα εποπτεύονται πολύ αυστηρά από αυτήν, όπως προβλέπουν πλέον οι χρηματοδοτικοί κανονισμοί. Δεν υπάρχουν δωρεές ή χορηγίες για την Κύπρο.

Πολλά θα κριθούν μετά το 2023 ως προς την ικανότητα απορρόφησης των ευρωπαϊκών πόρων και την αποτελεσματικότητα των έργων για να απελευθερώσουν την οικονομία. Αυτό είναι το πραγματικό διακύβευμα λ.χ. με το Ταμείο Ανάκαμψης και όχι αυτό που διαφημίζεται από το κυβερνητικό μπλοκ, το οποίο εμφανίζεται ότι παράγει «έργο».

Θετικές επιδόσεις στη διαχείριση της καθημερινότητας και της πανδημίας έχει η ικανή υπουργός Εργασίας Ζ. Αιμιλιανίδου. Στις περισσότερες περιπτώσεις όμως οι περισσότεροι υπουργοί διακρίνονται από κενό λόγο, κουβαλούν τα σοβαρά ελλείμματα πολιτικής της κυβέρνησης Αναστασιάδη για 10 χρόνια και γι’ αυτό καταφεύγουν στον έντονο λαϊκισμό. Ενας υπουργός θεωρεί «έργο» να να σκορπά τα λεφτά των φορολογουμένων για να επιδοτεί άκριτα και αστόχευτα την αγορά ποδηλάτου με 200 ευρώ.

Πού είναι οι υποδομές, πώς υλοποιούνται τα σχέδια αστικής κινητικότητας στις πόλεις, ποια είναι τα κοινωνικά κριτήρια; Καμία απάντηση!

Κι όμως, σε αυτό το καθημερινό παιχνίδι επικοινωνίας, που προβάλλεται… ευχάριστα από τα ΜΜΕ, η κυβέρνηση δεν συναντά σοβαρές αντιστάσεις από τα κόμματα της αντιπολίτευσης με εξαίρεση πρόσφατα τα ζητήματα της ακρίβειας.

Χρειάζεται όμως και μια βαθύτερη ανάλυση γύρω από τις πραγματικές δυνατότητες της κυπριακής οικονομίας. Ο επιχειρηματικός κόσμος ακούει με ικανοποίηση ορισμένες εξαγγελίες της κυβέρνησης, αλλά δεν διαλανθάνει την προσοχή το βαθύ πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί τα τελευταία χρόνια. Μπορεί η οικονομία να έχει ευελιξία και δυνατότητες, αλλά χρειάζεται μια ικανή και ταυτόχρονα αδιάφθορη ηγεσία για να ξαναβάλει στις ράγες την ανάκαμψη.

Ποιος θα επωμιστεί το τίμημα της τεράστιας νέας φούσκας ακινήτων (πύργοι έναντι πολιτογραφήσεων), που στρέβλωσε βαθιά τη δυναμική της; H πανδημία έδωσε δυνατότητες για φτηνό δανεισμό στο κράτος, αλλά εκτόξευσε το δημόσιο χρέος μιας ήδη βεβαρημένης οικονομίας πέρα από το 118%. Ποιος θα εξηγήσει στους πολίτες ότι η επόμενη γενιά θα κληθεί να το αποπληρώσει μέχρι το 2045;

Ο ΔΗΣΥ διακηρύσσει ότι θα κάνει μεταρρυθμίσεις, αλλά το σύστημα που κυβερνά σχεδόν 10 χρόνια έπραξε το ελάχιστο για να τις προωθήσει –η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σημειώνει στις εκθέσεις της (Ευρωπαϊκό Εξάμηνο) την «κόπωση» στις μεταρρυθμίσεις ήδη από το 2016. Τώρα η Επιτροπή επανήλθε ξανά, για να υπενθυμίσει στη Λευκωσία ότι η νέα δέσμη ευρωπαϊκών κονδυλίων δεν είναι λευκή επιταγή. Σημειώνει επίσης τις έντονες κοινωνικές ανισότητες, ενώ στις κοινωνικοοικονομικές, περιβαλλοντικές και ψηφιακές πολιτικές με μετρήσιμους δείκτες ανάμεσα στους 27 η Κύπρος βρίσκεται κάτω του μέσου όρου και κοντά στην ουρά.

Στην ουσία σχεδόν 10 χρόνια μετά η Κύπρος ταλανίζεται από τις ίδιες διαρθρωτικές αδυναμίες. Τότε ο ΔΗΣΥ εκκινούσε τη διακυβέρνηση της χώρας από τον πάτο της χρηματοπιστωτικής κρίσης και το περιβόητο «κούρεμα». Υποσχέθηκε διαρθρωτικές αλλαγές, νέο μοντέλο ανάπτυξης, αλλά τα περισσότερα και πιο ουσιαστικά έμειναν γράμμα κενό, με εξαίρεση το ΓεΣΥ. Μπορούν αυτοί που εξάντλησαν το… ταλέντο τους στη βιομηχανία «χρυσών διαβατηρίων» και στους διορισμούς των «αρίστων» να πείσουν για κάτι διαφορετικό;